حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

زنان

ماژول ۳ کلیپ ۶: زنان آسیایی- امریکایی

آیا چیزی در این گرایش هست که واقعا اهمیت داشته باشد؟ آیا چیزی دارد که از آن نکته‌‌ای بیاموزید، درکی پیدا کنید که در غیر این‌صورت محروم شده بودید؟ بیاید آن را آزمون کنیم، و به برخی آزمایشات نگاهی بیندازیم. نخستین آزمایشی که شرح می‌دهیم آزمایش روان‌شناسی با گروهی از زنان آسیایی-امریکایی است. مانند همه انواع مدرن آزمایش‌ها در آزمایشگاه، گروه زنان آسیایی-امریکایی به دو گروه تصادفی انتخاب‌شده تقسیم شدند، در اتاق‌های متفاوت جای گرفتند و هیچ‌کدام هم خوش‌شانس نبودند چون قرار بود به پرسش‌های یکسان آزمون ریاضی پاسخ دهند. پس آنها می‌نشینند و شروع به حل آزمون ریاضی می‌کنند. ... مطالعه بیشتر
هویت

ماژول ۳ کلیپ ۵: شبکه‌های اجتماعی: هویت

آخرین گام درونی‌سازی ارزش‌ها اینست که هنجارهای آن گروه را به ارزش‌های خودم تبدیل کنم که به مفهوم هویت می‌رسیم. جلودار بحث هویت به منزله پدیده اقتصادی با کارهای جورج اکرلوف و راشل کرانتون شروع شد، کسانی که کار کردن با آنها مایه افتخار است. «اقتصاد هویت» عنوان کتاب کم‌حجم آنها در فهرست کتاب‌های سفارش‌شده برای مطالعه در این دوره آورده شده است. حس هویت شخصی را یک امر فردی غایی تصور می‌کنیم، اما به یک معنا پدیده اجتماعی نیز است. اگر تنها یک نفر در جهان باشد، حس هویت هیچ معنایی نخواهد داشت. هویت همیشه به معنای تعلق داشتن ... مطالعه بیشتر
هنجار

ماژول ۳ کلیپ ۴: شبکه‌های اجتماعی: هنجارها و ارزش‌ها

آدم‌های متفاوت در شبکه‌های اجتماعی متفاوتی حضور دارند. هر کدام از ما درون یک شبکه اجتماعی به دنیا آمدیم و بزرگ شدیم: خانواده، و دوستان والدین‌مان. شبکه‌هایی که پس از آن می‌توانیم بپیوندیم تا حد زیادی وابسته به مسیر هستند. ما از یک شبکه اجتماعی شروع می‌کنیم و آن شبکه ما را قادر به دسترسی به چند شبکه دیگر می‌کند. اما چون آدم‌ها با عضویت در شبکه‌های بسیار متفاوت شروع می‌کنند، در طول عمرمان به شبکه‌های اجتماعی بسیار متفاوت دسترسی داریم. منظور اینست که روایت‌های بسیار متفاوت به گوش هر کدام از ما می‌رسد. ما هنجارهای بسیار متفاوتی را می‌آموزیم. ... مطالعه بیشتر
مشاهده مستقیم

ماژول ۳ کلیپ ۳: زیرسوال بردن روش یادگیری مردم

تا اینجا آنچه روان‌شناس درباره انگیزه می‌گوید و گزارش تقریبا فشرده اقتصاددان از انگیزه را آوردیم. انگیزه فرد فقط داشتن چیزهای بیشتر نیست. روان‌شناس از تفسیر ما که چگونه جهان را درک می‌کنیم چه چیزی می‌فهمد؟ مشاهده مستقیم تجربه؟ خب این آشکارا تا حدی درست است، اما پرسش اینست که آیا تنها راه که شما چیزی را می‌آموزید مشاهده مستقیم تجربه است؟ امیدوارم پاسخ‌تان مثبت نباشد. چون ما در کلاس هستیم و کلاس رابطه خیلی رسمی با این فرض است که با شرکت در آن چیزهایی می‌آموزید. در کلاس نه با مشاهده مستقیم از جهان، بلکه با گوش کردن به ... مطالعه بیشتر
انگیزه

ماژول ۳ کلیپ ۲: زیر سوال بردن انگیزه

پس علم اقتصاد به نظریه‌هایی رسیده است که چه چیزهایی ما را تحریک می‌کند و چگونه جهان را درک می‌کنیم. اما در یک رشته دانشگاهی دیگر واقعا آن فرایند بررسی می‌شود. این رشته روان‌شناسی است و فقط فرض‌ نمی‌کند بلکه تلاش می‌کند درباره انگیزه پژوهش کند. حال ببینیم روان‌شناسان وقتی درباره انگیزه فکر می‌کنند و اینکه مردم چگونه جهان را درک می‌کنند به چه چیزهایی رسیدند. به نظر می‌رسد آنچه روان‌شناسان در انتقاد خود از علم اقتصاد خیلی رک و پوست کنده به ما یاد می‌دهند مربوط به آن جایی است که آدم‌ها وارد این داستان می‌شوند. سایر افراد جدای ... مطالعه بیشتر

