حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

بخش بیمه؛ در تعارض میان منافع سازمان یا بیمه شدگان

زهره سروش فر۱۳۹۹-۰۳-۰۷

بخش بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی ارتباط مستقیمی با مردمی دارد که در قالب کارفرما و کارگر با سازمان در ارتباط هستند و وجود تعارض منافع در این بخش تأثیرات مستقیم و فوری بر آنان می‌گذارد. برای مثال یکی از مصادیق تعارض منافع تأمین اجتماعی در بخش بیمه‌ای، در هیأت رسیدگی به مطالبات بروز می‌یابد؛ این هیأت که مسئول رسیدگی به اختلافات میان کارفرما و سازمان است، باید بی‌طرف باشد اما ترکیب اعضایش آن را به سوی دفاع از منافع سازمان سوق می‌دهد و بدین ترتیب بسیار محتمل است که عدالت را در مورد کارفرمایان رعایت نکند. مطالب مرتبط: بی‌توجهی به ... مطالعه بیشتر

فقر در کوره‌های آجرپزی منطقۀ شمس‌آباد

زهره نجفی۱۳۹۹-۰۳-۰۶

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با همکاری معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قصد دارد در قالب مجموعه‌ای از گزارش‌های موردی و میدانی نمودهای آشکار و حاد فقر و نابرابری در جامعه را به تصویر بکشد، تا از این طریق مسائل و مصائب فقرا را به گوش سیاست‌گذاران و نهادهای حاکمیتی و عمومی برساند. شاید از این طریق روزنه‌ای جهت ساماندهی و رسیدگی و مقابله با ریشه‌های بروز این وضعیت گشوده شود. در گزارش پیشرو به وضعیت کوره‌های آجرپزی منطقه شمس ­آباد پرداخته شده است. کوره‌های آجرپزی از قدیم تا به امروز قدمت کوره‌های آجرپزی در تهران ... مطالعه بیشتر

آیا نهادهای خیریه هم درگیر تعارض منافع می‌شوند؟

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۳-۰۶

حفظ حسن شهرت موسسات خیریه و ثتبیت اعتماد عمومی به آن‌ها گام مهمی برای استمرار و اثرگذاری بیشتر این موسسات است؛ در راستای تحقق این امر، مدیریت موثر تعارض منافع ضرورت می‌یابد. شیوه عملی شدن این مهم نیز از طریق ارائه راهنمایی برای متولیان خیریه است تا بتوانند با کمک آن تعارض منافعی را که ممکن است در خیریه‌شان ایجاد شود مدیریت کنند. تعارض منافع در خیریه ها و انواع آن هر زمان موقعیت پیشامد که مانع از تصمیم‌گیری متولی در راستای منافع خیریه شد، می‌توان گفت که تعارض منافع رخ داده است. این موانع تصمیمات درست می‌تواند از منافع ... مطالعه بیشتر

آیا ابزارهای لازم برای انضباط مالی در ایران وجود دارد؟

محمد حسین نعیمی پور۱۳۹۹-۰۳-۰۱

یکی از مهمترین ابزارها برای اعمال انضباط مالی توسط دولت‌ها از نظر سازمان‌های بین‌المللی مانند صندوق ببین‌المللی پول و بانک جهانی حساب واحد خزانه (TSA) است. حساب واحد خزانه یک حساب یا شبکه‌ای از حساب‌های متصل به هم است که تمامی وجوه نقد دستگاه‌های حاکمیتی اعم از بودجه‌ای و فرا بودجه‌ای در این حساب‌ها متمرکز است و هیچ وجه نقدی متعلق به دولت (حاکمیت) خارج از آن نگهداری نمی‌شود. بدین ترتیب یک متولی واحد مسئول مدیریت وجوه نقد دولت خواهد بود و سعی می‌کند با استفاده از این ابزار با کمترین هزینه استقراض بیشترین استفاده از منابع نقد دولت را ... مطالعه بیشتر

