حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

تشکل‌های کارگری

مواضع تشکل‌های کارگری در برنامه‌های توسعه اول تا ششم

تدوین برنامه‌های توسعه پنج ساله به‌منظور تعیین اهداف و استراتژی‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، پس از پایان جنگ، از سال ۱۳۶۸ از سر گرفته شد و تا به امروز ادامه دارد. برنامه‌ریزی برای توسعه نیازمند مشارکت و ایفای نقش ذی‌نفعان است. تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همواره یکی از ذی‌نفعان برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور بوده‌اند اما حضور و مشارکت آنان در تدوین این برنامه‌ها چندان مشخص و معین نبوده است. با توجه به نتایج جستجوها به نظر می‌رسد که در دوران برنامه‌ریزی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه بر نقش و مشارکت ذی‌نفعان در تدوین برنامه به‌قدری توجه شد که ثمرات ... مطالعه بیشتر

نقش عوامل و نهادهای گوناگون در مناظرات انتخاباتی

در سال ۲۰۱۰ کنسرسیوم تحقیقات اقتصادی و اجتماعی (CIES) پروژه‌ی «انتخابات ۲۰۱۱ پرو، تمرکز بر مناظره انتخاباتی» را راه‌اندازی کرد و تجربه‌ای که برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ به اجرا درآمده بود را بار دیگر عملی ساخت. این پروژه هدف خود را تعمیق پیوند میان دانشگاه و احزاب سیاسی و نیز تقویت جایگاه کنسرسیوم در رسانه‌ها و به‌طور کل در جامعه‌ی سیاسی قرار داده بود. این پروژه درصدد ارتقای سطح مناظرات انتخاباتی از طریق طرح‌های پیشنهادی سیاست عمومی در رابطه با موضوعات مرتبط با توسعه‌ی ملی بود. هدف از این کار تقویت طرح‌های سیاست‌گذاری احزاب و نیز تقویت سیاست‌های ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، فقر و نابرابری آموزشی

سخن گفتن از فقر و نابرابری لاجرم ما را به مفهوم عدالت متوجه می‌کند. عدالت یکی از مهم‌ترین مفاهیم نظری برای سامان بخشی به زندگی فردی و اجتماعی بوده است و تعابیر مختلفی در رابطه با آن وجود دارد. در این مجال بدون آنکه بخواهیم به شرح و بسط تعابیر مختلف «عدالت» بپردازیم، به تفکیک مفهومی عبارت عام «عدالت در آموزش‌وپرورش» از عبارت خاص «نابرابری و فقر آموزش عمومی» خواهیم پرداخت تا بتوانیم موضوع پژوهش را دقیق‌تر نماییم. هرچند این تفکیک در بستر علوم اجتماعی امری شناخته شده و تقریباً مشخص است لیکن در حوزه‌ی تعلیم و تربیت کشور تا ... مطالعه بیشتر

لزوم نگاه ساختاری به تعارض منافع

از زمان انتشار اخباری در مورد ساخت واکسن ایرانی، همواره نگرانی‌ها و شک و تردیدهایی نسبت به روند ساخت و تأیید این واکسن مطرح شده است. در هفته گذشته نیز در آخرین گام، اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در مورد انجام واکسیناسیون عمومی با واکسن­های ایرانی با مخالفت‌هایی از سوی مردم به‌خصوص در فضای مجازی مواجه شد. این مخالفت‌ها که هم از سوی کانال‌های تلگرامی مربوط به متخصصان پزشکی و هم افراد غیرمتخصص در توییتر ابراز شد بر امکان وجود تعارض منافع در تولید و توزیع این واکسن تأکید داشته و عدم اقدامات لازم برای اخذ تأییدیه از سازمان بهداشت جهانی را ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و هفتم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و هفتم خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: در هفته اخیر نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به بیان مواضعی در مورد لزوم مدیریت تعارض منافع پرداختند که از جمله می‌توان به اظهارات امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، علیرضا زاکانی، سعید جلیلی و محسن مهرعلیزاده اشاره کرد که در خبرنامه این هفته بازتاب یافته است. احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به عدم افزایش ظرفیت آزمون وکالت توسط شوراهای سه نفره استانی، علت عدم تمایل افزایش ظرفیت توسط رییس کل دادگستری استان ... مطالعه بیشتر

