تعارض منافع در نظام سلامت و درمان

تخلفات پزشکی

تعارض منافع در سازمان نظام پزشکی ایران

سازمان نظام پزشکی به‌عنوان نهاد صنفی حامی پزشکان و یا بیماران، به اشکال گوناگون در کشورها وجود دارد.  هدف اصلی سازمان‌های نظام پزشکی از بدو تأسیس، تشکیل انجمنی از سوی پزشکان سرآمد و شناسایی، ارزیابی و اعتباربخشی پزشکان مشغول به کار در آن کشور بوده است. مواردی از قبیل صدور مجوز و اعتباربخشی را می‌توان از هسته و تفکر اصلی برای تشکیل سازمان نظام پزشکی در کشورهای مختلف دانست که دریک حیطه جغرافیایی خاص سبب ایجاد یک شاخص حداقلی برای همه پزشکان آن کشور می‌شود. تعارض منافع در سازمان نظام پزشکی حیطه فعالیت سازمان‌های نظام پزشکی در همه کشورها، با ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در کلینیک های ترک اعتیاد

تعارض منافع در کلینیک‌های ترک اعتیاد(MMT)

از اوایل سال ۱۳۸۲ متادون درمانی به منظور کاهش آسیب و کنترل بیماری‌های مانند ایدز و هپاتیت وارد چرخه درمان اعتیاد در کشور شده است. این دارو هم‌اکنون در مراکز درمان نگه‌دارنده با متادون در دسترس معتادان قرار می‌گیرد. رصد اخبار نشان می‌دهد که از دهه پیش اخباری در رابطه با نشت این دارو در اخبار مشاهده می‌شود. در این نوشتار از منظر تعارض منافع به متادون درمانی و نشت متادون از مراکز مذکور پرداخته می‌شود. بررسی‌ها نشان داده است چند موقعیت تعارض منافع در کلینیک‌های ترک اعتیاد به هم گره خورده، که حل مسئله را برای سیاست‌گذاران این حوزه ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نظام سلامت

تعارض وظایف در نظام سلامت

تعارض وظایف یکی از موقعیت‌های ساختاری و نظام‌مند تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی است. تعارض وظایف در نظام سلامت را می‌توان یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های تعارض منافع در کشور دانست. تعارض وظایف در دستگاه‌های دولتی به دلایل متعددی پدید می‌آید. اما مهم‌ترین دلیل آن عدم توجه در زمان طراحی سازمان است. علاوه‌براین موضوع انتزاع و ادغام دستگاه‌ها در یکدیگر یکی از عمده‌ترین دلایل شکل‌گیری تعارض وظایف در سازمان‌ها است. در ادامه این یادداشت به پیامدهای تعارض وظایف در نظام سلامت پرداخته خواهد شد.  “بهداشت” و “درمان” مصداق بارز تعارض وظایف در نظام سلامت تأمین سلامت آحاد جامعه وظیفه اصلی وزارت ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در نظام سلامت

در این کلیپ کوتاه سعی کردیم تا تعارض منافع در نظام سلامت و پیامدهای آن را مختصر شرح دهیم: سه بیمار با گرفتگی و درد قفسه سینه، به سه پزشک متفاوت مراجعه می‌کنند. با وجود علائم مشابه اولی توصیه به ورزش، دومی تجویز آنژیوگرافی و بالن و سومی تجویز جراحی قلب دریافت می‌کند. این آزمایشی است که مارک رادوین استاد حقوق و اخلاق حرفه‌ای دانشگاه هاروارد انجام داده و علت این درمان‌های متفاوت را خصوصی بودن خدمات یک پزشک، عمومی بودن خدمات دیگری تحت نظارت یک شرکت بیمه‌ای و دریافتی ثابت پزشک دیگر می‌داند. پزشکان حتی وقتی صرفاً در بخش ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در پزشکی

تعارض منافع در پزشکی

مترجمان کتاب «تعارض منافع در آموزش، پژوهش و اقدامات پزشکی» در اهمیت موضوع تعارض منافع در نظام بهداشت و سلامت کشور بر این امر تأکید دارند که برنامه‌های گوناگون اصلاح نظام سلامت ایران همچون برنامه‌های مربوط به پزشک خانواده، پوشش همگانی بیمه سلامت و پرونده الکترونیک سلامت به این دلیل به اهداف خود و موفقیت دست نیافته‌اند که کژ کارکردی‌های بسیاری در نظام حکمرانی کشور همچون برخی دیگر کشورها وجود دارد. ازاین‌روست که در دیگر کشورها سعی شده است با توسعه ادبیات حکمرانی خوب و تقویت و اصلاح نظام حکمرانی بر این‌گونه مسائل و ناکارآمدی‌ها فائق آمد درحالی‌که در ایران ... مطالعه بیشتر
نظام بهداشت و درمان