نظام حمایت اجتماعی در دوره پهلوی اول

با آغاز دولت مطلقه مدرن پهلوی اول در سال ۱۳۰۴ ش.، دولت ایران در تمام شئونات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی دست به نوسازی زد. ایجاد نظام بوروکراسی نوین یکی از اجزای لاینفک این دولت جدید بود که بر پایه آن، مناسبات جدیدی نیز در عرصه اجتماعی تعریف می‌شد. ازاین‌پس، نقش سازمان‌های مذهبی و اوقاف که تا پیش‌ازاین نقش عظیمی در رفاه اجتماعی جامعه داشتند، کمرنگ شد و این وظایف به دولت محول گردید. الگوی حکومت پهلوی اول در زمینه خدمات و رفاه اجتماعی تا حدود زیادی از الگوی رایج در کشورهای غربی متأثر بود. به‌طور مثال دولت در سطح وزارتخانه‌های مختلف ... مطالعه بیشتر
اقتصاد

ماژول ۳ کلیپ ۱: رفتار اجتماعی در نظریه اقتصادی

موضوع بحث دو فصل پیش قدرت بود. اینکه چگونه فرایند سیاسی به جریان می‌افتد و حکومت متمرکز ایجاد می‌شود و اگر بخت با کشوری یار باشد به حکومت فراگیر می‌رسد. همچنین در عمل دیدیم برخی جوامع به هیچ‌کدام از ویژگی‌های متمرکز و فراگیر دست نیافتند، برخی به یکی از آن دو و برخی دیگر به هر دو دست یافتند. اکنون به موضوع کاملا متفاوت شرایط اجتماعی مساعد برای رشد توجه می‌کنیم. شرایط اجتماعی یک قلمروی تا حدی لغزان و نامطمئن است. شرایط اجتماعی را نه به شکل آنچه درباره قدرت در بیرون و در جهان واقعی جریان دارد بلکه به ... مطالعه بیشتر

فساد در کشورهای شکننده: آنچه شاخص ادراک فساد آشکار نمی‌کند

شاخص ادراک فساد چیست؟ شاخص ادراک فساد شاخص سالانه سازمان شفافیت بین‌الملل برای سنجش فساد بین‌المللی است. این شاخص بر اساس نظرسنجی از دیدگاه کارشناسان تجاری در حدود ۱۸۰ کشور و منطقه است. بر اساس نتایج نظرسنجی‌ها، کشورها و مناطق در مقیاس صفر (فاسد زیاد) تا ۱۰۰ (بسیار تمیز) رتبه‌بندی شده‌اند. شاخص ادراک فساد از زمان انتشار اولیه خود در سال ۱۹۹۵، منبعی حیاتی برای سیاست‌گذاران بوده است. همچنین برای محققان، سرمایه‌گذاران و سازمان‌های غیردولتی بوده است که در مبارزه با فساد سرمایه‌گذاری کرده‌اند. شاخص ادراک فساد برای سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که پیشرفت چندانی در مبارزه با فساد، به‌ویژه ... مطالعه بیشتر

دولت و تعارض منافع

یکی از مصادیق تعارض منافع تعارض اتحاد قاعده ­گذار و مجری است که به معنای آن است که نهادی که خود در امری دخیل است و ممکن است از نتایج آن بهره­مند شود، اقدام به وضع قواعدی برای منفعت خود کند. حضور دولت در بازار خودرو و تلاش برای مداخله در قیمت­گذاری محصولات ازجمله نمونه­های این نوع از تعارض منافع است که در این هفته در فضای مجازی کاربران به آن واکنش نشان داده­اند. نفع دولت در بازار خودرو در هفته گذشته مباحثاتی پیرامون بازار خودرو و قیمت‌گذاری دستوری محصولات تولیدشده در ایران در فضای مجازی شکل گرفت. بعضی از ... مطالعه بیشتر
هفتاد و یکمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هفتاد و یکم

  دریافت نسخه الکترونیکی هفتاد و یکمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: علی سعیدی عضو جدید شورای عالی بورس به دلیل تذکرهایی مبنی بر تعارض منافع به سبب عضویت در هیأت مدیره یکی از بانک‌های خصوصی از سمت خود، استعفا کرد. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت لازم است در قوانین خاص مصوب مجلس نیز جلوی تعارضات منافع را گرفت؛ به فرض مثال کمیسیون اقتصادی اصلاح قانون بانک مرکزی را در دستور کار دارد، ممنوعیت‌های قانونی تعارض منافع در بانک مرکزی را در ... مطالعه بیشتر
دموکراتیزاسیون

