حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

وزیران آتی

عدم تعارض منافع؛ یکی از معیارهای انتخاب وزیران آتی

در هفته گذشته که مصادف با آغاز فعالیت رسمی رئیس‌جمهور سیزدهم بود، گمانه‌زنی‌ها پیرامون وزیران آتی احتمالی نیز شدت بیشتری یافتد. فارغ از اینکه چه کسانی ممکن است برای این مناصب به مجلس معرفی شوند، کاربران و کارشناسان در شبکه‌های اجتماعی و یا رسانه‌ها سعی داشتند معیارهای مختلفی را برای انتخاب وزیران آتی به رئیسی پیشنهاد دهند. یکی از این معیارها عدم تعارض منافع وزیران پیشنهادی بود که کاربران به انحا گوناگون یا سعی داشتند به‌نوعی رئیس‌جمهور را مخاطب خود قرار دهند و یا اهمیت آن را برای سایر کاربران شرح دهند. اولین پیشنهاد از سوی هشت اندیشکده بود که ... مطالعه بیشتر
پنجاه و ششمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره پنجاه و ششم

  دریافت نسخه الکترونیکی پنجاه و ششمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: هشت اندیشکده (ایتان، پژوهشکده سیاست‌گذاری شریف، اندیشکده اقتصاد مقاومتی، پژوهشکده آیندگان، پژوهشکده چشم‌انداز و آینده‌پژوهشی، بنیاد توسعه فردا، اندیشکده معنا، مؤسسه فتوح) در نامه‌ای به رئیس جمهور «فقدان تعارض منافع» و «تعیین شاخص‌های سنجش پذیر برای بررسی عملکرد» را به عنوان دو عامل مهم در فرآیند انتخاب وزرا و مدیران دولت سیزدهم مطرح نمودند. ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، با انتقاد از مجری تلویزیون که گفته بود پشت پرده اکثر سوالات ... مطالعه بیشتر
کار کودک- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

سیاست‌گذاری‌های نابرابری‌ساز عامل شکل‌گیری کار کودک است

در مصاحبه مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی با فرشید یزدانی به توصیف و تحلیل مشکلات کارگران پرداخته شده است. وی همچنین موضوع کار کودک را به عنوان یکی از مشکلات ناشی از وجود فقر اقتصادی مورد توجه قرار داده است. به نظر شما در برهه زمانی فعلی مهم‌ترین و جدی‌ترین مشکل کارگران چیست؟ من فکر می‌کنم که الان دو مشکل مهم برای کارگران وجود دارد (که البته مشکل مستمر این طبقه بوده است) یکی تأمین معاش است یعنی سهم کمی که از تولید دارند می‌برند، و افزایش شدید قیمت‌ها مشکل تأمین معاش را دو چندان کرده است. یکی ... مطالعه بیشتر
استان خوزستان

گره‌های تعارض منافع در استان خوزستان

در این مدت اخیر کاسه صبر مردم استان خوزستان لبریز شد و صداهایشان را به گوش مسئولان رساندند. ریشه این اعتراضات را می‌توان از جوانب مختلف بررسی کرد و تحلیلی از آن ارائه داد اما به نظر می‌رسد که یکی از علل سوء عملکردها در قبال مسئله خوزستان، عدم حل و فصل تعارض منافع فردی، سازمانی و ملی در این منطقه است. عدم مدیریت تعارض منافع‌های فردی و سازمانی و ملی اساساً توسعه در این منطقه را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است و بر فقر و نابرابری دامن زده است. اگر بخواهیم تعارض منافع‌های سطح ملی بین استان خوزستان ... مطالعه بیشتر
طبقه‌بندی بودجه