ناکامی تحققِ دولت الکترونیک در وزارت نیرو

نیما شجاعی۱۳۹۹-۰۲-۳۰

وزارت نیرو، یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های دولتی در عرضه‌ی خدمات گوناگون به شهروندان و صاحبان کسب‌وکار می‌باشد که ارتقاء سطح دولت الکترونیک در آن می‌تواند به افزایش رضایت مردمی و ارتقاء مشروعیت دولتی منتج گردد. در مقابل، عدم پیشرفت و توسعه‌ی دولت الکترونیک در آن نیز می‌تواند منجر به تداوم و حتی افزایش فشارهای روانی و اجتماعی در میان مردم شود. در نتیجه، ارتقاء کمی و کیفی دولت الکترونیک در این وزارت‌خانه راهی است برای افزایش کارآمدی دولتی و رضایت شهروندان. مجلس شورای اسلامی، دولت و دیگر دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کشور، از سال‌های گذشته، قدم‌هایی را برای تدوین قوانین ... مطالعه بیشتر

وزارت نفت در صف آخر دولت الکترونیک

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۲-۳۰

” از ۲۲ مرداد ماه استفاده از کارت سوخت در جایگاه ها الزامی است” “تعداد مشترکین گاز شهری و روستایی در سال ۱۳۹۷ به ۵/۲۲ میلیون خانوار رسید” جملات بالا را هر کدام از ما بارها در این چند ماهه اخیر از زبان رسانه ها شنیده ایم. حال یک لحظه تصور کنید که به جای ثبت نام اینترنتی کارت سوخت هر مالک مجبور به مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ بود یا هر ماه ۵/۲۲ میلیون قبض توسط شرکت ملی گاز چاپ و در اختیار شرکت پست قرار گیرد. اینها تنها دو مورد از چندین خدماتی است که وزارت نفت و ... مطالعه بیشتر

امنیت غذایی و توسعه پایدار در بستر دولت دیجیتال

جمال کاکائی۱۳۹۹-۰۲-۳۰

تأمین امنیت غذایی بلند مدت یک جامعه، در گرو حفظ منابع پایه، مدیریت بر زمین، آب و خاک ، مدیریت بر تولید و کشت، مدیریت بر منابع و نهاده‌ها و مدیریت بر بازار عرضه و مسائل اقتصادی تولید می‌باشد که انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، دستیابی به این مهم را هموارتر از همیشه کرده است. همچنین، می‌تواند هزینه دستیابی به توسعه پایدار را به طور چشم‌گیری کاهش دهد. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف قرار گرفته و دولت الکترونیک یکی از نمودهای عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصادی است. از ... مطالعه بیشتر

نبض آهسته‌ی دولت الکترونیک در وزارت آموزش و پرورش

مونا امیری۱۳۹۹-۰۲-۲۹

بر اساس آنچه که در وب‌سایت ملی خدمات دولت هوشمند آمده است، مجموعاً ۷۳۴ خدمت از خدمات دستگاه‌های اجرایی، به صورت الکترونیکی ارائه می‌شوند. از مجموع این ۷۳۴ خدمت ارائه شده، تنها ۱۶ خدمت از سوی ستاد وزارت آموزش و پرورش و سازمان‌های تابعه به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند؛ که در این میان، ۱۱ خدمت به وزارتخانه و ۵ خدمت به سه سازمان تابعه این وزارتخانه (سازمان نهضت سواد آموزی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و سازمان مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی و خانواده) اختصاص دارد. همچنین، وزارت آموزش و پرورش، در میان ۲۶ دستگاه اجرایی حاضر در این درگاه، ... مطالعه بیشتر

