فساد

نقشه جهانی شاخص ادراک فساد

مشکلات شاخص ادراک فساد و نحوه درست تحلیل آن

پیش زمینه شاخص‌های فساد شاخص ادراک فساد به عنوان یکی از مشهورترین شاخص‌های فساد در جهان تاثیر قابل توجهی در برجسته‌سازی موضوع فساد داشته است. هر سال که رتبه‌بندی‌های جدید اعلام می‌شود، مباحث گسترده‌ای در کشور حول آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین برداشت از شاخص ادراک فساد در کشور سیر صعودی رتبه ایران است. نکته مهم اما آن است که اکثر افراد و حتی متخصصان دانشگاهی و اداری تحلیلی اشتباه از شاخص ادراک فساد دارند. انتشار شاخص ادراک فساد شاخص ادراک فساد توسط شفافیت بین‌الملل از سال ۱۹۹۵ به صورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مشهورترین شاخص مرتبط با موضوع فساد در ... مطالعه بیشتر

تنظیم تعارض منافع در محیط‌های چالش آفرین

نویسنده کتاب «تنظیم تعارض منافع در محیط‌های چالش آفرین»  کوئنتین رید مشاوری مستقل در زمینه مبارزه با فساد است و در زمینه فساد و تعارض منافع به‌ویژه در حوزه تأمین مالی فعالیت‌های سیاسی کتاب‌ها و مطالب زیادی به رشته تحریر درآورده است. نویسنده در این کتاب به استراتژی‌های ضد فساد در کشور آذربایجان و عوامل ناکامی این استراتژی‌ها پرداخته است. باوجودآنکه آذربایجان قوانین و شیوه‌نامه‌های متعددی مانند آئین‌نامه اخلاقی کارمندان دولتی، پیش‌نویس قانون تعارض منافع و قانونی در مورد اظهارات مالی مقامات دولتی را وضع کرده است اما این قوانین و مقررات چندان تأثیری نداشته یا با موانعی نظام‌مند در ... مطالعه بیشتر

جدی گرفتن تعارض منافع در قانون شرکت‌ها

رشید باهار و انتوان موراند در مقاله «جدی گرفتن تعارض منافع در قانون شرکت‌ها- قوانینی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به مسئله‌ی کارگزار مربوط می‌شوند» به موضوع تعارض منافع در قانون شرکت‌های سهامی در سوئیس می‌پردازند و همچنین درباره قوانین اداری که مربوط به تعارض منافع و توصیه‌های اصلاح آن نوشته‌اند. سهامداران، مدیریت شرکت‌ها را به سرپرستان و مدیران متخصص واگذار می‌کنند که ایجاد تعارض منافع می‌کند زیرا سهامداران می‌دانند که مدیران متخصص ممکن است تنها به فکر سرمایه‌گذاران نباشند. از سوی دیگر سهامداران کنترل‌کننده می‌توانند ناظر بر نحوه مدیریت باشند اما بازهم ممکن است سود شرکت به سمت اقلیتی ... مطالعه بیشتر

نگاه سند تحول دولت به تعارض منافع: چالش یا راه‌حل؟

در ابتدای هفته گذشته نخستین ویرایش سند تحول دولت مردمی که با کوشش چندماهه جمعی از نخبگان تنظیم گردیده، منتشر شد. به گفته سخنگوی دولت، در سند تحول تلاش شده مسائل و چالش‌های اصلی کشور احصاء و پس از انجام اولویت‌بندی‌ها، اقدامات لازم برای اجرای آن‌ها اتخاذ و درنهایت، میزان پیشرفتِ برنامه‌های پیش‌بینی‌شده به‌طور منظم گزارش شود. سند تحول دولت مردمی متشکل از ۳۷ موضوع کلان در ۹ فصل تنظیم‌شده است. در بعضی از مباحث کلان این سند به موضوع تعارض منافع و مدیریت آن اشاره‌شده که شامل موقعیت‌های تعارض منافع فردی و سازمانی است؛ اما، درمجموع به موقعیت‌های تعارض ... مطالعه بیشتر
اظهار دارایی

