حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

جهانی عاری از فقر کودکان

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۳۱

نام نویسنده: UNICEF شرح مختصری از کتاب: کتاب «جهانی عاری از فقر کودکان» توسط یونیسف و در قالب ارائه پنج مرحله یا عزیمتگاه برای مقابله با فقر کودکان تدوین شده است. فصل سوم کتاب متمرکز بر موضوع حمایت‌گری برای مقابله با فقر کودکان است. در میان طیف‌های سیاسی توافقی جهانی وجود دارد که هر دختر و پسر لایق بزرگ شدن در محیطی عاری از فقر و با فرصت‌های برابر برای دستیابی به حداکثر پتانسیل خود هستند. بر همین اساس، چشم‌انداز پایان دادن به فقر کودکان، می‌تواند احساسات طیف وسیعی از سیاستمداران را همانند اعضای عمومی جامعه تحت تأثیر قرار دهد. ... مطالعه بیشتر

گزارش ۴| دولت‌های همسایۀ ایران چگونه از نیروی‌کار و گروه‌های آسیب‌پذیر در برابر بحران کرونا حمایت می‌کنند؟

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۱-۳۱

سازمان بین‌المللی کار در ادامۀ گزارش‌های خود دربارۀ بحران کرونا، مجموعه‌ای از داده‌ها را بر روی وب‌سایت خود منتشر کرده است که اطلاعات جامعی را در مورد اقدامات دولت‌های مختلف در راستای مقابله با کرونا و بسته‌های حمایتی ارائه‌شده از جانب آنان در اختیار قرار می‌دهد. آن‌چه در این گزارش می‌خوانید مجموعه‌ای از اقدامات حمایتی دولت‌های همسایۀ ایران در برابر بحران کرونا می‌باشد که بر اساس داده‌های سازمان بین‌المللی کار گردآوری شده‌اند. بررسی داده‌های سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد که از میان هفت کشور همسایۀ ایران که در این گزارش به آن‌ها پرداخته شده است، ترکیه، آذربایجان، پاکستان و عربستان ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع چه چیزی نیست؟

راضیه شیخ رضایی۱۳۹۹-۰۱-۳۱

تعارض یا تضاد منافع  مفهوم مناقشه برانگیزی است که تشخیص مصادیق آن اندکی نیاز به باریک‌بینی دارد زیرا اگر به دام خلط مفهومی بیافتید، نیازمند است تا نسبت به مصادیق و اشکال آن تجدیدنظر و بازنگری داشته باشید. کاربران فضای مجازی، سلبریتی‌ها و حتی نخبگان جامعه در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها از مفهوم تعارض منافع و گاهی اوقات تضاد منافع برای توضیح یک موقعیت نامناسب و بد استفاده می‌کنند تا به دیگران ناهنجاری و یا خلافی را هشدار دهند. این استفاده روزافزون از ادبیات تعارض منافع می‌تواند خوشایند تلقی شود زیرا که جامعه برای آشنایی با یک مفهوم جدید و ... مطالعه بیشتر

حمایت از بی‌خانمان‌ها و ساخت زبان آورانه (ریتوریکال) از خانه اجتماعی

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۳۰

نام نویسنده: Melanie Loehwing شرح مختصری از کتاب: کمک‌رسان‌ها به افراد بی‌خانمان گاه تنها طرفدار تأمین مایحتاج اولیه (نیازهای ضروری) افراد بی‌خانمان هستند و سایر نیازهای آنان مانند محرومیت‌های سیاسی و اجتماعی آن‌ها را نادیده می‌گیرند. در این کتاب لوون صفات نوعی بی‌خانمان‌ها را از طریق رهیافتی غیرمعمول از حمایت‌گری و کمک به افراد بی‌خانمان توصیف می‌کند. درحالی‌که حمایت‌های سنتی از بی‌خانمان‌ها بر اهمیت رنج آن‌ها بنا نهاده شده است این کتاب به‌طور ضمنی از افرادی که دارای خانه هستند دعوت می‌کند تا مسئله بی‌خانمانی را به‌عنوان یک ناهنجاری بشناسند که به‌نوعی برای افراد مبتلا به آن زندگی خارج از ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران– ۱۶

