سعید هراسانی

سعید هراسانینمایش همه نوشته ها

پژوهشگر مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه کارشناسی ارشد مطالعات توسعه

بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع

مقدمه مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در طول چهارسال گذشته گزارش‌های متعددی در ارزیابی و ارائه پیشنهاد‌ها در مورد طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع منتشر کرده است. گزارش پیشرو به بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع پرداخته و در قالب دو بخش پیشنهادهای کلی و پیشنهادهای موردی تلاش می‌کند این لایحه را بهبود دهد. PDF گزارش بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع در انتهای این گزارش در دسترس است. لایحه «نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی» پس از تجمیع طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع برای صحن علنی مجلس آماده شده ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرارشونده

PDIA در عمل: تجربه مدیریت تعارض منافع در ایران

مجموعه PDIA در عمل PDIA در عمل مجموعه ای از گزارش‌های ترجمه‌ای و تألیفی است که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه منتشر می‌کند. دولت‌ها در تمام کشورها سیاست‌هایی را طراحی و اجرا می‌کنند. اما معمولاً این تلاش‌ها به نتایج قابل قبولی نرسیده و با شکست مواجه می‌شوند. قابلیت حکومت‌ها در طراحی و پیاده‌سازی سیاست‌ها موضوع پژوهش و عمل بسیاری از مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ای جهان است. تلاش این مراکز ارائه چارچوب‌های تحلیل و عمل برای ارتقای قابلیت حکومت‌ها است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه ازجمله مراکز متمرکز بر موضوع قابلیت حکومت در ایران به‌حساب می‌آید. یکی از چارچوب‌های تحلیلی این ... مطالعه بیشتر
نقشه جهانی شاخص ادراک فساد

مشکلات شاخص ادراک فساد و نحوه درست تحلیل آن

پیش زمینه شاخص‌های فساد شاخص ادراک فساد به عنوان یکی از مشهورترین شاخص‌های فساد در جهان تاثیر قابل توجهی در برجسته‌سازی موضوع فساد داشته است. هر سال که رتبه‌بندی‌های جدید اعلام می‌شود، مباحث گسترده‌ای در کشور حول آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین برداشت از شاخص ادراک فساد در کشور سیر صعودی رتبه ایران است. نکته مهم اما آن است که اکثر افراد و حتی متخصصان دانشگاهی و اداری تحلیلی اشتباه از شاخص ادراک فساد دارند. انتشار شاخص ادراک فساد شاخص ادراک فساد توسط شفافیت بین‌الملل از سال ۱۹۹۵ به صورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مشهورترین شاخص مرتبط با موضوع فساد در ... مطالعه بیشتر

پیدا و پنهان تعارض منافع در شرکت‌های دولتی

تعارض منافع در شرکت‌های دولتی در ایران همواره مغفول بوده است. زمانی که کارشناسان از تعارض منافع سخن به میان می‌آورند معمولاً نگاهشان به بخش عمومی است. این مفهوم اگرچه به‌صورت کلی در برابر «بخش خصوصی» قرار دارد و هر نوع نظام غیرانتفاعی شامل دولت، سازمان‌های مردم‌نهاد، دانشگاه، رسانه و غیره را در برمی‌گیرد، اما طرح مفهوم تعارض منافع اغلب با «سازمان‌های دولتی» گره‌خورده است. این در حالی است که حوزه‌هایی همچون شرکت‌های دولتی و نهادهای فرادولتی (نهادهایی که دولت و مجلس توان نظارت کامل بر آن را ندارند) می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی از تعارض منافع ببیند. در مقدمه خبرنامه شماره ... مطالعه بیشتر
الگوی کشت

پیشنهادهای کارشناسان مستقل برای حل مسائل خوزستان

پایان دولت حسن روحانی هم‌زمان با اعتراضات اهالی استان خوزستان به بحران آب بوده است. این بحران که البته در سال‌های گذشته نیز به‌صورت محدود مشاهده‌شده بود، اما امسال به‌صورت وخیم‌تری خود را نشان داد. اگرچه در دولت قبل تلاش‌هایی برای حل مسائل خوزستان انجام‌شده است، اما این مشکلات به این زودی‌ها حل نخواهد شد و مسئله خوزستان برای دولت سیزدهم نیز یک مشکل خواهد بود. اولین سفر آقای رئیسی، در قامت رئیس‌جمهور، به خوزستان نشان داده است که حل مسائل این استان یکی از اولویت‌های اصلی دولت جدید است. با همه این‌ها حل مسئله خوزستان نیازمند راهکارهای پایدار است ... مطالعه بیشتر
رویه‌های مدیریت تعارض منافع

