انتشارات و تولیدات مرکز

بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع

مقدمه مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در طول چهارسال گذشته گزارش‌های متعددی در ارزیابی و ارائه پیشنهاد‌ها در مورد طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع منتشر کرده است. گزارش پیشرو به بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع پرداخته و در قالب دو بخش پیشنهادهای کلی و پیشنهادهای موردی تلاش می‌کند این لایحه را بهبود دهد. PDF گزارش بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع در انتهای این گزارش در دسترس است. لایحه «نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی» پس از تجمیع طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع برای صحن علنی مجلس آماده شده ... مطالعه بیشتر
آموزش پایه در آفریقای جنوبی

آموزش پایه؛ بهبود از دریچه نگاه PDIA

فوندا وانده[۱] یک سازمان غیرانتفاعیست. این سازمان در سال ۲۰۱۷ تاسیس شد. هدف آن بهبود آموزش پایه و اطمینان از توانایی خواندن تمام کودکان آفریقای جنوبی تا سن ۱۰سالگی بود. آن‌ها برنامه‌های درسی، ویدیوها و مطالب چاپ‌شده‌ای را جهت تربیت معلمان در راستای مبانی آموزش پایه تهیه کردند. فوندا وانده یک استراتژی «یادگیری به‌وسیله انجام» را برای حل مشکلات پیچیده خود به‌کار گرفت. این استراتژی مشابه انطباق دائم مسئله‌محور بود. PDIA یک فرایند نوآورانه با تاثیر بالاست که به سازمان‌ها در توانمندسازی خود جهت حل مشکلات پیچیده‌شان کمک می‌کند. این فرایند یک چارچوب قدم‌به‌قدم است که که در شکستن مسائل ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرارشونده

PDIA در عمل: تجربه مدیریت تعارض منافع در ایران

مجموعه PDIA در عمل PDIA در عمل مجموعه ای از گزارش‌های ترجمه‌ای و تألیفی است که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه منتشر می‌کند. دولت‌ها در تمام کشورها سیاست‌هایی را طراحی و اجرا می‌کنند. اما معمولاً این تلاش‌ها به نتایج قابل قبولی نرسیده و با شکست مواجه می‌شوند. قابلیت حکومت‌ها در طراحی و پیاده‌سازی سیاست‌ها موضوع پژوهش و عمل بسیاری از مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ای جهان است. تلاش این مراکز ارائه چارچوب‌های تحلیل و عمل برای ارتقای قابلیت حکومت‌ها است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه ازجمله مراکز متمرکز بر موضوع قابلیت حکومت در ایران به‌حساب می‌آید. یکی از چارچوب‌های تحلیلی این ... مطالعه بیشتر
PMF

استفاده از PDIA در اصلاح بودجه موزامبیک

استفاده از رویکرد انطباق تکرارشونده مسئله‌محور در اصلاح بودجه موزامبیک یکی از مطالعات موردی ارائه شده توسط برنامه توانمندسازی حکومت مدرسه جان اف کندی هاروارد است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با ترجمه این مطالعات به دنبال ارائه نحوه استفاده از این رویکرد در حل مسائل است. این شماره اول از مجموعه گزارش های موردی است که تحت عنوان PDIA در عمل منتشر می شود. برای دستیابی به مقاله اصلی می‌توانید به تارنمای برنامه توانمندسازی حکومت مراجعه کنید. گزارش کامل این مطالعه در قالب فایل PDF در انتهای صفحه قابل دسترس است. مقدمه بسیاری از سیاست‌ها و اصلاحات دولت در ... مطالعه بیشتر
حساب خزانه واحد گامی در جهت اصلاحات اقتصادی

