حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

نهادهای صنفی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

در یک تعریف اجمالی نهادهای صنفی (شغلی یا حرفه‌ای) به‌مثابه یکی از انواع گروهای هم‌سود، عبارت از ساختار سازمان‌یافته‌ای درون یک نظام سیاسی معین است که به‌طور جمعی از نفعی خاص دفاع می‌کند. آن‌ها در پی انباشتن ارزش‌ها و ارجحیت‌های اعضای خود است و با ابزار و بیان آن‌ها از طریق مذاکره مسالمت‌آمیز تا خشونت‌های فیزیکی خیابانی می‌کوشد هم بر افکار عمومی و هم بر خط‌مشی حکومت تأثیر بگذارد. اتحادیه‌های صنفی یکی از اعضای جامعه مدنی هستند، به این اعتبار می‌توان گفت نهادهای میانجی مستقل از دولت و در حدفاصل بین خانواده‌ها و دولت قرار دارند که مستقل از مقامات ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع ابزاری برای دعواهای سیاسی

در هفته گذشته نیز مانند هفته پیش از آن بحث تعارض منافع در انتخاب یکی از بحث‌های اصلی بود که به سه شیوه در اظهارنظرها خود را نشان می‌داد. در وهله اول، برخی همچون هفته گذشته نامزد شدن تعدادی از داوطلبان را به علت تعارض منافع زیر سؤال برده و یا در مقابل، وجود چنین تعارض منافعی را رد کرده بودند، در دسته دوم اظهارنظرها، برخی داوطلبان در تشریح برنامه‌های خود به تعارض منافع و اقدامات آتی برای مدیریت آن در مقام رئیس‌جمهور اشاره کرده بودند و دسته سوم اظهارات شامل انتظارات گروه‌های مختلف از رسیدگی به مسئله تعارض منافع ... مطالعه بیشتر
چهل و ششمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و ششم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و ششمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: اسامی دستگاه‌های اجرایی و نظارتی مشمول موقعیت تعارض منافع برای اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان بروزرسانی و اخیراً طی نامه‌ای از سوی محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی ابلاغ شده است. این ابلاغیه در جریان برگزاری انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان صورت گرفته است. علیرضا زاکانی، نماینده مجلس و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، تاکید کرده که عامل ضعف تولید، مفاسد اقتصادی و تعارض منافع است و وعده داده ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های انتخابات- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دام تعارض منافع در انتظار هزینه‌های انتخابات

انتخابات بارزترین شکل مشارکت افراد در عرصه سیاسی و بهترین شیوه برای دستیابی به قدرت در عرصه سیاسی است. یکی از فرایندها و مراحل مهم انتخابات که نقش بسزایی درنتیجه آن دارد مرحله تبلیغات است. پول از گذشته دور نقش مهمی در انتخابات داشته و امروزه این نقش پررنگ‌تر نیز شده است. پرواضح است که منابع مالی تبلیغات و هزینه‌هایی که در رقابت‌های انتخاباتی صرف می‌شود می‌تواند درنتیجه انتخابات تأثیرگذار باشد. چاپ بروشورها، اعلامیه‌های برگزاری مصاحبه‌های رادیویی و تلویزیونی، اجاره اماکن جهت برپایی ستاد تبلیغاتی همه هزینه‌بر هستند. بنابراین بدیهی است که پول را نمی‌توان از فرایند سیاسی و انتخاباتی ... مطالعه بیشتر

گونه‌های نظام بازار

اگر سابقاً باید از میان دو نظام اقتصادی (سرمایه‌داری و سوسیالیستی) یکی انتخاب می‌گردید امروز باید این انتخاب از میان گونه‌های نظام بازار صورت گیرد. در این مقاله نظام بازار به دو گونه‌ی نظام اقتصاد بازار آمریکایی ـ انگلیسی (آنگلوساکسون) و اروپای قاره‌ای ـ ژاپنی تقسیم می‌شود. این مقاله در سه فصل نوشته شده است. فصل اول درباره ضرورت شناخت گونه‌های بازار است. فصل دوم درباره پنج معیار برای تفکیک نظام بازار است که این موارد موردبحث قرار می‌گیرد: (۱) سازوکارهای هماهنگ‌کننده، (۲) نقش دولت در تأمین نیازهای اساسی، (۳) روابط کار، (۴) نقش تشکل‌های صنفی، (۵) نظام مالی. در ... مطالعه بیشتر

