حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

سامانه‌های شفافیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی زیر ذره‌بین ارزیابی تشکل‌های مدنی

پارادایم‌های جدید توسعه حضور ذی نفعان در تمام مراحل توسعه را امری اجتناب‌ناپذیر در نظر می‌گیرند. در نظریه‌های جدید، ذی نفعان و شهروندان از سطوح ابتدایی تعیین مسئله تا طراحی سیاست و ارزیابی آن باید حضوری فعال داشته باشند. دلیل توجه به حضور شهروندان به صورت هم‌زمان ناشی از کارآمدی و دموکراسی است. تجربه‌های توسعه‌ای نشان داده است که حکمرانی خوب بدون تعامل با شهروندان معنایی ندارد و موفقیت در پروژه‌های توسعه‌ای نیازمند مشارکت تمام ذی نفعان است. از طرف دیگر، بخش عمده‌ای از تلاش‌ها برای به مشارکت گرفتن ذی نفعان به صورت عمومی و گروه‌های حاشیه‌ای به طور خاص ... مطالعه بیشتر

تأمین اجتماعی: مشوق تولید کارآفرین یا مانع تولید؟

سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان یکی از راهبردی‌ترین سازمان‌های عمومی غیردولتی ایران همواره در اهم مسائل جامعه بوده است. این سازمان آن‌چنان دارای اهمیت است که بسیاری از اقتصاددانان به‌صورت صریح یا ضمنی مشکلات مربوط به آن را یکی از ابر چالش‌های ایران می‌دانند. این سازمان بالغ‌بر ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت شاغل ایران را تحت پوشش بیمه‌ای خود دارد. با احتساب خانواده این افراد، اقدامات این سازمان بر زندگی بیش از ۴۰ درصد ایرانیان تأثیرگذار است. همچنین بر اساس ارقام سال ۱۳۹۵ بالغ‌بر ۱٫۶۳۰٫۹۵۱ نفر نیز مستمری بازنشستگی از این سازمان دریافت می‌کنند. تمام ارقام گفته‌شده در ... مطالعه بیشتر
ظرفیت و اهمیت نظام حکمرانی

سندنویسی بدون توجه به ظرفیت اجرایی

ابراهیم حاجیانی فارغ التحصیل دکتری جامعه شناسی از دانشگاه تهران می‌باشد و از ابتدای سال ۹۷ معاون پژوهشی مرکز است. مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در طی سال‌های اخیر گفتمان سیاست‌گذاری عمومی را محوریت فعالیت‌ها و پژوهش‌های خود قرار داده و دارای گروه‌های مختلف پژوهشی مانند سیاست اقتصادی، سیاست داخلی، سیاست بهداشت و سلامت است که هدف خود را انجام مطالعات و پژوهش‌های سیاستی و ارائه طرح‌ها و پیشنهادهای نهایی راجع به استراتژی‌های ملی؛ و مطالعه سیاست‌گذاری عمومی کشور تعریف می‌کند. حاجیانی در گفت‌وگوی پیش رو یکی از مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی را سندنویسی بی‌شمار و بی‌پشتوانه می‌داند و ... مطالعه بیشتر
اداره اجتماعی و فرهنگی صندوق بازنشستگی

ارائه خدمات به بازنشستگان: چگونه و به چه اهدافی؟

تعارض منافع به معنای موقعیت‌هایی در درون سازمان‌هاست که در چنین موقعیت‌هایی فرد یا گروهی از افراد میان انتخاب منافع خود یا انجام وظایف شغلی‌شان مخیر می‌شوند. توجه به این موضوع از آنجا اهمیت دارد که در صورتی‌که این موقعیت‌های بالقوه، بالفعل شوند و افراد منافع شخصی یا گروهی‌شان را به وظایف شغلی‌شان ترجیح دهند، فساد رخ می‌دهد و از همین‌رو در کشورهای مختلف قوانین و مقرراتی برای مدیریت تعارض منافع وضع شده‌اند. در کشور ما هم به تازگی بحث در خصوص مدیریت تعارض منافع در دولت و مجلس مطرح شده است و سیاست‌گذاران به دنبال تصویب قوانینی هستند که ... مطالعه بیشتر
اختلاس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

