حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

نگاهی بر هوشمند سازی مدارس در ایران؛ چالش ­های پیش­ رو با ذرّه­ بین توسعه

تولدی از یک تحول انقلابی مدت زمان زیادی از استعمال مفاهیمی چون دیجیتالیزه شدن و هوشمند سازی نمی­گذرد. شاید بتوان ردپای به­ کارگیری این مفاهیم را در انقلاب صنعتی چهارم پیگیری نمود. در واقع، انقلاب صنعتی چهارم پدیده ­ای کاملاً نوظهور است که سرآغاز آن به اوایل قرن بیست و یکم باز می ­گردد. این انقلاب، بر پایه ­ی انقلاب دیجیتالی شکل گرفته و تحولی را که در جهان ایجاد نموده است، با عنوان «تحول دیجیتال» می ­شناسند. لذا به نظر می ­رسد، مفهوم هوشمند سازی پس از شکل­ گیری مفهوم تحول دیجیتال، زاده شده باشد. اهمیت و ضرورت تحول ... مطالعه بیشتر
شفافیت آراء مجلس شورای اسلامی

اتاق شیشه ای برای قانونگذار و تصمیم گیر

شفافیت در پارلمان و نهادهای قانونگذار می‌تواند ابعاد متعددی همچون شفافیت دارایی و… داشته باشد اما آنچه که از سال ۱۳۹۶ در ایران مطرح شده است، شفافیت آرای نمایندگان مجلس است. شفافیت آراء به منظور علنی‌سازی رای منجر به این می‌شود که نمایندگان در ازای هر رای در مجلس به مردم پاسخگو خواهند شد و می‌توان عملکرد هر نماینده‌ای را ارزیابی کرد. با وجود محاسن طرح شفافیت آراء، مجلس شورای اسلامی ایران بعد از دو سال توانست یک فوریتی طرح شفافیت آرای نظام تقنینی را با ۱۶۸ رای موافق تصویب کند تا این طرح در مرحله بعدی به کمیسیون‌های مربوطه ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۸ مقابله با فساد و فقر : کرونیسم و توزیع درآمد

کرونیسم و توزیع درآمد کرونیسم یا سرمایه‌داری رفاقتی، عبارت است از تخصیص انتخابی منابع دولتی مورد نیاز برای فعالیت اقتصادی به متحدان سیاسی که حاصل آن، منتفع شدن گروه کوچکی از شهروندان مرفه است. به‌طور معمول، سرمایه‌داری رفاقتی به شکل بده‌بستان مفسدانه بین نخبگان وابسته به قدرت و مقامات دولتی رخ می‌دهد که در آن مقامات دولتی دسترسی ویژه به اموال دولتی یا نیازمندی‌های قانونی برای راه‌اندازی کسب‌وکار را در قبال بده‌بستان و رشوه فراهم می‌آورند. درنتیجه، فساد هزینه لازم برای تأمین نیازهای قانونی در فعالیت اقتصادی را افزایش می‌دهد. ازاین‌رو، فساد برای شهروندان نابرخوردار مانع از ورود به بازار ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرارشونده مسئله محور (PDIA)- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

PDIA دشوار اما ارزشمند است (ماژول ۱۰- بخش ۳)

سلام. به آخرین ویدئوی دوره ی آموزشی PDIA خوش آمدید. خرسندیم از این که ۱۴ مودولِ این دوره را گذراندید و امیدواریم از تمام کارهای دشواری که در چند ماه گذشته انجام داده‌اید، چیزهای زیادی آموخته باشید. تشکر می‌کنیم از این بابت که کنار ما بودید و بابت تمام کارهایی که در این دوره انجام دادید. می‌دانیم که اکثر شما، شاغل هستید و شغل‌تان، زمان چندانی برای شما باقی نمی‌گذارد تا با خانواده‌تان باشید. و نیز زمان زیادی برای پرداختن به امور روزانه‌تان باقی نمی‌گذارد. با وجود این، امیدواریم به این اعتقاد رسیده باشید که انطباق تکرارشونده مسئله محور (PDIA) ... مطالعه بیشتر
آموزش PDIA- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