جامعه‌ی مدنی و دولت

مفهوم جامعه‌ی مدنی، از میانه‌ی دهه‌ی ۱۳۷۰ به‌تناوب در فضای فکری و دانشگاهی ایران مطرح بوده و مباحثات سیاسی زیادی نیز حول آن شکل‌گرفته است. جامعه‌ی مدنی به این مفهوم به‌عنوان یک از ارکان نوسازی و توسعه‌ی سیاسی پنداشته و تقویت و گسترش آن، در نسبت نزدیک با دموکراسی، مدنظر نیروهای سیاسی رفورمیست بوده است. اما این تلقی از جامعه‌ی مدنی در ساخت سیاسی و زمینه‌ی ایرانی سبب شده که جامعه‌ی مدنی اغلب در تقابل با حکومت یا قهر تاریخی نسبت به آن سنجیده شود. نظریه‌های جامعه‌شناسانی نظیر توکویل و دورکیم نیز که جامعه‌ی مدنی را سازوکاری برای حفاظت از ... مطالعه بیشتر
پول‌های غیر‌قانونی به سیاست

فساد در فرایند انتخابات

خطرات نفوذ پول در سیاست و انتخابات چیست؟ راهکارهای کنترل و مدیریت پول‌های غیرقانونی در انتخابات چیست؟ جامعه مدنی و مردم چه نقشی در این باره دارند؟ جنی وارد، مایکل پینتو دوشینسکی و هربرت الکساندر در کتاب «پول در سیاست‏‫:‌ راهنمای جلوگیری از ورود پول‌های غیر‌قانونی به سیاست» به پول‌هایی اشاره دارند که برای انتخابات و تاثیرگذاری بر فرایندهای سیاسی استفاده می‌شود. تامین مالی سیاسی اصطلاحی برای توضیح تامین مالی احزاب در نظام‌های حزب محور و تامین مالی تبلیغات انتخاباتی در نظام‌های کاندیدا محور است. این کتاب نقش پول‌ها در عرصه سیاست یک ملت را بررسی می‌کند و توضیح می‌دهد ... مطالعه بیشتر

گزارش ۲۰ | اتحادیه اروپا چگونه توانست نرخ بیکاری جوانان را طی هفت سال به شدت کاهش دهد و چرا این نرخ مجدداً در حال افزایش است؟

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به تازگی گزارشی دربارۀ ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی جوانان ۱۵-۲۵ ساله منتشر کرده است که نشان می‌دهد نرخ حداقل ۲۵ درصدی بیکاری جوانان در سال‌های اخیر این مسئله را به یکی از بزرگترین چالش‌های دولت و نگرانی‌های مردم تبدیل کرده است. در راستای مرور تجربیات بین‌المللی، این شماره به ارزیابی تجربه اخیر اتحادیه اروپا در کاهش نرخ بیکاری جوانان می‌پردازد و جزییات و چالش‌های اجرایی این برنامه کلان‌مقیاس را بررسی می‌کند. دولت‌ها بعضاً در راستای حل مشکل بیکاری جوانان، به خصوص در میانۀ بحران و پس از آن‌، به ... مطالعه بیشتر
بازتوزیع منافع جمعی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فاطمه مقدسی: تعارض منافع و اختلال در بازتوزیع منافع جمعی

موقعیت‌های متعدد تعارض منافع در نظام آموزش‌وپرورش یکی از مهم‌ترین تهدیداتی است که سیستم آموزش عمومی کشور را با مسئله مواجه می‌سازد و موجب افت کیفیت آموزش و افزایش نابرابری و فقر آموزشی می شود. پیرو صحبت‌های اخیر وزیر آموزش‌وپرورش پیرامون لزوم مدیریت و بستن گلوگاه‌های تعارض منافع در آموزش‌وپرورش، مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی سعی کرده است با برخی قانون‌گذاران، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه‌ی آموزش عمومی گفتگو کند و راهکارها و اقداماتی را که نهادها و جامعه مدنی جهت تقویت موضع وزیر آموزش‌وپرورش می‌توانند، در پیش گیرند، مورد بحث و بررسی قرار دهد. در این راستا، مصاحبه ... مطالعه بیشتر
نظارت بر انتخابات