کم‌گویی‌های بودجه در ایران

همان‌طور که در اینفوگرافی مشاهده می‌شود با به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی در طبقه‌بندی بودجه اطلاعات مهمی مانند مخارج دولت در زمینه حمایت اجتماعی که به‌صورت مزایای بیکاری، تأمین هزینه‌های مسکن، انواع بیماری و ناتوانی شهروندان، مزایای مرتبط با خانواده و فرزندان، سالمندان، بازماندگان و دیگر موارد مرتبط با پوشش محرومیت‌های اجتماعی هرساله ثبت و ضبط و گزارش می‌شود اما این اطلاعات به دلیل عدم به‌کارگیری صحیح استاندارد بین المللی  COFOG(طبقه‌بندی وظایف دولت) در کشور به‌سختی قابل جمع‌آوری و تحلیل هستند. همچنان که اطلاعات مهمی مانند مخارج دولت در زمینه آموزش به تفکیک هفت سطح طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی آموزش (ISCED) یعنی آموزش‌های ... مطالعه بیشتر
محیط‌زیست خوزستان

گزارش ۲۴| چگونه می‌توان یک جریان مستمر برای بهبود شرایط محیط‌زیستی خوزستان ایجاد کرد؟

ایران در سال‌های اخیر با بحران‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه بوده است. مسئله کم‌آبی در خوزستان، که یکی از جدی‌ترین این بحران‌هاست، در روزهای اخیر نارضایتی‌های گسترده‌ای را در پی داشته است. عوامل متعددی همچون تغییر الگوی کشت بدون توجه به ظرفیت منابع، احداث سدهای متعدد، افزایش جمعیت و عدم تناسب برنامه‌ریزی مدیریت منابع با نیازهای میان‌مدت و بلندمدت استان، تخریب پوشش جنگلی و مراتع زاگرس، بی‌توجهی به تالاب‌ها، استقرار صنایع آب‌بر و افزایش بارگذاری توسعه در بحران آب خوزستان دخیل بوده‌اند. در نتیجه ترکیبی از این عوامل، در حال حاضر شاهد نابودی کشاورزی و دام‌داری و افزایش فقر و بیکاری ... مطالعه بیشتر
شفافیت بودجه ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شفافیت بودجه ایران

شفافیت بودجه یکی از ارکان کلیدی اصلاحات نهادی و ساختاری بودجه کشور است. متأسفانه تابه‌حال تصویری روشن از عملکرد دولت در این بخش در دسترس نبوده است. اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران با همکاری سایر مراکز پژوهشی، با استفاده از پیمایش «بودجه باز» مبادرت به‌اندازه گیری شفافیت بودجه ایران کرده است. بر اساس مطالعات اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران (نادری،۱۳۹۹)، میزان شفافیت بودجه ایران بر اساس روش‌شناسی سازمان بین‌المللی همکاری‌های بودجه‌ای (IBP) در سال ۲۰۱۷ در گروه «اطلاعات حداقلی» قرار می‌گیرد. امتیاز ایران ۲۹ و رتبه ۸۴ را از میان ۱۱۷ کشور دارد، درحالی‌که سطح مناسب امتیاز شفافیت بودجه از ۶۱ تا ... مطالعه بیشتر
دولت رفاه

در جستجوی کارآیی اقتصادی و عدالت اجتماعی

دولت رفاه محصول نیروهای متنوعی در طول چهار قرن از توسعه سیاست اجتماعی است. دو بعد به طور خاص برجسته هستند: بحث حول ایدئولوژی (شامل باز توزیع) و نقش دولت رفاه در تقویت کارایی اقتصادی. اهداف ایدئولوژیک به میزان زیادی با توجه به مکاتب فکری تغییر می‌کنند:  اصالت آزادی‌ها. آزادی فردی، که با بازار آزاد محدود نشده به بهترین شکل حاصل می‌شود. به همین دلیل از مداخلات حداقلی حمایت کرده و با همه اَشکال دولت رفاه به‌استثنای موضوع فقرزدایی مخالفت دارند. مارکسیست‌ها. نظام بازار را بنا به ماهیت، ناسازگار باهدف اصلی‌شان (برآوردن نیازها) می‌دانند. بنابراین آن را رد و به ... مطالعه بیشتر
کاهش عدالت