ویژگی‌های یک برنامه خوب مدیریت تعارض منافع

تعارض منافع مفهومی نسبتا جدید در عرصه سیاسی ایران است که صرفا چند سالی از مطرح شدن آن می‌گذرد و عجیب نیست که برنامه تعارض منافع و مدیریت آن در انتخابات پیش رو جایی نداشته باشد اما در واقع این مفهوم به تدریج جای خود را در فضای عمومی باز کرده است، هرچند هنوز در میان مردم چندان بسط و گسترش نیافته است. به دنبال تهیه لایحه تعارض منافع توسط دولت این موضوع به تدریج در درون حاکمیت مطرح شد و طرحی که مجلس مدتی پس از آن در این زمینه تنظیم کرد، نشان از توجهی بود که نسبت به ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تحریم انتخابات برای احزاب معترض

تحریم انتخابات به‌ویژه بعد از پایان جنگ به این‌سو، به ابزاری رایج برای احزاب مخالف در دموکراسی‌های نوپا تبدیل شده است. در دموکراسی‌های نوین اروپای شرقی، آمریکای لاتین و آفریقا، انتخابات بردوباختی رو به افزایش است، لذا تصمیم به تحریم آن نیز افزایش یافته است. درحالی‌که در سال ۱۹۸۹ فقط چهار درصد انتخابات‌ها در سراسر جهان تحریم شدند، این رقم در سال ۲۰۰۲ به ۱۵ درصد رسید. در سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ به‌طور متوسط هرسال ۱۰ انتخابات تحریم شد. هرچند این رقم از سال ۲۰۰۴ به این‌سو، به دلیل روشن شدن ناکامی چنین تلاش‌هایی کاهش‌یافته، اما تحریم به‌عنوان یکی از ... مطالعه بیشتر
عدم تقارن اطلاعات

خودداری از مشارکت سیاسی، عدم تقارن اطلاعات و یادگیری‌های خطرناک جامعه ایران

عدم تقارن اطلاعات در واکسیناسیون و انتخابات: لزوماً همه کودکانی که واکسینه نمی شوند، به بیماری نیز دچار نمیشوند. به همین دلیل والدین نمیتوانند رابطه مشخصی بین واکسیناسیون و سلامت کودکشان برقرار کنند و حتی ممکن است بین واکسیناسیون و اوتیسم رابطه برقرار کنند. یک ایده مهم در پژوهش‌های دوفلو و بنرجی این است که باورها و نظریات ما در مورد جهت‌گیری نظام درمانی نقشی تعیین‌کننده ایفا می‌کند. چطور می‌توانیم دریابیم که دارویی که به ما تجویز شده است، باعث بهبود جوش صورت می‌شود و به جای آن نباید از زالو استفاده کنیم؟ در حقیقت، هیچ کدام از ما تاکنون ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت نیرو

تعارض منافع در وزارت نیرو

  وزارت نیرو برخلاف وزارتخانه‌های دیگر اداره کل یا سازمان ندارد. بلکه بر اساس ساختار شرکتی اداره می‌شود، مثل شرکت‌های آب و برق منطقه‌ای. این شرکت‌ها ۱۰۰ درصد سهامشان دولتی است مثل توانیر. شرکت‌هایی هم هستند که حداقل ۵۱ درصد سهامشان متعلق به بخش غیردولتی است. کارهای مشاوره پروژه و پیمانکاری در امور آب و برق وزارت نیرو، اکثراً توسط این شرکت‌های غیردولتی انجام می‌شوند. مشکل چیست؟ مشکل از آنجایی شروع می‌شود که مدیران و کارکنان دولتی، با تأسیس چند نسل شرکت تودرتو در نهایت خودشان، همسر یا فرزندانشان به اشخاص حقیقی سهامدار شرکت‌های خصولتی یا مالک شرکت‌های غیردولتی تبدیل ... مطالعه بیشتر

نقش مناظرات ریاست‌جمهوری در ایجاد گفتمان مسئله‌محور

مؤسسۀ امور اقتصادی (IEA): پیش‌زمینه مؤسسه‌ی امور اقتصادی (IEA) اولین اتاق فکر مستقل در زمینه‌ی سیاست‌گذاری عمومی در غنا است. این موسسه در سال ۱۹۸۹، یعنی زمانی که این کشور هنوز تحت حاکمیت نظامی بود و دموکراسی چند حزبی خیال باطلی به نظر می‌آمد، در آکرا، پایتخت غنا تأسیس شد. مأموریت IEA ترویج حکمرانی خوب، دموکراسی و توسعه‌ی اقتصادی پایدار در غنا و آفریقای غربی است. IEA برنامه‌های خود را از طریق دو مرکز به انجام می‌رساند که یکی از آن‌ها مرکز حکمرانی و دیگری مرکز اقتصادی است. مسئولیت هر دوی این مراکز انجام تحقیقات با کیفیت و رایزنی برای ... مطالعه بیشتر

