حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

آمبودزمان چیست

آمبودزمان چیست و چه کارکردی دارد؟

مقدمه کشورها در راستای ارتقای شهروندان و رفاه آنها فرهنگ حکمرانی مبتنی بر اصول شفافیت، صداقت، پاسخگویی و مشارکت ذینفعان را ترویج می‌کنند. در این مسیر آمبودزمان (Ombudsman) نقش مهمی دارد. اما آمبودزمان چیست؟ آمبودزمان نهادی است که به طور سنتی با شهروندان تعامل نزدیک دارد. این نهاد به عنوان حافظ حقوق شهروندی و به عنوان میانجی با مدیریت عمومی عمل می‌کند و نقشی حیاتی در فرآیند مردم‌سالاری، شفافیت و پاسخ‌گویی و افزایش اعتماد مردم به سیستم دارد. اما سؤال اصلی اینجاست که آمبودزمان چیست؟ چه تاریخچه‌ای دارد؟ دارای چه ویژگی‌ها و انواعی است؟ و چه کارکردها و معایبی دارد؟ ... مطالعه بیشتر
گزارش طراحی سازوکار اجرایی سازی پیوست عدالت

سازوکار اجرایی پیوست عدالت؛ چکیده‌ای از چهار گزینه ممکن

  گزارش پیش‌رو عطف به فراخوان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای ارائه پیشنهادات اندیشکده‌ها، موسسات و مراکز پژوهشی جهت اجرایی‌سازی پیوست عدالت تدوین شده است. این گزارش متکی بر مطالعات و پژوهش‌های مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه پس از تأکید مقام معظم رهبری بر ضرورت پیوست عدالت، در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ تدوین شده است. با توجه به تأکید مجدد رهبری بر پیاده‌سازی پیوست عدالت در دولت چهاردهم. و اراده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای پیاده‌سازی پیوست عدالت، گزارش پیش‌رو مبانی نظری، گزینه‌های ممکن و گزینه پیشنهادی را ارائه می‌کند. موضوع عدالت و مقابله با تبعیض ... مطالعه بیشتر
تغییر رفتار و اعتماد

تغییرات اجتماعی چگونه منتشر می‌شوند؟

گزارش های مختلفی از تغییرات سریع در هنجارهای اجتماعی نشان داده اند که هنجارهای به ظاهر باثبات در جوامع می توانند به سرعت و توسط تلاش جمعی یک اقلیت کوچک اما متعهد تغییر یابند. برای مثال پویش عمومی مصرف ماریجوانا در ایالات متحده فارغ از اینکه آن را درست بدانیم یا نه یکی از ده ها نمونه ای است که نشان می دهد وجود یک گروه متعهد به هدف خود چگونه می تواند حتی باورها و عقاید یک جامعه را تغییر دهد. آنچه که در این مقاله می خواهیم به بررسی ان بپردازیم، این است که آیا انتشار پدیده های ... مطالعه بیشتر

پیوست عدالت؛ ابزار کار مدعی العموم فقرا

پیش زمینه مفهوم پیوست عدالت در ایران همزمان با آیین معارفه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این وزارتخانه فراخوانی جهت ارائه پیشنهاد برای شیوه اجرای پیوست عدالت داده است. «پیوست عدالت» در شهریور ۱۴۰۰ توسط مقام معظم رهبری توصیه شد. همین مفهوم به. عنوان آخرین بند از بندهای سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی به تصویب رسید. پیوست عدالت اگرچه خود را مفهومی جدید می‌نمایاند. اما به طور کلی در زمره «ارزیابی تأثیر اجتماعی» قرار می‌گیرد که به صورت مشخص‌تر بر مسئله عدالت و برابری تأکید می‌کند. رهبری موضوع پیوست عدالت را فراتر از یک تشریفات اداری دانسته. و آن را ... مطالعه بیشتر
نشست تعارض منافع چالش بنیادین توسعه رقابت

تعارض منافع و رقابت

تعارض منافع نزدیک به یک دهه است که دستورکار دولت‌های ایران قرار دارد. در این مدت پژوهش‌ها و گزارش‌های متعددی در این حوزه تولید شده است. علاوه‌براین، لایحه مدیریت تعارض منافع در دولت و مجلس در دست پیگیری است. با اینحال، تاکنون تلاش جدی‌ای درباره پیامدهای تعارض منافع صورت نگرفته است. ارتباط تعارض منافع و رقابت در قامت پیامدی که تعارض منافع در بخش عمومی بر توسعه رقابت در ایران می‌گذارد نیز موضوع مغفول بوده است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به عنوان یکی از مراکز متمرکز بر موضوع مدیریت تعارض منافع بیش از چهار سال است که به توسعه ... مطالعه بیشتر
نشست حمایت دهی به کودکان