اظهار دارایی تا ارزش‌های شغلی؛ ایجاد چارچوب‌هایی برای مدیریت تعارض منافع در برخی کشورها

مواجهه با مسئله تعارض منافع در سطح دولت و سیاست: تجربه کانادا برایان رد فورد، مشاور حقوقی اداره کمیسری‌ای سلامت بخش دولتی کانادا در این مقاله چنین بیان می‌کند: رابطه بین حکمرانی خوب و جلوگیری از بروز تعارض منافع رابطه‌ای مستقیم است. تعارض منافع می‌تواند اشکال مختلفی شامل رفتارهایی که اعتبار فرد را مخدوش می‌کند یا فعالیت‌های مجرمانه داشته باشد. چارچوب حقوقی کانادا قوانین و سیاست‌های متعددی را درزمینه جلوگیری از تعارض منافع و برطرف کردن آن تعیین کرده است. این قوانین بر پایه سه مفهوم تعارض منافع واقعی، بالقوه و ظاهری تقسیم‌بندی شده‌اند. صرف یک اقدام مدیریتی واحد یا ... مطالعه بیشتر
منافع مدیران

منافع مدیران در برابر منافع عمومی

گرگور دابلر استاد انسان‌شناسی دانشگاه فرایبورگ آلمان، در مقاله «مدیران خصوصی، منافع عمومی؟ بوروکراتیزاسیون در شهری کوچک در شمال نامیبیا» به این موضوع می‌پردازد که چه طور در فرآیند نهادسازی، منافع مدیران همسو با اهداف نهاد قرار می‌گیرد. نویسنده در بخش اعظمی از مقاله خود به توصیف وضعیت کشور نامیبیا و شهر مرزی اشیکانجو در شمال آن در همسایگی با آنگولا در قاره آفریقا می‌پردازد. پس از وقفه در جنگ‌های داخلی آنگولا و نیاز آن‌ها به مصالح ساختمانی و … شهر مرزی اشیکانجو رونق گرفت. رشد اقتصادی و جمعیتی این شهر کوچک به دور از وضع مقررات دولتی بود و ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع: چارچوب کلی، حقوقی، نهادی، و الگوهای عمل مناسب در سطح بین‌الملل

در مقاله اول دمیتری ولاسیس (رئیس بخش کنوانسیون‌های جنایی، بخش امور مربوطه به معاهدات دفتر مقابله با مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد) به معرفی کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد و کارکردهای این کنوانسیون می‌پردازد. در مقاله دوم گروه لنکستر (رئیس کالج کورپس کریستی، دانشگاه آکسفورد بریتانیا) تلاش می‌کند یک چارچوب تحلیلی درزمینه تعارض منافع ارائه دهد و تجارب کشورهای مختلف در این زمینه را بررسی کند. در مقاله آخر نیز ریچارد مسیک (کارشناس ارشد حکمرانی و از اعضای هیئت‌مدیره گروه مسئله محور قانون و عدالت در بخش حکمرانی دولتی، کاهش سطح فقر و مدیریت اقتصادی بانک جهانی) ... مطالعه بیشتر

شناسایی تعارض منافع؛ گامی مهم در راه عدالت

  گزارش کارشناسی با عنوان «مصداق‌شناسی تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی: گامی در جهت مبارزه با فساد و ارتقاء عدالت» توسط موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی به قلم زهرا اکبری در سال ۱۴۰۰ اجرا و در پاییز ۱۴۰۰ منتشرشده است. این گزارش همان‌طور که از عنوانش پیداست تلاش کرده است به موضوع تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی بپردازد و مصادیق آن را در این سازمان شناسایی کند. سازمان تأمین اجتماعی همان‌طور که در گزارش هم به آن اشاره‌شده است از چندین جهت جایگاه مهمی در میان سازمان‌های اجتماعی و اقتصادی کشور دارد و از همین رو مدیریت تعارض ... مطالعه بیشتر

