۱۳۹۸

دام قابلیت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دام قابلیت چیست؟

ملزم کردن سازمان‌ها و نهاد‌ها به انجام برخی وظایف، پیش از اینکه آن‌ها واقعا قابلیت انجام دادنش را داشته باشند، فشار بسیار زیادی به سازمان و عاملانش وارد می کند و حتی به فروپاشی آن قابلیت کوچک ساخته شده می انجامد. وقتی چنین فرآیندهایی مدام تکرار می شوند، تحمل بار زودهنگام باعث تقویت دام قابلیت می شود؛ با خواستن خیلی زیاد، خیلی زود و خیلی مداوم چیزهایی که خیلی کم داریم،امکان‌پذیری و مشروعیت اصلاحات و قابلیت‌سازی در معرض خطر قرار می‌گیرد. با وجود تلاش‌های آگاهانه و با نیت خیر بازیگرهای داخلی(پیشگامان اصلاحات) و سازمان‌های توسعه بیرونی برای شتاب بخشیدن به ... مطالعه بیشتر

اتلاف سرمایه‌ها و فرصت‌ها

«وزارت صمت در تمامی ابعاد هم‌زمان ذی‌نفع و ذی‌ضرر است و این تعارض دست‌کم در حوزه خودرو، به قطعیت هویدا و متعین است؛ از یک طرف همچون یک شرکت‌دار منافع شرکتی خود را لحاظ می‌کند، به‌گونه‌ای که تا حد مقدور در حفظ و توسعه فضای انحصاری و رانتی خود برای عرضه محصولات گران و بی‌کیفیت و فاقد ایمنی و بهره‌وری مناسب زمینه‌چینی می‌کند و از طرف دیگر بدون ملاحظه هزینه‌های غیرعملیاتی خود یا اطرافیان را بر این شرکت‌ها بار یا چشم خود را بر این دست‌اندازی‌ها بسته نگه داشته و مطالبه زیان‌ها و این‌گونه هزینه‌ها را از مردم و مصرف‌کنندگان ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در صنعت برق

صنعت برق گرفتار دام تعارض منافع

برق جزو جدایی ناپذیر زندگی امروز است و عدم دسترسی کافی به آن منجر به فقر انرژی گردد. تعارض منافع در صنعت برق هم می‌تواند به این فقر دامن بزند. شناسایی گلوگاه‌های تعارض منافع در صنعت برق می‌تواند علاوه بر امکان دسترسی همگان به این منبع، فرصت‌های ارتکاب به فساد را کاهش دهد. در این اینفوگرافی پنج موقعیت تعارض منافع در صنعت برق مورد توجه قرار گرفته است. موقعیت‌هایی که یک سمت آن منفعت عمومی را شامل می‌شود و سمت دیگر منفعت شخصی و سازمانی است و هر فردی ممکن است درگیر در این دوگانه‌ها شود. مطالب مرتبط: تعارض منافع ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۵۰ مقابله با فساد و فقر: آوار کرونا بر سر فرودستان

به تدریج نقشه اپیدمی ویروس کرونا در کشور، کامل و کامل‌تر می‌شود. هنوز سخن گفتن درباره پیک بیماری و شیوع آن زود است. آمار رسمی و غیر رسمی منتشر شده نشان از پیشروی بیماری دارد و هر روز بر تعداد افراد مبتلا و جان باختگان افزوده می‌شود. تقریباً همه استان‌ها درگیر کرونا شده‌اند و اگرچه با تأخیر، دولت تحرکات جدیدی را برای مهار بیماری آغاز کرده است. در علم مدیریت گفته می‌شود خطا، تنها اتخاذ تصمیمات نادرست و غلط نیست بلکه خطای دیگرِ مدیریت، تصمیمات درست و صحیح نگرفتن در وقت مقتضی است. امید داریم دیر یا زود کشور از ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت علوم

ریشه های تعارض منافع در وزارت علوم

تعارض منافع در حوزه آموزش عالی ایران خود را در اشکال متفاوتی بروز می‌دهد که اغلب حاصل قواعد و قوانینی است که بر اعضای هیئت علمی و دانشگاه‌ها حاکم است. برای مثال در قوانین مسأله نظارت بر اعضای هیئت علمی را به خود این اعضا واگذار کرده است که این نمونه بارز اتحاد ناظر و منظور است یا به عنوان نمونه‌ای دیگر می‌توان به قانون‌گذاری در خصوص انتقال فرزندان اعضای هیئت علمی به محل خدمت عضو اشاره کرد؛ این قانون توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی که تعدادی از اعضایش عضو هیئت علمی هستند، تصویب شده است و بدین ترتیب با ... مطالعه بیشتر
قانون حق الکشف