داوری: تعارض منافع و کاهش عدالت و کیفیت آموزشی

موضوع تعارض منافع در آموزش‌وپرورش با بحثی که حاجی میرزایی اواخر خردادماه در توییتر آغاز کرد و بخشنامه‌ای که به دنبال آن این وزارتخانه منتشر کرد، به موضوع روز در میان دست‌اندرکاران و فعالان این حوزه تبدیل شده است. بحث از ممنوعیت فعالیت افراد حاضر در سطوح گوناگون مدیریتی آموزش‌وپرورش در بخش خصوصی مانند مدارس غیرانتفاعی، آموزشگاه‌های خصوصی کنکور، ناشران کتاب‌های کمک‌آموزشی و… که سال‌هاست در میان منتقدان آموزش‌وپرورش مطرح است، این بار به‌گونه‌ای دیگر طرح شد. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی که مدتی است به‌طور متمرکز در خصوص تعارض منافع در نهادهای دولتی در ایران فعالیت پژوهشی ... مطالعه بیشتر
ریشه‌های اصلی تعارض منافع

ریشه‌های اصلی تعارض منافع در کجاست؟

ضعف رابطه دولت-ملت در نظام حکمرانی تعارض منافع پدیده‌ای پیچیده و چندلایه است که می‌تواند علل گوناگونی در سطوح مختلف داشته باشد و به انحای مختلف اثرات خود را در حوزه‌های گوناگون نشان دهد. در تحلیل نگاه کاربران فضای مجازی به علل این مسئله و ریشه‌های اصلی هرکدام از آن‌ها دلایلی را ذکر می‌کنند که می‌تواند نشان‌گر نوع نگاه کاربران به مسائل کلان کشور باشد. عمده دلایلی که چه کاربران عادی و چه کارشناسان برای تعارض منافع ذکر می‌کنند، منافع مالی است. هرچند منافع مالی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند اما باید توجه داشت که اولاً منافع ... مطالعه بیشتر
پنجاه و پنجمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره پنجاه و پنجم

  دریافت نسخه الکترونیکی پنجاه و پنجمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، اجرای بخشنامه تعارض منافع در وزارت آموزش و پرورش را موفق ارزیابی کرده و گفت، ۱۸۴مدیر در آموزش و پرورش دچار تعارض منافع بودند موظف شدند منافع شغل مدیریتی یا شغلی که در آن منافعی دارند را انتخاب نمایند. علی حیدری، نایب رئیس هیات مدیره سازمان تأمین اجتماعی در نقدی بر گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد «آسیب‌شناسی نحوه وصول حق بیمه توسط سازمان ... مطالعه بیشتر
فعالیت‌های اجتماعی دانشجویان

دانشگاه اجتماعی؛ نسل جدید فعالان دانشجویی

تولیــد علــم و معرفــت مهم‌ترین کار ویژه دانشــگاه اســت. ازاین‌رو از اســتادان و دانشــجویان انتظــار می‌رود تمرکــز اصلی‌شان بــر فعالیت‌هایی باشـد کـه بـه تحقـق ایـن کارکـرد کمـک کنـد. سـایر فعالیت‌های کنشـگران دانشـگاهی بایـد بـه نحـوی در راسـتای تحقـق کارکـرد مذکـور باشـد؛ امـا خـوب میدانیـم کـه انسـان موجـودی چند ساحتی اسـت و نمی‌تواند خـود را به‌طور کامـل بـه فعالیـت در یـک عرصه خـاص محـدود کنـد. در خصــوص دانشــجویان بایــد نیــرو و انــرژی جوانــی و آرمان‌گرایی آن‌ها را هــم بــه چند ساحتی بــودن انســان افــزود تــا شــاهد جنب‌وجوش و شــور و حرارت دانشــجویان باشــیم. دانشـجو به‌حکم آرمان‌گرا بودنـش نمی‌تواند مدافـع وضـع موجـود ... مطالعه بیشتر
نیروی کار بومی