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۳۰

در چند یادداشت اخیر درس‌های آموخته شده از بحران سال ۲۰۱۴ ابولا در لیبریا و بحران کنونی کووید-۱۹ یا ویروس کرونا در بحرین ارائه شد. من این‌ درس‌ها را در این مقطع ارائه می‌کنم، چراکه روایت‌هایی عملی از اهمیت انطباق منعطف، هموار و سریع ساختارهای سازمان‌دهی در مواجهه با بحران هستند. خوانندگان همیشگی می‌دانند که من به مدل «دانه برفی» چنین ساختاری علاقه‌مند هستم (در این ساختار تیم‌های مختلف حول یک تیم هسته‌ای هماهنگ‌کننده قرار می‌گیرند). جزئیات بیشتری در مورد جنبه‌های مختلف عملی این ساختارها در یادداشت‌های بعدی ارائه خواهم داد. ازجمله موضوعاتی که به آن‌ها خواهم پرداخت: رابطۀ رهبری ... مطالعه بیشتر

چگونه با روش Advocacy  فقرزدایی کنیم؟

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۱-۳۰

مقدمه کتاب در یک متفاهم کلی از مفهوم فقر، تهیدستی یا فقر به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد فاقد میزان معینی دارایی‌های مادی برای تامین نیازهای اساسی خود باشد. امروزه فقر، معنای گسترده‌تری از فقر مادی شامل عدم دسترسی به آب پاکیزه، تغذیه، خدمات بهداشتی، آموزش، پوشاک و سرپناه، استانداردهای زندگی، بیمه اجتماعی و اشتغال را در برمی‌گیرد. از منظر عالمان علوم اجتماعی، فقر حداقل در چهار بعد فقدان سرمایه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نمادین قابل تعریف است. میان این چهار بعد اغلب نوعی توازن و هم‌شکلی برقرار می‌شود؛ افرادی که درگیر فقر اقتصادی هستند، عموماً دچار طرد اجتماعی شده ... مطالعه بیشتر

توسعه ظرفیت و توان‌افزایی از طریق شبکه‌سازی

سمانه سهرابی۱۳۹۹-۰۱-۳۰

ایده تشکیل شبکه به همایش توسعه اشتغال و کارآفرینی توسط جامعه نیکوکاری ابرار وابسته به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در تیرماه ۱۳۹۲ بازمی‌گردد. کمیته شبکه‌سازی بعد از این همایش با ۸ سمن و موسسه نیکوکاری تشکیل و به مرور به ۱۶ سازمان رسید که هر دو هفته یک بار و در طی جلساتی اساس شکلگیری شبکه‌ای در سطح ملی را پایه گذاری کردند. کمیته شبکه‌سازی مذکور در تاریخ ۲۵ آذر سال ۱۳۹۲ جلسه‌ای را با حضور جمع کثیری از سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه‌های مختلف و مرتبط برگزار و ضمن ارائه ماموریت خود ۱۰ موسسه را به عنوان ... مطالعه بیشتر

راهکارهایی برای سه معضل فراروی انقلاب اسلامی

راضیه شیخ رضایی۱۳۹۹-۰۱-۲۷

چگونه می‌توانیم معایب و نواقص را برطرف کنیم، فسادها را بزداییم و به معنای درست کلمه، اصلاح را در کشور به وجود بیاوریم. این سؤال بسیار مهمی است و جا دارد که ذهن‌های همهٔ کسانی که به سرنوشت این کشور و این ملّت علاقه‌مندند، روی این سؤال متمرکز بشود. امروز مسئلهٔ اصلاحات در کشور مطرح است. نویسنده با ارجاع به سخنان مقام معظم رهبری اشاره می‌کند که از مشکلات فراروی انقلاب، مبارزه با سه معضل مهم اجتماعی یعنی فقر، فساد و تبعیض است و مبارزه با آن را اصلاحات واقعی می‌دانند. نویسنده نیز هدف خود را بررسی سه معضل فقر، ... مطالعه بیشتر

