شفافیت

شفافیت آرا نمایندگان

واکسن کرونا و طرح شفافیت آرا نمایندگان مجلس در گردونه تعارض منافع

تعارض منافع مسئله ­ای است که هر فرد در فعالیت­های روزمره خود نیز با آن مواجه خواهد شد و این دست تعارضات منافع فقط متوجه خود فرد و تعداد انگشت­ شماری از نزدیکان وی خواهد شد. ولیکن تعارض منافع در سطوح بالاتر همانند سازمان­ها و نهادهای تصمیم­ گیرنده، سیاست­گذار و حاکمیتی منجر خواهد شد منافع گروه بزرگی از افراد جامعه تحت تأثیر سوء قرار بگیرد؛ تعارضات منافعی که امروزه توسط افراد جامعه در حل شناسایی و بازگو کردن آن­ها در رسانه­ های مجازی هستند. دو مسئله ­ای که طی هفته گذشته از منظر تعارض منافع موردتوجه کاربران شبکه­ های مجازی ... مطالعه بیشتر
سی و دومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره سی‌ و دوم

بارگذاری نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۳۲ راهکار کره جنوبی برای مدیریت تعارض منافع در بازار بورس خبرگزاری علم و فناوری ـ ۱۳ بهمن ۹۹ دسته‌بندی: نمونه‌های جهانی تعارض منافع در برابر تعارض منافع مقامات حکومتی یا اجرایی تصویب قانون یکی از راه‌هاست. یک نمونه از قوانینی که مانع پیش آمدن تعارض منافع می‌شود قانون واگذاری مدیریت سهام به کارگزار ناشناس در کره جنوبی است. این قانون مربوط به مقامات دولتی رتبه ۴ و بالاتر است که در وزارت اقتصاد یا سایر دستگاه‌های مالی و اقتصادی دولتی کار می‌کنند. این افراد اگر در بازار بورس بیش از ۳۰٫۰۰۰ ... مطالعه بیشتر
شفافیت و مدیریت تعارض منافع

تئوری پنجره شکسته، شفافیت و مدیریت تعارض منافع

شفافیت و مدیریت تعارض منافع دو اصل کاملاً مرتبط هستند؛ درواقع شفافیت بستری را فراهم می­کند که اگر زمانی موقعیتی از تعارض منافع در حال شکل ­گیری باشد در همان ابتدا مانع بروز آن شده و براساس تئوری پنجره شکسته، با ترمیم و توجه به پنجره در حال شکست، از شکستن کامل آن جلوگیری کرده و با برخورد صحیح و مدیریت تعارض در حال شکل ­گیری علاوه بر ایجاد یک محیط امن و سالم، موجبات افزایش اعتماد عمومی را نیز فراهم کنیم. تئوری پنجره شکسته در زمینه رفتار جمعی، کمک می‌کند انسان‌ها در امنیت و آرامش کنار یکدیگر در یک ... مطالعه بیشتر
نظام حکمرانی

سطوح متفاوت مسئله در نظام حکمرانی

سجاد عبدی فارغ‌التحصیل دکتری اقتصاد از دانشگاه تهران از سه سال قبل مدیر اندیشکده است. اندیشکده سیاستگذاری اقتصادی دانشگاه تهران در طی سال‌های اخیر در زمینه سیاستگذاری کلان فعالیت کرده و دارای گروه های مختلف پژوهشی مانند بازارهای مالی، مالیه عمومی و اقتصاد دیجیتال است که هدف و ماموریت خود را یافتن راه‌حل های علمی با مختصات بومی و ارائه به سیاستگذار تعریف کرده است. عبدی در گفت‌وگوی پیش رو مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی را در سه سطح نهادهای حکمرانی، محیط حکمرانی و مسائل تخصیصی معرفی می کند و بر این باور است که مسائل کشور بیشتر در سطح اول ... مطالعه بیشتر
وزارت صمت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اتصال داده‌ها و مدیریت تعارض منافع

در هفته گذشته سه اتفاق مهم در حوزه تعارض منافع افتاد که در فضای مجازی نیز مورد توجه قرار گرفت. اولین اتفاق بخشنامه قیمت‌گذاری دستوری فولاد وزارت صمت و حواشی آن بود. دومین اتفاق آلودگی هوای شدید کلان‌شهرها و قطع برق بود. سومین اتفاق نیز مصوبه مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران بود که از طریق سامانه شهرسازی اجرایی شد. مصوبه فولادی وزارت صمت  ماجرا از آنجا آغاز شد که با انتخاب آقای رزمحسینی در تاریخ ۸ مهرماه ۹۹ به عنوان وزیر جدید صمت، در حالی که با توجه به سوابق از ایشان انتظار می‌رفت به عرضه و تقاضای آزاد ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع مالی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