کشاکش منافع| قسمت پنجم: تعارض منافع در نظام سلامت و درمان

  اوایل سال ۱۳۹۹ بود که ۱۷ نفر از وزرا و معاونین وزرای سابق وزارت بهداشت در نامه ای خطاب به دکتر نمکی وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فساد و تعارض منافع در زیرمجموعه های این وزارتخانه خبر دادند. مدیریت تعارض منافع و مبارزه با فساد در نظام بهداشت و درمان، گره خورده با منافع بسیاری از پزشکان، شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی، شرکت های بیمه و بخش های زیاد دیگری درون و بیرون نظام سلامت است. هر کدام از بازیگران عرصه نظام سلامت، منافعی ویژه خود دارند که سعی میکنند از طریق حضور در بدنه ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نظام دارویی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در نظام دارویی

فساد و تعارض منافع در نظام دارویی یکی از مسائل اساسی در ناکارآمدی سیستم‌های بهداشتی و درمانی است زیرا بخشی از هزینه‌های بهداشتی صرف تهیه داروها می‌شود. یافته کلی گزارش «آسیب‌ها و فسادها در نظام دارویی کشور» بیانگر این است که سازمان غذا و دارو درگیر سوداگری تجاری در عرصه واردات و عرضه دارو است و در برابر ایجاد تغییرات اصلاح‌طلبانه به‌شدت مقاومت دارند. این گزارش از توصیف صنعت دارویی آغازشده و پس از بررسی نظری تعارض منافع در حوزه دارو، تلاش شده تا گلوگاه‌های فساد و تعارض منافع حوزه دارو شناسایی و بر اساس آن توصیه‌های سیاستی ارائه شود. ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع مالی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

واکسن کرونا گرفتار تعارض منافع مالی

در یک دسته‌بندی کلی تعارض منافع را می‌توان به دو نوع تعارض منافع مالی و غیرمالی تقسیم‌بندی کرد. تعارض منافع مالی به‌طورکلی شامل موقعیت‌هایی است که به نحوی شامل منفعتی مالی شوند. این نوع از تعارض منافع در تحقیقات علمی بخصوص در حوزه بهداشت و درمان به‌وفور وجود دارد. تعارض منافع در تحقیق علمی در مواردی وجود دارد که فرد منافع یا تعهدات خود را نسبت به وظایف و مسئولیت‌های خود به‌عنوان محقق ترجیح دهد. این نوع تعارض منافع ممکن است واقعی، بالقوه یا شبهه تعارض منافع باشد. برای مثالی در حوزه بهداشت و درمان (حوزه موردبحث این یادداشت) می‌توان ... مطالعه بیشتر
تلاقی منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

صدور مجوز واردات مدیران برای خودشان

«سال ۱۳۹۷ که با شدیدترین مسائل تحریمی و مشکلات ارزی مواجه بودیم، بیش از ۶۰۰ میلیون دلار به واردات داروهایی اختصاص داده شده که این داروها تولیدکننده داخلی داشتند. کشوری که ارز ندارد و تحریم شده، باید روی دلار به دلار مصارف ارزی‌اش دقت و کنترل داشته باشد. چرا شرکت دارویی که برایش سرمایه‌گذاری شده و خط تولید و پرسنل دارد، یک‌باره تعطیل می‌شود و همین دارو به چندین برابر قیمت وارد می‌شود؟ تنها جواب تلاقی منافع است. در سال ۹۷، ۶۰ درصد ارز کشور به واردات اختصاص یافته اما متأسفانه هیچ اطلاعات شفافی از تخصیص آن نداریم، مگر به‌طور ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت بهداشت-مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فرصتی برای مدیریت تعارض منافع در وزارت بهداشت و درمان

۳ام اردیبهشت ماه سال جاری وزیر و برخی از معاونین اسبق وزارت بهداشت در نامه‌ای به سعید نمکی از فساد ساختاری در این وزارتخانه خبر داده و خواهان حل این موضوع شدند. آن‌ها موضوع تعارض منافع (conflict of interests ) را در زمره مهم‌ترین بلاهای آسیب‌رسان در ساختار بهداشت و درمان کشور ذکر کرده؛ که به دلیل ویژگی‌های اختصاصی این حوزه منجر به شکل‌گیری ساختارمند فساد در برخی از اجزاء وزارت بهداشت شده است. در حالت کلی تعارض منافع به شرایطی گفته می‌شود که فرد یا سازمان در دوراهی انتخاب میان منافع شخصی، حزبی، گروهی یا خانوادگی خود از یک ... مطالعه بیشتر
تعرفه‌های درمانی