اولویت‌دهی به کودکان در حمایت‌های اجتماعی

نشست تخصصی «اولویت‌دهی به کودکان در حمایت‌های اجتماعی؛ ایده، سیاستگذاری و اجرا» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست که توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی و با همکاری مرجع ملی حقوق کودک برگزار شد به بررسی حمایت اجتماعی از کودکان پرداخت. گزارش «اولویت‌دهی به حقوق کودکان در حمایت‌های اجتماعی: تحلیل، شاهد، عمل» که به سفارش مرجع ملی حقوق کودک و توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی تألیف شده است در این نشست ارائه و مشارکت‌کنندگان در نشست به نقد و بررسی ایده حمایت اجتماعی حساس به کودک و چالش‌های مواجهه با آن ... مطالعه بیشتر
نشست تخصصی اولویت دهی به کودکان در حمایت های اجتماعی

نشست تخصصی اولویت‌دهی به کودکان در حمایت‌های اجتماعی

کودکان با توجه به نداشتن صدا در جوامع و ناتوانی در پیگیری منافع خود جزو گروه‌های آسیب‌پذیر به حساب می‌آیند. کنوانسیون حقوق کودک تدوین و اجرای طرح‌های حمایت اجتماعی از کودکان را به عنوان حقوق کودکان ابراز می‌کند. رویکردها، ایده‌ها و سیاست‌های مختلفی برای اجرای مزایای اجتماعی کودکان وجود دارد، اما آیا این سیاست‌ها کارآمد هستند؟ وضعیت حمایت اجتماعی از کودکان در ایران چگونه است؟ اولویت‌دهی به کودکان در حمایت‌های اجتماعی چگونه محقق می‌شود؟ آیا سیاست اجتماعی در ایران به کودکان حساس است؟ این‌ها مجموعه سوالاتی است که باید به آن پاسخ داد. نشست «اولویت‌دهی به کودکان در حمایت‌های اجتماعی؛ ... مطالعه بیشتر
تخلفات پزشکی

تعارض منافع در سازمان نظام پزشکی ایران

سازمان نظام پزشکی به‌عنوان نهاد صنفی حامی پزشکان و یا بیماران، به اشکال گوناگون در کشورها وجود دارد.  هدف اصلی سازمان‌های نظام پزشکی از بدو تأسیس، تشکیل انجمنی از سوی پزشکان سرآمد و شناسایی، ارزیابی و اعتباربخشی پزشکان مشغول به کار در آن کشور بوده است. مواردی از قبیل صدور مجوز و اعتباربخشی را می‌توان از هسته و تفکر اصلی برای تشکیل سازمان نظام پزشکی در کشورهای مختلف دانست که دریک حیطه جغرافیایی خاص سبب ایجاد یک شاخص حداقلی برای همه پزشکان آن کشور می‌شود. تعارض منافع در سازمان نظام پزشکی حیطه فعالیت سازمان‌های نظام پزشکی در همه کشورها، با ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در کلینیک های ترک اعتیاد

تعارض منافع در کلینیک‌های ترک اعتیاد(MMT)

از اوایل سال ۱۳۸۲ متادون درمانی به منظور کاهش آسیب و کنترل بیماری‌های مانند ایدز و هپاتیت وارد چرخه درمان اعتیاد در کشور شده است. این دارو هم‌اکنون در مراکز درمان نگه‌دارنده با متادون در دسترس معتادان قرار می‌گیرد. رصد اخبار نشان می‌دهد که از دهه پیش اخباری در رابطه با نشت این دارو در اخبار مشاهده می‌شود. در این نوشتار از منظر تعارض منافع به متادون درمانی و نشت متادون از مراکز مذکور پرداخته می‌شود. بررسی‌ها نشان داده است چند موقعیت تعارض منافع در کلینیک‌های ترک اعتیاد به هم گره خورده، که حل مسئله را برای سیاست‌گذاران این حوزه ... مطالعه بیشتر
هوش مصنوعی و آینده کار

هوش مصنوعی و آینده کار

گزاش صندوق بین‌المللی پول با عنوان «هوش مصنوعی و آینده کار» روز دوشنبه بیست‌وپنج دی‌ماه منتشر شد. این گزارش به بررسی تأثیرات مختلف گسترش هوش مصنوعی به‌ویژه در بازار کار پرداخته است. از مهم‌ترین نکات موردبررسی در این گزارش می‌توان به مواردی همچون عوامل مؤثر در مقبولیت اجتماعی هوش مصنوعی، تأثیر متفاوت گسترش آن بر شغل‌هایی با مهارت‌های متفاوت و تعمیق نابرابری بین کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه اشاره کرد. این یادداشت به ارائه خلاصه‌ای از مهم‌ترین نکات این گزارش می‌پردازد. هوش مصنوعی و آینده کار: یک مقدمه هوش مصنوعی طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها را نمایندگی می‌کند که برای توانمندسازی ماشین‌ها ... مطالعه بیشتر

بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع

مقدمه مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در طول چهارسال گذشته گزارش‌های متعددی در ارزیابی و ارائه پیشنهاد‌ها در مورد طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع منتشر کرده است. گزارش پیشرو به بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع پرداخته و در قالب دو بخش پیشنهادهای کلی و پیشنهادهای موردی تلاش می‌کند این لایحه را بهبود دهد. PDF گزارش بررسی و نقد لایحه مدیریت تعارض منافع در انتهای این گزارش در دسترس است. لایحه «نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی» پس از تجمیع طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع برای صحن علنی مجلس آماده شده ... مطالعه بیشتر
کودکان کار خیابان

طرح ساماندهی کودکان کار

طرح ساماندهی کودکان کار خیابان نهم دی ماه ۱۴۰۲ بود که شهرداری تهران از اجرای قریب‌الوقوع طرح ساماندهی کودکان کار خیابانی خبر داد. در این خبر ۳۲ مرحله قبلی این طرح ناموفق عنوان شد. چون این مراحل با محوریت جمع‌آوری کودکان کار و حبس آنها در برخی مراکز صورت گرفت. غافل از آنکه زدن مسکن به جان بیمار شهرها،‌ معضل کودک کار را درمان نمی‌کند. بلکه روز به روز به تعداد این کودکان در قالب مشاغل جدید افزوده می‌شود. اما چرا ۳۲ بار شکست رخ داد؟ بدنه شهرداری و حاکمیت چه ابعادی از آسیب اجتماعی کودکان کار به ویژه کودکان ... مطالعه بیشتر
آموزش پایه در آفریقای جنوبی

آموزش پایه؛ بهبود از دریچه نگاه PDIA

فوندا وانده[۱] یک سازمان غیرانتفاعیست. این سازمان در سال ۲۰۱۷ تاسیس شد. هدف آن بهبود آموزش پایه و اطمینان از توانایی خواندن تمام کودکان آفریقای جنوبی تا سن ۱۰سالگی بود. آن‌ها برنامه‌های درسی، ویدیوها و مطالب چاپ‌شده‌ای را جهت تربیت معلمان در راستای مبانی آموزش پایه تهیه کردند. فوندا وانده یک استراتژی «یادگیری به‌وسیله انجام» را برای حل مشکلات پیچیده خود به‌کار گرفت. این استراتژی مشابه انطباق دائم مسئله‌محور بود. PDIA یک فرایند نوآورانه با تاثیر بالاست که به سازمان‌ها در توانمندسازی خود جهت حل مشکلات پیچیده‌شان کمک می‌کند. این فرایند یک چارچوب قدم‌به‌قدم است که که در شکستن مسائل ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرارشونده

PDIA در عمل: تجربه مدیریت تعارض منافع در ایران

مجموعه PDIA در عمل PDIA در عمل مجموعه ای از گزارش‌های ترجمه‌ای و تألیفی است که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه منتشر می‌کند. دولت‌ها در تمام کشورها سیاست‌هایی را طراحی و اجرا می‌کنند. اما معمولاً این تلاش‌ها به نتایج قابل قبولی نرسیده و با شکست مواجه می‌شوند. قابلیت حکومت‌ها در طراحی و پیاده‌سازی سیاست‌ها موضوع پژوهش و عمل بسیاری از مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ای جهان است. تلاش این مراکز ارائه چارچوب‌های تحلیل و عمل برای ارتقای قابلیت حکومت‌ها است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه ازجمله مراکز متمرکز بر موضوع قابلیت حکومت در ایران به‌حساب می‌آید. یکی از چارچوب‌های تحلیلی این ... مطالعه بیشتر
جایزه ملی سیاستگذاری

ورود پروژه اشتغال‌زایی به مرحله دوم جایزه ملی سیاستگذاری

به همت جامعه اندیشکده‌ها و با همکاری اندیشکده‌های کشور نخستین رویداد جایزه ملی سیاستگذاری در سال ۱۴۰۰ برگزار شد. رویداد جایزه ملی سیاستگذاری دومین دوره خود را با ۱۴۲ پروژه در هشت پنل اجرا می‌شود. این پنل‌ها شامل کشاورزی و امنیت غذایی؛ حمل و نقل و انرژی؛‌ تحول قضایی؛ تحول اداری؛‌ فرهنگ و جامعه؛‌ مطالعات اقتصادی؛ صنعت، معدن و تجارت و پنل اشتغال، تعاون و رفاه کار است. اکنون ۳۴ پروژه به مرحله دوم جایزه راه یافته‌اند. پروژه آسیب‌شناسی تسهیلات اشتغال‌زایی در کشور با تمرکز بر تبصره ۱۸ قانون بودجه که به همت تعدادی از پژوهشگران مرکز توانمندسازی حاکمیت و ... مطالعه بیشتر
PMF