لزوم مشارکت عمومی در مبارزه با اختلاس و فساد

تحقیقات ما در بنگلادش دو راه‌کار عملی را برای موثرتر ساختن سرمایه‌گذاری در زمینۀ سازگاری با تغییرات اقلیمی، مشخص می‌کنند. نخست این‌که نظارت‌های ضد فساد اگر که توسط خانواده‌های بانفوذ محلی صورت گیرند، موثرتر خواهند بود. دوم و مهم‌تر این‌که، مشارکت این خانواده‌ها را می‌توان از طریق طراحی پروژه‌هایی که «کارکرد دوگانه» را به حداکثر می‌رسانند، افزایش داد، بدین گونه که به آن‌ها اطمینان‌ داده می‌‌شود که جامعۀ محلی، نه فقط در آینده، بلکه هم‌اکنون از پروژه‌ها منتفع خواهد شد (به عنوان مثال با استفاده از خاکریزها به عنوان جاده‌های جدید). بنگلادش یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در زمینۀ مسائل ... مطالعه بیشتر
معافیت مالیاتی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

عدالت مالیاتی و تعارض منافع

با اعلام رئیس مجلس شورای اسلامی، معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی و قضات در سال آینده قطعی شد. در جریان بررسی جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ در روز شنبه دهم اسفندماه، جزء ۴ بند الف تبصره ۱۲ لایحه بودجه مربوط به مالیات حقوق قضات و اعضای هیئت‌علمی مطرح شد و این تبصره به قوت خود باقی ماند. این موضوع که طرح آن در مجلس شورای اسلامی در هفته‌های گذشته نیز واکنش کاربران فضای مجازی را برانگیخته بود، این هفته نیز در شبکه توئیتر خبرساز شد. از نظر کاربران شبکه توئیتر تصویب این قانون بی‌ارتباط با کرسی دانشگاهی داشتن بسیاری از نمایندگان مجلس ... مطالعه بیشتر
منازعه سیاسی

وقوع تعارض منافع بر بستری از منازعه سیاسی

سرنوشت لایحه مدیریت تعارض منافع در خدمات عمومی دولت در مجلس شورای جدید، یک نشانه و نمود آشکار از سرنوشتی است که هر طرح و لایحه و اقدام کارشناسانۀ دیگر در ایران ممکن است به آن دچار شود: بی‌خاصیت شدن امر کارشناسی ذیل کشمکش‌ها و منازعه سیاسی دامنه‌دار. استدلال من در این نوشته این است که اگر نتوانیم تعارض منافع را به عنوان یک امر کارشناسی و فنی بر بستر وسیع‌تری از منازعه سیاسی قرار داده و درک کنیم، در مبارزه با آن به خطا رفته‌ایم. برای اینکه این مسئله را توضیح دهم، بر ماجرای کشمکش مجلس و دولت دربارۀ ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره سی‌ و ششم

بارگذاری نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۳۶ رئیس مجلس شورای اسلامی از معافیت مالیاتی اعضای هیئت علمی و قضات در سال آینده خبر داد و گفت که جزء مربوط به مالیات حقوق قضات و اعضای هیأت علمی در لایحه بودجه به قوت خود باقی است. در هفته‌های اخیر این موضوع به عنوان مصداق بارز تعارض منافع نمایندگان مجلس مورد مناقشه و بحث گسترده افکار عمومی قرار گرفته بود. بهاره آروین، عضو شورای اسلامی شهر تهران هفته گذشته میهمان برنامه پایش بود و درباره م شفافیت و حل مشکل تعارض منافع در شهرداری تهران گفت: انتشار اطلاعات یکی از ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

