بخشنامه تعارض منافع آموزش و پرورش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بخشنامه مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش؛ یک تحلیل کوتاه

در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ وزیر آموزش و پرورش در حساب کاربری توییتر خود اعلام کرد که مصمم است لایحه تعارض منافع را در وزارت آموزش و پرورش اجرایی کند. بر همین اساس یکشنبه ۱ تیر متن بخشنامه مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش منتشر شد. این بخشنامه به مشمولان دو ماه فرصت داده تا تکلیف خود را مشخص و از میان کار در مناصب عمومی و فعالیت خصوصی یکی را انتخاب کنند. لازم به ذکر است در سال گذشته رئیس سازمان بهزیستی نیز کارکنان سازمان بهزیستی را از اشتغال همزمان در مراکز مرتبط به بهزیستی منع کرد و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در آموزش و پرورش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجارب جهانی تعارض منافع در آموزش و پرورش

اخیراً محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، در توییتی اعلام کرد که مدیران آموزش و پرورش مشمول لایحه مدیریت تعارض منافع در رده‌های مختلف باید ظرف مدت دو ماه تکلیف خود را مشخص کنند. وی با بیان اینکه مدیریت تعارض منافع از اصلی‌ترین راهبردهای پیشگیری از فساد است، اعلام کرد مصمم است مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش را عملیاتی کند. بر اساس این توییت «ممنوعیت هم‌زمان راه‌اندازی و اداره مدرسه یا مرکز آموزش وپرورش غیردولتی توسط مدیران و بستگان آنان با عضویت در شورای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت مرکزی و نیز شورای نظارت استان‌ها و شهرستان‌ها به‌عنوان موقعیت ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع بازیافت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع جان صنعت بازیافت را می‌گیرد

کارگروه شناسایی تعارض منافع سازمان شهرداری در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به منظور بررسی تأثیر تعارض منافع متولیان مدیریت شهری بر سازوکارهای بازیافت زباله، مدتی است این مسئله را در دستور کار خود قرار داده است که روابط و ساختار مدیریت پسماند را از منظر تعارض منافع بررسی کند. در این راستا در این گزارش که ترجمه‌ایست از مصاحبه دیوید برنشتاین (David Bornstein) خبرنگار روزنامه نیویورک‌تایمز با میچ هدلاند (Mitch Hedlund) از بنیان‌گذاران سازمان غیرتجاری “بازیافت در سرتاسر آمریکا” (Recycle Across America) که توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی تدوین شده است، به بررسی این موضوع در ... مطالعه بیشتر
اتحاد قاعده‌گذار و مجری

تعارض منافع در بانک مرکزی

سال‌هاست که استقلال بانک مرکزی از دولت به عنوان یکی از چالش‌های عمده نظام بانکی ایران معرفی می‌شود. با این حال به طور متداول این مشکل تحت عنوان تعارض منافع در بانک مرکزی صورت‌بندی نمی‌شد. اما اگر نگاهی به انواع تعارض منافع داشته باشیم، آنگاه به سادگی می‌توانیم عدم استقلال بانک مرکزی از دولت را به عنوان اتحاد قاعده‌گذار و مجری صورت‌بندی کنیم. این تعارض منافع در بانک مرکزی مشکلات عدیده‌ای برای اقتصاد ایران به بار می‌آورد. اتحاد قاعده‌گذار و مجری چیست؟ در ادبیات تعارض منافع، اتحاد قاعده‌گذار و مجری زمانی رخ می‌دهد که افراد برای خود قاعده‌گذاری کنند. حقوق‌های ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع سازمان حفاظت محیط زیست -مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راهنمای اصول اخلاقی و تعارض منافع در موسسات حفاظت محیط زیست ایالات متحده

ماموریت اصلی سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا که در سال ۱۹۷۰ تاسیس شد ایجاد استانداردها و قوانین ارتقادهنده سلامت افراد و محیط زیست است. کارمندان سازمان حفاظت محیط زیست همانند سایر کارمندان دولتی در ایالات متحده تابع قوانین و مقرراتی هستند تا رفتار و تصمیمات آن‌ها طوری تنظیم شود که به دور از هر گونه جهت‌گیری شخصی و سیاسی باشد. تنها در این حالت است که آنها در مسیر اجرای قانون و برقراری نفع عمومی حرکت خواهند کرد. یکی از این قوانین، اساسنامه مدیریت تعارض منافع و مقررات اخلاقی در رفتارهای دولتی در سازمان محیط زیست است. اساسنامه تعارض منافع، ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در آموزش و پرورش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع، نام جدید دردسر قدیمی

