انتشارات و تولیدات مرکز

مبارزه با نابرابری | معرفی کتاب | بازاندیشی در نقش دولت

مجموعه‌ای از عوامل باعث شدند که از دهه ۱۹۸۰ جهان به‌سوی نابرابری بیشتر حرکت کند. گروه­‌هایی از جامعه که ثروت، مهارت و ارتباطات سیاسی کافی داشتند، توانستند از این وضعیت به نفع خود بهره‌­برداری کنند. برای عمده مردم، این روندها به‌معنای چشم­‌انداز ضعیف­‌تر برای اشتغال، درآمدهای کمتر و ناامنی اقتصادی بیشتر بود. کتاب حاضر نتیجه کنفرانسی در موسسه اقتصاد بین­‌الملل پترسون در اکتبر ۲۰۱۹ درباره ابزارهای موجود برای مبارزه با نابرابری است. اهمیت این موضوع را می­‌توان با آماری نشان داد که لوکاس چنسل در این کنفرانس در مورد نابرابری ارائه داد. سهم درآمد ۱درصد از ثروتمندترین افراد ساکن اروپای ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع فردی و سازمان در صنعت برق و کیفیت دسترسی شهروندان به برق

دسترسی به برق جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم است. فرایند تولید برق، انتقال و توزیع آن به مردم و دیگر صنایع و از سوی دیگر قیمت تمام شده برق بر روی کیفیت دسترسی به برق اثرگذار است. مدیریت قطعی‌های برق در تابستان و یا تولید مازاد برق در زمستان، یارانه و قیمت‌گذاری برق، خریدوفروش برق در بورس انرژی، صادرات و واردات برق از جمله مسائلی است که صنعت برق همواره باید در مورد آن تصمیم‌گیری کند. با تمام مسائلی که وزارت نیرو با آن روبرو است، مطالعه تعارض منافع در بخش برق از آنجایی اهمیت دارد که اولاً برق جزو ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، کالای گران‌بهای مسکن شهری و فقر مسکن

مسکن از یک‌سو نیاز اولیه و ضروری تمام شهروندان است و تأمین نیازهای اولیه از وظایف دولت‌ها محسوب می‌شود و از سوی دیگر مسکن شهری در بستری از تعارضات منافع تبدیل به کالایی گران‌بها شده است و درنتیجه فقر شهری را افزایش داده است. به‌علاوه وجود تعارضات منافع متعدد در حوزه مسکن، نه تنها بر کیفیت ساخت‌وساز در ایران تأثیر سوء داشته بلکه سلامت جان شهروندان را نیز به خطر انداخته و با کاهش طول عمر ساختمان‌ها به هدررفت منابع ملی منجر شده است.  به سبب موردتوجه قرار نگرفتن تعارض منافع در سیستم اداری – اجرایی و وضع قوانین در ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تعارض منافع در محیط‌زیست و راهکارهایی برای غلبه بر آن

تعارض منافع زمانی رخ می‌دهد که فردی در جایگاه مسئولیت – به عنوان مثال، یک محقق دانشگاهی، وکیل، مدیر، ناظر یا پزشک- دارای منافع حرفه‌ای و شخصی‌ای باشد که با یکدیگر رقابت می‌کنند بطوریکه این تعارض انجام وظایف حرفه‌ای آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، تعارض منافع لزوماً به خودی خود بد نیست مگر آنکه به فساد منتهی شود. بانک جهانی تعریفی از فساد ارائه داده است: «سوءاستفاده از جایگاه عمومی برای به دست آوردن منافع شخصی» . تعریف بانک جهانی به گونه‌ای است که می‌توان گفت مفهوم تعارض منافع و فساد به شدت به هم پیوسته ... مطالعه بیشتر