بخش سرمایه گذاری و درمان؛ در تعارض میان منافع سازمان و بخش خصوصی

زهره سروش فر۱۳۹۹-۰۲-۲۹

سازمان تامین اجتماعی ارتباطی مستقیم با منافع بخش بزرگی از اعضای جامعه دارد و مستقیماً با پول حق بیمه آنها اداره می‌شود. اما بخش‌های مختلف این سازمان به دلیل قرار گرفتن در موقعیت‌های تعارض منافع گهگاه منافع عمومی را قربانی منافع شخصی گروه‌های مختلف درون و بیرون سازمان می‌کنند. برای مثال در شستا که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری کشور است، مدیران سازمان خود عضو هیأت مدیره شرکت‌های زیرمجموعه شده‌اند و در نتیجه به جای نظارت بر فعالیت این شرکت‌ها و جلوگیری از تخلف، منافع خود را لحاظ می‌کنند. در بخش درمان هم حضور پزشکان موجب شده است که در ... مطالعه بیشتر

گزارش ۸| شاغلین بخش غیررسمی و بحران کرونا در ایران و جهان

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۲-۲۸

آخرین گزارش سازمان بین‌المللی کار درباره بحران کرونا و اقتصاد غیررسمی نشان می‌دهد که اتخاذ سیاست‌های حمایتی در راستای ارائه خدمات به نیروی کار غیررسمی در بحران کرونا از اهمیت زیادی برخوردار است. اقتصاد غیررسمی با نیروی‌کاری معادل با ۲ میلیارد نفر، بخش قابل‌توجهی از اقتصاد جهانی و تولید ناخالص داخلی کشورها را به خود اختصاص می‌دهد. علی‌رغم اهمیت به‌سزای این بخش در اقتصاد جهانی، این افراد از بسیاری از حقوق نیروی‌کار رسمی محروم هستند و بحران کرونا این محرومیت‌ها را بیش از پیش تأثیرگذار ساخته است. افرادی چون خرده‌فروش‌ها و دست‌فروش‌ها، کارگران ساختمانی و حمل و نقل، خدمت‌کاران خانگی، ... مطالعه بیشتر

قیمه، ماست، وزارت صمت و تعارض منافع

حسین خداپرست۱۳۹۹-۰۲-۲۸

یک ماه پیش بود. کنگره آمریکا به دولت اجازه داد که با یک بسته ۲۰۰۰ میلیارد دلاری از کسب و کارها در مقابل کرونا حمایت کند. اما با یک شرط. این کسب و کارها نباید به نحوی از انحاء(مالکیت، سهامداری، مدیریتی و …) وابسته به ترامپ، وزیرانش و یا اقوام درجه یک آنها باشند. عجیب است؟ نیست؟ حتی در شرایط اضطراری همچون رکود ناشی از کرونا نیز، نمایندگان کنگره آمریکا حواس شان به تعارض منافع هست. ما چطور؟ حواس مان هست؟در ادامه سلسله مطالبی که به تحلیل واکنش کاربران فضای مجازی در موضوع تعارض منافع می‌پردازد، در یادداشت پیش رو ... مطالعه بیشتر

از بحران کرونا تا چالش­های دولت الکترونیک در آموزش

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۲-۲۸

 انتشار ویروس کرونا مدارس در سراسر جهان را به تعطیلی کشاند در این راستا سازمان‌های جهانی یونسکو و یونیسف ضمن ابراز نگرانی از تعطیلی مدارس در سراسر دنیا، راهکارهایی از جمله آموزش مجازی از طریق اینترنت، تلویزیون و… را برای دانش آموزان پیشنهاد کرده‌اند. وزارت آموزش و پرورش ایران هم در اولین اقدام تلاش کرد از طریق شبکه آموزش اقدام به تدریس دروس مهم نماید اما به دلیل حجم بالای دروس پس از مدتی وزارتخانه فوق برای پوشش بهتر مطالب درسی اپلیکیشن شاد را معرفی نمود. با وجود تمامی این تلاش‌ها همچنان نقدهای جدی در ارتباط با آموزش مجازی به ... مطالعه بیشتر