افسانه ارتقا و پایداری (ماژول ۱۰- بخش ۲)

  در برخی از کلاس‌هایم دربارۀ حسابرسی داخلی، از دو مورد جالب صحبت می‌کنم. البته می‌دانم برای برخی افراد کسالت‌بار است. اما در سازمان‌هایی که در زمینۀ ریسک کارها و حصول اطمینان از حرکت به سوی اهداف مشاوره می‌دهند، حسابرسی داخلی، نقش مهمی دارد. این، تعریف سادۀ حسابرسی داخلی است. یکی از دو موردی که اشاره کردم، مربوط به مالزی است. مالزی در سال ۱۹۷۹، در قالب قانون و طی دستورالعملی جامع، حسابرسی داخلی را در ساختار دولتی به راه انداخت. بر اساس این دستورالعمل، تمام بخش‌های دولتی ملزم به راه‌اندازی حسابرسی داخلی شدند. در مالزی، این قانون، بسیار سریع ... مطالعه بیشتر
آموزش PDIA- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ارتقا از طریق اشاعۀ رویه‌ها (ماژول ۱۰- بخش ۱)

  همه می‌پذیرند که در فرایند تغییر باید از سطح پایین به سطح بالا حرکت کرد. نوآوری و اقتباس خوب است، اما برای تأثیرگذاری بر تغییر در سطح سیستم، نیاز به فرایندی بسیار فراگیر و گسترده، و استراتژی‌ای برای حرکت از سطح پایین به بالا وجود دارد. در محیط‌های سنتی می‌بینیم که عمدتاً کسانی با این مسائل رویارو هستند که آگاهی کافی از موضوعی خاص یا نحوۀ تعیین دقیق طرح مسئله ندارند. در این شرایط، ارتقا[ی رویه‌ها] اتفاق نمی‌افتد و اکثر افراد نمی‌دانند که چگونه از سطح پایین به بالا حرکت کنند و چگونه مهارت‌های خاص و جدید کسب کنند ... مطالعه بیشتر
آموزش انطباق تکرار شونده مسئله محور- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

آیا منطقی است که چارچوب منطقی‌تان را کنار بگذارید؟ (ماژول ۹- بخش ۳)

  پیش از این در دوره آموزشی PDIA درباره ی تفاوت چارچوب‌های منطقی و چارچوب‌های پژوهشی صحبت کرده‌ایم. گاهی اوقات، منطقی است که چارچوب منطقی‌تان را کنار بگذارید و دریابید که باید چارچوبی پژوهشی اتخاذ کنید. داستانی برای‌تان بگویم. اخیراً یکی از دانشجویان دورۀ دکترای من، در برنامه‌ای برای کمک به نسل اول و محروم دانشجویان اهل کشور پِرو که خود را شایستۀ داشتن مشاغل مناسب در شرکت‌های پرویی می‌دانستند مشارکت کرد. قبلاً مِلاکی برای بررسی صلاحیت متقاضیان مشاغل وجود نداشت و در بررسی درخواست‌ها، مِلاک‌های اجتماعی و سایر مِلاک‌ها مد نظر قرار می‌گرفت. لذا نسل اول دانش‌آموختگان، به دشواری ... مطالعه بیشتر
مفهوم PDIA- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چارچوب پژوهشی: منطقی بودن نه صرفاً در چارچوب بودن (ماژول ۹- بخش ۲)

  وقتی فرایند تکرار را انجام می‌دهیم و انطباق تکرارشونده مسئله محور (PDIA) را اجرا می‌کنیم، یکی از چیزهایی که از من پرسیده می‌شود این است: «چگونه این‌ها را ساختاربندی کنیم؟ چگونه مقصد را به افراد نشان بدهیم؟ چگونه به این بیندیشیم و ارزیابی کنیم که در کجا هستیم؟ چگونه عمل کنیم که سازمان‌های بزرگ، اعم از دولت، بانک جهانی، شرکت مشاورۀ مک‌کینزی، ما را بپذیرند و کار ما برای‌شان قابل‌هضم باشد؟». معمولاً افراد به من می‌گویند: «ما باید از چارچوب‌های منطقی استفاده کنیم». مبنای چارچوب‌های منطقی این‌گونه است: «اگر این کار را کنید، این اتفاق می‌افتد. و اگر آن ... مطالعه بیشتر
مفهوم انطباق تکرارشونده مسئله محور- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بهترین روش‌های انتقال دانش ضمنی (ماژول ۹- بخش ۱)