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه در ایران

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه که بر اساس قانون بودجه باید از فروردین ۱۴۰۱ اجرا می‌شد در حال حاضر چگونه است؟ این ابزار چه کمک‌هایی به دولت می‌کند و چگونه می‌توان آن را بهبود بخشید؟ تا چه میزان انتقاداتی که به این ابزار و اجرای آن در ایران می‌شود درست است؟ این یادداشت سیاستی به عملکرد حساب واحد خزانه و الزامات اجرای درست آن در ایران می‌پردازد. متن کامل یادداشت سیاستی در قالب فایل PDF در انتهای این یادداشت قابل دسترس است. حساب واحد خزانه چیست و چه اهدافی دارد؟ بنابر تعریف صندوق بین‌المللی پول یک نظام حساب واحد خزانه ... مطالعه بیشتر

تسهیلات اشتغال زایی: مشکلات و توصیه‌های کارآمدسازی

تسهیلات اشتغال زایی معمولا در کشور با نداشتن الویت مناسب در تخصیص دچار انحراف منابع شده‌اند. و یا نتوانسته‌اند دریافت‌کنندگان را توانمند سازند تا به مشاغل و یا مهارت‌هایی جهت کسب شغل پایدار دست یابند. نرخ بهره حقیقی منفی تسهیلات علاوه بر مازاد تقاضا سبب انحراف منابع به سمت فعالیت سوداگرانه می‌شود. به این مورد افزایش فساد و هزینه‌های نظارت را نیز باید افزود. این موضوع همچنین بررسی دقیق طرح‌ها را ناممکن و احتمال خطا در تخصیص را افزایش می‌دهند. روند اداری اعطای تسهیلات و تامین وثایق و تضامین طولانی است. این موضوع به غیر موثر شدن مبالغ وام با ... مطالعه بیشتر
کتاب تعارض منافع به زبان ساده

کتاب تعارض منافع به زبان ساده، ویژه کارکنان دولت

کتاب تعارض منافع به زبان ساده ویژه کارکنان دولت با محتوای آموزشی تعارض منافع برای کارکنان بخش عمومی منتشر شد. این کتاب کوتاه و مختصر با هدف آشنایی کارکنان دولت با تعارض منافع و ترویج فرهنگ مدیریت آن در دستگاه‌های دولتی تالیف شده است. سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی تهران این کتاب را منتشر کرده است. پشت‌نویس کتاب تعارض منافع به زبان ساده موقعیت‌های تعارض منافع در میان کارکنان دولت موجب ناکارآمدی در جریان اداری شده و ریسک فساد را افزایش می‌دهد. اما مهم‌تر از همه تعارض منافع کارکنان دولت موجب موجب افزایش بی‌اعتمادی شهروندان به نظام اداری کشور می‌شود. از ... مطالعه بیشتر
نقشه جهانی شاخص ادراک فساد

مشکلات شاخص ادراک فساد و نحوه درست تحلیل آن

پیش زمینه شاخص‌های فساد شاخص ادراک فساد به عنوان یکی از مشهورترین شاخص‌های فساد در جهان تاثیر قابل توجهی در برجسته‌سازی موضوع فساد داشته است. هر سال که رتبه‌بندی‌های جدید اعلام می‌شود، مباحث گسترده‌ای در کشور حول آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین برداشت از شاخص ادراک فساد در کشور سیر صعودی رتبه ایران است. نکته مهم اما آن است که اکثر افراد و حتی متخصصان دانشگاهی و اداری تحلیلی اشتباه از شاخص ادراک فساد دارند. انتشار شاخص ادراک فساد شاخص ادراک فساد توسط شفافیت بین‌الملل از سال ۱۹۹۵ به صورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مشهورترین شاخص مرتبط با موضوع فساد در ... مطالعه بیشتر