دعوت به کمپین تلفنی؛ بررسی ضوابط منع تعارض منافع در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

مسئله تعارض منافع را می‌توان در هر سازمان و شرکتی یافت و حتی فراتر از آن در میان زندگی عمومی افراد. یکی از مکان‌هایی که این مسئله نمود پیدا می‌کند صندوق‌های سرمایه گذاری هستند که به دلیل رونق بازار بورس اوراق بهادار در اوایل سال جاری این شرکت‌ها نیز فعالیتشان رونق بیشتری یافت که این امر لزوم گسترش و رشد این بازار را دوچندان می‌کند. مسئله تعارض منافع در این صندوق‌ها می‌تواند از انجام معاملات شخصی کارمندان آن‌ها و سوءاستفاده از سرمایه سرمایه‌گذاران به وجود آید؛ سرمایه‌گذارانی که به دلیل عدم تخصص و زمان کافی به منظور حفظ و افزایش ... مطالعه بیشتر
عدم حاکمیت قانون

حاکمیت قانون حلقه گمشده نظام حکمرانی

سید مرتضی نبوی مدیرمسئول سابق روزنامه رسالت، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین است. مرکز پژوهشی مطالعات راهبردی توسعه در طی سال‌های اخیر در زمینه‌های توسعه اقتصادی و سیاسی فعالیت کرده و دارای گروه‌های مختلف پژوهشی مانند مطالعات اقتصادی، مطالعات خارجی و سیاست داخلی است که هدف و مأموریت خود را تحقیق و پژوهش در زمینه توسعه و راهبردهای نیل به توسعه تعریف می‌کند. نبوی در گفت‌وگوی پیش رو یکی از مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی را عدم حاکمیت قانون می‌داند و معتقد است یا قانون مناسب وجود ندارد و یا اجرا نمی‌شود. وی وجود ... مطالعه بیشتر

جعبه‌ابزار حمایت‌طلبی برای کودکان

در ضرورت حمایت‌طلبی برای کودکان باید گفت که برای متحول ساختن وضعیت گروه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر به درک درستی از وضعیت موجود، ترسیم نقشه‌ای از موافقان و مخالفان تغییرات و ساخت ائتلاف‌هایی مناسب نیاز است. مسائلی همچون حقوق کودک معمولاً تحت تأثیر مجموعه‌ای از فرآیندهای پیچیده در سطوح مختلف از خانواده تا نقش‌آفرینان ملی و بین‌المللی هستند. حمایت‌طلبی به معانی جلب حمایت برای آرمان، اقدام یا سیاستی خاص باهدف تغییر یک سیاست است. برای متحول ساختن وضعیت گروه‌های اجتماعی آسیب‌پذیر به درک درستی از وضعیت موجود، ترسیم نقشه‌ای از موافقان و مخالفان تغییرات و ساخت ائتلاف‌هایی مناسب نیاز است. حمایت‌طلبی را ... مطالعه بیشتر
فراگیری سیاسی

نیروهای اجتماعی برای توسعه با حاکمیت ائتلاف کنند

فراگیری سیاسی به مثابه زمینه و بستری برای بازی همه بازیگران عرصه اجتماع، سیاست، اقتصاد و قدرت ایران است. احمد میدری نیز راه‌حل کارآمدی حاکمیت و توسعه ایران را این شکل از فراگیری می‌داند. مسأله دموکراسی خواهان یا حامیان اقتدارگرایی مشترک است؛ اینکه تجربه ۴۰ سال گذشته نشان داد وضعیت فعلی نمی‌تواند مسائل کشور و مردم را حل کند، بنابراین این وضعیت نه فقط قابل تداوم نیست، بلکه باید در عرصه سیاسی طرح تازه‌ای درافکند. به باور این عده، ساخت و بافت سیاسی فعلی ایران، اغلب یا به تزاحم جریان‌های سیاسی مقابل یکدیگر منجر می‌شود یا به تزاحم قوای سه ... مطالعه بیشتر
شاخص های حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