  ادوارد راجرز دارای مدرک دکترا از دانشکدۀ روابط صنعتی و کاری از دانشگاه کورنل با تمرکز بر نقش همکاری در شرکت‌های فناوری است. پدر او فیزیکدان بود. راجرز در پژوهش‌ها و آثارش، کاربرد الگوهای نظریۀ بازی در رفتار انسانی در سازمان‌ها را مطالعه می‌کند. او مشاور برخی سازمان‌ها در زمینۀ شفافیت مفهومی و بکارگیری دانش جمعی بوده، در دانشگاه‌های کورنل در دوک، و دانشگاه آلاباما در هانتسویل، مدیریت استراتژیک و کارآفرینی تدریس کرده و یک دورۀ آموزشی دربارۀ مدیریت پیچیدگی سازمانی در مدرسۀ بازرگانی هندوستان در حیدرآباد هند برگزار کرده است. راجرز هم‌اکنون مدیر ارشد بخش دانش در مرکز ... مطالعه بیشتر
درس انطباق تکرارشونده مسئله محور- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شورای داوری کامبوج (ماژول ۸- بخش ۶)

  یکی از مثال‌های محبوب من در انطباق تکرارشونده مسئله محور (PDIA)، مورد خاصی در کامبوج است. در این مورد خاص، به طور مشخص، انطباق تکرارشونده مسئله محور (PDIA) به کار برده نشده، بلکه رویکردی برای انجام اصلاحات ارادی به عنوان بخشی از فرایند طولانیِ تثبیت توسعه اتخاذ شده است. کامبوجی‌ها پس از آنکه به این نتیجه رسیدند که با وجود کارهای زیادی که کرده‌اند، دستاوردهای واقعیِ چندانی نداشته‌اند، دست به این اصلاحات زدند. این مورد خاص، تلاشی است برای ایجاد کارآمدیِ بیشتر در قانون حمایت از کارگران صنایع نساجی. در نیمۀ اولِ دهۀ ۱۹۹۰، در کامبوج، قانون کار وجود ... مطالعه بیشتر

نتایج اعطای مجوز در برزیل (ماژول ۸- بخش ۵)

  یکی از دشواری‌های توانمندسازی در سازمان‌ها، تشخیص‌دادنِ این نکته است که لزوماً نباید به هدفی مشخص پایبند بود، بلکه می‌توان به اعطای مجوز برای اقدام بر اساس تفسیر و اصلاح اهداف پرداخت. مثال خوب در این زمینه، قانون امنیت محیط کار در برزیل است. سازمان نظارتی در برزیل، غالباً میزان پایبندی به این قانون را بررسی می‌کند. مأموران آن از شرکت‌ها بازدید می‌کنند، اقدامات آن‌ها در زمینۀ امنیت محیط کار و پایبندی یا عدم پایبندی آن‌ها به این قانون را بررسی می‌کنند و میزان قصور آن‌ها در این زمینه را که موجب مجازات آن‌ها می‌شود تعیین می‌کنند. اقدامات نظارتیِ ... مطالعه بیشتر

طراحی نخستین گام فرایند تکرار (ماژول ۸- بخش ۴)

  یکی از تفاوت‌های PDIA و سایر پروژه‌ها در آن است که در PDIA، همواره مهم‌ترین گامی که برمی‌دارید، گام بعدی است. آن را مشخص می‌کنید و از آن می‌آموزید. برداشتن گام بعدی همواره شما را به یک گام دیگر می‌رساند. درست است که تصور کلی دربارۀ مسیری که می‌خواهید بپیمایید دارید، اما کاری که فعلا باید انجام دهید، برداشتن گام بعدی است. لذا بسیار مهم است که گام بعدی‌تان را بسیار با دقت طراحی کنید. موضوع صحبت من، طراحی نخستین گام فرایند تکرار است. به گمان من، در سایر پروژه‌ها، چنین چیزی وجود ندارد. در اکثر پروژه‌ها، نخستین گام، ... مطالعه بیشتر
تکرار در PDIA- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تکرار یعنی پژوهش در حین کار (ماژول ۸- بخش ۳)