مبارزه با نابرابری | معرفی کتاب | بازاندیشی در نقش دولت

مجموعه‌ای از عوامل باعث شدند که از دهه ۱۹۸۰ جهان به‌سوی نابرابری بیشتر حرکت کند. گروه­‌هایی از جامعه که ثروت، مهارت و ارتباطات سیاسی کافی داشتند، توانستند از این وضعیت به نفع خود بهره‌­برداری کنند. برای عمده مردم، این روندها به‌معنای چشم­‌انداز ضعیف­‌تر برای اشتغال، درآمدهای کمتر و ناامنی اقتصادی بیشتر بود. کتاب حاضر نتیجه کنفرانسی در موسسه اقتصاد بین­‌الملل پترسون در اکتبر ۲۰۱۹ درباره ابزارهای موجود برای مبارزه با نابرابری است. اهمیت این موضوع را می­‌توان با آماری نشان داد که لوکاس چنسل در این کنفرانس در مورد نابرابری ارائه داد. سهم درآمد ۱درصد از ثروتمندترین افراد ساکن اروپای ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع فردی و سازمان در صنعت برق و کیفیت دسترسی شهروندان به برق

دسترسی به برق جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم است. فرایند تولید برق، انتقال و توزیع آن به مردم و دیگر صنایع و از سوی دیگر قیمت تمام شده برق بر روی کیفیت دسترسی به برق اثرگذار است. مدیریت قطعی‌های برق در تابستان و یا تولید مازاد برق در زمستان، یارانه و قیمت‌گذاری برق، خریدوفروش برق در بورس انرژی، صادرات و واردات برق از جمله مسائلی است که صنعت برق همواره باید در مورد آن تصمیم‌گیری کند. با تمام مسائلی که وزارت نیرو با آن روبرو است، مطالعه تعارض منافع در بخش برق از آنجایی اهمیت دارد که اولاً برق جزو ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، کالای گران‌بهای مسکن شهری و فقر مسکن

مسکن از یک‌سو نیاز اولیه و ضروری تمام شهروندان است و تأمین نیازهای اولیه از وظایف دولت‌ها محسوب می‌شود و از سوی دیگر مسکن شهری در بستری از تعارضات منافع تبدیل به کالایی گران‌بها شده است و درنتیجه فقر شهری را افزایش داده است. به‌علاوه وجود تعارضات منافع متعدد در حوزه مسکن، نه تنها بر کیفیت ساخت‌وساز در ایران تأثیر سوء داشته بلکه سلامت جان شهروندان را نیز به خطر انداخته و با کاهش طول عمر ساختمان‌ها به هدررفت منابع ملی منجر شده است.  به سبب موردتوجه قرار نگرفتن تعارض منافع در سیستم اداری – اجرایی و وضع قوانین در ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تعارض منافع در محیط‌زیست و راهکارهایی برای غلبه بر آن

تعارض منافع زمانی رخ می‌دهد که فردی در جایگاه مسئولیت – به عنوان مثال، یک محقق دانشگاهی، وکیل، مدیر، ناظر یا پزشک- دارای منافع حرفه‌ای و شخصی‌ای باشد که با یکدیگر رقابت می‌کنند بطوریکه این تعارض انجام وظایف حرفه‌ای آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، تعارض منافع لزوماً به خودی خود بد نیست مگر آنکه به فساد منتهی شود. بانک جهانی تعریفی از فساد ارائه داده است: «سوءاستفاده از جایگاه عمومی برای به دست آوردن منافع شخصی» . تعریف بانک جهانی به گونه‌ای است که می‌توان گفت مفهوم تعارض منافع و فساد به شدت به هم پیوسته ... مطالعه بیشتر

ناکامی‌های مدیریت پسماند و سیاست‌گذاری‌های آن از منظر تعارض منافع

مدیریت پسماند در تهران با مسائل جدی روبروست؛ نرخ ناچیز بازیافت، شیوه‌های سنتی و غیراصولی جمع‌آوری و دفن زباله، وضعیت نامناسب کارگران جمع‌آوری پسماند و عدم شفافیت در گردش‌های مالی عظیم این صنعت نمونه‌هایی از این مشکلات است. در دو دهه اخیر علی‌رغم آن که لزوم ساماندهی به وضعیت مدیریت پسماند، افزایش نرخ بازیافت و اجرای طرح تفکیک از مبدأ برای مدیریت شهری تهران محرز شده و پژوهش‌های بسیاری نیز در این حوزه از سوی سازمان‌های مربوطه و نهادهای پژوهشی انجام شده است، با این حال نتیجه این تلاش‌ها‌ چندان رضایت‌بخش نبوده و بهبود چندانی در سازوکارهای مدیریت پسماند حاصل ... مطالعه بیشتر