واکسن کرونا گرفتار تعارض منافع مالی

در یک دسته‌بندی کلی تعارض منافع را می‌توان به دو نوع تعارض منافع مالی و غیرمالی تقسیم‌بندی کرد. تعارض منافع مالی به‌طورکلی شامل موقعیت‌هایی است که به نحوی شامل منفعتی مالی شوند. این نوع از تعارض منافع در تحقیقات علمی بخصوص در حوزه بهداشت و درمان به‌وفور وجود دارد. تعارض منافع در تحقیق علمی در مواردی وجود دارد که فرد منافع یا تعهدات خود را نسبت به وظایف و مسئولیت‌های خود به‌عنوان محقق ترجیح دهد. این نوع تعارض منافع ممکن است واقعی، بالقوه یا شبهه تعارض منافع باشد. برای مثالی در حوزه بهداشت و درمان (حوزه موردبحث این یادداشت) می‌توان ... مطالعه بیشتر
داده‌های باز- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ارزیابیِ کیفیت پرتال‌های داده باز در سطح ملّی

داده ماده خامی است که از آن می‌توان اطلاعات و دانش به دست آورد، بدون داده نمی‌توانیم اطلاعات بسازیم و بدون اطلاعات دانش جدیدی نیز وجود ندارد. یکی از انواع داده‌ها، داده باز است. داده باز داده‌هایی است که هرکس می‌تواند به آن‌ها دسترسی داشته باشد، از آن‌ها استفاده کرده و آن‌ها را به اشتراک بگذارد. فلسفه ایجاد داده‌های باز مدت‌هاست که تثبیت شده اما اصطلاح “داده­ های باز” اخیراً با ظهور اینترنت و شبکه جهانی وب و بخصوص با ابتکار داده‌های دولتی باز محبوبیت بیشتری یافت. یکی از مهم‌ترین انواع داده‌های باز، داده ­های باز دولتی (OGD[۱]) است که ... مطالعه بیشتر
تنظیم بودجه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بکارگیری فناوری در جهت بهبود پیش‌بینی بودجۀ استانداری‌های و نظارت بر آن

هفتۀ گذشته و با افزایش شدید موارد ابتلا به ویروس کووید-۱۹ دولت‌های فرانسه و آلمان اعلام کردند که کشورهایشان بار دیگر به خانه‌نشینی اجباری روی آورده‌اند. درحالی‌که اروپا با موج دوم کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کند، انتظار می‌رود که دولت‌ها در سرتاسر جهان تصمیمات مشابهی اتخاذ و اعلام کنند. اگرچه که اپیدمیولوژیست‌ها مدت‌هاست انتظار این مسئله را می‌کشیدند، اعلام دستور خانه‌نشینی اجباری بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط را غافل‌گیر کرده است. وزیر اقتصاد آلمان، اولاف شولتز با هدف کاهش اثرات خانه‌نشینی اجباری بر کسب‌وکارها وعده داد که دولت تا ۷۵% درآمدی را که شرکت‌های کوچک سال پیش تا این موقع ... مطالعه بیشتر

فقدان یکی از فعالان مقابله با فساد و تعارض منافع

روز شنبه ۱۷ آبان ۹۹ خبر درگذشت محمدرضا نجفی، نماینده‌ی سابق مجلس موجب اندوه و تاسف شد. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه این ضایعه را به خانواده و دوستان آن مرحوم و عموم فعالان و دغدغه‌مندان مبارزه با فساد و تعارض منافع تسلیت عرض کرده و علو درجات این جانباز شیمیایی جنگ را از درگاه باریتعالی آرزو می‌کند. مرحوم نجفی از نمایندگان فعال در حوزه‌ی شفافیت و مقابله با فساد در مجلس دهم بود. ایشان طراح تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی بود که در ضمن این طرح، مطالعه‌ی گسترده‌ای در مورد تعارض منافع در صنعت خودروسازی را هدایت کرد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هجدهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۸ گزیدهٔ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: علت عدم اجرای اصلاح ساختار بودجه، این نیست که برنامه‌ای برای آن نداریم و یا خیلی پیچیده است و ما از آن سر در نمی‌آوریم بلکه به خاطر آن است که اجرای اصلاح ساختار بودجه، به تضاد منافع دستگاه‌ها برخورد می‌کند. اعضای کمیسیون حقوقی و پارلمانی اتاق بازرگانی اصفهان در پنجمین جلسه این کمیسیون، به نقد و بررسی لایحه مدیریت تعارض منافع پرداختند. حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس جمهور ... مطالعه بیشتر

اهمیت طبقه‌بندی برنامه‌ای در بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد

تاریخچه نظام‌های مختلف بودجه‌ریزی شناخت و درک نظام‌های مختلف بودجه‌ریزی، مستلزم شناسایی تحولاتی است که برای پاسخگویی به آن‌ها، نظام‌ها و سامانه‌های مختلف بودجه‌ریزی طراحی و اجرا شده‌اند. با مطالعه تاریخ تکامل سامانه‌های بودجه‌ای، سه مرحله را می‌توان در آن تمیز داد. مرحله اول، که از اوایل دهه ۱۹۲۰ در آمریکا آغاز شد، نقش کنترل‌کننده بودجه را وظیفه اصلی آن به شمار می‌آورد. بدین منظور لازم است که در اسناد بودجه مشخص شود که اعتبارات در چه محلی و به چه میزان هزینه می‌شود و سپس نظارت شود که میزان اعتبارات هزینه‌شده از اعتبارات مصوب تجاوز ننماید و یا محل ... مطالعه بیشتر
زمینه‌های شکل‌گیری تعارض منافع

گستردگی حاکمیت و زمینه‌های شکل‌گیری تعارض منافع

حدودوثغور سازمان و تشکیلات، اقتدار مدیریت و روش سیاست‌گذاری بخش حاکمیت حتی اگر منطقی باشد، به‌طور بالقوه محرک‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری تعارض منافع را تحریک می‌کند. نقش و میزان حضور دولت در اقتصاد از وضعیتی که صرفاً تولید کالای عمومی و حفظ نظم و امنیت و فراهم کردن بستر مناسب برای بازارهای کسب‌وکار و فعالیت کارگزاران اقتصادی را فراهم می‌کند (حضور حداقل) تا وضعیتی که انحصار تولید و عرضه و تقاضا را در بازارها در اختیار می‌گیرد (حضور حداکثر) تعیین‌کننده قابلیت‌ها و زمینه‌های اعمال حاکمیت و قابلیت شکل‌گیری تعارض منافع است. گستره وکم و کیف اعمال حاکمیت و تأثیر آن ... مطالعه بیشتر
کنترل تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

توصیه‌های بانک جهانی در جهت کنترل تعارض منافع

کنترل تعارض منافع باید به‌موازات ساده‌سازی روندهای مدیریت دولتی، مدیریت بهینه ساختارهای امور دولتی و تقویت شفافیت، پوشش رسانه‌‌ای و پاسخگویی مدیریت دولتی انجام شود. همچنین سرعت بخشیدن به اصلاح رویه‌های مدیریتی برای از بین بردن یا به حداقل رساندن تماس مستقیم میان کارکنان بخش عمومی و شهروندان و کسب‌وکارها در عمل باعث کاهش خطر بروز تعارض منافع می‌شود. کنترل بهتر ساختارهای امور دولتی با اعمال محدودیت‌های سخت بر کارکنان بخش عمومی، ازجمله مدیریت بر دارایی‌هایشان و درآمدها و عملکردشان، می‌تواند از بروز تعارض منافع پیشگیری کند. این امر باعث می‌شود که تشخیص و رسیدگی به تخلفات ناشی از آن ... مطالعه بیشتر
حل تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مدیریت تعارض منافع با شفافیت اطلاعات

تعارض منافع به عنوان یکی از عوامل ناکارآمدی حاکمیت‌ها از دهه‌های پیش موردتوجه کشورهای توسعه‌یافته‌تر قرار گرفته است. با اینکه مدت کوتاهی است که پژوهشگران به این مفهوم به عنوان یکی از عوامل اصلی ناکارآمدی سیاست‌گذاری و حکمرانی در ایران پرداخته‌اند، اما این موضوع به کرات توسط کاربران فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی راهکار اصلی مبارزه با فساد دانسته می‌شود. چنانکه کاربری می‌نویسد: «تجربه بشر نشان داده که شفافیت و حل تعارض منافع تصمیم‌گیران، نیاز مهمی برای خشک کردن ریشه فساد است». بررسی دقیق‌تر فضای مجازی نشان می‌دهد که در ادبیات کاربران فضای مجازی تعارض یا تضاد ... مطالعه بیشتر
مصادیق تعارض منافع در سازمان حفاظت محیط زیست

فاصله گرفتن از اصول ارزیابی محیط زیست تعارض منافع را افزایش می‌دهد

ادبیات جهانی حاکی از آن است که بسیاری از کشورها برای مدیریت تعارض منافع چه در سطح فردی و چه در سطح سازمانی متوسل به بخشنامه، آیین نامه و در موقعیت‌هایی قانون شده‌اند؛ اما گاهی مدیریت تعارض منافع ساده‌تر از این چیزهاست. تنها کافی است قانون‌های موجود را درست اجرا کنیم، تعارض منافع خود به خود حل خواهد شد. یکی از این موارد موضوع ارزیابی پروژه‌های محیط‌زیستی است.  برابر قانون، اجرای پروژه‌های توسعه‌ای نظیر ساخت راه‌ها، احداث صنایع، توسعه شهرها و… منوط به انجام و تأیید مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی است. یکی از موضوعاتی که سال‌ها بین کارشناسان و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در آموزش و پرورش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع، نام جدید دردسر قدیمی

