حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

تعارض منافع در وزارت صمت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قیمه، ماست، وزارت صمت و تعارض منافع

یک ماه پیش بود. کنگره آمریکا به دولت اجازه داد که با یک بسته ۲۰۰۰ میلیارد دلاری از کسب و کارها در مقابل کرونا حمایت کند. اما با یک شرط. این کسب و کارها نباید به نحوی از انحاء(مالکیت، سهامداری، مدیریتی و …) وابسته به ترامپ، وزیرانش و یا اقوام درجه یک آنها باشند. عجیب است؟ نیست؟ حتی در شرایط اضطراری همچون رکود ناشی از کرونا نیز، نمایندگان کنگره آمریکا حواس شان به تعارض منافع هست. ما چطور؟ حواس مان هست؟در ادامه سلسله مطالبی که به تحلیل واکنش کاربران فضای مجازی در موضوع تعارض منافع می‌پردازد، در یادداشت پیش رو ... مطالعه بیشتر
هوشمندسازی مدارس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

از بحران کرونا تا چالش­های دولت الکترونیک در آموزش

 انتشار ویروس کرونا مدارس در سراسر جهان را به تعطیلی کشاند در این راستا سازمان‌های جهانی یونسکو و یونیسف ضمن ابراز نگرانی از تعطیلی مدارس در سراسر دنیا، راهکارهایی از جمله آموزش مجازی از طریق اینترنت، تلویزیون و… را برای دانش آموزان پیشنهاد کرده‌اند. وزارت آموزش و پرورش ایران هم در اولین اقدام تلاش کرد از طریق شبکه آموزش اقدام به تدریس دروس مهم نماید اما به دلیل حجم بالای دروس پس از مدتی وزارتخانه فوق برای پوشش بهتر مطالب درسی اپلیکیشن شاد را معرفی نمود. با وجود تمامی این تلاش‌ها همچنان نقدهای جدی در ارتباط با آموزش مجازی به ... مطالعه بیشتر
تلاقی منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

صدور مجوز واردات مدیران برای خودشان

«سال ۱۳۹۷ که با شدیدترین مسائل تحریمی و مشکلات ارزی مواجه بودیم، بیش از ۶۰۰ میلیون دلار به واردات داروهایی اختصاص داده شده که این داروها تولیدکننده داخلی داشتند. کشوری که ارز ندارد و تحریم شده، باید روی دلار به دلار مصارف ارزی‌اش دقت و کنترل داشته باشد. چرا شرکت دارویی که برایش سرمایه‌گذاری شده و خط تولید و پرسنل دارد، یک‌باره تعطیل می‌شود و همین دارو به چندین برابر قیمت وارد می‌شود؟ تنها جواب تلاقی منافع است. در سال ۹۷، ۶۰ درصد ارز کشور به واردات اختصاص یافته اما متأسفانه هیچ اطلاعات شفافی از تخصیص آن نداریم، مگر به‌طور ... مطالعه بیشتر
اتحاد قاعده‌گذار و مجری

تعارض منافع در بانک مرکزی

اتحاد قاعده‌گذار و مجری به عنوان یکی از انواع تعارض منافع در بانک مرکزی تبعات اقتصادی جدی‌ای برای تمام شهروندان یک جامعه از زنان خانه‌دار تا سرمایه‌گذاران و کارفرمایان دارد. حداقل سه مکانیزم تاثیرگذاری این نوع تعارض منافع بر اقتصاد را می‌توان شناسایی کرد در صورت رفع آن بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی مرتفع خواهد شد. اول آنکه موجب تشدید کسری بودجه می‌شود. یعنی دولت بدون نگرانی از کسری بودجه و با اتکا به پول بدون پشتوانه به تدوین بودجه‌هایی می‌پردازد که از همان ابتدا دچار کسری است. دوم آنکه از طریق سیاست‌های بانک مرکزی مثل جلوگیری از اتخاذ سیاست ... مطالعه بیشتر
توانمندسازی حاکمیت و جامعه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