سازمان‌های خیریه چگونه تعارض منافع را مدیریت کنند؟

حکمرانی نهادهای خیریه و حمایت مردمی، بخش جدایی‌ناپذیری از سیاستگذاری رفاهی کشور است. در این بین توجه به مسائل و چالش‌های درونی که مدیریت آن‌ها می‌تواند موجب بهبود اعتماد عمومی به نهادهای حمایتی و کارآمدسازی این نهادها شود، اهمیت می‌یابد. تعارض منافع یکی از این مسائل است که در روند فعالیت تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی و همچنین افرادی که در بخش‌های دولتی، خصوصی و داوطلبانه فعالیت دارند، ممکن است پدیدار شود. عدم مدیریت تعارض منافع می‌تواند موجب ایجاد اختلال در فعالیت حرفه‌ای و تحقق خیر عمومی شود و در برخی شرایط به فساد و سوءاستفاده‌ی خواسته و ناخواسته منجر ... مطالعه بیشتر

شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد: ظرفیت‌سازی در جهانی دگرگون‌شونده

هدف تحقیق شبکه‌ها در پانزده‌سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته‌اند، که این رشد شگرف به‌واسطۀ افزایش دسترسی به تکنولوژی، حتی در دورافتاده‌ترین نقاط جهان، تسهیل شده است. این فرض وجود دارد که شبکه‌ها سهم مهمی در قدرت‌بخشی اعضای خود داشته‌اند، بااین‌حال داده‌های کمی برای پشتیبانی از این ادعا وجود دارد. هدف از این مطالعه فراهم‌نمودن اطلاعات، طرح پرسش‌ها و آغاز گفت‌وگویی میان سازمان‌ِ هم‌کاری‌های داوطلبانه و اجتماعِ بانیِ توسعه، دربارۀ شبکه،‌ در بستر توسعه است. احتیاج مبرمی به آگاهی‌یافتن دربارۀ شبکه‌ها، آزمودن فرضیه‌ها و دست‌یابی به فهمی از مشارکت بالقوۀ شبکه‌ها، وجود دارد. باید اصطلاحات خود را تعریف و دیدگاه خود ... مطالعه بیشتر

مجلس شورای اسلامی به مثابه ماشین برطرف کردن مشکلات محلی و منطقه‌ای

نظام حکـومتی کشـورها بـر اسـاس میـزان توزیع قدرت سیاسی به واحـدهای پیرامـونی و ماهیـت مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی، به سه الگـوی تـک ساخت (Unitary State)، ناحیه‌ای (Regional State)، فدرال (Federal State) یا ترکیبی تقسیم می‌شود. نظــام سیاسی تک‌سـاخت مبتنـی بـر توزیـع فضـایی قـدرت سیاسی (از مرکز بـه پیرامـون) و نظـام‌هـای سیاسـی ناحیه‌ای و فدرال بر اساس تقسیم قدرت سیاسـی بـین حکومــت مرکــزی و حکومــت ایــالتی (بــین مرکــز و پیرامون) است. (Glassner&Fahrer, 2004) با توجه به حاکمیت نظام سیاسی تـک ساخت در ایران برای تبیین رابطـۀ نظـام سیاسـی و نهادهای محلی بر نظام سیاسی تـک سـاخت تاکید می‌شود. در این نـوع ... مطالعه بیشتر