گزارش ۳| وخیم‌تر شدن اثرات بحران کرونا و تحت تاثیر قرار گرفتن ۸۱٪ نیروی کار در جهان

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۱-۲۶

سازمان بین‌المللی کار هفته گذشته دومین گزارش خود را از کووید-۱۹ و فضای کار در خصوص اثرات بحران کرونا جهان منتشر کرد. طبق گزارش این سازمان، این همه‌گیری جهانی، ۲.۷ میلیارد از ۳.۳ میلیارد نفر نیروی کار (معادل ۸۱ درصد) در جهان را تحت تأثیر قرار داده‌است. گرچه بیشتر شاغلینی که تحت تأثیر تدابیر کنترلی قرار گرفته‌اند ساکن مناطق توسعه‌یافته‌تر هستند، کووید-۱۹ کشورهای درحال‌توسعه را نیز نشانه گرفته است؛ مناطقی با ظرفیت‌ها و منابع بسیار محدودتر. با وجود اقداماتی از قبیل قرنطینه (محدود یا کامل)، تعطیلی کسب‌وکارها (الزامی یا توصیه شده)، محدودیت‌های جابجایی، تعطیلی مدارس و سایر تدابیر کنترلی، کووید-۱۹ ... مطالعه بیشتر

شبکه‌سازی برای محو کار کودکان

سمانه سهرابی۱۳۹۹-۰۱-۲۶

جرقه‌های اولیه‌ی شکل‌گیری این شبکه به  شهریور ۱۳۸۲ و «کارگاه همفکری برای کودکان کار و خیـابان» که با همـکاری یونیسف و سـازمانهای دولتی و غیر دولتـی مرتبط برگزار شد، بازمی‌گردد. در پایان کارگاه، پیشنهاد ایجاد شبکه ای از سازمان‌های دولتی و غیردولتی برای کمک به کودکان کارو خیابان از طــرف شرکت کنندگان مطرح شد. تعدادی از سازمان‌های دولتی (سازمان بهزیستی، وزارت کار، وزارت آموزش و پرورش) و سازمان‌های غیر دولتی (انجمن پژوهش های آموزشی پویا، انجمن حامیان کودکان کار و خیابان، انجمن حمایت از حقوق کودکان و انجمــن حمایت از کودکان کار) با پذیرش این ضرورت و طی برگزاری جلسات ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران– ۱۵

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۲۵

حمد الملکی معاون اقتصاد ملی در وزارت مالیه و اقتصاد ملی بحرین است. او دانش آموختۀ فوق‌لیسانس ادارۀ امور عمومی از مدرسۀ کندی دانشگاه هاروارد است. من در مصاحبه‌ای تصویری نظر او را (در تاریخ ۱۵ فروردین) در مورد مقابلۀ بحرین با همه‌گیری کووید-۱۹ یا کروناویروس جویا شدم. مورد بحرین جالب است، چون به‌نظر می‌رسد بحرین تا به‌امروز بهتر از سایر کشورها موفق به مدیریت بحران شده است (گواه آن شیب نسبتاً صاف نمودار است – خط قرمز در پایین نمودار وضعیت بحرین را در ۱۴ام و ۱۵ام فروردین ماه نشان می‌دهد). بایستی اشاره کرد که بحرین کشوری جزیره‌ای در ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران – ۱۴

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۲۳

پیتر هرینگتون از دانش‌آموختگان مدرسۀ کندی هاروارد و از اعضای سابق برنامۀ توانمندسازی دولت است. پیتر در سال ۲۰۱۴ با برنامۀ حکمرانی آفریقا همکاری داشت. این برنامه به دولت لیبریا در مقابله با همه‌گیری ابولا کمک می‌کرد. پیتر هرینگتون در حوزه‌ای همکاری داشت که «بسیج اجتماعی» نامیده می‌شد؛ یکی از حوزه‌های سازمانی که بر روی جلب مشارکت شهروندان – و ایجاد تغییر رفتاری در آن‌ها – از طریق اطلاع‌رسانی و ارتباطات متمرکز بود. پیتر در این مصاحبۀ صوتی تجربه‌اش را توصیف می‌کند. من در این یادداشت ایده‌هایش را خلاصه می‌کنم. نکات اصلی مطرح شده در مصاحبه از قرار زیر هستند. ... مطالعه بیشتر