رویه‌های مدیریت تعارض منافع در بستر سیاسی، اجتماعی، اداری کشورها

برای نشان دادن تفاوت موقعیت‌های مورد تأکید تعارض منافع در هر کشور برای مدیریت تعارض منافع می‌توان به موضوع هدیه اشاره کرد. موضوع «هدیه» به عنوان یک موقعیت تعارض منافع در ایران آنچنان مورد توجه نیست، چرا که ساختار حاکم بر ادارات دولتی در ایران تفاوتی میان هدیه و رشوه قائل نیست و هر نوع هدیه‌ای را رشوه در نظر می‌گیرد. این موضوع از فرهنگ عمومی جامعه برمی‌خیزد که کمتر کسی به معنای واقع کلمه به کارکنان نظام اداری «هدیه» می‌دهد، در حالی که در بسیاری از کشورها اعطای هدیه به کارکنان دولت یک هنجار تثبیت‌شده است. نکته مهم برای ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی

مروری بر تشکل‌های کارفرمایی

واردن (۱۹۹۲: ۵۲۱) می‌گوید «این تشکل‌ها به‌عنوان سازمان‌های رسمی گروه‌های تجاری تعریف می‌شوند که هدف آن‌ها تجمیع، تعریف، نمایندگی و دفاع از منافع تجاری گروه است.» بنابراین طیف گسترده‌ای از تشکل‌های اقتصادی همچون اصناف، اتاق‌ها، کنفدراسیون‌ها، اتحادیه‌ها و مشابه آن را می‌توان به‌عنوان تشکل‌های کارفرمایی معرفی کرد. تشکل‌های کارفرمایی را می‌توان بر اساس مؤلفه‌هایی همچون عضویت فراگیر یا تخصصی، نوع نمایندگی (بازار کار، بازار کالا و یا نمایندگی مختلط)، تعهدات تشکل‌ها (نمایندگی، ارائه خدمات به اعضا و تصدی‌گری خدمات دولتی)، نحوه عضویت (اختیاری یا اجباری) و حاکمیت قانون بر آن (مبتنی بر قوانین عمومی کشور و یا اساس‌نامه اختصاصی) دسته‌بندی ... مطالعه بیشتر
بحران آب- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بحران آب و خطر تعمیق فقر در ایران؛ روایتی از خوزستان

اخبار روزهای گذشته ایران با اعتراضات گسترده کشاورزان اصفهانی در بستر خشک زاینده‌رود پیگیری می‌شد؛ این کشاورزان به‌دنبال «حقابه» خود برای احیای کشاورزی‌های ازدست‌رفته سراغ مسئولان رفته‌اند اما از طرف دیگر تخریب چندباره لوله انتقال آب به استان یزد را نیز رقم زده‌اند. مردم استان چهارمحال‌وبختیاری نیز که راه‌حل دولت‌مردان برای حل مسئله کشاورزان اصفهانی را از پیش‌تر خوانده‌اند، در چندین روز پیاپی نسبت‌به انتقال بین‌حوضه‌ای آب از کوهرنگ و بهشت‌آباد به زاینده‌رود هشدار داده و مخالفت خود را اعلام می‌کنند. کمتر از شش‌ماه گذشته و قبل از پایان دولت دوازدهم نیز شاهد اعتراضات گسترده مردم خوزستان نسبت به بحران ... مطالعه بیشتر
سند ملی پیشگیری و مقابله با فساد

سند ملی پیشگیری و مقابله با فساد: مسیر دولت سیزدهم برای مبارزه با فساد

کمتر از دو ماه از ورود رئیسی به پاستور، در ۲۴ شهریور امسال اولین گام در این جهت برداشته شد و «اصول حاکم بر نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم» به همراه پیش‌نویس این سند به اعضای هیئت دولت ابلاغ شد. سرعت عمل در ابلاغ این اصول و تلاش برای تسریع در نهایی ساختن سند ملی پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در نوع خود نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای کنترل فساد و ایجاد اعتماد عمومی در میان مردم است. بااین‌حال از زمان تدوین یک سند تا اجرایی ساختن آن مسیر ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی آلمان