گزارش ۲۳| آیا رسمی‌سازی نیروی‌کار مهاجر با منافع نیروی کار بومی سازگار است؟

بسیاری از مردم باور دارند که یکی از علل بیکاری جوانان ایرانی «مهاجرین خارجی» (عموماً افغانستانی‌ها) هستند و مسئولان نیز با شعارهایی چون «صیانت از نیروی ‌کار داخلی» و «به‌کارگیری نیروی‌ کار بومی»، ضمن تصویب بخش‌نامه و تهیه دستورالعمل‌های پیاپی، این باور را تقویت می‌کنند. اما آیا واقعاً اتباع خارجی رقیب بیکاران ایرانی محسوب می‌شوند؟ آیا با اخراج اتباع خارجی از کشور، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد؟ آیا اخراج کردن همه اتباع، حتی در صورت مطلوبیت، عملی و اجراییست؟ در این شماره به پاسخ این سوال‌ها می‌پردازیم. ترکیب نیروی کار بومی و مهاجر از لحاظ میزان سواد تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای با ... مطالعه بیشتر
بخشنامه‌های تعارض منافع

پیشی گرفتن سازمان‌ها از مجلس در مدیریت تعارض منافع

  تعارض منافع! موقعیتی که فرد را در ابتدای یک دوراهی مهم قرار می‌دهد، دوراهی که یک‌سوی آن به سمت منافع عمومی می‌رود و سوی دیگر آن به سمت منافع شخصی فرد. این مسئله که می‌تواند منجر به فساد شود، نه اتفاقی تازه و نه صرفاً محدود به گروهی خاص از افراد است؛ بلکه افراد در تمامی عرصه‌های زیست اجتماعی خود هرروز با چنین مسئله‌هایی درگیر می‌شوند؛ اما چیزی که موجب می‌شود پرداختن به این مسئله و تلاش در جهت مدیریت آن موردتوجه خاص، به‌ویژه سیاستمداران، سیاست‌گذاران، کارشناسان، متخصصان هر حوزه و … قرار گیرد، آثار مخرب این مسئله و ... مطالعه بیشتر
اصلاحات مدیریت مالیه عمومی

اصلاحات مدیریت مالیه عمومی

دو رویکرد کلی در نحوه اصلاحات مدیریت مالیه عمومی وجود دارد. اولین رویکرد با «دیدگاه منطقی» بیانگر این است که سازمان‌ها برای داشتن عملکرد بهتر به دنبال اصلاحات هستند. این دیدگاه به این معنی است که اصلاحات در سازمان‌ها ناشی از واکنش مشخص به نیازهای خاص عملکردی آن‌ها است (به‌عنوان‌مثال اصلاحات در اهداف) و موفقیت در این اصلاحات در درجه اول نیاز به ترغیب اکثر ذینفعان به حمایت از تغییر و کاستن از مخالفت ذی‌نفعان مخالف دارد. رویکرد دیگر «تقلید همسان» است که استدلال می‌کند هدف اصلی از تغییر سازمانی، عملکرد بهتر نیست بلکه مشروعیت بیشتر است. ایده اصلی در ... مطالعه بیشتر
برنامه‌های توسعه ایران

جایگاه کارگران در برنامه‌های توسعه ایران

نگارش برنامه‌های توسعه ایران از سال ۱۳۲۸ آغازشده است. برنامه‌های توسعه در جهت تعیین اهداف و استراتژی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین می‌شوند. از همین رو در این برنامه‌ها باید به مسائل همه گروه‌های اجتماعی توجه شود و برای آن تا جای ممکن راهکارهایی در قالب سیاست‌گذاری‌های گوناگون در نظر گرفته شود. کارگران یکی از گروه‌های مهم جمعیتی، شغلی و صنفی در کشور هستند که توجه به نیازهای آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. اولین برنامه‌های تدوین‌شده در سال‌های پیش از انقلاب تحت عنوان برنامه‌های عمرانی نامیده می‌شدند. در سه برنامه اول عمرانی مسائلی همچون بیمه‌های اجتماعی کارگران، تهیه ... مطالعه بیشتر
دستورالعمل مدیریت تعارض منافع

