تعارض منافع

تعارض منافع در صنعت برق

صنعت برق گرفتار دام تعارض منافع

برق جزو جدایی ناپذیر زندگی امروز است و عدم دسترسی کافی به آن منجر به فقر انرژی گردد. تعارض منافع در صنعت برق هم می‌تواند به این فقر دامن بزند. شناسایی گلوگاه‌های تعارض منافع در صنعت برق می‌تواند علاوه بر امکان دسترسی همگان به این منبع، فرصت‌های ارتکاب به فساد را کاهش دهد. در این اینفوگرافی پنج موقعیت تعارض منافع در صنعت برق مورد توجه قرار گرفته است. موقعیت‌هایی که یک سمت آن منفعت عمومی را شامل می‌شود و سمت دیگر منفعت شخصی و سازمانی است و هر فردی ممکن است درگیر در این دوگانه‌ها شود. مطالب مرتبط: تعارض منافع ... مطالعه بیشتر
تصدی هم‌زمان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چندشغله‌ها در حلقه بسته منافع

تصدی هم‌زمان مشاغل اداری از معضلاتی است که با وجود ایجاد قوانین متعدد برای آن، همچنان پابرجاست و به نظر می‌رسد عزمی جدی برای ریشه‌کن‌کردن این معضل وجود ندارد. اصل ۱۴۱ قانون اساسی، قانون «ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل» که در دی‌ماه ۱۳۷۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و «قانون ممنوعیت تصدی هم‌زمان مشاغل اداری» که جزء قوانین بودجه سال ۹۸ است، مجموعه قوانینی هستند که تا امروز برای این مسئله ایجاد شده‌اند،‌ اما روی کاغذ باقی مانده‌اند. همین باعث شد همچنان شاهد تصدی هم‌زمان چند شغل در دستگاه‌ها باشیم. موسی شهبازی‌غیاثی، کارشناس اقتصادی، شفاف‌نبودن سازوکار انتصابات در ... مطالعه بیشتر
خرید کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

«تضاد منافع و آینده پزشکی»

مارک ای. رادوین استاد حقوق دانشگاه سافولک در کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی به تجزیه‌وتحلیل مقررات گذاری در حوزه منافع در پزشکی و به‌صورت جزئی‌تر، تضاد منافع پزشکان پرداخته است. امری که می‌تواند در انتخاب گزینه‌های درمانی توسط پزشکان مؤثر باشد و لزوما در راستای منافع بیماران نیست. درحالی‌که عموماً جامعه و تنظیم‌کنندگان مقررات، انتظار دارند که پزشکان در انتخاب گزینه‌های درمانی خود بی‌طرف باشند، تنظیم مقررات (یا مقررات زدایی) در حوزه‌های کارآموزان خصوصی، مالکیت پزشکان در مراکز پزشکی، نوع اشتغال آن‌ها (خصوصی، عمومی یا ترکیبی) و انواع پاداش خدمات درمانی، می‌تواند در آن‌ها انگیزه‌های برای ترجیح یک درمان ... مطالعه بیشتر
در‌های گردان

لایحه تعارض منافع در تعلیق

بانک مرکزی چه در جایگاه نهاد ناظر بر بانک‌ها و چه به‌عنوان سیاست‌گذار پولی باید از هر نوع پرتگاهی برای فساد و تعارض منافع دور باشد. این مسئله‌ای است که به‌تازگی بیش از پیش در فضای کارشناسی پررنگ شده است. سیدفرید موسوی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد و نماینده مردم تهران، در‌های گردان را به‌عنوان یکی از اشکال مهم تعارض منافع، از مهم‌ترین معضلاتی می‌داند که سال‌هاست دامن‌گیر نظام بانکی ایران شده است. او با بیان اینکه تا امروز برای این مسئله خلأ قانونی وجود داشته، به طرح بانکداری اسلامی اشاره می‌کند که در صورت تصویب قادر است بخش‌هایی از این معضل ... مطالعه بیشتر
مالیات بر درآمد