شفافیت مهمترین راهکار مقابله با تعارض منافع در نظام سلامت

مسئله تعارض منافع و به‌ویژه فعالیت افراد به‌طور هم‌زمان در بخش سیاست‌گذاری‌های عمومی یک حوزه و بخش خصوصی همان حوزه معضلی است که در تمام بخش‌ها و ارگان‌های کشور وجود دارد. اخیرا با نامه‌ای که برخی از استادان، معاونان و وزیر سابق بهداشت به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نوشتند و شائبه‌هایی که درباره رفتار وزارت بهداشت در آزمون یکی از داروهای مؤثر در بیماری کرونا شنیده می‌شود، بحث تعارض منافع در نظام سلامت بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده است. علی جعفریان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌وگو با «شرق» چهار عامل را در کنترل تعارض منافع مؤثر می‌خواند ... مطالعه بیشتر
فساد ساختاری در وزارت بهداشت

نام‌های آشنا در شرکت‌های خلق‌الساعه دارویی

مدتی پیش وزیر و برخی معاونان اسبق وزارت بهداشت درخصوص فساد ساختاری در این وزارتخانه به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نامه نوشتند. آن‌طور که در این نامه اشاره شده؛ قدرت نفوذ افراد از آنجا می‌آید که برخی افراد هم‌زمان با فعالیت در بخش خصوصی، سمت دولتی هم دارند و قادرند در سیاست‌گذاری عمومی برای همان حوزه نقش‌آفرینی کنند. از مهم‌ترین مصادیق آن در وزارت بهداشت، مجوزهایی است که عمدتا در گذشته برای تولید دارو و تجهیزات پزشکی به نام برخی مدیران سابق وزارت بهداشت صادر شده و پروانه تولید به نام خود یا همسر و فرزندان آنان اخذ شده است. ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در پزشکی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

وقتی تعارض منافع در نظام سلامت نفس می­ گیرد

بیش از دو ماه از ورود رسمی کرونا به ایران می‌گذرد و بر اساس نظر کارشناسان وزارت بهداشت اگرچه شیب ابتلای شهروندان به این ویروس نزولی شده است، اما در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی احتمال ورود مجدد به پیک وجود دارد. این موضوع جدای از آن است که بسیاری از کارشناسان خطر این ویروس در پاییز را نیز یادآور می‌شوند. بر اساس آمار رسمی تا روز یکشنبه ۷ اردیبهشت تعداد کل مبتلایان به این ویروس به ۹۰۴۸۱ مورد و مرگ و میر ناشی از آن به ۵۷۱۰ نفر رسیده است. بر اساس توصیه کارشناسان داخلی و بین‌المللی اصلی‌ترین شیوه ... مطالعه بیشتر
خرید کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

«تضاد منافع و آینده پزشکی»

مارک ای. رادوین استاد حقوق دانشگاه سافولک در کتاب تضاد منافع و آینده پزشکی به تجزیه‌وتحلیل مقررات گذاری در حوزه منافع در پزشکی و به‌صورت جزئی‌تر، تضاد منافع پزشکان پرداخته است. امری که می‌تواند در انتخاب گزینه‌های درمانی توسط پزشکان مؤثر باشد و لزوما در راستای منافع بیماران نیست. درحالی‌که عموماً جامعه و تنظیم‌کنندگان مقررات، انتظار دارند که پزشکان در انتخاب گزینه‌های درمانی خود بی‌طرف باشند، تنظیم مقررات (یا مقررات زدایی) در حوزه‌های کارآموزان خصوصی، مالکیت پزشکان در مراکز پزشکی، نوع اشتغال آن‌ها (خصوصی، عمومی یا ترکیبی) و انواع پاداش خدمات درمانی، می‌تواند در آن‌ها انگیزه‌های برای ترجیح یک درمان ... مطالعه بیشتر
ماهیت نظام سلامت

اخلاق پزشکی و تعارض منافع

ماهیت نظام سلامت نظام سلامت شامل مواردی چون: بیماری، درمان، داروسازی و داروشناسی، ادوات و تجهیزات پزشکی، ابنیه و اعیان مرتبط با بهداشت و درمان، اقتصاد در بهداشت و درمان، نظام پیشگیری، حمایت و نگه‌داری، حوزه‌های بهزیستی و توان بخشی، آزمایشگاه‌ها و … است. پس به تبع این تعریف بیمار نیز امروزه تبدیل به متقاضی خدمات درمانی شده است که مفهومی بس موسع‌تر از پیش است. اما مسئله اساسی این مقاله در واقع تعارض اخلاق پزشکی با قوانین این حوزه است. البته در بیان این تعارض‌ها تنها به بروز مصداق تعارض بسنده شده و توضیح تفصیلی‌تری را به همراه ندارد. ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع پزشکی