دغدغه‌های جدید برای سلامت انتخابات

لزوم جلوگیری از تعارض منافع در انتخابات فارغ از تعلقات سیاسی با نزدیک شدن به ایام انتخابات، اظهارنظرها پیرامون آن و افراد داوطلب ریاست‌جمهوری نیز شدت یافته است و در فضای مجازی افراد با دیدگاه‌های مختلف به بحث از تعارض منافع در جریان انتخابات پرداخته‌اند. دراین‌بین بیش‌ترین واکنش‌ها به سازوکار شورای نگهبان و احتمال بروز تعارض منافع در فرایند تأیید صلاحیت داوطلبان و همچنین بحث نظارت نمایندگان قوه قضاییه بر تخلفات انتخاباتی بوده است. نقطه آغاز بحث امکان تعارض منافع در جریان نظارت بر انتخابات را باید اظهارات آذر منصوری، سخنگوی جبهه اصلاحات ایران، دانست که نسبت به تعارض منافع ... مطالعه بیشتر
چهل و پنجمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و پنجم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و پنجمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: سید علیرضا آوایی، وزیر دادگستری، اظهار داشت امیدواریم با توجه به اینکه لوایح تعارض منافع و مبارزه با فساد به مجلس شورای اسلامی رفته‌اند، نمایندگان همکاری لازم را برای تصویب آنها داشته باشند، چرا که تصویب این لوایح موجب تسریع در برداشته شدن موانع تولید است. حسن همتی، نماینده شاهین دژ و تکاب در مجلس یازدهم، اظهار داشته خصولتی سازی و تضاد منافع، اقتصاد کشور را به ورطه نابودی برده است و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حوزه بازرسی کار

کارگران معدن طزره؛ قربانیان تعارض منافع در حوزه بازرسی کار

ایران یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در حوزه حوادث کار است. بر اساس آمار دستگاه‌های مختلف، به‌طور متوسط روزانه ۲ یا ۳ کارگر بر اساس حوادث کار جان خود را از دست می‌دهند. در یادداشت پیش‌رو سعی خواهیم کرد که این مسئله را از منظر تعارض منافع در حوزه بازرسی کار کشور و با بررسی ساختار نظام بازرسی کار در کشور مورد واکاوی قرار دهیم. دامنه اختیارات و مفهوم «تشخیص بازرس کار» در ماده ۱۰۵ قانون کار یکی از بسترهای شکل‌گیری تعارض منافع در حوزه بازرسی کار بوده که تبعات سنگینی بر امنیت و سلامت کارگران ایران وارد کرده است. ... مطالعه بیشتر
گفتگوی اجتماعی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

گفتگوی اجتماعی؛ چیستی، سازوکارها و چالش‌ها

مفهوم گفتگوی اجتماعی اولین بار توسط سازمان بین‌المللی کار و در رابطه با روابط میان کارفرمایان و کارگران در دنیای کار مطرح شد. مراد این سازمان از مطرح کردن چنین بحثی، تأکید بر مشارکت افراد ذی‌نفع در مسائلی است که می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی کاری آن‌ها تأثیر بگذارد. در همین راستا سازمان بین‌المللی کار، توصیه‌نامه‌ها و مقاوله‌نامه‌های متعددی ازجمله دو مقاوله نامه مهم ۹۸ و ۱۵۴ و توصیه‌نامه‌های ۹۴، ۱۲۹ و ۱۳۰ را برای شفافیت این موضوع تدوین کرد. سازمان بین‌المللی کار به‌عنوان مبدع این مفهوم با ارائه تعریفی آن را «انواع مذاکرات، مشورت‌ها و اشتراک‌گذاری اطلاعات ... مطالعه بیشتر
برنامه‌های توسعه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قشر مغفول در برنامه‌های توسعه

توسعه مفهومی مهم و پردامنه است که به‌ویژه از اواسط قرن بیستم توجه اندیشمندان و متفکران زیادی را به خود جلب کرد. این اهمیت ناشی از تفاوتی بود که بر اثر فرایند مدرن شدن موجب ایجاد تفاوت‌هایی قابل‌توجه در همه ابعاد در میان کشورهای مختلف جهان گردید تا حدی که تمایزات را برجسته نمود و موجب شد اندیشمندان توسعه به دنبال راهکارهایی برای کاهش این تمایزات باشند. نظریات توسعه در بیش از نیم‌قرن اخیر، فرازوفرودها و تحولات بسیاری را از سر گذرانده‌اند. از توجه صرف به توسعه اقتصادی گرفته تا پیگیری ابعاد انسانی‌تر توسعه و ایجاد توسعه پایدار، مفهوم توسعه ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های مالی در نظام انتخاباتی