استفاده از PDIA در اصلاح بودجه موزامبیک

استفاده از رویکرد انطباق تکرارشونده مسئله‌محور در اصلاح بودجه موزامبیک یکی از مطالعات موردی ارائه شده توسط برنامه توانمندسازی حکومت مدرسه جان اف کندی هاروارد است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با ترجمه این مطالعات به دنبال ارائه نحوه استفاده از این رویکرد در حل مسائل است. این شماره اول از مجموعه گزارش های موردی است که تحت عنوان PDIA در عمل منتشر می شود. برای دستیابی به مقاله اصلی می‌توانید به تارنمای برنامه توانمندسازی حکومت مراجعه کنید. گزارش کامل این مطالعه در قالب فایل PDF در انتهای صفحه قابل دسترس است. مقدمه بسیاری از سیاست‌ها و اصلاحات دولت در ... مطالعه بیشتر
حساب خزانه واحد گامی در جهت اصلاحات اقتصادی

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه در ایران

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه که بر اساس قانون بودجه باید از فروردین ۱۴۰۱ اجرا می‌شد در حال حاضر چگونه است؟ این ابزار چه کمک‌هایی به دولت می‌کند و چگونه می‌توان آن را بهبود بخشید؟ تا چه میزان انتقاداتی که به این ابزار و اجرای آن در ایران می‌شود درست است؟ این یادداشت سیاستی به عملکرد حساب واحد خزانه و الزامات اجرای درست آن در ایران می‌پردازد. متن کامل یادداشت سیاستی در قالب فایل PDF در انتهای این یادداشت قابل دسترس است. حساب واحد خزانه چیست و چه اهدافی دارد؟ بنابر تعریف صندوق بین‌المللی پول یک نظام حساب واحد خزانه ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نظام سلامت

تعارض وظایف در نظام سلامت

تعارض وظایف یکی از موقعیت‌های ساختاری و نظام‌مند تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی است. تعارض وظایف در نظام سلامت را می‌توان یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های تعارض منافع در کشور دانست. تعارض وظایف در دستگاه‌های دولتی به دلایل متعددی پدید می‌آید. اما مهم‌ترین دلیل آن عدم توجه در زمان طراحی سازمان است. علاوه‌براین موضوع انتزاع و ادغام دستگاه‌ها در یکدیگر یکی از عمده‌ترین دلایل شکل‌گیری تعارض وظایف در سازمان‌ها است. در ادامه این یادداشت به پیامدهای تعارض وظایف در نظام سلامت پرداخته خواهد شد.  “بهداشت” و “درمان” مصداق بارز تعارض وظایف در نظام سلامت تأمین سلامت آحاد جامعه وظیفه اصلی وزارت ... مطالعه بیشتر
رفاه اجتماعی

در بودجه رفاهی ایران چه می‌گذرد؟

بدون شک یکی از وظایف اصلی دولت‌ها ایجاد شرایط و بستری مناسب برای حفظ و حرکت به سمت بهبود وضعیت رفاهی مردم است. به دلیل محدودیت منابع در دسترس، تعیین وظایفی که دولت عهده‌دار آن‌ها خواهد بود و تخصیص بودجه مناسب برای آن‌ها چالشی جدی در این مسیر بوده و دولت‌ها با توجه به شرایط فعلی و چشم‌انداز خود از آینده‌ی کشورشان دست به انتخاب‌های متفاوتی می‌زنند. برای مثال یک دولت باید تصمیم بگیرد تا چه سهمی از منابع بودجه خود را به سلامت و چه سهمی را به آموزش‌وپرورش اختصاص دهد. اما در بودجه ایران این نسبت چگونه است؟ ... مطالعه بیشتر
کشاورز کنیایی

رویکردهای فقرزدایی در کاهش فقر کشاورزان آفریقا

چرا رویکردهای فقرزدایی برای کشاورزان مهم است؟ آفریقا به عنوان اولین قاره درگیر فقر در جهان، در تمام ادوار یکی از زمینه‌های مهم جغرافیایی برای آزمایش‌های علوم انسانی به خصوص آزمایش‌های میدانی بوده است. گزارش سازمان بین المللی کار نشان می‌دهد که ۳۲٫۶ درصد از ساکنان قاره آفریقا در فقر شدید به سر میبرند. ۲۲٫۲ درصد از جمعیت باقی مانده نیز در فقر مطلق هستند. و تنها ۴۵٫۱ درصد از جمعیت آفریقا فقر را تجربه نمیکنند. از این منظر بررسی رویکردهای فقرزدایی کشاورزان در آفریقا یک راهبرد اساسی است. گزارش سازمان‌های بین‌المللی نشان میدهد که کشاورزی شغل اصلی در میان ... مطالعه بیشتر