حکمرانی خوب تامین‌کنندۀ بیشترین میزان رفاه اجتماعی

مدتی پیش با این پرسش مواجه شدم که چگونه میان نظراتم در مورد برساخته بودن شاخص های حکمرانی، با اعتقادم مبنی بر این‌که «تنها هدف حکمرانی به دست آوردن نتیجه است»، ارتباط برقرار می‌کنم. بهتر است برای پاسخ‌گویی به این پرسش، از مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۰ (در مطالعات توسعه‌ی آکسفورد) در این زمینه نوشتم، استفاده کنم. من به این موضوع به‌مثابه‌ی روشی برای مفهوم‌پردازی روند «تئوریزه کردن» شاخص های حکمرانی می‌نگرم. قبل از شروع می‌بایست کمی در مورد این موضوع که حکمرانی چیست، بیندیشیم. در نگاه کلی، بیشتر افراد این امر را به‌منزله‌ی اعمال اقتدار می‌نگرند. این موضوع ما ... مطالعه بیشتر
وزارت بهداشت

راه دشوار مبارزه با تعارض منافع

تعارض منافع در هفته‌ای که گذشت، بار دیگر با موضوعی مربوط به وزارت بهداشت مطرح شد. چندشغله بودن یکی از معاونان این وزارتخانه توجه‌ها را به موضوع تعارض منافع جلب نمود و مباحثی را در این حوزه باز نمود. در کنار وزارت بهداشت، بخشنامه وزارت آموزش و پرورش و موفقیت و عدم موفقیت آن در فضای مجازی مطرح شد. مدیریت «دولتی» سازمان تأمین اجتماعی و رویکرد آن در قبال ذی‌نفعان دیگر سازمان از دیگر موضوعات حوزه تعارض منافع در هفته گذشته بود. در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت. اشتغال همزمان معاون مستعفی؛ شائبۀ سیاسی‌کاری با مقولۀ تعارض منافع تعارض ... مطالعه بیشتر
سی و پنجمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره سی‌ و پنجم

بارگذاری نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۳۵ حاجی میرزایی وزیر آموزش ‌و پرورش در نشست با مدیران معاونت حقوقی و امور مجلس با اشاره به ابلاغ بخشنامه تعارض منافع در آموزش ‌و پرورش گفت لایه‌های تعارض منافع در آموزش‌وپرورش می‌تواند عمیق‌تر شود و حوزه‌های بیشتری را شامل شود. رضا اردکانیان، وزیر نیرو با اشاره به اهمیت موضوع تعارض منافع گفته باید برای مدیرانی که از طریق فراخوان منصوب می‌شوند، دوره‌های تعارض منافع برنامه‌ریزی شود و در دنیا نیز شاهد پایش، امتحان و آموزش مدیران در مباحث تعارض منافع هستیم. سید عبدالرزاق موسوی، رئیس شورای شهر شیراز در آیین ... مطالعه بیشتر
تجربه کشورها برای مبارزه با فساد اقتصادی

خط و مشی کشورها در مبارزه با فساد

در پیشگفتار کتاب آمده است که هیچ شکی در مورد تأثیر منفی فساد بر توسعه وجود ندارد. فساد بازتاب وجود نقص در دموکراسی، حقوق بشر و حکمرانی است که به طور منفی فقر و امنیت انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فساد باعث به مخاطره افتادن ثبات نهادهای دمکراتیک، بروز تبعیض در دسترسی به خدمات دولتی و در نتیجه نقض حقوق انسان‌ها به ویژه فقرا می‌شود. ایده تهیه این مطالعه مقایسه‌ای پس از درخواست اولیه کارگروه پارلمانی مبارزه با فساد مغولستان مطرح گردید. آن‌ها در درخواست خود خواستار دریافت مجموعه‌ای از گزینه‌ها برای طراحی چارچوب نهادی لازم برای اجرای برنامه ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در تشکل‌های کارگری