تعارضات ساختاری و فساد

دکتر معصومه محمودیان۱۳۹۹-۰۱-۲۳

وجود فساد در حیات اجتماعی انسانها و مبارزه جوامع مختلف با آن، تاریخی طولانی دارد اما سطح موفقیت کشورها برای کنترل فساد با یکدیگر متفاوت بوده است؛ چرا؟ علاقمندی به تبیین این سؤال بین پژوهشگران را می‌توان در دو موج دسته‌بندی کرد. موج اول، پس از استعمارزدایی دهه ۱۹۶۰ میلادی و تلاش برای تبیین شیوع فساد در کشورهای تازه استقلال یافته بوجود آمد اما با قدرت گرفتن تبیین‌های سوسیالیستی که ریشه همه مسائل اجتماعی را در سیستم سرمایه‌داری میدیدند، تلاشهای این دوره ابتر ماند. موج دوم علاقمندی به بررسی تفاوتها در سطح فساد بین کشورها با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ... مطالعه بیشتر

آیا فساد در کشور ما سیستماتیک است؟

حسین خداپرست۱۳۹۹-۰۱-۲۳

بابک زنجانی. کسی که همه ما بارها و بارها نامش را از رسانه های مختلف شنیده ایم. نامی که با یک فساد گسترده گره خورده است. فساد ۳۰۰۰ میلیارد تومانی. اما این پرونده فساد نه اولینش بود و نه آخرینش. در چند سال اخیر، روزی نیست که با یک خبر اختلاس، رشوه، شناسایی یک بدهکار بانکی، فرار مالیاتی و این دست خبرها مواجه نشده باشیم. دیگر ارقام برای ما بی معنی شده است. اختلاس ۱۰۰ میلیاردی و ۱۰۰۰ میلیاردی و ۱۲۰۰۰ میلیاردی برای ما تفاوت چندانی ندارد. دزدیدن دکل نفتی به جوک تبدیل شده است. مردم دستگیری افرادی که به ... مطالعه بیشتر

راه هایی که به آزادی ختم می شوند

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۲۳

  رابینسون و عجم اوغلو پس از انتشار کتاب موفق «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند»، آخرین اثر خود را با عنوان «راه باریک آزادی» در سال ۲۰۱۹ منتشر کرده‌اند که به تازگی به فارسی ترجمه شده است. نکته محوری در این کتاب آن است که از نظر نویسندگان تنها جوامعی توانسته‌اند در راه باریک آزادی قدم بگذارند و بدون لغزیدن به ورطه هرج و مرج یا استبداد به مسیر خود ادامه دهند که این بخت را یافته‌اند تا یک لویاتان به زنجیر کشیده را در جامعه پدید آورند که ضمن داشتن اقتدار کافی برای مهار خشونت‌های احتمالی و برقراری نظم، امکان ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران – ۱۳

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۲۰

تولبرت نینسواه عضو ارشد پژوهشی در مدرسۀ بهداشت عمومی بلومرگ در دانشگاه جان هاپکینز است. وی در سال ۲۰۱۴ مدیر نظام مدیریت حوادث در لیبریا بود و رهبری جنبه‌های عملیاتی مقابلۀ دولت با بحران همه‌گیری ابولا را بر عهده داشت. پس از آن، تحت هدایت او اولین مؤسسۀ ملی سلامت عمومی در لیبریا پایه‌گذاری شد. او بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ اولین رئیس کل و مدیرعامل این مؤسسه بود. در مصاحبه‌ای صوتی پیتر هرینگتون و مت اندروز از تجارب او پرسیده‌اند. در زیر خلاصه‌ای از ایده‌های مطرح‌شده به‌همراه سؤالاتی می‌آید که امروز پیشروی رهبران درگیر در بحران است. این بحران ... مطالعه بیشتر