دستورالعمل مدیریت تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی: چالش‌ها و امیدها

به‌عنوان اولین نکته باید اشاره کرد که صرف طرح بحث مدیریت تعارض منافع و تبدیل آن به بخشنامه‌های اجرایی در سازمان‌های دولتی و عمومی غیردولتی را باید به فال نیک گرفت. با توجه به بلاتکلیف ماندن لایحه مدیریت تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی، دستگاه‌های اجرایی رأساً اقدام به طراحی بخشنامه‌های مدیریت تعارض منافع کرده‌اند. این مسئله فتح باب مناسبی از موضوع تعارض منافع و نحوه مواجهه با آن در سازمان‌های اجرایی دولتی و عمومی است. دستورالعمل مدیریت تعارض منافع در سازمان تأمین اجتماعی با تعریف مفاهیم به کار گرفته‌شده در بخشنامه همچون موقعیت تعارض منافع، منفعت شخصی، بستگان، تأثیر ... مطالعه بیشتر
افزایش ظرفیت پزشکی

چرا همیشه مخاطبان به وزارت بهداشت توجه بیشتری می‌کنند

مقصر اصلی در عدم افزایش ظرفیت پزشکی کیست؟ در هفته گذشته بازهم وزارت بهداشت و سازوکارهای پر از تعارض منافع آن موردتوجه کاربران در فضای مجازی قرار گرفته بود. این موضوعات به‌قدری متنوع و گوناگون بودند که گویی وزارت بهداشت و درمان، محل اصلی و نقطه تمرکز تعارض منافع در کشور است. البته این مسئله شاید به این دلیل باشد که مردم تأثیر سیاست‌های این وزارتخانه را بیشتر به‌طور مستقیم در زیست روزمره خود احساس می‌کنند و بنابراین بیشتر نسبت به تعارضات موجود در آن حساس هستند. یکی از موارد تعارض منافع این وزارتخانه که بیشترین اظهارنظرها پیرامون آن شکل ... مطالعه بیشتر
پنجاه و چهارمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره پنجاه و چهارم

  دریافت نسخه الکترونیکی پنجاه و چهارمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: احمد علیرضا بیگی، نماینده مردم تبریز و آذرشهر در مجلس، با اشاره به اینکه وزارت بهداشت، هم تولیت بیمه گری و هم درمان را به عهده دارد، این مسئله را عامل ایجاد تعارض منافع دانست. محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، اظهار داشت: ورود دیوان محاسبات به مسائل نظارتی بسیاری از شائبه‌های سیاسی و تعارض منافع را در بر ندارد چون در پاره‌ای از موارد تحقیق و تفحص انجام می‌شود ... مطالعه بیشتر
مسئله خوزستان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نظام تدبیر و مسئله خوزستان

تابستان ۱۳۷۹ تازه نماینده مردم آبادان شده بودم که به دلیل شور شدن شبکه آب شهری مردم به خیابان ریختند. در آن اعتراض سه نفر کشته شدند. اولین خون‌هایی که برای مشکلات محیط‌زیست در ایران به زمین ریخته شد. آب دریا وارد شبکه آب آشامیدنی شهری شده بود و سه روز آب قابل آشامیدن در شهر نبود؛ شهری که در محاصره دو رودخانه آب شیرین بود حالا با پیشروی کامل آب دریا در رودخانه‌های بهمن‌شیر و اروند در محاصره آب شور قرار گرفته بود. در سال ۲۰۰۱ میلادی (۱۳۸۰) برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) گزارشی تحت عنوان «تالاب‌های بین‌النهرین: ... مطالعه بیشتر