  برخی معتقدند که صرفاً با ارائۀ راه‌حل و اجرای آن می‌توان مسائل بسیار دشوار را حل کرد. ما بر این اعتقاد نیستیم. به اعتقاد ما، باید تکرار کنید. منظور از تکرار چیست؟ منظور آن است که باید گام بردارید و اقدام کنید. نه اینکه همواره و همیشه گام بردارید، بلکه به این معنا که شروع به کار کنید، از آن بیاموزید، به سراغ کار دیگری بروید یا کار قبلی را به گونه‌ای دیگر انجام دهید، از آن بیاموزید، خود را با آن انطباق بدهید و در خلال زمان، راه‌حل را پیدا کنید. به گمان من، این فرایند در همه‌جا ... مطالعه بیشتر
یادگیری از طریق جستجو در PDIA

یادگیری از طریق جستجو (ماژول ۸- بخش ۲)

  یافتن راه‌حل برای مسائل پیچیده، بسیار دشوار است. معمولاً در این مواقع، یک راه‌حل دارید و به آن عمل می‌کنید اما می‌بینید که بازدهی ندارد. می‌دانید چگونه باید آن را انجام دهید، می‌دانید در جایی که هستید، این کار، بازدهی دارد، می‌دانید وضعیت سیاسی، امکان انجام آن را به شما می‌دهد و توانایی انجام آن را نیز دارید، اما این را هم می‌دانید که این راه، شما را به آن چیزی که به دنبالش هستید نمی‌رساند. من این‌جا نموداری کشیده‌ام. این محور، کاری را که می‌دانیم بازدهی دارد نشان می‌دهد و این محور، کاری را که می‌دانیم امکان‌پذیر است. ... مطالعه بیشتر
کسب مشروعیت در PDIA

بیاموزید، تکرار کنید، انطباق بیابید (ماژول ۸- بخش ۱)

  سازمان‌ها اهداف متعددی دارند. اغلب می‌پنداریم که سازمان‌ها همواره می‌کوشند تا نسبت به سال قبل، دستاوردهای بهتری داشته باشند. اما یکی از چیزهای مهمی که گاهی در تضاد با این اهداف قرار می‌گیرد، آن است که آن‌ها صرفاً می‌کوشند مشروعیت‌شان را حفظ کنند، یعنی مطمئن شوند که در بیرون از سازمان، از آن‌ها حمایت می‌شود. در بخش خصوصی، حفظ مشروعیت بدین معناست که شرکت‌ها مطمئن شوند که مردم، سهام آن‌ها و کفش‌های تولیدی آن‌ها را می‌خرند. گاهی اوقات، آن‌ها توجهی به این ندارند که آیا سهام‌شان وضعیت خوبی دارد یا نه، آیا کفش‌های‌شان کیفیت خوبی دارد یا نه، فقط ... مطالعه بیشتر

رقابت بر سر اختیارات (ماژول ۷- بخش ۵)

  می‌خواهم داستان کوتاهی دربارۀ مدارس ایالت بیهارِ هندوستان بگویم. بسیاری از مؤلفه‌های PDIA در آن وجود دارند و دلیل جذابیت و نیز دشواری PDIA را نشان می‌دهند. یکی از وظایف مدرسه، توانمندسازی کودکان برای خواندن متن است. می‌توان این توانمندی را بر اساس پایۀ تحصیلی بررسی کرد و پرسید که آیا دانش‌آموزان، حروف الفبا را می‌شناسند؟ آیا می‌توانند با این حروف، واژه بسازند؟ می‌توانند با این واژه‌ها، جمله بسازند؟ می‌توانند با این جمله‌ها، داستانی بنویسند که بتوان آن را خواند و درک کرد؟ یکی از مفروضات ساختار آموزش، آن است که میان پایۀ تحصیلی و سال تحصیلی تناسب بالایی ... مطالعه بیشتر
بوروکراسی غیرکارکردی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بوروکراسی گسسته و غیرکارکردی (ماژول ۷- بخش ۴)