ناکامی‌های مدیریت پسماند و سیاست‌گذاری‌های آن از منظر تعارض منافع

مدیریت پسماند در تهران با مسائل جدی روبروست؛ نرخ ناچیز بازیافت، شیوه‌های سنتی و غیراصولی جمع‌آوری و دفن زباله، وضعیت نامناسب کارگران جمع‌آوری پسماند و عدم شفافیت در گردش‌های مالی عظیم این صنعت نمونه‌هایی از این مشکلات است. در دو دهه اخیر علی‌رغم آن که لزوم ساماندهی به وضعیت مدیریت پسماند، افزایش نرخ بازیافت و اجرای طرح تفکیک از مبدأ برای مدیریت شهری تهران محرز شده و پژوهش‌های بسیاری نیز در این حوزه از سوی سازمان‌های مربوطه و نهادهای پژوهشی انجام شده است، با این حال نتیجه این تلاش‌ها‌ چندان رضایت‌بخش نبوده و بهبود چندانی در سازوکارهای مدیریت پسماند حاصل ... مطالعه بیشتر

سازمان‌های خیریه چگونه تعارض منافع را مدیریت کنند؟

حکمرانی نهادهای خیریه و حمایت مردمی، بخش جدایی‌ناپذیری از سیاستگذاری رفاهی کشور است. در این بین توجه به مسائل و چالش‌های درونی که مدیریت آن‌ها می‌تواند موجب بهبود اعتماد عمومی به نهادهای حمایتی و کارآمدسازی این نهادها شود، اهمیت می‌یابد. تعارض منافع یکی از این مسائل است که در روند فعالیت تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی و همچنین افرادی که در بخش‌های دولتی، خصوصی و داوطلبانه فعالیت دارند، ممکن است پدیدار شود. عدم مدیریت تعارض منافع می‌تواند موجب ایجاد اختلال در فعالیت حرفه‌ای و تحقق خیر عمومی شود و در برخی شرایط به فساد و سوءاستفاده‌ی خواسته و ناخواسته منجر ... مطالعه بیشتر

شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد: ظرفیت‌سازی در جهانی دگرگون‌شونده

هدف تحقیق شبکه‌ها در پانزده‌سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته‌اند، که این رشد شگرف به‌واسطۀ افزایش دسترسی به تکنولوژی، حتی در دورافتاده‌ترین نقاط جهان، تسهیل شده است. این فرض وجود دارد که شبکه‌ها سهم مهمی در قدرت‌بخشی اعضای خود داشته‌اند، بااین‌حال داده‌های کمی برای پشتیبانی از این ادعا وجود دارد. هدف از این مطالعه فراهم‌نمودن اطلاعات، طرح پرسش‌ها و آغاز گفت‌وگویی میان سازمان‌ِ هم‌کاری‌های داوطلبانه و اجتماعِ بانیِ توسعه، دربارۀ شبکه،‌ در بستر توسعه است. احتیاج مبرمی به آگاهی‌یافتن دربارۀ شبکه‌ها، آزمودن فرضیه‌ها و دست‌یابی به فهمی از مشارکت بالقوۀ شبکه‌ها، وجود دارد. باید اصطلاحات خود را تعریف و دیدگاه خود ... مطالعه بیشتر

مجلس شورای اسلامی به مثابه ماشین برطرف کردن مشکلات محلی و منطقه‌ای

نظام حکـومتی کشـورها بـر اسـاس میـزان توزیع قدرت سیاسی به واحـدهای پیرامـونی و ماهیـت مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی، به سه الگـوی تـک ساخت (Unitary State)، ناحیه‌ای (Regional State)، فدرال (Federal State) یا ترکیبی تقسیم می‌شود. نظــام سیاسی تک‌سـاخت مبتنـی بـر توزیـع فضـایی قـدرت سیاسی (از مرکز بـه پیرامـون) و نظـام‌هـای سیاسـی ناحیه‌ای و فدرال بر اساس تقسیم قدرت سیاسـی بـین حکومــت مرکــزی و حکومــت ایــالتی (بــین مرکــز و پیرامون) است. (Glassner&Fahrer, 2004) با توجه به حاکمیت نظام سیاسی تـک ساخت در ایران برای تبیین رابطـۀ نظـام سیاسـی و نهادهای محلی بر نظام سیاسی تـک سـاخت تاکید می‌شود. در این نـوع ... مطالعه بیشتر