راهکار نظارت بر هزینه‌های کاندیداهای انتخابات

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با اینکه در مورد نهاد انتخابات سابقه روشن و درخشانی کسب شده اما در مورد کنترل میزان هزینه‌های مالی در نظام انتخاباتی و مخارج تبلیغاتی اقدامی صورت نگرفته است. از طرف دیگر، تفاوت سیستم انتخاباتی جمهوری اسلامی با انتخابات سایر نظام‌های حقوقی در این است که انتخابات کشور ما از حضور احزاب سازمان یافته و برنامه محور محروم بوده و تکیه اصلی انتخابات، بیشتر بر نامزدها است تا احزاب سیاسی و این امر باعث شده موضوع کنترل میزان مخارج تبلیغات انتخاباتی در کشور ما تاکنون مورد اقبال قرار نگیرد. این کتاب که بر اساس ... مطالعه بیشتر
سیاست‌های توسعه

طراحی سیاست‌های توسعه خوب یک چیز است، و اجرای آن‌ها چیزی دیگر

  چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی سیاست‌های توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. برای موفقیت در سیاست‌های توسعه، ... مطالعه بیشتر
خودکشی دانشجویان پزشکی

پیامدهای پنهان تعارض منافع

مصاحبه عباس آخوندی درباره لزوم مدیریت تعارض منافع نیز در بین کانال‌های تلگرامی با رویکردهای سیاسی مختلف با استقبال مواجه شده و توانسته است نظرات طیف‌های سیاسی گوناگون را به خود جلب کند. با نزدیک شدن به انتخابات نیز برخی افراد ثبت‌نام کرده برای کاندید شدن و همچنین کاربران به بحث از تعارض منافع پرداخته و حتی آن را مثبت دانسته‌اند که نشان از ناآشنا بودن آن‌ها با این مفهوم دارد. خودکشی؛ پیامد شوم تعارض منافع در هفته‌ی گذشته خبری در فضای مجازی منتشر شد که به تعداد زیاد خودکشی در میان رزیدنت­ها و دانشجویان پزشکی ارجاع داشت. این خبر ... مطالعه بیشتر
چهل و چهارمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و چهارم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و چهارمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: در متن کامل گزارش تحقیق و تفحص شورای شهر تهران از عملکرد قراردادهای شرکت رسا تجارت و واگذاری املاک موسوم به طرح ۳ شهید در دوران شهرداری قالیباف به بروز تعارض منافع در این قراردادها اشاره شده و آمده است: نظر به وابستگی سازمانی و رابط استخدامی شهردار تهران (محمدباقر قالیباف) و قائم مقام ایشان (عیسی شریفی) با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انعقاد قراردادهای مذکور از سوی نام بردگان با بنیاد تعاون ... مطالعه بیشتر
تضمین حداقل درآمد

گزارش ۱۹| «پرداخت همگانی یارانه نقدی» یا «تضمین حداقل درآمد»؟

  به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۳۳٪ مردم کشور زیر خط فقرند؛ این در حالیست که با «تضمین حداقل درآمد» برای امحای کامل فقر تنها به نه هزار میلیارد تومان در ماه نیاز داریم. مقام معظم رهبری، در آذر ماه امسال، در دیدار با رؤسای سه قوه و دیگر اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی، ضمن تأکید بر ضرورت حمایت از اقشار محروم، به رکود تورمی چند سال اخیر اشاره کرده و فرمودند کرونا دشواری‌های جدی معیشتی برای اقشاری ایجاد کرده است که تا پیش از آن نیز به شدت تحت فشار بوده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سخنانشان در راستای فقرزدایی ... مطالعه بیشتر
نامزدهای انتخاباتی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی

تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری تنها ۴۰ روز دیگر باقی‌مانده و احتمالاً ظرف این چند روز شاهد سیل برنامه‌ها و وعده‌های نامزدهای انتخاباتی هستیم. طبیعی است که در این برنامه‌ها، مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی کشور دیده‌شده و برای آن‌ها تمهید و چاره‌ای اندیشیده شود. طی دهه‌ی اخیر اجماع نظر نسبی میان جناح‌های مختلف سیاسی و گرایش‌های مختلف کارشناسی در مورد مضرات و عوارضی که تعارض منافع برای کشور و مردم به بار آورده شکل‌گرفته است و تقریباً هیچ گروه و جریانی از وجود تعارض منافع، آشکارا دفاع نمی‌کند. به‌عبارت‌دیگر تقریباً اجماعی همگانی شکل‌گرفته که تأکید دارد تعارض منافع سرمنشأ ... مطالعه بیشتر