فساد در کشورهای شکننده: آنچه شاخص ادراک فساد آشکار نمی‌کند

شاخص ادراک فساد چیست؟ شاخص ادراک فساد شاخص سالانه سازمان شفافیت بین‌الملل برای سنجش فساد بین‌المللی است. این شاخص بر اساس نظرسنجی از دیدگاه کارشناسان تجاری در حدود ۱۸۰ کشور و منطقه است. بر اساس نتایج نظرسنجی‌ها، کشورها و مناطق در مقیاس صفر (فاسد زیاد) تا ۱۰۰ (بسیار تمیز) رتبه‌بندی شده‌اند. شاخص ادراک فساد از زمان انتشار اولیه خود در سال ۱۹۹۵، منبعی حیاتی برای سیاست‌گذاران بوده است. همچنین برای محققان، سرمایه‌گذاران و سازمان‌های غیردولتی بوده است که در مبارزه با فساد سرمایه‌گذاری کرده‌اند. شاخص ادراک فساد برای سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که پیشرفت چندانی در مبارزه با فساد، به‌ویژه ... مطالعه بیشتر
مقابله با فساد اداری و اقتصادی

شفافیت، کلیدواژه مقابله با فساد و تعارض ‌منافع

در راستای مبارزه با فساد که از اصلی‌ترین اهداف دولت سیزدهم است، به تازگی اصول دوازده‌گانه‌ای توسط رئیس‌جمهور در جهت پیشگیری و مقابله با فساد جهت اظهارنظر به وزارتخانه‌ها ابلاغ گردید. از اصلی‌ترین این اصول می‌توان شفافیت، مدیریت تعارض منافع، سهولت فرایندها و دولت الکترونیک اشاره کرد. این یادداشت نظر کارشناسی مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه است، که توسط نماینده این مرکز در نشست بررسی سند «پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم» که در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار شد، ارائه گردید. ساختار سند ملی پیشگیری و مقابله با فساد نقاط قوت بسیاری دارد ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع مسئولان دولتی و راهکار مدیریت آن

 رئیس جمهور اصول دوازده‌گانه پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم را در اواخر شهریورماه به اعضای دولت ابلاغ کرد، این اصول شامل این موارد هستند: ۱- شفاف‌سازی ۲- مدیریت تعارض منافع ۳- فرهنگ‌سازی و نظارت همگانی ۴- متناسب سازی ساختار و تشکیلات دولت ۵- شایسته گزینی ۶- سهولت فرایندها ۷- دولت الکترونیک ۸- توسعه رویکرد زنجیره ارزش و زنجیره‌های تأمین ۹- حمایت از فعالیت سالم ۱۰- تقویت اشراف  ۱۱- نظارت مؤثر و کارآمد ۱۲- برخورد قاطع، دقیق و مؤثر. باتوجه به این ابلاغیه به نظر می‌رسد که مخاطب اصلی آن، اعضای هیات دولت باشند. در ... مطالعه بیشتر
قانون مدیریت تعارض منافع در مجلس

قانون ناکارآمد برای مدیریت تعارض منافع؛ آری یا خیر؟

مدت کوتاهی از حضور دولت سیزدهم در رأس امور می‌گذرد. این دولت با شعار مبارزه با فساد کار خود را آغاز کرده است و از همین‌رو موضوع مدیریت تعارض منافع از همین ابتدای راه در دستور کار دولت قرار گرفته است. این مسئله در مطالبی که در فضای مجازی مطرح‌شده نیز بازتاب گسترده‌ای داشته است. تصویب قانون ناکارآمد یا درنگ و تأمل بیشتر؟ یکی از موضوعاتی که در توییتر این هفته مطرح‌شده است، چندوچون تصویب قانون مدیریت تعارض منافع در مجلس است. لایحه مدیریت تعارض منافع در آبان ۱۳۹۸ در دولت دوازدهم تصویب و راهی مجلس شد اما مجلس چه ... مطالعه بیشتر