قانون حق الکشف و تعارض درآمد و وظیفه

در قانون شکار و صید ماده‌ای تحت عنوان حق‌الکشف وجود دارد تا محیطبانان را به نظارت بیشتر تشویق کند. اما این قانون نه تنها مشوق مناسبی نیست که محیطبان و مأموران حفاظت محیط زیست را بر سر دوراهی انتخاب میان وظیفه و کسب درآمد قرار می‌دهد. چراکه زمانی حق الکشف به محیطبانان تعلق می‌گیرد که شکار و صید انجام گرفته و بحث انتفاع متخلفان در میان باشد. این در حالیست که اگر محیطبان، متخلف را در زمان شروع به شکار شناسایی و دستگیر کند حق الکشفی به وی تعلق نخواهد گرفت. این قانون مصداق بارزی از بحث تعارض منافع است ... مطالعه بیشتر
کرونا و نابرابری

کرونا و نابرابری

در هر جامعه‌ای که پرداخت‌های مستقیم از جیب خانوارها برای درمان خود بیشتر باشد، ناکارایی و بی‌عدالتی در نظام سلامت آن جامعه بیشتر است؛ بنابراین نابرابری درآمد نه‌تنها بر سلامت عمومی جامعه تأثیر منفی دارد بلکه موجب ناکارایی و گسترش بی‌عدالتی در بخش سلامت می‌شود. مطالب مرتبط: رهبری عمومی در شرایط بحران- ۵ رهبری عمومی در شرایط بحران- ۴ رهبری عمومی در شرایط بحران- ۳ رهبری عمومی در شرایط بحران- ۱ خبرنامه شماره ۵۰ مقابله با فساد و فقر: آوار کرونا بر سر فرودستان خبرنامه شماره ۴۸ مقابله با فساد و فقر: کرونای فقرا و اغنیا ... مطالعه بیشتر

مدیریت کرونا در ایران از نگاه توانمندسازی حکومت

دو روز قبل از انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، ورود کرونا به ایران تأیید شد. بر اساس اطلاعات، دو نفر در قم به این ویروس مبتلا شدند و بعد از ظهر همان روز فوت این دو نفر تأیید شد. با تأیید اولین تلفات به‌سرعت میزان ابتلا افزایش یافت؛ آن‌چنان که تا روز جمعه ۲۴ استان درگیر این بیماری شده‌اند. میزان کل افراد درگیر ۳۸۸ نفر و مرگ ناشی از بیماری ۳۴ نفر اعلام شده است. میزان غافلگیری به حدی بالا بود که آزمایش چندین مقام ارشد نیز مثبت اعلام شده است. در پیامد این وقایع، تنش در جامعه بالا رفت ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۴۹ مقابله با فساد و فقر: نابرابری و کرونا

نابرابری و کرونا نابرابری درآمدی یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر سلامت افراد است. افراد، رفاه خود را در مقایسه با متوسط رفاه جامعه خود می‌سنجند و زمانی‌که در مقایسه با دیگر افراد دسترسی کمتری به منابع داشته باشند، احساس محرومیت نسبی می‌کنند. این مسئله تأثیر زیادی بر نگرش، رفتارها و فضای روانی افراد می‌گذارد و آن‌ها را در معرض استرس و تنش‌های روانی و رفتارهای پرخطر قرار می‌دهد که سهم زیادی در بروز انواع بیماری‌ها دارد. مطالعات نشان می‌دهد نابرابری درآمد، بر رفتارهای پرخطر از جمله مصرف مواد، جرم و حتی بیماری‌های جسمی اثرات قابل‌توجهی دارد. نتایج مطالعات در ... مطالعه بیشتر

سد دیوان محاسبات مقابل بخش‌نامه‌ها

لایحه تعارض منافع مدت‌هاست در مجلس معلق است، آن‌هم در شرایطی که با اشکال مختلف آن در سطوح گوناگون در کشور مواجه هستیم. سرانجام این لایحه در مجلس به قدری نامعلوم است که وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف خودشان دست به کار شده و با انتقاد پیمان‌نامه، مرام‌نامه و ابلاغ مصوبه سعی بر مهار این معضل در ادارات داشته‌اند. اما آن‌طور که حامد مظاهریان، معاون سابق وزارت راه‌و‌شهرسازی می‌گوید این اقدامات بدون یک قانون مصوب نهاد قانون‌گذار محکوم به شکست است. ظاهرا در دوره گذشته وزارت راه‌و‌شهرسازی دستورالعمل و بخش‌نامه‌هایی با موضوع پرهیز از تضاد منافع در بخش ارائه خدمات مهندسین ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۴۸ مقابله با فساد و فقر: کرونای فقرا و اغنیا