تشکل‌های کارفرمایی آلمان: نقش‌آفرینی در کشور شوراها

اولین بار در دولت بیسمارک بود که اتاق حِرَف تأسیس شد. به‌عبارت‌دیگر در این دوره انجمن‌های محلی و بخشی در سطح ملی به یکدیگر پیوند خوردند. درواقع دولت بیسمارک برای ایجاد پایگاه اجتماعی میان «صنعت‌گران» و حمایت آن‌ها از دولت محافظه‌کار دست به ایجاد اتاق حرف زد. بعدها چند تشکل کارفرمایی در ۱۹۵۰ «شورای اقتصاد آلمان» را تشکیل دادند که البته تصمیمات آن الزام‌آور نبود. در حال حاضر تشکل‌های کارفرمایی آلمان شامل چهار تشکل اصلی «کنفدراسیون تشکل‌های کارفرمایی»، «تشکل مرکزی صنعت گران آلمان»، «فدراسیون صنعت آلمان» و «اتاق‌های بازرگانی و صنایع آلمان» است. کنفدراسیون تشکل‌های کارفرمایی آلمان فراگیرترین تشکل اقتصادی ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی

تشکل‌های کارفرمایی در اتریش: ساختار و عملکرد

اتاق کسب‌وکار اولین تشکل کارفرمایی به معنای امروزی خود در اتریش بود که در سال ۱۸۴۸ برای مواجهه دولت با عقب‌ماندگی صنعتی اتریش نسبت به بقیه کشورهای اروپایی و سیاست‌گذاری برای تسریع پیشرفت‌های فناورانه و اقتصادی تأسیس شد. با گذشت زمان تعداد تشکل‌های کارفرمایی روزبه‌روز افزایش یافت و در حال حاضر در اتریش با دو نوع تشکل کارفرمایی با عضویت اجباری و تشکل‌های کارفرمایی داوطلبانه مواجه هستیم. اتاق اقتصادی فدرال به خاطر عضویت اجباری فراگیرترین تشکل کارفرمایی اتریش است و حدود ۲۰۰ و یک هزار بنگاه را نمایندگی می‌کند. همه بنگاه‌ها موظف به عضویت در اتاق هستند. برخی تشکل‌های دیگر ... مطالعه بیشتر
دولت سیزدهم- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

میثاق دولت سیزدهم با مردم: شناسایی و مدیریت موقعیت‌های تعارض منافع

اولین جلسه کابینه دولت سیزدهم همراه با قرائت میثاق نامه ده بندی هیئت دولت با مردم ایران بود. این میثاق را می‌توان به‌عنوان پایه‌های راهبردی و اصولی دولت سیزدهم دانست و آن را به فال نیک گرفت. در بند چهارم این میثاق نامه آمده است «فسادستیزی و نفی مطلق روابط ناسالم اداری، شناسایی زمینه‌های فسادزا و تعارض منافع و اقدام قاطع، سریع و مؤثر در جهت رفع آن‌ها» یکی از تعهدات اعضای کابینه در برابر ملت ایران است. قرار گرفتن دستور کار مدیریت تعارض منافع در این میثاق نامه مسلماً نشان از توجه دولت سیزدهم به آن به‌عنوان یک اولویت ... مطالعه بیشتر
دستورالعمل مدیریت تعارض منافع

دستورالعمل مدیریت تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی: چالش‌ها و امیدها

به‌عنوان اولین نکته باید اشاره کرد که صرف طرح بحث مدیریت تعارض منافع و تبدیل آن به بخشنامه‌های اجرایی در سازمان‌های دولتی و عمومی غیردولتی را باید به فال نیک گرفت. با توجه به بلاتکلیف ماندن لایحه مدیریت تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی، دستگاه‌های اجرایی رأساً اقدام به طراحی بخشنامه‌های مدیریت تعارض منافع کرده‌اند. این مسئله فتح باب مناسبی از موضوع تعارض منافع و نحوه مواجهه با آن در سازمان‌های اجرایی دولتی و عمومی است. دستورالعمل مدیریت تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی با تعریف مفاهیم به کار گرفته‌شده در بخشنامه همچون موقعیت تعارض منافع، منفعت شخصی، بستگان، تأثیر ... مطالعه بیشتر

ارزیابی عملکرد خانه کارگر در ارتقای رفاه کارگران ایران

«ارزیابی عملکرد خانه کارگر در ارتقای رفاه کارگران ایران» عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد سیما امیرحسینی دانش‌آموخته رشته برنامه‌ریزی اجتماعی دانشگاه علامه است که در تاریخ ۲۷/۰۶/۱۳۹۵ دفاع شده است. این پایان‌نامه در پی «بررسی کارکردهای رفاهی تشکیلات خانه کارگر ایران و شناخت نقاط ضعف و قوت آن» است. این پایان‌نامه علاوه بر این، جایگاه این تشکل در کشور و نگاه کارگران به این تشکیلات را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهد. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر آرای برنشتاین و سنت سوسیال‌دموکراسی نسبت به اتحادیه‌های کارگری است. بر اساس این چارچوب فکری اتحادیه‌های کارگری از طریق بازی در نظام سیاسی و ... مطالعه بیشتر
نظریه اقتصادی دولت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