  در یکی از ویدئوها دربارۀ صاحبان اقتدار و سازمان صحبت کردیم و نیز دربارۀ مفروضات متعددی که در زمینۀ ماهیت بوروکراسی وجود دارد. واقعیت آن است که اکثر افراد، عضو یک سازمان واحد نیستند و در بخش‌هایی هستند که چندین رئیس و چند منبع اِعمال اقتدار وجود دارد. در نتیجه، می‌خواهیم از واقعیات اِعمال اقتدار صحبت کنیم. البته وقتی می‌گوییم «فضای اِعمال اقتدار را بررسی کنید و مطمئن شوید که اقتدار کافی برای انجام کارها را دارید»، کاملاً به این توجه داریم که به دلایلی، این فضا ممکن است غیرکارکردی باشد. حالا می‌خواهم در مورد برخی از این دلایل ... مطالعه بیشتر
بوروکراسی آرمانی

بوروکراسی آرمانی در تقابل با بوروکراسی واقعی (ماژول ۷- بخش ۳)

  داریم دربارۀ منبع اِعمال اقتدار یا اعطای مجوز صحبت می‌کنیم. اغلبِ افراد وقتی به توسعه و محیط‌های بوروکراتیک فکر می‌کنند، منبع اِعطای مجوز یا اعمال اقتدار را فردی در بالای سیستم فرض می‌کنند که از بالا به افرادِ حاضر در پایین می‌گوید که چه کار کنند و آن‌ها هم بلافاصله از او اطاعت می‌کنند. دربارۀ نوع آرمانی بوروکراسی، آثار علمیِ زیادی وجود دارد، مثل آثار ماکس وبر و سایر اندیشمندان متعدد. در این آثار، برای بوروکراسی، اصول مشخصی تدوین شده است. بوروکراسی، چیزی شبیه به این است، یک مثلث سلسله‌مراتبی همراه با اصولی که برای آن فرض می‌کنیم. یکی ... مطالعه بیشتر

تداوم‌بخشی به محیط کسب مجوز (ماژول ۷- بخش ۲)

  یکی از چالش‌های بزرگ در هنگام اجرای فرایند تغییر، مداومت در جلب پشتیبانی برای اجرای آن است. در ویدئوهای ابتدایی، از اِعمال قدرت و کسب مجوز برای کارها گفتیم. باید همواره از خود بپرسید: آیا ما از پشتیبانیِ سیاسی برخورداریم؟ آیا برای تداوم فعالیت‌های خود، از پشتیبانی اجرایی برخورداریم؟ چگونه می‌توانیم در کسب مجوز کار، مداومت داشته باشیم؟ چگونه می‌توانیم آن را توسعه دهیم تا بتوانیم اصلاحاتی را که به دنبالش هستیم، گسترش یا ارتقا دهیم؟ فرض ما در PDIA، این نیست که شما همواره قادر کسب مجوز هستید، همواره مجهز به آن هستید و می‌توانید در کارهای جدید ... مطالعه بیشتر
مجوز

شناخت فضای اعطای مجوز کار (ماژول ۷- بخش ۱)

  فرایند توانمندسازی دولتی، مستلزم وجود افرادی است که کارهای جدید انجام دهند و به دنبال کارکردهای جدید باشند. یکی از افراد مؤثر در این فرایند که ما بسیار به نقش او توجه داریم، کسی است که مجوز انجام این کارها را می‌دهد. برخی دولت‌ها، همۀ مجوزها را به افراد می‌دهند، اما افراد باز هم نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. شاید بپرسید که چه کسی می‌پذیرد مجوز یا اقتدار تلاش برای ایجاد انواع جدیدِ توانمندی دولتی را بدهد، وقتی این توانمندی‌ها، وضعیت سیاسی را تغییر می‌دهد و به نفع برخی و به زیان برخی دیگر تمام می‌شود. معمولاً تصور می‌کنیم ... مطالعه بیشتر