صدور مجوز واردات مدیران برای خودشان

محمدرضا واعظ مهدوی۱۳۹۹-۰۲-۲۴

«سال ۱۳۹۷ که با شدیدترین مسائل تحریمی و مشکلات ارزی مواجه بودیم، بیش از ۶۰۰ میلیون دلار به واردات داروهایی اختصاص داده شده که این داروها تولیدکننده داخلی داشتند. کشوری که ارز ندارد و تحریم شده، باید روی دلار به دلار مصارف ارزی‌اش دقت و کنترل داشته باشد. چرا شرکت دارویی که برایش سرمایه‌گذاری شده و خط تولید و پرسنل دارد، یک‌باره تعطیل می‌شود و همین دارو به چندین برابر قیمت وارد می‌شود؟ تنها جواب تلاقی منافع است. در سال ۹۷، ۶۰ درصد ارز کشور به واردات اختصاص یافته اما متأسفانه هیچ اطلاعات شفافی از تخصیص آن نداریم، مگر به‌طور ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در بانک مرکزی

سعید هراسانی۱۳۹۹-۰۲-۲۳

اتحاد قاعده‌گذار و مجری به عنوان یکی از انواع تعارض منافع در بانک مرکزی تبعات اقتصادی جدی‌ای برای تمام شهروندان یک جامعه از زنان خانه‌دار تا سرمایه‌گذاران و کارفرمایان دارد. حداقل سه مکانیزم تاثیرگذاری این نوع تعارض منافع بر اقتصاد را می‌توان شناسایی کرد در صورت رفع آن بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی مرتفع خواهد شد. اول آنکه موجب تشدید کسری بودجه می‌شود. یعنی دولت بدون نگرانی از کسری بودجه و با اتکا به پول بدون پشتوانه به تدوین بودجه‌هایی می‌پردازد که از همان ابتدا دچار کسری است. دوم آنکه از طریق سیاست‌های بانک مرکزی مثل جلوگیری از اتخاذ سیاست ... مطالعه بیشتر

توانمندسازی متوازن حاکمیت و جامعه: کلید توسعه پایدار

بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۲-۲۳

میگدال در کتاب «دولت در جامعه» برخی از مشکلات اساسی دولت‌های در حال توسعه را مطرح می‌کند که پیش از این کمتر توجهی را به خود جلب کرده بودند. او. بحث خود را با ظرفیت دولت‌ها برای نفوذ در جامعه برای تنظیم روابط اجتماعی در جهت استخراج منابع و استفاده از این منابع به شیوه‌هایی مشخص شروع می‌کند. او ادامه می‌دهد که تلاش‌های دولت‌ها در جهان در حال توسعه در جهت استفاده از این ظرفیت‌ها، نتایجی متناقض به بار می‌آورند. این تلاش‌ها برخلاف مقاصد رهبران حکومتی، به توسعه اقتصادی و تحول جامعه منتهی نمی‌شوند. درواقع، بنا به تحلیل میگدال، این ... مطالعه بیشتر

لایحه معلق‌مانده مبارزه با فساد

فرشته محمدی۱۳۹۹-۰۲-۲۲

قانون برای مقابله با تعارض منافع به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین زمینه‌های بروز فساد کم نداریم. در این گفت‌وگو دست‌کم به ۱۰ قانونی اشاره می‌شود که قرار بود با حل این معضل، مقابل فساد بایستند؛ اما به جای ایستادن مقابل فساد به نوشته‌هایی بدل شده‌اند که فقط از آنها در دادگاه‌ها و پس از بروز فساد، نام برده می‌شود. به گفته فرشته محمدی، عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، بخش مهمی از مصادیق تعارض منافع به‌ویژه تعارض منافع مقامات، مسئولان و کارگزاران سیاسی و مقررات‌گذار، تعارض منافع دارندگان وظایف و اختیارات کنترلی، نظارتی و بازرسی و دارندگان وظایف و اختیارات محاسباتی، ارزیابی، ... مطالعه بیشتر