کاهش مالیات به دلیل تضاد منافع در مجلس

دولت در بند «الف» تبصره ۶ لایحه بودجه ۹۹ برای اولین‌بار پله‌های مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را مطابق با قوانین بودجه سال‌های ۹۷ و ۹۸ یعنی به صورت مدل پنج‌پله‌ای (از ۱۰ درصد تا ۳۵ درصد) ارائه داد، اما در اتفاقی عجیب، کمیسیون تلفیق مجلس بازگشت به مدل دوپله‌ای مالیات بر درآمد کارمندان (همان مدل ماده ۸۵ قانون مالیات‌های مستقیم) را به تصویب رساند که بر این اساس مقرر شد نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه (سه میلیون تومان) و تا هفت‌برابر آن مشمول مالیات سالانه ... مطالعه بیشتر
درب‌های گردان

ابهام اتاق سیاست‌گذاری

روابطی که بین بانک‌ مرکزی و بانک‌هاست، رابطه‌ای با مفهوم ناظر و منظور نیست. در یک مقطع رئیس کل بانک مرکزی در یک مصاحبه می‌گفت چون هجمه‌‌هایی که به بانک‌ها وارد است خیلی زیاد شده، بانک مرکزی و بانک‌ها باید در کنار یکدیگر در برابر این هجمه‌ها مقاومت کنند. درحالی‌که بانک مرکزی نهاد ناظر است و نمی‌تواند در کنار بانک‌ها قرار بگیرد.  سیدمهدی بنی‌طبا، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با «شرق» از نظر این کارشناس، کسانی که اوایل دهه ۸۰ پیگیر تأسیس بانک خصوصی و تصویب قانون تأسیس بانک‌های غیردولتی در مجلس بودند و بعضا امروز مناصب بالایی در سازمان برنامه ... مطالعه بیشتر
ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

پاداش‌های نجومی برای مشاوران بازنشسته

قرار بود بازنشسته‌ای که سال‌ها در استخدام دولت بود و اکنون مستمری دریافت می‌کند، دوباره به دولت بازنگردد؛ اما ممنوعیت آن در قانون مدیریت خدمات کشوری هم نتوانسته مانعی برسر راه بهره‌گیری مشتاقان به شغل و اسکناس‌های آورده آن باشد. رئیس دیوان محاسبات می‌گوید شرکت‌ها و بانک‌های دولتی امروز شده‌اند حیاط خلوت بازنشستگان و دادستان دیوان هم از به‌کارگیری بازنشستگان و پرداختی‌های غیرمتعارف آنها در شرکت‌های نسل دو و سه شرکت‌های دولتی می‌گوید؛ شرکت‌هایی که سهام دولت در آنها زیر ۵۰ درصد بوده و در شفافیت آنها به‌روی دیوان محاسبات بسته است. یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «شرق» ضمن ... مطالعه بیشتر
نهاد ناظر- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تحدید نهاد ناظر

از انتقادهای مهمی که به نظام بانکداری در ایران مطرح می‌شود و روی آن اتفاق نظر وجود دارد، ضعف نظارتی بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر بر بانک‌های تجاری و عدم اقتدار آن برای اجرای تضمین‌شده سیاست‌های جلوگیری از افزایش خارج از نُرم نقدینگی است. میثم خسروی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با «شرق» می گوید به‌طور‌کلی، ظاهرا سوابق و آینده شغلی تصمیم‌گیرندگان، در ملاحظات بانک مرکزی بسیار مؤثر است؛ خسروی به موارد متعددی اشاره می‌کند که این مسئله به منافع عمومی صدمه زده است؛ از تعیین نرخ سودهای بانکی گرفته تا قوانینی که به نام منافع عمومی وضع ... مطالعه بیشتر
نجومی‌بگیران