راهکارها شش‌گانه مدیریت تعارض منافع در پزشکی

تبارشناسی تعارض منافع در دانش پزشکی موضوع تعارض منافع در متون پزشکی در دهه ۱۹۸۰ مورد توجه جدی قرار گرفت. مطالعات صورت گرفته طیف وسیعی از تعارضات را شرح داده‌اند که پزشکان، محققان پزشکی و مؤسسات پزشکی را درگیر می‌کند. طبق تعریفی که آقای تامپسون ارائه داده است، «تعارض منافع شامل حالاتی می‌شود که در آن قضاوت حرفه‌ای راجع به یک منفعت اولیه یا اصلی (مانند رفاه بیمار و اعتبار یک تحقیق) بی جهت و ناروا تحت تأثیر یک منفعت ثانویه یا فرعی (مانند بهره مالی) قرار می‌گیرد.» از نگاه این مقاله به‌طورکلی تعارض منافع در حرفه‌ی سلامت، غالباً وقتی ... مطالعه بیشتر
سهم‌خواری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

سهم‌خواری به مثابه مصداق تعارض منافع

مفهوم سهم‌خواری سهم‌خواری وقتی اتفاق می‌افتد که یک بیمار توسط پزشکی به پزشک دیگری ارجاع داده شود و به ازای آن، بخشی از درآمد توسط پزشک ارجاع‌دهنده دریافت شود. در عمل سهم‌خواری دو چیز باید اتفاق بیفتد. اول این‌که ارجاع بیمار انجام شده باشد و دوم این‌که صرفاً به‌خاطر ارجاع بیمار و نه به‌خاطر خدمات ارائه شده به بیمار، انتفاع مالی نصیب ارجاع‌دهنده شده باشد. پرداخت‌های مالی غیرمجاز و سهم‌خواری پدیده‌ای غیرقانونی و غیراخلاقی است و به تدریج به‌عنوان یک اپیدمی جامعه‌ی پزشکی در سراسر جهان را مورد تهدید قرار می‌دهد. سهم‌خواری وقتی اتفاق می‌افتد که یک بیمار توسط پزشکی ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در دندان پزشکی

تعارض منافع در دندان پزشکی

تعارض منافع در تعارض منافع، بین وظایف دندان پزشک در قبال بیمار و منافع شخصی‌اش تعارض به وجود می‌آید. مهم‌ترین نگرانی موجود در اولویت قرار گرفتن اهداف تجاری به جای ارائه‌ی خدمات مبتنی بر دانش تخصصی از سوی دندان پزشکان است که می‌تواند به تنزل اعتماد بیمار به آنان منجر شود. تعارض منافع ممکن است به اشکال مختلف رخ دهد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سهم خواری، خودارجاعی، در یافت هدیه از بیمار و صنعت اشاره کرد. اهمیت تعارض منافع از این جهت است که می‌تواند به رابطه‌ی میان پزشک و بیمار و به تبع آن اعتماد بین آنان ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نگارش

تعارض منافع در انتشار مقالات پزشکی

تعارض منافع در نگارش تعارض منافع در دو بعد اقتصادی و غیراقتصادی ظهور می‌یابد که این تعارض منافع در امر نگارش موجب می‌شود که هیئت تحریره، داوران، نویسندگان از انجام فعالیت اصلی خود و رعایت امانت و صداقت در امر نگارش دور شوند که در صورت رخداد چنین امری سلامت آحاد جامعه به خطر می‌افتد. این پژوهش درصدد رفع این پدیده و راه‌های مقابله با آن است. وجود تعارض در منافع به خودی خود به عنوان یک امر منفی تلقی نمی‌گردد، البته به شرط آن که هر یک از افراد به طور صادقانه نسبت به افشای آن اقدام نمایند. تعارض ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حفظ حریم خصوصی

تعارض منافع؛ حفظ حریم خصوصی یا افشای اطلاعات ژنتیکی بیماران؟

حریم خصوصی بیمار حقی بنیادین، نشأت گرفته از کرامت انسانی و واجد ارزش اساسی است اما امکان تعارض آن با منافع دیگر اعم از خصوصی و عمومی منتفی نبوده و لذا هرگز نمی‌توان آن را به عنوان حقی مطلق و بدون محدودیت و استثناء تلقی نمود (آندرلیک و روستین، ۲۰۰۱، ص ۴۰۷) تعارض منافع در حفظ حریم خصوصی – افشای اطلاعات ژنتیکی بسترهای گوناگون روابط که به سبب وجود زمینه‌های تقابل در منافع فردی و یا اجتماعی، مستعد بروز عارض میان ضرورت حمایت از حریم خصوصی و یا لزوم افشای اطلاعات ژنتیکی هستند، عبارتند از: شخص بیمار در این فرض ... مطالعه بیشتر