شفافیت در مخارج انتخاباتی

حسین قمری و سجاد اعظم‌پور در مقدمه کتاب نوشته‌اند: انتخابات پاک ضرورتی آشکار در حقوق انتخاباتی را مطرح می‌کند. پیدایی این مفهوم همزمان با اوج گیری و افزایش بی‌رویه هزینه‌ها و مخارج انتخاباتی در تمامی کشورها بوده است. اگرچه وجود پول لازمه انجام یک رقابت سیاسی حداقلی است اما نفوذ بی‌رویه آن در رقابت‌های سیاسی، انتخابات را که باید مجرای موثق انتقال قدرت سیاسی در حکومت دمکراتیک باشد، به ورطه فساد کشانده و ضمن حیف‌ومیل مبالغ هنگفت و نجومی پول، سلامت آن را دستخوش تخدیش می‌کند. تلاش تمام نظام‌های حقوقی آن است که نفوذ پول در سیاست و هزینه‌ها و ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های انتخابات- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دام تعارض منافع در انتظار هزینه‌های انتخابات

انتخابات بارزترین شکل مشارکت افراد در عرصه سیاسی و بهترین شیوه برای دستیابی به قدرت در عرصه سیاسی است. یکی از فرایندها و مراحل مهم انتخابات که نقش بسزایی درنتیجه آن دارد مرحله تبلیغات است. پول از گذشته دور نقش مهمی در انتخابات داشته و امروزه این نقش پررنگ‌تر نیز شده است. پرواضح است که منابع مالی تبلیغات و هزینه‌هایی که در رقابت‌های انتخاباتی صرف می‌شود می‌تواند درنتیجه انتخابات تأثیرگذار باشد. چاپ بروشورها، اعلامیه‌های برگزاری مصاحبه‌های رادیویی و تلویزیونی، اجاره اماکن جهت برپایی ستاد تبلیغاتی همه هزینه‌بر هستند. بنابراین بدیهی است که پول را نمی‌توان از فرایند سیاسی و انتخاباتی ... مطالعه بیشتر
پول‌های غیر‌قانونی به سیاست

فساد در فرایند انتخابات

خطرات نفوذ پول در سیاست و انتخابات چیست؟ راهکارهای کنترل و مدیریت پول‌های غیرقانونی در انتخابات چیست؟ جامعه مدنی و مردم چه نقشی در این باره دارند؟ جنی وارد، مایکل پینتو دوشینسکی و هربرت الکساندر در کتاب «پول در سیاست‏‫:‌ راهنمای جلوگیری از ورود پول‌های غیر‌قانونی به سیاست» به پول‌هایی اشاره دارند که برای انتخابات و تاثیرگذاری بر فرایندهای سیاسی استفاده می‌شود. تامین مالی سیاسی اصطلاحی برای توضیح تامین مالی احزاب در نظام‌های حزب محور و تامین مالی تبلیغات انتخاباتی در نظام‌های کاندیدا محور است. این کتاب نقش پول‌ها در عرصه سیاست یک ملت را بررسی می‌کند و توضیح می‌دهد ... مطالعه بیشتر
چهل و چهارمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و چهارم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و چهارمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: در متن کامل گزارش تحقیق و تفحص شورای شهر تهران از عملکرد قراردادهای شرکت رسا تجارت و واگذاری املاک موسوم به طرح ۳ شهید در دوران شهرداری قالیباف به بروز تعارض منافع در این قراردادها اشاره شده و آمده است: نظر به وابستگی سازمانی و رابط استخدامی شهردار تهران (محمدباقر قالیباف) و قائم مقام ایشان (عیسی شریفی) با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انعقاد قراردادهای مذکور از سوی نام بردگان با بنیاد تعاون ... مطالعه بیشتر
قانون مدیریت تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شفافیت برای دیگران، پنهان‌کاری برای خود