رفاه و آزادی در گرو طراحی علمی مسیر دموکراتیزاسیون

چرا برخی تلاش‌ها در جهت بسط دموکراسی به موفقیت دست می‌یابند اما عمده این اقدامات بدون دستاورد چندانی شکست می‌خورند؟ کتاب «شوک به سیستم: کودتاها، انتخابات و جنگ در راه دموکراتیزاسیون[۱]» با بهره‌گیری از یکی از عظیم‌ترین آنالیزهای کمی و کیفی در مورد دموکراسی برخی از باورهای عام در این مورد را رد می‌کند و ایده‌های بدیعی را پیش می‌نهد. این کتاب که حاصل پژوهش‌های مایکل میلر استاد علوم سیاسی دانشگاه جورج واشنگتن است، در جولای ۲۰۲۱ توسط انتشارات دانشگاه پرینستون منتشر شده است. میلر در این کتاب ادعا می‌کند که با بررسی ۱۳۹ گذار دموکراتیک از سال ۱۸۰۰تا ۲۰۱۴ ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در نظام سلامت

در این کلیپ کوتاه سعی کردیم تا تعارض منافع در نظام سلامت و پیامدهای آن را مختصر شرح دهیم: سه بیمار با گرفتگی و درد قفسه سینه، به سه پزشک متفاوت مراجعه می‌کنند. با وجود علائم مشابه اولی توصیه به ورزش، دومی تجویز آنژیوگرافی و بالن و سومی تجویز جراحی قلب دریافت می‌کند. این آزمایشی است که مارک رادوین استاد حقوق و اخلاق حرفه‌ای دانشگاه هاروارد انجام داده و علت این درمان‌های متفاوت را خصوصی بودن خدمات یک پزشک، عمومی بودن خدمات دیگری تحت نظارت یک شرکت بیمه‌ای و دریافتی ثابت پزشک دیگر می‌داند. پزشکان حتی وقتی صرفاً در بخش ... مطالعه بیشتر
سیستم‌های آشوبناک

آیا صعود و سقوط بورس تقصیر روحانی بود؟

به تصویر بالا نگاه کنید. نمودار بیتکوین برای چند روز پیش است. جالب است؟ نیست؟ بیتکوین بخشی از خودش را دوباره بازتولید کرده. در ریاضیات به این میگویند فراکتال. مثلاً برف دانه‌ها فراکتال اند. حالا فراکتال و بیتکوین و چه ربطی به تعارض منافع دارند؟ الان برایتان میگویم. اما قبل از آن لازم است کمی توضیح راجع به سیستم‌های آشوبناک بدهم. سیستم‌های آشوبناک سیستم‌هایی‌اند که گذر سیستم از یک حالت به حالت بعدی کاملاً رندوم صورت می‌گیرد. یعنی فرآیندی تصادفی است نه علّی. مثلاً بالا انداختن سکه یک فرآیند تصادفی است. سیستم‌های آشوبناک را نه با روابط علّی بلکه با ... مطالعه بیشتر
سوگیری

پژوهش تجربی در حوزه تعارض منافع: نگاهی انتقادی

مایکل دیویس استاد فلسفه مرکز مطالعات اخلاق حرفه در موسسه فناوری ایلینوی ایالات متحده آمریکاست. وی در این مطلب به بررسی انتقادی یک پژوهش تجربی در خصوص تعارض منافع پرداخته است. پژوهش پیش رو در کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» آمده است. این پژوهش رویکردی روان‌شناختی دارد و دیویس سعی کرده نشان دهد که رویکردهای روان‌شناختی به تعارض منافع غالباً با چه نقص‌هایی مواجه هستند. پژوهش مدنظر یکی از ضمیمه‌های گزارشی تحت عنوان «تعارض منافع در پژوهش، آموزش و درمان پزشکی» است که توسط موسسه IQM در سال ۲۰۰۹ منتشر شده است. عنوان ضمیمه مدنظر این ... مطالعه بیشتر
نظام حمایت اجتماعی

شکل‌گیری نظام حمایت اجتماعی در ایران جدید

  بر اساس ساده‌ترین تعریف، حمایت اجتماعی (social protection program) عبارت است از اقدامات دولتی با هدف حمایت درآمدی و افزودن بر ظرفیت‌های نهفته اجتماعی از طریق قائل شدن سهمی برای اعضای جامعه. هدف کلی از اعمال سیاست حمایت اجتماعی، حمایت از افراد فقیر و توانمندسازی آن‌ها از طریق افزایش دارایی‌ها و ظرفیت‌های اجتماعی و ارتقای نهادهای ادغام کننده در نظام اجتماعی است. نتیجه این اقدامات افزایش فرصت‌های در دسترس این‌گونه افراد است تا بدین ترتیب تأمین معیشت آنان تضمین شود (اخوان بهبهانی، ۱۳۹۶: ۶۵). چگونگی شکل‌گیری نظام حمایت اجتماعی در دوران جدید اگرچه مقوله حمایت اجتماعی را نمی‌توان امری ... مطالعه بیشتر