ابزاری برای یادگیری از تجربه‌های سیاستگذاری اجتماعی

مقدمه در تجربه سیاستگذاری اجتماعی در ایران در دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که به‌رغم وجود اراده سیاسی در سطوح بالای تصمیم‌گیری، فراهم‌سازی منابع و الگوبرداری از تجربیات جهانی، هنوز موفقیت‌ها در حوزه سیاستگذاری حمایتی و رفاهی محدود هستند. با توجه به این دغدغه، می‌توان بیان کرد که منابع مناسب برای شناخت شیوه‌های تدوین و پیاده‌سازی سیاست‌های موفق هنوز به میزان کافی در فضای تحلیل و تدوین سیاستگذاری در کشور به‌خوبی معرفی نشده‌اند. کتاب «موفقیت‌های عظیم سیاستگذاری» می‌تواند شروع خوبی برای رسیدگی به این ملاحظات باشد. این کتاب اخیراً توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی ترجمه و منتشرشده ... مطالعه بیشتر

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بر اساس مطالعه تطبیقی

ایران ازجمله کشورهایی است که امروز با نرخ باروری پایین دست‌به‌گریبان است و سیاست‌گذاران درصدد واکاوی و رفع این چالش برآمده‌اند. بر اساس الگوی پیش‌بینی جمعیت توسط صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و در صورت تداوم روند کنونی، ایران از سال ۱۴۲۰ نرخ رشد منفی خواهد داشت و سالانه از جمعیت کل کشور کاسته خواهد شد؛ بنابراین توجه به این مسئله در بین سیاستگذاران دارای اهمیت ویژه‌ای است. تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز در همین راستا انجام‌شده است. به‌طورکلی، در سطح جهان، پنج نوع مختلف از ابزارهای سیاست تشویقی وجود دارد که می‌توانند به‌طور بالقوه بر ... مطالعه بیشتر

اقتصاد نهادی، دولت کارآمد و قابلیت‌های سازمانی برای اجرای موفق سیاست‌ها

مشتاق خان و رابرت ویبلین مستقیماً به سراغ برخی از مرکزی‌ترین پرسش‌ها در علم سیاست، علم اقتصاد و توسعه رفته‌اند: چگونه قدرتمندان بر چگونگی اداره یک کشور تاثیر می‌گذارند؟ چرا برخی کشورها ثروتمند و برخی دیگر فقیر هستند؟ چگونه می‌توان شیوه تکامل نهادهای یک کشور طی زمان را پیش‌بینی کرد؟ چرا برخی جوامع با نظام‌های حقوقی هماهنگ می‌شوند، در حالی‌که سایر جوامع بر سازوکارهای غیررسمی برای هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها متکی هستند؟ آیا پیش از اجرای سیاست‌ها می‌توان پیش‌بینی کرد کدام ایده‌های سیاستگذاری فاسد خواهد شد؟ رویکرد لسه فر به توسعه اقتصادی چقدر خوب کار می‌کند؟ این‌ها اصلاً تئوریک نیستند، چون مشتاق ... مطالعه بیشتر
نظریه اقتصادی

در دفاع از سیاست‌های رفاهی: گفتمانی برآمده از قلب جریان اصلی نظریه اقتصادی

کتاب «نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاه» حاصل بیش از دو دهه پژوهش‌های نیکولاس بار است که در سال‌های اخیر مرتباً تصحیح شده است و فصولی به کتاب اضافه شده است. نیکولاس بار استاد اقتصاد دولتی در مدرسه اقتصادی لندن است و پژوهش‌های گسترده‌ای در مورد دولت رفاه داشته است که حاصل آن ۱۳۰ مقاله و بیش از ۲۰ کتاب بوده است. محور اصلی نوشته‌های نیکولاس بار بررسی این مسئله بوده است که شکست بازار چطور می‌تواند مداخله دولت و سیاست‌های رفاهی را توجیه کند. او در کنار حرفه دانشگاهی و پژوهشی خود، حضور پررنگی نیز در سیاست‌گذاری رفاهی ... مطالعه بیشتر