توانمندسازی متوازن حاکمیت و جامعه: کلید توسعه پایدار

میگدال در کتاب «دولت در جامعه» برخی از مشکلات اساسی دولت‌های در حال توسعه را مطرح می‌کند که پیش از این کمتر توجهی را به خود جلب کرده بودند. او. بحث خود را با ظرفیت دولت‌ها برای نفوذ در جامعه برای تنظیم روابط اجتماعی در جهت استخراج منابع و استفاده از این منابع به شیوه‌هایی مشخص شروع می‌کند. او ادامه می‌دهد که تلاش‌های دولت‌ها در جهان در حال توسعه در جهت استفاده از این ظرفیت‌ها، نتایجی متناقض به بار می‌آورند. این تلاش‌ها برخلاف مقاصد رهبران حکومتی، به توسعه اقتصادی و تحول جامعه منتهی نمی‌شوند. درواقع، بنا به تحلیل میگدال، این ... مطالعه بیشتر

لایحه معلق‌مانده مبارزه با فساد

قانون برای مقابله با تعارض منافع به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین زمینه‌های بروز فساد کم نداریم. در این گفت‌وگو دست‌کم به ۱۰ قانونی اشاره می‌شود که قرار بود با حل این معضل، مقابل فساد بایستند؛ اما به جای ایستادن مقابل فساد به نوشته‌هایی بدل شده‌اند که فقط از آنها در دادگاه‌ها و پس از بروز فساد، نام برده می‌شود. به گفته فرشته محمدی، عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، بخش مهمی از مصادیق تعارض منافع به‌ویژه تعارض منافع مقامات، مسئولان و کارگزاران سیاسی و مقررات‌گذار، تعارض منافع دارندگان وظایف و اختیارات کنترلی، نظارتی و بازرسی و دارندگان وظایف و اختیارات محاسباتی، ارزیابی، ... مطالعه بیشتر

فساد به‌مثابه جرم حکومتی

این کتاب در خصوص جرائم ارتکاب یافته توسط دولت‌ها یا با همکاری دولت‌ها و کارگزاران دولتی است. اغلب جرائم مهم به رفتارهایی اشاره دارد که با هر معیار معقول حقوقی یا اخلاقی جرم به شمار می‌آیند، مانند نسل‌کشی، جرائم جنگی، شکنجه، قتل و فساد. در این کتاب جرم حکومتی را به عنوان انحراف سازمانی حکومت که مستلزم نقض حقوق بشر است، تعریف شده است. این تعریف زمانی مهم است که ما با برخی از رفتارها مواجه می‌شویم که در ظاهر جرم نیستند. سه ویژگی پدیده جرم حکومتی عبارت‌اند از: نخست، سازمان‌هایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، سازمان‌های حکومتی هستند. ... مطالعه بیشتر

 داستان فساد به زبان ساده

هدف نویسندگان از کتاب «فساد آنچه همه باید بدانند»، ارائه درکی از معمای فساد به افراد گرفتار در دام آن و دیگرانی است که احتمالاً از آن می‌ترسند. درک از فساد برای همه ممکن نیست چون ما پرداخت رشوه را می‌بینیم اما وقتی رشوه رواج داشته باشد، این امر منجر به تغییرات زیادی در روش سازمان‌دهی جامعه می‌شود؛ تغییراتی که با وقوعشان به بسیاری از انواع اختلالات سیاسی و اقتصادی که به خیر عمومی آسیب می‌زنند و منجر به فساد بیشتری می‌شوند. در واقع اثرات فساد بدون شک بزرگ‌تر و خیلی بزرگ‌تر از هزینه‌های مستقیم رشوه‌ها و پول‌های اختلاس شده ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در ردیف اول اتهام: از آمایش سرزمین علوم تغذیه تا مدارس غیردولتی