انتشار چاپ دوم نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاه

نشر کرگدن با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه و معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چاپ دوم کتاب نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاه ترجمه علی سرزعیم و مریم حاجی‌قربانی را منتشر کرد. این کتاب که در ۱۳ فصل و ۶۸۷ صفحه به فارسی ترجمه شده است، برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ توسط نیکولاس بار (Nicholas Barr) با عنوان اصلی Economics of Welfare State منتشر شد. نسخه ترجمه‌شده مبتنی بر چاپ (نسخه) پنجم این کتاب در سال ۲۰۰۴ است، اما نسخه ششم کتاب در سال ۲۰۲۰ با برخی تغییرات در ۱۲ فصل منتشرشده است. ... مطالعه بیشتر
وعده های انتخاباتی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مدیریت تعارض منافع پیش‌درآمدی برای اجرای وعده های انتخاباتی

با نزدیک شدن به موعد سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران، مخاطبان هرچه بیشتر با وعده های انتخاباتی نامزدهای این دوره برای چهار سال آینده آشنا می‌شوند. علاوه‌براین، نامزدها نیز با ارائه شعارها و وعده های انتخاباتی جذاب‌تر و کوتاه‌مدت‌تر به دنبال جذب بیشترین آرا هستند. یک نگاه کلی به وعده‌ها و شعارهای نامزدها نشان می‌دهد با توجه به وضعیت نابسامان اقتصادی ناشی از تحریم و عالم‌گیری کرونا، توجه اکثر آن‌ها به سمت‌وسوی حل مسائل اقتصادی و معیشتی مردم است. اما در کنار این، کمتر نامزدی است که موضوع مبارزه با فساد و رانت را به‌عنوان برنامه خود عنوان نکرده باشد. ... مطالعه بیشتر
فضای مجازی

پس از یک سال: کاربرانی آگاه‌تر و مطالبه‌گرتر در فضای مجازی

اواخر فروردین‌ماه ۱۳۹۹ پروژه رصد و تحلیل فضای مجازی درباره موضوع تعارض منافع در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه آغاز شد و هر هفته نگاه و جریان‌های قالب در موضوع تعارض منافع موردبحث و بررسی قرارگرفته است. پس از ۴۵ شماره از تحلیل فضای مجازی که در خبرنامه‌های هفتگی مرکز به‌صورت عمومی در اختیار مخاطبان قرار گرفت، امروز می‌توان چند ادعا را مطرح کرد. اول آنکه به‌طور مشخصی درک و تحلیل کاربران فضای مجازی از چیستی و تعریف تعارض منافع و نحوه مدیریت آن بهبودیافته است. استفاده دقیق از واژه تعارض منافع و متمایز کردن آن از تضاد منفعت دو ... مطالعه بیشتر

تأمین اجتماعی: مشوق تولید کارآفرین یا مانع تولید؟

سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان یکی از راهبردی‌ترین سازمان‌های عمومی غیردولتی ایران همواره در اهم مسائل جامعه بوده است. این سازمان آن‌چنان دارای اهمیت است که بسیاری از اقتصاددانان به‌صورت صریح یا ضمنی مشکلات مربوط به آن را یکی از ابر چالش‌های ایران می‌دانند. این سازمان بالغ‌بر ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت شاغل ایران را تحت پوشش بیمه‌ای خود دارد. با احتساب خانواده این افراد، اقدامات این سازمان بر زندگی بیش از ۴۰ درصد ایرانیان تأثیرگذار است. همچنین بر اساس ارقام سال ۱۳۹۵ بالغ‌بر ۱٫۶۳۰٫۹۵۱ نفر نیز مستمری بازنشستگی از این سازمان دریافت می‌کنند. تمام ارقام گفته‌شده در ... مطالعه بیشتر
نقشه ریسک- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع به مثابه ریسک

مهرداد یکی از چندین هزار طلبکار یکی از بانک‌های ورشکسته است. او حدود صد میلیون تومان از پول خود را در این بانک سپرده‌گذاری کرده بود، بانک که ورشکست شد و نتوانست از پس تعهدات خود برآید، تا مشخص شدن شرایط و رسیدن او به اصل پولش بیش از هشت ماه طول کشید. حالا مهرداد می‌گوید از این داستان ضرر بسیار زیادی کرده است و نتوانسته ارزش پولش را حفظ کند. او در زمان لازم به پولش دسترسی پیدا نکرد و پروژه‌ای که به دنبال اجرایش بود شکست خورد. ازنظر بسیاری عدم توان نظارت بانک مرکزی بر شبکه بانکی ناشی ... مطالعه بیشتر