فساد به‌مثابه جرم حکومتی

راضیه شیخ رضایی۱۳۹۹-۰۲-۲۲

این کتاب در خصوص جرائم ارتکاب یافته توسط دولت‌ها یا با همکاری دولت‌ها و کارگزاران دولتی است. اغلب جرائم مهم به رفتارهایی اشاره دارد که با هر معیار معقول حقوقی یا اخلاقی جرم به شمار می‌آیند، مانند نسل‌کشی، جرائم جنگی، شکنجه، قتل و فساد. در این کتاب جرم حکومتی را به عنوان انحراف سازمانی حکومت که مستلزم نقض حقوق بشر است، تعریف شده است. این تعریف زمانی مهم است که ما با برخی از رفتارها مواجه می‌شویم که در ظاهر جرم نیستند. سه ویژگی پدیده جرم حکومتی عبارت‌اند از: نخست، سازمان‌هایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، سازمان‌های حکومتی هستند. ... مطالعه بیشتر

 داستان فساد به زبان ساده

راضیه شیخ رضایی۱۳۹۹-۰۲-۲۱

هدف نویسندگان از کتاب «فساد آنچه همه باید بدانند»، ارائه درکی از معمای فساد به افراد گرفتار در دام آن و دیگرانی است که احتمالاً از آن می‌ترسند. درک از فساد برای همه ممکن نیست چون ما پرداخت رشوه را می‌بینیم اما وقتی رشوه رواج داشته باشد، این امر منجر به تغییرات زیادی در روش سازمان‌دهی جامعه می‌شود؛ تغییراتی که با وقوعشان به بسیاری از انواع اختلالات سیاسی و اقتصادی که به خیر عمومی آسیب می‌زنند و منجر به فساد بیشتری می‌شوند. در واقع اثرات فساد بدون شک بزرگ‌تر و خیلی بزرگ‌تر از هزینه‌های مستقیم رشوه‌ها و پول‌های اختلاس شده ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در ردیف اول اتهام: از آمایش سرزمین علوم تغذیه تا مدارس غیردولتی

سعید هراسانی۱۳۹۹-۰۲-۲۱

اگرچه چندین دهه از طرح بحث درباره ی مصادیق تعارض منافع و ارائه دستورکارهایی برای مدیریت آن در کشورهای بیشترتوسعه‌یافته می‌گذرد، اما در ایران مدت کوتاهی است که تعارض منافع به عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان ناکارآمدی دستگاه‌های دولتی شناسایی شده است. این مفهوم در حال تبدیل شدن به یکی از مولفه‌های اصلی تحلیل ناکارآمدی در کنار مفاهیمی همچون شفافیت، فساد و غیره است. به میزانی که این مفاهیم بیشتر مورد توجه کارشناسان و پژوهشگران حکمرانی قرار گیرد، استفاده از آن در فضای عمومی نیز افزایش یافته و به یکی از مولفه‌های اصلی گفتمان کارآمدی دولت تبدیل خواهد شد. بر ... مطالعه بیشتر

فعالیت سمن ها در بوته ی نقد

سمانه سهرابی۱۳۹۹-۰۲-۲۰

این کتاب مقدمتا با پرداختن به مفهوم NGO،  نقش و وظایف آن‌ها و تفاوت آن‌ها با خیریه پژوهش خود و نتایج حاصل از آن را معرفی می‌کند. به زعم نگارنده واژه سمن (سازمان مردم نهاد) صرفا ترجمه مصطلح NGO(Non governmental Organization) است از این رو که NGO به سبب آنکه سازمانی غیر دولتی است، ماهیتا قرار است قوانین و عملکرد دولت را به نقد و چالش بکشد و با سازمان‌های مردم نهاد متفاوت است. از این رو یک سمن باید غیر دولتی باشد نه غیر سیاسی. رویکردی که سیاست را معادل دولت می‌انگارد رویکردی تقلیل‌گرایانه است که فهم دقیقی از ... مطالعه بیشتر