شاید اصطلاح «تعارض منافع» در وهله اول ناآشنا به نظر برسد و در یک جست‌وجوی اولیه، مطالب زیادی در این مورد به زبان فارسی یافت نشود؛ اما همه ما در برخوردهای هرروزه خود با دستگاه‌های اداری (از بخش آموزش گرفته تا بازارهای سرمایه و بورس) ممکن است مشکلاتی ریشه‌دار را لیست کنیم که نادانسته همه آن‌ها مصادیقی از تعارض منافع خواهند بود. واگذاری پروژه‌های دولتی به شرکت‌های وابسته به مدیران یا اقوام آن‌ها، دریافت هدیه یا پول در قبال ارائه خدمات دولتی و استخدام و انتصاب اقوام در بخش دولتی همه از مصادیق تعارض منافع هستند. شاید در بحث‌های غیرکارشناسی ... مطالعه بیشتر
شتغال همزمان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چگونه اشتغال همزمان و درب‌های گردان در قالب مشاوره به ناکارآمدی منجر می‌شود؟

اشتغال همزمان یکی از رایج‌ترین و پردامنه‌ترین انواع تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی است. کارکنان سازمان‌های عمومی به‌طور متداول با توجه به رانت اطلاعاتی، شبکه ارتباطی و دسترسی به مشتریان خدمات خود علاقه‌مند به تأسیس کسب‌وکارهای خصوصی مرتبط با حیطه شغلی خود در دستگاه دولتی هستند. حال برخی از این افراد یا ترجیح می‌دهند به‌صورت همزمان شغل فرعی خود را اداره کنند که در ادبیات تعارض منافع به‌عنوان اشتغال همزمان یا حیاط‌خلوت شناخته می‌شود، یا در دوران فراغت خود از مشاغل دولتی به‌سوی مشاغل خصوصی مرتبط می‌روند که آن را درب‌های گردان می‌نامند. آیا اشتغال همزمان تعارض منافع است؟ بررسی ... مطالعه بیشتر

کارکردهای شفافیت و الزامات اجرای آن

اهمیت شفافیت و جریان اطلاعات برای عملکرد مطلوب سازمان‌ها، نهادها و بازارها موضوعی است که در مطالعات متعدد در طول چند دهه اخیر مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است. گسترش اطلاعات و وجود شفافیت گذشته از کاهش مسائلی مانند رانت، فساد و مسئله مالک کارگزار، موجب کارایی بیشتر در تخصیص منابع در بازارهای مالی و اقتصادی می‌شود و حتی کارایی بیشتر را در سیاست و مدیریت کشور به همراه دارد. شفافیت در ایجاد اعتماد بین شهروندان و طرف‌های مرتبط با سازمان‌ها و نهادها نقش مهمی ایفا می‌کند که این خود گذشته از کاهش فشار بر نهادها و سازمان‌ها، فضای ... مطالعه بیشتر
شفافیت بودجه شرکت‌های دولتی

شفافیت بودجه شرکت های دولتی یک گام به پیش

بودجه شرکت‌های دولتی سه چهارم بودجه کشور است و بررسی دقیق این بودجه همواره یکی از دغدغه‌های نمایندگان مجلس بوده است. در فصل بررسی بودجه‌های سنواتی هیچ گاه مجلس فرصت کافی برای بررسی این قسمت از بودجه ارسالی دولت را نداشته است اما در قانون بودجه ۱۳۹۸ مجلس دولت را ملزم کرد که بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۳۹۹ را پیش از ارسال لایحه بودجه ۹۹ به مجلس ارسال کند. دیوان محاسبات کشور از سوی مجلس مأموریت یافت این بودجه را بررسی و گزارش آن را تقدیم مجلس کند. به امید تکرار هر ساله این گزارش و شفافیت هر چه ... مطالعه بیشتر
مبارزه با فساد در ایران

نهادهای حاکمیتی شفافیت و مبارزه با فساد در ایران

در امر مقابله با فساد و تقویت گفتمان شفافیت وجود نهادهای حاکمیت کارامد یکی از ارکان اساسی محسوب می‌شود. در گزارش کارشناسی مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه، ارکان و نهادهای حاکمیتی موثر و فعال در مبارزه با فساد و تقویت شفافیت مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بخشی از مقدمه گزارش فساد در جهان معاصر در قالب سازمان بروکراتیک مدرن وجه خاص بودگی خود را یافته است. امکان وقوع این نوع از فساد در دوره‌های پیشامدرن با تردید جدی رو به رو است. تجربه اولیه مدرنیته در غرب و شکل‌گیری نوعی از سازماندهی اداری در قالب سازمان بروکراتیک، پیچیدگی ... مطالعه بیشتر