اگرچه چندین دهه از طرح بحث درباره ی مصادیق تعارض منافع و ارائه دستورکارهایی برای مدیریت آن در کشورهای بیشترتوسعه‌یافته می‌گذرد، اما در ایران مدت کوتاهی است که تعارض منافع به عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان ناکارآمدی دستگاه‌های دولتی شناسایی شده است. این مفهوم در حال تبدیل شدن به یکی از مولفه‌های اصلی تحلیل ناکارآمدی در کنار مفاهیمی همچون شفافیت، فساد و غیره است. به میزانی که این مفاهیم بیشتر مورد توجه کارشناسان و پژوهشگران حکمرانی قرار گیرد، استفاده از آن در فضای عمومی نیز افزایش یافته و به یکی از مولفه‌های اصلی گفتمان کارآمدی دولت تبدیل خواهد شد. بر ... مطالعه بیشتر
حوزه فعالیت سمن ها- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فعالیت سمن ها در بوته ی نقد

این کتاب مقدمتا با پرداختن به مفهوم NGO،  نقش و وظایف آن‌ها و تفاوت آن‌ها با خیریه پژوهش خود و نتایج حاصل از آن را معرفی می‌کند. به زعم نگارنده واژه سمن (سازمان مردم نهاد) صرفا ترجمه مصطلح NGO(Non governmental Organization) است از این رو که NGO به سبب آنکه سازمانی غیر دولتی است، ماهیتا قرار است قوانین و عملکرد دولت را به نقد و چالش بکشد و با سازمان‌های مردم نهاد متفاوت است. از این رو یک سمن باید غیر دولتی باشد نه غیر سیاسی. رویکردی که سیاست را معادل دولت می‌انگارد رویکردی تقلیل‌گرایانه است که فهم دقیقی از ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در شهرداری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ماده ۱۰۰ شهرداری، انتخاب وظیفه یا درآمد؟

تخلف از استانداردهای فنی ساخت و ساز و اصول شهرسازی در ایران، واقعیتی مشهود است که در کلانشهرهایی که با محدودیت فضایی مواجه‌اند نمود بیشتری دارد. از میان مراجع اصلی رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز در ایران، کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری از نقش کلیدی‌ای برخوردار است. اما شوربختانه بنا به گفتگوی مورخ ۴ شهریور ۱۳۹۸ تورج فرهادی، مدیر امور اجرایی کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ شهرداری تهران با خبرگزاری تسنیم، از بین ۱۲۰۰ شهرداری کل کشور بیش از ۵۰ درصد آرای اکثریت شهرداری ها منجر به اخذ جریمه و نادیده انگاری تخلفات می‌شوند!  مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی به ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع چیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نظام دارو و سلامت زیر ذره‌بین تعارض یا تضاد منافع

شبکه‌های مجازی فضایی را ایجاد می‌کنند که در آن امکان گفتگو، انتقال و تبادل سریع پیام‌های متنی بصورت آنلاین را بین دو نفر یا به صورت گروهی فراهم می‌کند. علاوه بر این، پیام‌رسان‌های اینترنتی طراحی شده‌اند که منحصراً در شبکه جهانی وب ارتباط برقرار کنند. فضاهای مجازی از یک سو محیطی را برای کاربرانشان ایجاد می‌کنند تا به تبادل ایده‌ها، نوشته‌ها و دغدغه‌های خود با دیگران بپردازند و از سوی دیگر این امکان را به سیاستگذار می‌دهند تا با دغدغه‌های مردم جامعه آشناتر شود. از پرکاربردترین این فضاها توییتر و تلگرام است. در متن پیش‌رو قصد داریم تا با کندوکاو ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت بهداشت-مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فرصتی برای مدیریت تعارض منافع در وزارت بهداشت و درمان