بازپرداخت ۳۰۰ ماهه تسهیلات نجومی‌بگیران

یکی از بانک‌های کشور در سال‌های ۹۱ تا ۹۸ به اعضای هیئت‌مدیره و برخی کارکنان خود رقم‌های درخور توجهی وام با نرخ سود یک، دو، هفت و ۱۰ درصد داده است که زمان بازپرداخت این وام‌ها نیز عمدتا شامل ۱۸۰ ماه، ۲۰۰ ماه، ۲۶۰ ماه و ۲۸۸ ماه و… است. در واقع مدیرانی که حدود ۲۰میلیون تومان درآمد ماهانه دارند، وام‌هایی با اقساط دو میلیون تومانی را بین ۱۵ تا ۲۴ سال پرداخت می‌کنند. ضمنا این تسهیلات گاه با عناوینی غیر‌شفاف دریافت می‌شود و واضح نیست دقیقا کدام امور را شامل می‌شوند. تسهیلاتی با عناوین غیرشفاف بر اساس سندی که ... مطالعه بیشتر
بستر توسعه

سیاست مرکزمحور قربانی می‌گیرد

تعارض منافع همان‌طورکه می‌تواند پرتگاهی برای فساد باشد، می‌تواند مانعی در مسیر توسعه حقیقی و همه‌جانبه نیز باشد. تعارض میان منافع ملی و محلی که گاه عمدی و گاه ناخواسته اتفاق می‌افتد، سطوح و اشکال متفاوتی دارد؛ از پروژه‌های عمرانی‌ای که برای قرارگرفتن در خدمت منافع ملی، محلی‌ها را به حاشیه می‌کشاند، تا انتخاباتی که به واسطه آن، هر نماینده سعی دارد تکه بزرگ‌تری از کیک اقتصاد را به مردم حوزه انتخابیه خود اختصاص دهد، حتی اگر کسب رأی مردم آن محل به قیمت آسیب و هدررفت منابع ملی تمام شود. حبیب جباری، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی و اجتماعی، با ... مطالعه بیشتر
خصولتی‌ها

قبضه نظام بانکی توسط خصولتی‌ها

اقتصاد رفاقتی فرصت بزرگی را برای خصولتی‌ها ایجاد کرده است تا با دسترسی به امکانات بانکی ره صدساله دیگران را یک‌شبه طی کنند. خصولتی‌ها که بخش قابل توجهی از سهام بانک‌ها را در دست دارند، قادر هستند منابع بانکی را به اشکال مختلف در خدمت منافعشان قرار دهند، حتی اگر این منافع در تعارض با منافع عموم باشد. در ضمن حتی اگر این سهام را هم در نظر نگیریم، قادرند با نفوذشان بانک‌ها را تحت فشار گذاشته و به‌آسانی اعتبارات بانکی با نرخ‌های ترجیحی بگیرند که اکثر مواقع هم به علت نبود نظارت، اعتبارات در جای دیگری مصرف می‌شود و ... مطالعه بیشتر
اعطای تسهیلات از ستاد تسهیل

دستور اعطای تسهیلات از ستاد تسهیل

در کنار وام‌هایی که از سوی خود بانک‌ها و با اختیار آنان به افراد داده می‌شود و زمینه‌ تعارض منافع را برای مدیران شبکه بانکی فراهم می‌کند، وام‌هایی که از منابع تخصیصی و به صورت سفارشی داده می‌شوند نیز قادر هستند بستر خوبی برای فساد باشند. جاسم گرامی، وکیل دادگستری و کارشناس حقوقی اداره کل حقوقی بانک کشاورزی، به توضیح این جریان در اکثر پرونده‌های بدهی بانکی می‌پردازد و خاطر‌نشان می‌‎کند این وام‌ها به‌راحتی می‌توانند در مرحله صدور مصوبه اولیه، نهادهای خارج از بانک ازجمله نمایندگان مجلس را در موقعیت سفارش و تعارض منافع قرار دهند و دست آخر نیز ... مطالعه بیشتر
شبکه بانکی