ابزاری برای یادگیری از تجربه‌های سیاستگذاری اجتماعی

مقدمه در تجربه سیاستگذاری اجتماعی در ایران در دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که به‌رغم وجود اراده سیاسی در سطوح بالای تصمیم‌گیری، فراهم‌سازی منابع و الگوبرداری از تجربیات جهانی، هنوز موفقیت‌ها در حوزه سیاستگذاری حمایتی و رفاهی محدود هستند. با توجه به این دغدغه، می‌توان بیان کرد که منابع مناسب برای شناخت شیوه‌های تدوین و پیاده‌سازی سیاست‌های موفق هنوز به میزان کافی در فضای تحلیل و تدوین سیاستگذاری در کشور به‌خوبی معرفی نشده‌اند. کتاب «موفقیت‌های عظیم سیاستگذاری» می‌تواند شروع خوبی برای رسیدگی به این ملاحظات باشد. این کتاب اخیراً توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی ترجمه و منتشرشده ... مطالعه بیشتر

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بر اساس مطالعه تطبیقی

ایران ازجمله کشورهایی است که امروز با نرخ باروری پایین دست‌به‌گریبان است و سیاست‌گذاران درصدد واکاوی و رفع این چالش برآمده‌اند. بر اساس الگوی پیش‌بینی جمعیت توسط صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و در صورت تداوم روند کنونی، ایران از سال ۱۴۲۰ نرخ رشد منفی خواهد داشت و سالانه از جمعیت کل کشور کاسته خواهد شد؛ بنابراین توجه به این مسئله در بین سیاستگذاران دارای اهمیت ویژه‌ای است. تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز در همین راستا انجام‌شده است. به‌طورکلی، در سطح جهان، پنج نوع مختلف از ابزارهای سیاست تشویقی وجود دارد که می‌توانند به‌طور بالقوه بر ... مطالعه بیشتر

اقتصاد نهادی، دولت کارآمد و قابلیت‌های سازمانی برای اجرای موفق سیاست‌ها

مشتاق خان و رابرت ویبلین مستقیماً به سراغ برخی از مرکزی‌ترین پرسش‌ها در علم سیاست، علم اقتصاد و توسعه رفته‌اند: چگونه قدرتمندان بر چگونگی اداره یک کشور تاثیر می‌گذارند؟ چرا برخی کشورها ثروتمند و برخی دیگر فقیر هستند؟ چگونه می‌توان شیوه تکامل نهادهای یک کشور طی زمان را پیش‌بینی کرد؟ چرا برخی جوامع با نظام‌های حقوقی هماهنگ می‌شوند، در حالی‌که سایر جوامع بر سازوکارهای غیررسمی برای هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها متکی هستند؟ آیا پیش از اجرای سیاست‌ها می‌توان پیش‌بینی کرد کدام ایده‌های سیاستگذاری فاسد خواهد شد؟ رویکرد لسه فر به توسعه اقتصادی چقدر خوب کار می‌کند؟ این‌ها اصلاً تئوریک نیستند، چون مشتاق ... مطالعه بیشتر
نظریه اقتصادی

در دفاع از سیاست‌های رفاهی: گفتمانی برآمده از قلب جریان اصلی نظریه اقتصادی

کتاب «نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاه» حاصل بیش از دو دهه پژوهش‌های نیکولاس بار است که در سال‌های اخیر مرتباً تصحیح شده است و فصولی به کتاب اضافه شده است. نیکولاس بار استاد اقتصاد دولتی در مدرسه اقتصادی لندن است و پژوهش‌های گسترده‌ای در مورد دولت رفاه داشته است که حاصل آن ۱۳۰ مقاله و بیش از ۲۰ کتاب بوده است. محور اصلی نوشته‌های نیکولاس بار بررسی این مسئله بوده است که شکست بازار چطور می‌تواند مداخله دولت و سیاست‌های رفاهی را توجیه کند. او در کنار حرفه دانشگاهی و پژوهشی خود، حضور پررنگی نیز در سیاست‌گذاری رفاهی ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی

مروری بر تشکل‌های کارفرمایی

واردن (۱۹۹۲: ۵۲۱) می‌گوید «این تشکل‌ها به‌عنوان سازمان‌های رسمی گروه‌های تجاری تعریف می‌شوند که هدف آن‌ها تجمیع، تعریف، نمایندگی و دفاع از منافع تجاری گروه است.» بنابراین طیف گسترده‌ای از تشکل‌های اقتصادی همچون اصناف، اتاق‌ها، کنفدراسیون‌ها، اتحادیه‌ها و مشابه آن را می‌توان به‌عنوان تشکل‌های کارفرمایی معرفی کرد. تشکل‌های کارفرمایی را می‌توان بر اساس مؤلفه‌هایی همچون عضویت فراگیر یا تخصصی، نوع نمایندگی (بازار کار، بازار کالا و یا نمایندگی مختلط)، تعهدات تشکل‌ها (نمایندگی، ارائه خدمات به اعضا و تصدی‌گری خدمات دولتی)، نحوه عضویت (اختیاری یا اجباری) و حاکمیت قانون بر آن (مبتنی بر قوانین عمومی کشور و یا اساس‌نامه اختصاصی) دسته‌بندی ... مطالعه بیشتر
شرایط بحران اقتصادی

بودجه انقباضی و تشدید بحران یا بودجه انبساطی و عبور از بحران؟!

  در مواجهه با بحران‌های اقتصادی، چه آن دسته که از سیاست‌های نادرست و زیان‌بار داخلی نشئت گرفته‌اند و چه آن‌هایی که ریشه در اقتصاد بین‌الملل و روندهای جهانی دارند، دولت‌ها همواره دو الگوی سیاستی را پیشِ روی خود می‌بینند: اولی پیگیری نوعی از سیاست‌های ریاضتی است که بودجه انقباضی و کاهش مخارج و مسئولیت‌های دولت در زمینه حمایت‌های اجتماعی و رفاه عمومی را در پی دارد. و دومی اتخاذ سیاست‌های رفاهی گسترده‌تر است که هدف از آن‌ها حمایت از اقشار فرودست جامعه و گروه‌های آسیب‌پذیر، اشتغال‌زایی و مبارزه با فقر است. این‌که سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کدام‌یک از این دو ... مطالعه بیشتر
کانون‌های اثربخشی

کانون‌های اثربخشی به‌مثابه تمرین آکروبات‌بازی

▪️ نویسنده یادداشت: نسرین قنواتی و میثم ملکشاه اکنون با تکیه بر تجربیات جهانی، بر ما آشکارشده که برنامه‌های توسعه‌محور فراگیر، آرمانی و از بیرون اقتباس‌شده – چه آن‌ها که تحت عنوان بهترین تجربیات جهانی وارد یک کشور می‌شوند و چه آن‌ها که در قالب برنامه سازمان‌های بین‌المللی، توسعه کشورها را وعده می‌دهند- نه‌تنها توسعه‌یافتگی را برای آنان به ارمغان نمی‌آورند بلکه با ایجاد یاس و ناامیدی نسبت برنامه‌های توسعه، راه را بر سایر تلاش‌های اصلاحی بسته و اعتماد و همراهی اجتماعی نسبت به آن‌ها را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. تمرکز نظریه کانون‌های اثربخشی در وهله اول بر همه ... مطالعه بیشتر
سیاست‌های اجتماعی

«پیکربندی جامعه مدنی» و سیاست‌های اجتماعی-رفاهی

  در قرن بیستم همه کشورها در معرض روند شتابان جهانی‌سازی اقتصادی و مصائب آن از جمله بحران‌های اقتصادی بین‌المللی قرار گرفتند و حاکمان سیاسی آن‌ها، اعم از تمامیت‌خواه یا باورمند به حد قابل قبولی از دموکراسی، سیاست‌های اجتماعی مختلفی را برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی ناشی از این بحران‌ها اتخاذ کردند. برخی‌ها در مسیر بسط و توسعه سیاست‌های اجتماعی و رفاهی قدم برداشتند، در حالی‌که بقیه سیاست‌های انقباض اقتصادی و کاهش شدید هزینه‌های بخش عمومی-رفاهی را به مردم خود تحمیل کردند. آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و تایوان: شباهت‌ها و تفاوت‌ها آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و تایوان از جمله ... مطالعه بیشتر
حکومت‌های شکننده