کرونای فقرا و اغنیا ویروس کرونا بالاخره از راه رسید و اولین مرگ‌ومیر ناشی از آن گزارش شد. طبیعی است که مسئولان ذی‌ربط تلاش‌هایی را به‌منظور کنترل شیوع ویروس انجام خواهند داد، اما آیا این خدمات به میزان مساوی در دسترس فقرا و اغنیا قرار خواهد گرفت؟ علاوه بر این، آیا فقرا و اغنیا به یک میزان در معرض ابتلا به بیماری خواهند بود؟ رابطه‌ی بین نابرابری و سلامت، یکی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه‌ی سلامت و رفاه قرار گرفته است. نابرابری، هزینه‌های زیادی بر جامعه تحمیل می‌کند و از آنجا که سلامت، یکی از ... مطالعه بیشتر
تصدی هم‌زمان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چندشغله‌ها در حلقه بسته منافع

تصدی هم‌زمان مشاغل اداری از معضلاتی است که با وجود ایجاد قوانین متعدد برای آن، همچنان پابرجاست و به نظر می‌رسد عزمی جدی برای ریشه‌کن‌کردن این معضل وجود ندارد. اصل ۱۴۱ قانون اساسی، قانون «ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل» که در دی‌ماه ۱۳۷۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و «قانون ممنوعیت تصدی هم‌زمان مشاغل اداری» که جزء قوانین بودجه سال ۹۸ است، مجموعه قوانینی هستند که تا امروز برای این مسئله ایجاد شده‌اند،‌ اما روی کاغذ باقی مانده‌اند. همین باعث شد همچنان شاهد تصدی هم‌زمان چند شغل در دستگاه‌ها باشیم. موسی شهبازی‌غیاثی، کارشناس اقتصادی، شفاف‌نبودن سازوکار انتصابات در ... مطالعه بیشتر
خرید کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

«تضاد منافع و آینده پزشکی»

مارک ای. رادوین استاد حقوق دانشگاه سافولک در کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی به تجزیه‌وتحلیل مقررات گذاری در حوزه منافع در پزشکی و به‌صورت جزئی‌تر، تضاد منافع پزشکان پرداخته است. امری که می‌تواند در انتخاب گزینه‌های درمانی توسط پزشکان مؤثر باشد و لزوما در راستای منافع بیماران نیست. درحالی‌که عموماً جامعه و تنظیم‌کنندگان مقررات، انتظار دارند که پزشکان در انتخاب گزینه‌های درمانی خود بی‌طرف باشند، تنظیم مقررات (یا مقررات زدایی) در حوزه‌های کارآموزان خصوصی، مالکیت پزشکان در مراکز پزشکی، نوع اشتغال آن‌ها (خصوصی، عمومی یا ترکیبی) و انواع پاداش خدمات درمانی، می‌تواند در آن‌ها انگیزه‌های برای ترجیح یک درمان ... مطالعه بیشتر

آیا می دانستید؟ (۲)

آیا می دانستید؟ علاوه بر خانوارها، بنگاه ها نیز دسترسی بسیار محدود (فقر) و نابرابری به تسهیلات دارند تا جایی که گزارش بانک جهانی نشان می دهد که ۵۹ درصد بنگاه های کوچک و متوسط کشور از دسترسی به اعتبار محروم هستند و در سالهای اخیر تولیدکنندگان محدودیت دسترسی به تامین مالی را به عنوان مهمترین مانع کسب و کار خود معرفی نموده اند. تعارض منافع بانک مرکزی با بانک ها موجب تصاحب یا تسخیر مقام ناظر توسط اشخاص تحت نظارت و مانع نظارت مقتدرانه بانک مرکزی گردیده است. مطالب مرتبط: آیا می دانستید؟ (۱) تعارض منافع در حقوق نظام سلامت ایران ... مطالعه بیشتر

آیا می دانستید؟ (۱)