۳ام اردیبهشت ماه سال جاری وزیر و برخی از معاونین اسبق وزارت بهداشت در نامه‌ای به سعید نمکی از فساد ساختاری در این وزارتخانه خبر داده و خواهان حل این موضوع شدند. آن‌ها موضوع تعارض منافع (conflict of interests ) را در زمره مهم‌ترین بلاهای آسیب‌رسان در ساختار بهداشت و درمان کشور ذکر کرده؛ که به دلیل ویژگی‌های اختصاصی این حوزه منجر به شکل‌گیری ساختارمند فساد در برخی از اجزاء وزارت بهداشت شده است. در حالت کلی تعارض منافع به شرایطی گفته می‌شود که فرد یا سازمان در دوراهی انتخاب میان منافع شخصی، حزبی، گروهی یا خانوادگی خود از یک ... مطالعه بیشتر
تعرفه‌های درمانی

شفافیت مهمترین راهکار مقابله با تعارض منافع در نظام سلامت

مسئله تعارض منافع و به‌ویژه فعالیت افراد به‌طور هم‌زمان در بخش سیاست‌گذاری‌های عمومی یک حوزه و بخش خصوصی همان حوزه معضلی است که در تمام بخش‌ها و ارگان‌های کشور وجود دارد. اخیرا با نامه‌ای که برخی از استادان، معاونان و وزیر سابق بهداشت به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نوشتند و شائبه‌هایی که درباره رفتار وزارت بهداشت در آزمون یکی از داروهای مؤثر در بیماری کرونا شنیده می‌شود، بحث تعارض منافع در نظام سلامت بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده است. علی جعفریان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌وگو با «شرق» چهار عامل را در کنترل تعارض منافع مؤثر می‌خواند ... مطالعه بیشتر

حفظ توازن دولت و جامعه

میگدال[۱]: پرسش اصلی در فعالیت‌های من این بوده که مردم چگونه جوامعی با کارکردی مناسب می‌سازند. چه چسبی وجود دارد که مردم را به یکدیگر پیوند می‌دهد؟ مردم چگونه بر سر قواعد زندگی هرروزه با هم مذاکره می‌کنند؟ چگونه جامعه‌ای که مردم می‌سازند بر حکومت و سیاست تأثیر می‌گذارد؟ و حکومت چگونه به نوبه خود بر ساخت جامعه تأثیر می‌گذارد؟ این‌ها پرسش‌های کاری من بوده‌اند و در این سال‌ها تغییر چندانی نداشته‌اند. از دهه ۱۹۷۰ کتاب‌هایی در مورد آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا و به‌ویژه در مورد خاورمیانه و نظام اشغالگر قدس و فلسطین نوشته‌ام. مشغولیت اصلی من، تلاش‌های مردم ... مطالعه بیشتر

تقلید همسان: سیاست‌گذاری برای کسب مشروعیت

  با شیوع کویید-۱۹ در جهان و تایید سازمان بهداشت جهانی مبنی بر وضعیت پاندمیک (عالم‌گیری) کشورهای مختلف برنامه‌های گسترده‌ای برای مواجهه با آن تدارک دیدند. در این میان برخی کشورها توانستند به صورت موفقیت‌آمیزتری این بحران را مدیریت کنند. با توجه به اینکه وضعیت عالم‌گیری برای اکثر کشورهای جهان موقعیتی ناشناخته بود و از طرف دیگر پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی داشت؛ اندیشکده‌ها و موسسات مطالعاتی حوزه سیاست‌گذاری عمومی شروع به تولید گزارش‌ها، مقالات و خلاصه‌های سیاستی درباره مواجهه با این عالم‌گیری کردند. بخش گسترده‌ای از اقدامات این موسسات به رصد سیاست‌های کشورهای مختلف جهان، ... مطالعه بیشتر
فساد ساختاری در وزارت بهداشت