کیف پول وابستگان

تعارض منافع در نظام بانکی، تسهیلات را از چرخه طبیعی خود خارج کرده است و بخشی را به سمت مجموعه‌های مرتبط با ذی‌نفعان سوق داده و بخشی را بر اساس دستورات رسیده ‌ از بانک خارج می‌کند. به گفته کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس، ما اکنون در نظام بانکی با این قضیه به شکل گسترده‌ای مواجه هستیم؛ در بانک‌های دولتی تسهیلات به سفارش افراد به برخی ‌‌واگذار می‌شود. سیدعباس پرهیزکاری، دانشجوی دکترای دانشگاه شهید بهشتی و نویسنده گزارش‌هایی با موضوع «آسیب‌شناسی نظام بانکی و عدم نظارت مؤثر بانک مرکزی بر بانک‌ها» برای مرکز پژوهش‌های مجلس، در گفت‌وگو با «شرق» می گوید ... مطالعه بیشتر
مقاله تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در خانواده

دوراهی اجتماعی مساوی با تعارض منافع در مقاله فوق تعریف دوراهی اجتماعی چنین آمده است: «موقعیتی است که در آن بین خواسته‌های فردی و خواسته‌های جمعی، تعارض رخ می‌دهد». باز در تعریفی دیگر «دوراهیی موقعیتی بیان شده است که در آن هر کنشگری عضو یک گروه یا جامعه در آن موقعیت با دو گزینه رو به رو است و باید یکی را انتخاب کند. این انتخاب یا همیارانه یا غیر همیارانه است». هرچند این مفهوم از نظریه‌هایی نظیر، نظریه اخلاق مراقبت، نظریه نقش‌های اجتماعی و نظریه انتخاب عقلانی برگرفته شده است، اما با وجود تعاریفی که ارائه شده است، دوراهی ... مطالعه بیشتر
ماهیت نظام سلامت

اخلاق پزشکی و تعارض منافع

ماهیت نظام سلامت نظام سلامت شامل مواردی چون: بیماری، درمان، داروسازی و داروشناسی، ادوات و تجهیزات پزشکی، ابنیه و اعیان مرتبط با بهداشت و درمان، اقتصاد در بهداشت و درمان، نظام پیشگیری، حمایت و نگه‌داری، حوزه‌های بهزیستی و توان بخشی، آزمایشگاه‌ها و … است. پس به تبع این تعریف بیمار نیز امروزه تبدیل به متقاضی خدمات درمانی شده است که مفهومی بس موسع‌تر از پیش است. اما مسئله اساسی این مقاله در واقع تعارض اخلاق پزشکی با قوانین این حوزه است. البته در بیان این تعارض‌ها تنها به بروز مصداق تعارض بسنده شده و توضیح تفصیلی‌تری را به همراه ندارد. ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع پزشکی

راهکارها شش‌گانه مدیریت تعارض منافع در پزشکی

تبارشناسی تعارض منافع در دانش پزشکی موضوع تعارض منافع در متون پزشکی در دهه ۱۹۸۰ مورد توجه جدی قرار گرفت. مطالعات صورت گرفته طیف وسیعی از تعارضات را شرح داده‌اند که پزشکان، محققان پزشکی و مؤسسات پزشکی را درگیر می‌کند. طبق تعریفی که آقای تامپسون ارائه داده است، «تعارض منافع شامل حالاتی می‌شود که در آن قضاوت حرفه‌ای راجع به یک منفعت اولیه یا اصلی (مانند رفاه بیمار و اعتبار یک تحقیق) بی جهت و ناروا تحت تأثیر یک منفعت ثانویه یا فرعی (مانند بهره مالی) قرار می‌گیرد.» از نگاه این مقاله به‌طورکلی تعارض منافع در حرفه‌ی سلامت، غالباً وقتی ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در داوری