تعارض منافع در تشکل‌های کارگری

توجه به مسائل و چالش‌های درونی نهادها و تشکل‌های مدنی که مدیریت آن‌ها می‌تواند موجب بهبود اعتماد عمومی به نهادهای حمایتی و کارآمدسازی این نهادها شود، اهمیت بسیار دارد. تعارض منافع در تشکل‌های کارگری از آن جهت حائز اهمیت است که تعارض منافع یکی از مسائلی است که در روند فعالیت تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی و همچنین افرادی که در بخش‌های دولتی، خصوصی و داوطلبانه فعالیت دارند، ممکن است پدیدار شود. شاید تصور عمومی این باشد که تعارض منافع ناظر بر نهادهای دولتی و حاکمیتی است. اما جامعه مدنی از جمله کسب‌وکارهای خصوصی، نهادهای خیریه و سازمان‌های مدنی و ... مطالعه بیشتر
تصمیمات مبتنی بر منطق

تصمیم‌سازی بی‌منطق عامل بی‌نظمی حکمرانی

اصغر عیوضی دکتری مهندسی مکانیک دانشگاه شریف است و از سه سال پیش مدیریت اندیشکده را برعهده دارد.اندیشکده ایتان  در طی سال‌های اخیر در زمینه‌های سیاستگذاری اقتصادی و اجتماعی فعالیت کرده و دارای گروه‌های مختلف پژوهشی مانند انرژی، بانک، جمعیت و خانواده و آموزش و پرورش است که هدف و مأموریت خود را تولید فرآورده‌های فکری و تحلیلی و برگزاری جلسات متعدد با مسئولان و گفتمان‌سازی میان نخبگان و مردم می‌داند. عیوضی در گفت‌وگوی پیش رو یکی از مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی را بی منطقی نظام تصمیم‌گیری می‌داند و معتقد است تصمیمات مبتنی بر شخص اتخاذ می‌شوند نه مبتنی بر ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع چیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع چیست؟

برای پاسخ به این پرسش که تعارض منافع چیست ، باید گفت تعارض منافع یک «موقعیت» است؛ در واقع تعارض منافع ناشی از قرار گرفتن افراد در موقعیتی است که برای‌شان امکان انتخاب میان منافع عمومی و منافع شخصی ایجاد می‌شود و آنها در چنین موقعیتی میان این دو انتخاب قرار می‌گیرند. تعارض منافع نه اتفاقی تازه است و نه صرفاً به عرصه مسائل شغلی بازمی‌گردد. افراد در تمامی عرصه‌های زیست اجتماعی‌شان هر روز با چنین انتخاب‌هایی دست به گریبان هستند. اما این مفهوم با معنای مشخصش در خصوص عدم استفاده از موقعیت شغلی در جهت منافع شخصی حاصل عصر ... مطالعه بیشتر
شاخص‌های حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شاخص‌های حکمرانی چگونه عمل می‌کنند؟

اخیراً سخنران نشستی با موضوع سرآغازی نو در طراحی شاخص‌های حکمرانی بودم، شاخص‌هایی که ارائه‌دهنده‌ی سرمشق‌هایی خوب در زمینه‌ی حقوق بشر باشند. این موضوع باعث شد که من درباره‌ اصولی که در تعیین شاخص‌هایی این‌چنینی مهم هستند، بیاندیشم. در این‌جا قصد دارم که پاره‌ای از این اندیشه‌ها را بیان کنم. این امر کمک می‌کند که درک و ارزیابی دقیق‌تری از شاخص‌های مسلط حکمرانی، در سطح سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی داشته باشیم. اکنون بی‌مقدمه به طرح این اندیشه‌ها می‌پردازم: آگاه باشید که طراحی شاخص‌ها چه هدفی را دنبال می‌کنند: آیا هدف از این طراحی پاسخگو نمودن سازمان‌ها است؟ آیا هدف کمک ... مطالعه بیشتر