شفافیت در مخارج انتخاباتی

حسین قمری و سجاد اعظم‌پور در مقدمه کتاب نوشته‌اند: انتخابات پاک ضرورتی آشکار در حقوق انتخاباتی را مطرح می‌کند. پیدایی این مفهوم همزمان با اوج گیری و افزایش بی‌رویه هزینه‌ها و مخارج انتخاباتی در تمامی کشورها بوده است. اگرچه وجود پول لازمه انجام یک رقابت سیاسی حداقلی است اما نفوذ بی‌رویه آن در رقابت‌های سیاسی، انتخابات را که باید مجرای موثق انتقال قدرت سیاسی در حکومت دمکراتیک باشد، به ورطه فساد کشانده و ضمن حیف‌ومیل مبالغ هنگفت و نجومی پول، سلامت آن را دستخوش تخدیش می‌کند. تلاش تمام نظام‌های حقوقی آن است که نفوذ پول در سیاست و هزینه‌ها و ... مطالعه بیشتر

فقر و تعارض منافع در بخش مالی

تأمین مالی مهم‌ترین وظیفه و رسالت بانک‌ها در قبال اقتصاد است و تخصیص بهینه و عادلانه، غایت مطالبه‌ای است که هر اقتصادی از شبکه‌ی بانکی دارد. درصورتی‌که تخصیص بهینه‌ی منابع اعتباری اتفاق نیفتد، ثبات اقتصاد کلان آسیب می‌بیند و اقتصاد می‌تواند دچار رکود یا تورم شود. تورم، پدیده‌ی آشنای ایرانیان در نیم‌قرن اخیر را می‌توان یکی از عوامل مهم مؤثر بر تشدید نابرابری تلقی کرد؛ بنابراین اولین مکانیسم، تأثیرِ بخش مالی بر نابرابری تورمی است که با تخصیص غیر بهینه‌ی پول یا اعتبار توسط نظام بانکی اتفاق می‌افتد، اما گذشته از تورم عوامل دیگری نیز از جمله تعارض منافع در ... مطالعه بیشتر
نهادهای صنفی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

در یک تعریف اجمالی نهادهای صنفی (شغلی یا حرفه‌ای) به‌مثابه یکی از انواع گروهای هم‌سود، عبارت از ساختار سازمان‌یافته‌ای درون یک نظام سیاسی معین است که به‌طور جمعی از نفعی خاص دفاع می‌کند. آن‌ها در پی انباشتن ارزش‌ها و ارجحیت‌های اعضای خود است و با ابزار و بیان آن‌ها از طریق مذاکره مسالمت‌آمیز تا خشونت‌های فیزیکی خیابانی می‌کوشد هم بر افکار عمومی و هم بر خط‌مشی حکومت تأثیر بگذارد. اتحادیه‌های صنفی یکی از اعضای جامعه مدنی هستند، به این اعتبار می‌توان گفت نهادهای میانجی مستقل از دولت و در حدفاصل بین خانواده‌ها و دولت قرار دارند که مستقل از مقامات ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع ابزاری برای دعواهای سیاسی

در هفته گذشته نیز مانند هفته پیش از آن بحث تعارض منافع در انتخاب یکی از بحث‌های اصلی بود که به سه شیوه در اظهارنظرها خود را نشان می‌داد. در وهله اول، برخی همچون هفته گذشته نامزد شدن تعدادی از داوطلبان را به علت تعارض منافع زیر سؤال برده و یا در مقابل، وجود چنین تعارض منافعی را رد کرده بودند، در دسته دوم اظهارنظرها، برخی داوطلبان در تشریح برنامه‌های خود به تعارض منافع و اقدامات آتی برای مدیریت آن در مقام رئیس‌جمهور اشاره کرده بودند و دسته سوم اظهارات شامل انتظارات گروه‌های مختلف از رسیدگی به مسئله تعارض منافع ... مطالعه بیشتر
چهل و ششمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و ششم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و ششمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: اسامی دستگاه‌های اجرایی و نظارتی مشمول موقعیت تعارض منافع برای اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان بروزرسانی و اخیراً طی نامه‌ای از سوی محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی ابلاغ شده است. این ابلاغیه در جریان برگزاری انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان صورت گرفته است. علیرضا زاکانی، نماینده مجلس و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، تاکید کرده که عامل ضعف تولید، مفاسد اقتصادی و تعارض منافع است و وعده داده ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های انتخابات- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دام تعارض منافع در انتظار هزینه‌های انتخابات