معیارهای بی‌طرفی داوران در موقعیت تعارض منافع

هفت معیار بی‌طرفی، استقلال و افشاء بخش اول اصول راهنما با عنوان «معیارهای کلی راجع به بی‌طرفی، استقلال و افشاء» به بیان هفت معیار کلی پرداخته است: «اصل عام»: این معیار بیان می‌کند که داور باید از آغاز رسیدگی تا پایان بی‌طرف و مستقل باشد؛ «تعارض منفعت»: هر داور در صورت قرار گرفتن در موقعیت تعارض باید از پذیرش ماموریت داوری خودداری نماید. «افشا توسط داور»: اگر از دید طرفین، حقایق یا اوضاع و احوال منجر به تردیدهای داور شود و در استقلال داور خدشه وارد کند، داور باید دست به افشای آن حقایق بزند. «انصراف طرفین»: افشای داور به ... مطالعه بیشتر
سهم‌خواری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

سهم‌خواری به مثابه مصداق تعارض منافع

مفهوم سهم‌خواری سهم‌خواری وقتی اتفاق می‌افتد که یک بیمار توسط پزشکی به پزشک دیگری ارجاع داده شود و به ازای آن، بخشی از درآمد توسط پزشک ارجاع‌دهنده دریافت شود. در عمل سهم‌خواری دو چیز باید اتفاق بیفتد. اول این‌که ارجاع بیمار انجام شده باشد و دوم این‌که صرفاً به‌خاطر ارجاع بیمار و نه به‌خاطر خدمات ارائه شده به بیمار، انتفاع مالی نصیب ارجاع‌دهنده شده باشد. پرداخت‌های مالی غیرمجاز و سهم‌خواری پدیده‌ای غیرقانونی و غیراخلاقی است و به تدریج به‌عنوان یک اپیدمی جامعه‌ی پزشکی در سراسر جهان را مورد تهدید قرار می‌دهد. سهم‌خواری وقتی اتفاق می‌افتد که یک بیمار توسط پزشکی ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع میان مدیران و سهامداران

پیوند تئوری تحلیل ذی‌نفعان و تعارض منافع

ماهیت مفهوم شرکت بنگاه، سازمان، شرکت و موسسه نام‌هایی هستند که رشته‌های مختلف به یک مفهوم واحد می‌گویند. بنگاه مفهومی اقتصادی، سازمان مفهومی مدیریتی و شرکت و موسسه مفهومی حقوقی هستند. در تعریف و کاکرد شرکت نظریه‌ها و رویکردهای متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته است. نظریه بنگاه‌ها، نظریه اقتصادی، نظریه شبکه قراردادها، هزینه معاملات و غیره از این جمله هستند. از دیدگاه نئوکلاسیک‌ها شرکت یک سازمان اقتصادی است که منابع را برای تولید کالا و خدمات هدایت می‌کند. در واقع در این تعریف مدیریت سازمان که از طرف سهامداران تفویض اختیار شده است موظف به بیشینه کردن سود شرکت است. ... مطالعه بیشتر
مدیریت ذی‌نفعان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ذی‌نفعان: از تعارض تا هماهنگی

نمودار شماتیک فوق بخشی از ذی‌نفعان یک سازمان را نشان می‌­دهد. نوع منفعت هرکدام از گروه­های بالا مشخص است، بنابراین به عنوان توضیح آنکه منظور از «گروه­هایی که منافع ویژه دارند» گروه­هایی مدنی همچون سازمان­های زیست­‌محیطی، حامی حقوق زنان، حمایت از مصرف­‌کننده و غیره است. بخش سوم این مقاله به تشریح منفعت هرکدام از این ذی­نفعان می ­پردازد: سهامداران مشارکت در توزیع سود، حق خرید سهام جدید، حق رای، بازرسی، انتقال سهام، انتخاب هئیت مدیره بستانکاران پرداخت اصل و فرع بدهی، ایمنی دارایی مورد وثیقه، اولویت نسبی در زمان انحلال و کارکنان رضایت مالی، اجتماعی و روانی در محل کار، ... مطالعه بیشتر