سند ملی کار شایسته: مسیری به سوی حمایت از نیروی کار

سومین جلسه از سلسله نشست‌های هم‌اندیشی درباره مسائل رفاهی نیروی‌کار و برنامه هفتم توسعه در ۲۶ ام آبان ماه ۱۴۰۰ به صورت مجازی توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی برگزار شد و به موضوع سند ملی کار شایسته اختصاص داشت. مفهوم کار شایسته اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط رئیس سازمان بین‌المللی کار (ILO) به‌عنوان ضرورتی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیروی‌کار در بازار کار جهان معرفی شد. سازمان بین‌المللی کار و بسیاری دیگر از سازمان‌های مدافع حقوق کار بر این باورند که کار شایسته، یکی از عوامل مهم توسعه پایدار است. در ایران، موضوع کار شایسته ... مطالعه بیشتر
طرح تعارض منافع

تصویب کلیات طرح مدیریت تعارض منافع

آیا مدیریت تعارض منافع بدون شفافیت ممکن است؟ در هفته گذشته و پس از کش‌وقوس‌های فراوان بالاخره طرح مدیریت تعارض منافع در مجلس به رأی گذاشته شد که درنهایت روز یکشنبه شانزدهم آبان ماه با ۱۵۳ رأی موافق، ۶۴ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع به تصویب رسید. پیش از مطرح‌شدن این طرح لایحه‌ای از سوی دولت در این رابطه پیشنهاد شده بود و برخی کارشناسان این طرح را نسبت به لایحه دارای کاستی‌هایی می‌دانستند، در نهایت نیز با تصویب دوشورای این طرح، بازگشت بی سروصدای آن به کمیسیون اجتماعی برای بررسی مجدد رقم خورد؛ به عبارت دیگر در عین ... مطالعه بیشتر
هفتادمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هفتادم

  دریافت نسخه الکترونیکی هفتادمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: نمایندگان مجلس ضمن تصویب کلیات طرح مدیریت تعارض منافع، طبق پیشنهاد کمیسیون اجتماعی و جمعی از نمایندگان مجلس و تأیید هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، به دو شوری شدن طرح رای دادند تا جزئیات آن مجددا در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مورد رسیدگی قرار گیرد. ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، با اشاره به تصویب کلیات طرح مدیریت تعارض منافع در مجلس در عین عدم وصول لایحه مدیریت تعارض منافع دولت روحانی گفت: لایحه دولت ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع نمایندگان پارلمان سوئیس

آنا کریسمان به عنوان محقق دانشگاه زوریخ در مقاله «آیا سیاست‌مداران می‌توانند در جایگاه قضاوت بنشینند؟» به مطالعه موردی تعارض منافع نمایندگان پارلمان سوئیس در اعتبارسنجی طرح‌های مردمی می‌پردازد. وی در ابتدای مقاله بیان می‌کند وظایف برخی از مشاغل به‌گونه‌ای است که ممکن است ایجاد تعارض منافع کند به‌طور مثال وجود وظایف متعدد در یک شغل. چنانکه اعضای پارلمان سوئیس نیز چنین تعارضاتی را تجربه می‌کنند. به گفته نویسنده وقتی تعارض منافع بروز می‌کند که نمایندگان باید طرح‌های مردمی برای تغییر قانون کشور را بسنجند. در واقع این افراد هم باید نماینده باشند و هم ملزم به خدمت مردمی هستند ... مطالعه بیشتر

انتشار ۵ کتاب در مورد مدیریت موقعیت‌های تعارض منافع

تعارض منافع به‌عنوان تعارض میان پیشبرد منافع شخصی و منافع عمومی، یا اثرگذاری منافع شخصی یا منافع اشخاص وابسته بر تصمیمات، پیشنهادات و عملکرد اشخاص تعریف شده است. تردیدی نیست که تمامی افراد در هر منصب و موقعیتی که باشند، دارای منافع و وابستگی‌های شخصی هستند که آن‌ها را در موقعیت‌های تعارض منافع قرار می‌دهد و بدین سبب می‌توان گفت که بروز تعارض منافع در عرصه‌های مختلف امری اجتناب‌ناپذیر اما قابل مدیریت است. درصورتی‌که موقعیت‌های تعارض منافع به‌درستی مدیریت نشوند، ممکن است به پیامدهایی چون از بین رفتن منابع، کاهش رفاه اجتماعی، عدم پاسخگویی، عدم اجرای صحیح قوانین، ناکارآمدی نظام ... مطالعه بیشتر