انتخابات بارزترین شکل مشارکت افراد در عرصه سیاسی و بهترین شیوه برای دستیابی به قدرت در عرصه سیاسی است. یکی از فرایندها و مراحل مهم انتخابات که نقش بسزایی درنتیجه آن دارد مرحله تبلیغات است. پول از گذشته دور نقش مهمی در انتخابات داشته و امروزه این نقش پررنگ‌تر نیز شده است. پرواضح است که منابع مالی تبلیغات و هزینه‌هایی که در رقابت‌های انتخاباتی صرف می‌شود می‌تواند درنتیجه انتخابات تأثیرگذار باشد. چاپ بروشورها، اعلامیه‌های برگزاری مصاحبه‌های رادیویی و تلویزیونی، اجاره اماکن جهت برپایی ستاد تبلیغاتی همه هزینه‌بر هستند. بنابراین بدیهی است که پول را نمی‌توان از فرایند سیاسی و انتخاباتی ... مطالعه بیشتر

گونه‌های نظام بازار

اگر سابقاً باید از میان دو نظام اقتصادی (سرمایه‌داری و سوسیالیستی) یکی انتخاب می‌گردید امروز باید این انتخاب از میان گونه‌های نظام بازار صورت گیرد. در این مقاله نظام بازار به دو گونه‌ی نظام اقتصاد بازار آمریکایی ـ انگلیسی (آنگلوساکسون) و اروپای قاره‌ای ـ ژاپنی تقسیم می‌شود. این مقاله در سه فصل نوشته شده است. فصل اول درباره ضرورت شناخت گونه‌های بازار است. فصل دوم درباره پنج معیار برای تفکیک نظام بازار است که این موارد موردبحث قرار می‌گیرد: (۱) سازوکارهای هماهنگ‌کننده، (۲) نقش دولت در تأمین نیازهای اساسی، (۳) روابط کار، (۴) نقش تشکل‌های صنفی، (۵) نظام مالی. در ... مطالعه بیشتر

جامعه‌ی مدنی و دولت

مفهوم جامعه‌ی مدنی، از میانه‌ی دهه‌ی ۱۳۷۰ به‌تناوب در فضای فکری و دانشگاهی ایران مطرح بوده و مباحثات سیاسی زیادی نیز حول آن شکل‌گرفته است. جامعه‌ی مدنی به این مفهوم به‌عنوان یک از ارکان نوسازی و توسعه‌ی سیاسی پنداشته و تقویت و گسترش آن، در نسبت نزدیک با دموکراسی، مدنظر نیروهای سیاسی رفورمیست بوده است. اما این تلقی از جامعه‌ی مدنی در ساخت سیاسی و زمینه‌ی ایرانی سبب شده که جامعه‌ی مدنی اغلب در تقابل با حکومت یا قهر تاریخی نسبت به آن سنجیده شود. نظریه‌های جامعه‌شناسانی نظیر توکویل و دورکیم نیز که جامعه‌ی مدنی را سازوکاری برای حفاظت از ... مطالعه بیشتر
پول‌های غیر‌قانونی به سیاست

فساد در فرایند انتخابات

خطرات نفوذ پول در سیاست و انتخابات چیست؟ راهکارهای کنترل و مدیریت پول‌های غیرقانونی در انتخابات چیست؟ جامعه مدنی و مردم چه نقشی در این باره دارند؟ جنی وارد، مایکل پینتو دوشینسکی و هربرت الکساندر در کتاب «پول در سیاست‏‫:‌ راهنمای جلوگیری از ورود پول‌های غیر‌قانونی به سیاست» به پول‌هایی اشاره دارند که برای انتخابات و تاثیرگذاری بر فرایندهای سیاسی استفاده می‌شود. تامین مالی سیاسی اصطلاحی برای توضیح تامین مالی احزاب در نظام‌های حزب محور و تامین مالی تبلیغات انتخاباتی در نظام‌های کاندیدا محور است. این کتاب نقش پول‌ها در عرصه سیاست یک ملت را بررسی می‌کند و توضیح می‌دهد ... مطالعه بیشتر

گزارش ۲۰ | اتحادیه اروپا چگونه توانست نرخ بیکاری جوانان را طی هفت سال به شدت کاهش دهد و چرا این نرخ مجدداً در حال افزایش است؟

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به تازگی گزارشی دربارۀ ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی جوانان ۱۵-۲۵ ساله منتشر کرده است که نشان می‌دهد نرخ حداقل ۲۵ درصدی بیکاری جوانان در سال‌های اخیر این مسئله را به یکی از بزرگترین چالش‌های دولت و نگرانی‌های مردم تبدیل کرده است. در راستای مرور تجربیات بین‌المللی، این شماره به ارزیابی تجربه اخیر اتحادیه اروپا در کاهش نرخ بیکاری جوانان می‌پردازد و جزییات و چالش‌های اجرایی این برنامه کلان‌مقیاس را بررسی می‌کند. دولت‌ها بعضاً در راستای حل مشکل بیکاری جوانان، به خصوص در میانۀ بحران و پس از آن‌، به ... مطالعه بیشتر