چالش‌های پیش‌روی حکومت‌های شکننده

این گزارش بر آن بخش‌هایی از توسعه که مرتبط با تحول اداری است متمرکزشده است و آن مؤلفه توانایی اجرایی حکومت است. اینکه آیا «حکومت» به‌عنوان یک نهاد متمایز قادر است در طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها همچون نظم و قانون، زیرساخت‌ها، مقررات اقتصادی و اجرای قرارداد و …، بر روند رخدادها تأثیر بگذارد. یک حکومت شکننده را می‌توان به‌مثابه حکومتی تعریف کرد که اراده و یا توانایی انجام کارکردهای اصلی مرتبط با حکومتی «توسعه‌یافته» را نداشته باشد. حکومت‌های شکننده توانمندی کمی دارند و در یک یا چند بعد از حاکمیت کمتر توسعه‌یافته‌اند. آن‌ها یا از ضعف سیاسی رنج می‌برند و ... مطالعه بیشتر
وضعیت نابرابری

غفلت پژوهشگران از ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری

وضعیت نابرابری در ایران در سال‌های اخیر به یکی از نگرانی‌ها و معضل‌های جامعه تبدیل‌شده است. ازاین‌رو برای ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری این گزارش آماده‌شده است. در اینجا سعی شده است با مرور پژوهش‌های انجام‌شده در ایران که تأثیر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی-اجتماعی (اعم از کلان یا موردی) بر ابعاد مختلف نابرابری را موردبررسی قرار داده‌اند، به واکاوی فهم پژوهشگران از مسئله نابرابری و پیامد سیاست‌های مختلف پرداخته شود. هدف از این مرور نظام‌مند اتخاذ فرایندی روشمند، منظم و یکپارچه برای مرور و بررسی پژوهش‌های پیشین در ارتباط با تأثیر سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی بر ابعاد و ... مطالعه بیشتر
اصلاحات کارآمد

آیا فرمولی برای طراحی اصلاحات کارآمد و پایدار وجود دارد؟

اندروز در این مقاله با تأکید بر اهمیت نقش دولت‌ها در تولید منافع اجتماعی، تلاش می‌کند توضیح دهد کدام اقدامات و چه نوع تغییراتی هستند که توانمندی حکومت‌ها در ارائه خدمات و کالاهای عمومی را افزایش می‌دهند. او سپس در جریان روایت برخی از نمونه‌های اصلاحات موفق در جهان، تفسیر جدید خود و همکارانش از جایگاه رهبری و عاملیت در این نوع از تحولات را تبیین می‌کند. یکی دیگر از پرسش‌های مهم پیش روی اصلاح‌گران در سراسر جهان، این مسئله است که اصلاحات کارآمد در چه زمانی امکان‌پذیر می‌شوند. اندروز تلاش می‌کند با پاسخ به این پرسش مهم، زمینه‌ها و ... مطالعه بیشتر
حمایت طلبی در نظام سلامت

حمایت طلبی در نظام سلامت

جعبه ابزار «حمایت‌طلبی در عمل» راهنمای مختصر حمایت طلبی در نظام سلامت عمومی و روش‌هایی است که می‌توان با آن‌ها از تعدادی از استراتژی‌ها در زمینه‌های مختلف به‌طور عملی استفاده کرد. این جعبه‌ابزار از طریق بررسی نمونه‌های حمایت‌طلبی عملی و الگوها، راهنمایی‌های لازم را برای شروع به‌عنوان یک حمایت‌طلب ارائه می‌دهد و یا تلاش‌های حمایت‌طلبی (Advocacy) موجود را تقویت می‌کند. باتجربه‌ترین حمایت‌طلب نیز قادر به اصلاح مهارت‌های خود و افزایش نفوذ آن‌ها با استفاده از این جعبه ابزار خواهد بود. چه شما در یک سازمان با یک تیم حمایت‌طلبی اختصاصی باشید و با مسئولیت‌های مختلف حمایت‌طلبی در جایگاه خود کلنجار ... مطالعه بیشتر