قانون مدیریت تعارض منافع در ایران زیر سایه‌ای از موقعیت تعارض منافع قرار گرفته است که بسیار سخت به نظر می‌رسد که بتواند مسائل و مشکلات واقعی کشور را حل کند. نمایش دادن و تقلید ناهمسان برای کسب مشروعیت، معضل نظام حکمرانی و فضای نخبگانی بسیاری از کشورهایی است که با مسئله‌ی توانمندی و ظرفیت اجرایی پایین مواجه هستند. افراد و نهادهای مختلف درون و بیرون نظام حکمرانی، ترجیح می‌دهند به جای حل واقعی مسائل و مشکلات، با اقداماتی نظیر ایجاد نهاد و سازمان جدید، سندنویسی، طراحی سامانه، پژوهش‌سازی و دیگر اقدامات پرطمطراق و فریبنده، کسری مشروعیت ناشی از ناکارآمدی ... مطالعه بیشتر
توسعه در ایران

تعارض منافع و نافرجامی توسعه در ایران

تا قبل از سال ۱۹۶۲ در منشور سازمان ملل متحد رشد درآمد همان رشد اقتصادی در نظر گرفته و از آن به عنوان شاخصی برای تعیین میزان توسعه‌یافتگی کشورها استفاده می‌شد اما پس از آن جامعه اقتصادی به این نتیجه رسید که در واقع درآمد نمی‌تواند معیار یا ملاک مناسبی برای توسعه باشد چرا که توسعه تنها شامل رشد درآمد نیست بلکه نحوه توزیع آن نیز بسیار مهم است. در یک تعریف گسترده‌تر توسعه علاوه بر رشد اقتصادی به مسائلی همچون بهبود توزیع درآمد بین افراد جامعه و کاهش فقر، گسترش ظرفیت‌های ساختاری کشور برای افزایش تولید، ارائه خدمات آموزشی، ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع فساد- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

هر تعارض منافع فساد نیست

تقریباً در تمامی متون نظری تعارض منافع می­ توان جمله­­ای با این مفهوم پیدا کرد: ” پیدایش فساد غالباً با یک مسئله تعارض منافع آغاز می­ شود”. فساد می­تواند اشکال مختلفی داشته باشد اما، آیا لزوماً هر موقعیت تعارض منافع فساد است؟ آیا تعارض منافع مساوی است با فساد؟ در این یادداشت می­ خواهیم مختصری در خصوص ارتباط میان این دو مفهوم توضیح دهیم. خواهیم گفت هرچند در افکار عمومی تعارض منافع با فساد گره خورده و عموماً این دو مفهوم را یکی می­دانند اما در ادبیات نظری اینگونه نیست. برای شروع مثال فرضی زیر را در نظر بگیرید. سنتیا ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حوزه مسکن- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بازیگران تعارض منافع در حوزه مسکن

تعارض منافع به موقعیتی اطلاق می‌شود که بازیگران و دست‌اندرکاران یک مجموعه‌ای در برابر انجام وظایف خودشان، درگیر یک موقعیت دوگانه انتخاب بین منافع شخصی خود و یا منافع سازمانی خود با منافع مردم و گیرندگان خدمت می‌شوند. در این موقعیت اگر منافع شخصی و سازمانی بر منافع عمومی ترجیح داده شود، ناکارآمدی و نارضایتی از اولین پیامدهای آن خواهد بود. تعارض منافع در حوزه مسکن از جمله حوزه‌هایی است که پیامد کوتاه‌مدت آن منفعت‌طلبی برخی از این بازیگران حوزه همچون شهرداری و سازمان نظام مهندسی است ولی پیامدهای بلندمدت و عمیق آن دامن آیندگان و کیفیت زندگی آنان را ... مطالعه بیشتر