نام‌های آشنا در شرکت‌های خلق‌الساعه دارویی

مدتی پیش وزیر و برخی معاونان اسبق وزارت بهداشت درخصوص فساد ساختاری در این وزارتخانه به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نامه نوشتند. آن‌طور که در این نامه اشاره شده؛ قدرت نفوذ افراد از آنجا می‌آید که برخی افراد هم‌زمان با فعالیت در بخش خصوصی، سمت دولتی هم دارند و قادرند در سیاست‌گذاری عمومی برای همان حوزه نقش‌آفرینی کنند. از مهم‌ترین مصادیق آن در وزارت بهداشت، مجوزهایی است که عمدتا در گذشته برای تولید دارو و تجهیزات پزشکی به نام برخی مدیران سابق وزارت بهداشت صادر شده و پروانه تولید به نام خود یا همسر و فرزندان آنان اخذ شده است. ... مطالعه بیشتر
کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری

گزارش ۷| اقدامات دولت‌ها و کارفرمایان زیر ذره‌بین اتحادیه‌های کارگری

کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری (ITUC)، شاخصی کلی برای محدودسازی حقوق کارگران طراحی کرده و با ارزیابی این شاخص در ۱۴۵ کشور مختلف، امتیاز هر یک از کشورها را به لحاظ محدودسازی حقوق کارگران مشخص کرده است. نمودارهای صفحۀ ۳ که با استفاده از این شاخص ترسیم شده‌اند، رابطۀ این شاخص را با شدت مرگ‌ومیر یا به‌عبارتی شدت بحران در کشورهای مختلف (نمودار اول)، و نیز با شدت فاصله‌گذاری اجتماعی و درنتیجه شدت تعطیلی محیط‌های کاری و کسب‌وکارها (نمودار دوم) می‌سنجند. در تلاشی دیگر، ITUC برای بررسی چگونگی متأثر شدن کارگران از همه‌گیری جهانی کووید-۱۹، پرسش‌نامه‌ای را برای ۱۱۶ اتحادیه مختلف ... مطالعه بیشتر
تراکم فروشی شهرداری‌- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ماده ۱۰۰ شهرداری: راهکار قانونی کردن تخلفات ساخت و ساز

یکی از گلوگاه‌های اصلی تخلفات و ناهنجاری‌ها در بخش شهرسازی، اختیارات کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ شهرداری‌ها در اخذ جریمه است؛ تبصره‌های ۲ تا ۶ قانون ماده ۱۰۰ شهرداری این کمیسیون را مخیر کرده که با اخذ جریمه مالی، تخلفات ساخت و ساز مانند احداث بنای بدون پروانه، عدم احداث پارکینگ قابل استفاده و تراکم اضافی را نادیده بگیرد. لذا این کمیسیون همواره در دوراهی تعارض منافع، یعنی انتخاب بین انجام وظایف خود که پیشگیری از تخلفات ساختمانی و صدور حکم تخریب یا اصلاح است، و راه دوم یعنی افزایش درآمد از طریق تبدیل تخلفات به جریمه مالی قرار دارند. از جمله ... مطالعه بیشتر
حقوق بشر- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

حقوق کودکان کار و خیابان: راهنمای عملی برای حمایتگران

                                                                         نام نویسنده: Lain Byrne شرح مختصری از کتاب: کودکانی که در سنین جوانی در خیابان‌ها زندگی یا فعالیت می‌کنند یا در موقعیت‌های تجاری مشغول به کار هستند در معرض بی‌عدالتی‌های ناخوشایندی قرار گرفته و غالباً از دید قوانین ملی مورد غفلت قرار می‌گیرند؛ حتی علی‌رغم این واقعیت که تقریباً هر کشور کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل را امضا و به تصویب رسانده است. این کتاب راهنمایی یک مرحله‌ای برای حمایت‎گران باتجربه و همچنین افراد غیرمتخصص در این زمینه است. این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان از معاهدات و سازوکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی برای محافظت و دفاع از کودکان ... مطالعه بیشتر