گزارش ۲| حمایت‌های اجتماعی ارائه شده در پاسخ به بحران کووید-۱۹ در کشورهای مختلف

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۱-۲۰

بر اساس گزارش ILO، بسته‌های حمایتی ارائه شده در پاسخ به بحران کووید در ۴۶ کشور گرچه بیشتر حوزه‌های پزشکی، بهداشت و بیکاری را پوشش می‌دهند، ولی در مجموع ابعاد گسترده‌ای دارند. همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ به نابرابری‌های موجود، که از دهه ۱۹۸۰ افزایش پیدا کرده بود، شدت بخشیده است. ابتلای به ویروس، جان‌به‌دربردن از بیماری و دست‌وپنجه نرم کردن با پیامدهای اقتصادی آن همه متأثر از نابرابری‌هاست. شهرا رضوی، از پژوهشگران ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ (UNRISD)، در واکنش به همه‌گیری جهانی کووید-۱۹، به مشکلات جهانی و فراگیر نظام‌های حمایت اجتماعی می‌پردازد. در حال حاضر ۵۵٪ از ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران – ۱۲

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۱۹

در یادداشت قبلی‌ام به‌طور خلاصه روایت کردم که لیبریا چطور در پاسخ به بحران سال ۲۰۱۴ ابولا ساختارهای سازمانی‌اش را در میانۀ راه تغییر داد. هدف اصلی من از روایت ماجرای این کشور این بود که نشان دهم چطور (در نظام مدیریت بحران)  نوعی ساختار منعطف، سریع و هموار دانه برفی بکار گرفتند. مطالعات نشان می‌دهد که سایر کشورها و سازمان‌ها نیز در مواجهه با بحران ساختارهای مشابهی به‌کار می‌گیرند. همچون کره و شرکت‌های خصوصی در جریان بحران مِرس. در یادداشت‌های پیش‌رو توضیح می‌دهم که شما چطور می‌توانید به بکارگیری ساختاری مشابه بیندیشید – به‌ویژه در مورد تشکیل تیم اصلی، ... مطالعه بیشتر

رهبری عمومی در شرایط بحران – ۱۱

محمد ملکی۱۳۹۹-۰۱-۱۹

دو روز پیش تماسی داشتم با یکی از دانشجویان سابقم. او که اکنون در کشورش به‌شدت درگیر واکنش به بحران کووید-۱۹ یا کروناویروس است، چیزی با این مضمون به من گفت: «دولت ما برای واکنش به این بحران آماده نیست. ما همزمان با چندین چالش روبه‌رو شده‌‌ایم که به‌سرعت نیازمند ایده‌های جدید از منابع مختلف هستند. ما نمی‌توانیم مردم‌مان را به‌درستی بسیج کنیم.» مطمئنم که در این لحظه رهبران بسیاری با این جملات همدلی می‌کنند. شما به ساختار اداری‌تان نگاه می‌کنید و نمی‌دانید که چطور می‌تواند از پس ادارۀ این بحران برآید. مثل این است که بپرسید آیا کشتی‌ای که ... مطالعه بیشتر

تجارب حاصل از برنامۀ سیاست‌گذاری‌های عمومی اجرایی: دخیل کردن مردمِ درگیر در مسئلۀ مورد نظر

جولیا مارتین۱۳۹۹-۰۱-۱۸

«روش انطباق دائم مسئله‌محور (PDIA) یعنی دخیل کردن مردمِ درگیر در مسئلۀ مورد نظر». ماه‌های اخیر را می‌توان تجسم این جملۀ مت [اندروز] دانست. زمانی‌که من این دورۀ آموزشی را شروع کردم، کمبودهای بسیاری داشتم: کمبود تجربه، کمبود تخصص، کمبود اختیارات، کمبود ذکاوت و اهمیت. به روزمۀ هم‌کلاسی‌هایم نگاه می‌کردم و  آرزو می‌کردم که آن‌ها روزمۀ کوتاه و خالی از دستاورد من را در لینکداین نبینند. اما وقتی که به دانشگاه آمدم، متوجه شدم که لازم نیست به‌قدر آن‌ها تجربه یا هوش داشته باشم، بلکه کافی است به‌اندازۀ آن‌ها کنجکاو باشم. به‌طور کلی جامعۀ ما نسبت به کنجکاوی بازدارندگی دارد، ... مطالعه بیشتر