آیا می دانستید؟ در سال ۱۳۹۵ تنها ۱۵ درصد خانوارها در حال بازپرداخت اقساط تسهیلات بوده اند و تعداد افرادی که در دهک دهم قرار داشته و تسهیلات دریافت کرده اند ۹ برابر تعداد افرادی است که در دهک یک قرار داشته و تسهیلات گرفته اند. “علل اصلی وجود فقر و نابرابری در بخش مالی سیاست گذاری پولی نامناسب و تعارض منافع بانک مرکزی با بانکها است که خود موجب نظارت ضعیف وی شده است.” مطالب مرتبط: آیا می دانستید؟ (۲) تعارض منافع در حقوق نظام سلامت ایران تعریف صحیح مسئله مهم‌ترین حوزه‌های تعارض منافع چیست؟ توانمندسازی حاکمیت و جامعه ... مطالعه بیشتر
تجمعات بازنشستگان

تجمعات بازنشستگان به روایت رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی

تجمعات بازنشستگان در اعتراض به عدم تحقق وعده‌ها در رابطه با پرداخت معوقات آن‌ها، یکی از تجمعات اعتراضی بوده است که در ماه‌های گذشته به صورت متناوب در کشور اتفاق افتاده است. برای شناسایی وضعیت این تجمعات و سوابق آنان نیاز است تا رصدی همه جانبه صورت بگیرد. به همین منظور، گزارش «تجمعات بازنشستگان به روایت رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی» به سفارش معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه تهیه شده است. این گزارش شامل دو بخش است: بخش اول، بازتاب تجمعات بازنشستگان در شبکه اجتماعی تلگرام؛ بخش دوم: سوابق اعتراضات بازنشستگان ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۴۷ مقابله با فساد و فقر: امید و فقر

امید و فقر معمولاً در ماه‌ها و هفته‌های پایان سال یا به قول عموم «شبِ عید»، فرودستان به‌خصوص سرپرستان خانوارهای فقیر فشار مضاعفی را متحمل می‌شوند؛ زیرا از یک‌سو هزینه‌های خانوار افزایش می‌یابد، کودکان انتظار دارند نو پوش شوند و زنان انتظار دارند خرجی بیشتر داشته باشند تا وضعیت خانه را کمی سروسامان دهند و از سوی دیگر در این مقطع به‌طور معمول قیمت‌ها افزایش نسبی خواهند داشت و تورم فقرا را فقیرتر می‌کند. در چنین شرایطی، سرپرستان خانوار اعم از زن و مرد با تلاش بیشتر و به امید دسترسی بیشتر به کار در رونق مقطعی بازار، به آب‌وآتش ... مطالعه بیشتر
مفاصاحساب تامین اجتماعی

مارپیچ استعلام کاغذی: مفاصاحساب تامین اجتماعی

  «مفاصاحساب تامین اجتماعی» عبارتی یادآور دردسرهای فراوان بوروکراسی برای کارفرمایان و کارگران و پژوهشگران و … همه کسانی است که درآمدشان را از اقتصاد رسمی کسب می‌کنند. عدم اتصال الکترونیکی شعب تأمین اجتماعی و کاغذی بودن بخشی از فرآیندها از یک سو و وجود ضرایب پیمان ۴ گانۀ تأمین اجتماعی -که نقش صلاحدید کارشناسان این سازمان را برای هزینه‌ای که مردم باید به این سازمان بپردازند پررنگ می‌کند_ از سوی دیگر، فرآیند گرفتن مفاصاحساب تامین اجتماعی را به یکی از پیچیده‌ترین، زمان‌برترین و آزاردهنده‌ترین فرآیندهای اداری کشور تبدیل کرده است. این برنامه نگاهی دارد به این فرآیند و دردسرهای ... مطالعه بیشتر

تجربه انحراف‌های مثبت در مشکلات بودجه‌ای وزارت نفت

یاسر میرزایی، مدیرکل بودجه و تامین منابع وزارت نفت، در چهارمین نشست از سلسله نشست‌ های مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه که در ۱۶ بهمن ۹۸ در ساختمان مرکزی جهاد دانشگاهی تهران برگزار شد به تدوین برخی از تجربیاتش در وزارت نفت، با چارچوب ارائه شده در کتاب «توانمندسازی حکومت؛ شواهد، تحلیل، عمل» پرداخت. برنامۀ توانمندسازی حکومت در مرکز توسعۀ بین‌الملل دانشگاه هاروارد، نتایج تحقیقاتش در زمینۀ توانمندسازی اجرایی دولت‌ را در مجموعه‌ای آموزشی، شامل کتاب مذکور، منتشر کرده و معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه، این مجموعه را به ... مطالعه بیشتر