شاید اصطلاح «تعارض منافع» در وهله اول ناآشنا به نظر برسد و در یک جست‌وجوی اولیه، مطالب زیادی در این مورد به زبان فارسی یافت نشود؛ اما همه ما در برخوردهای هرروزه خود با دستگاه‌های اداری (از بخش آموزش گرفته تا بازارهای سرمایه و بورس) ممکن است مشکلاتی ریشه‌دار را لیست کنیم که نادانسته همه آن‌ها مصادیقی از تعارض منافع خواهند بود. واگذاری پروژه‌های دولتی به شرکت‌های وابسته به مدیران یا اقوام آن‌ها، دریافت هدیه یا پول در قبال ارائه خدمات دولتی و استخدام و انتصاب اقوام در بخش دولتی همه از مصادیق تعارض منافع هستند. شاید در بحث‌های غیرکارشناسی ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حوزه ی برق- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ضرورت توجه به تعارض منافع در لایحه «نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق»

در هر نهاد یا سازمانی امکان شکل‌گیری موقعیت‌های تعارض منافع وجود دارد. چنانکه تعریف آن ناظر بر موقعیت دوراهی فرد یا سازمان در مواجهه بین انتخاب منافع خود و منافع عمومی است که می‌تواند وظیفه حرفه‌ای و شغلی را تحت تأثیر قرار دهد. به نظر می‌رسد که تعارض منافع «هیات تنظیم مقررات بازار برق» و یا نهاد جایگزین آن یعنی نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق هم درگیر تعارض منافع باشند. هیات دولت در جلسه روز هیجدهم خردادماه لایحه «تأسیس نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق» را تصویب کرد. این لایحه با هدف جلوگیری از ایجاد انحصارات طبیعی در بخش برق و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در موسسات خیریه-مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چهار گام مدیریت تعارض منافع در خیریه‌ها

خیریه‌ها و افراد زیر مجموعه آن نقش بسزایی در اعتبار بخشی به خیریه، فعالیت در جهت منافع خیریه، پیش بردن اهداف خیریه و اجتماع خود و خیرین دیگر دارند. در این میان گاه پیش می‌اید که منافع شخصی فرد با وظایف او در تعارض قرار گیرد. در اینجا ضرورت مدیریت درست تعارض منافع اهمیت می‌یابد. سازمان‌های خیریۀ استرالیا از موفق‌ترین سازمان‌های خیریه در سطح جهان قلمداد شده‌اند که توانسته‌اند اعتبار زیادی برای خود کسب کنند. از این رو در جامعۀ استرالیا، خیریه‌ها یکی از مورد اعتمادترین سازمان‌ها هستند. این اعتبار، اعتمادبه‌نفس خیرین و فعالان داوطلب را بالا می‌برد و از ... مطالعه بیشتر

لابی‌گران مقابل قانون

قوانین متعدد در زمینه مبارزه با فساد در شقوق مختلف، از این جهت ضعیف عمل کرده که لابی‌گران همچنان مشغول به کار هستند و منافع آنها نخواهد گذاشت قوانین به درستی اجرا شود. بنابراین صرف داشتن یک قانون نمی‌تواند انتظارات را برای مقابله و از بین بردن فساد برآورده کند. امروز با پدیده‌هایی مواجه هستیم که پیش‌تر کمتر به چشم می‌خورد. مانند وزیری که در شرکت‌های خصوصی نیز سمت داشته و منافع خانوادگی خود را نیز دنبال می‌کرد. یا مدیرکلی که مسئول تنظیم بازار است و خودش شرکت واردکننده کالا دارد. خودش بخش‌نامه می‌دهد و خودش از آن بخش‌نامه نفع ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در دانشگاه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مدیریت تعارض منافع در تعاملات دانشگاه و صنعت

تعارض منافع در دانشگاه ها در ایالات متحده آمریکا بدان علت بالا گرفت که در سال ۱۹۸۰ توسط کنگره آمریکا قانونی تحت عنوان بای دال[۱]تصویب شد که به دانشگاه‌ها اجازه می‌داد که با سپردن برخی امتیازهای پژوهش‌های‌شان به صنعت از حمایت‌های مالی بهره‌مند شوند. بدین ترتیب دارایی دانشمندان که همان امتیازات پژوهشی بود بین دانشگاه و صنعت به اشتراک گذاشته شد. با وجود موفقیت‌هایی که این شیوه همکاری با خود به دنبال آورد و موجب تأسیس کارخانه‌ها و صنایع جدید زیادی پیرامون امتیازاتی که دانشگاه‌ها اعطا می‌کردند، شد اما از سوی دیگر به شکل‌گیری تعارضات و مسائلی نیز انجامید. ورود ... مطالعه بیشتر
مثال برای تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راهکاری برای مدیریت تعارض منافع در بخش مدیریت پسماند (بررسی تطبیقی نمونۀ موردی بریتانیا)

مدیریت پسماند در اثر مصرف بی‌رویه و افسار گسیخته در بسیاری از کشورهای جهان به یک دغدغه ملی تبدیل شده است. برخی کشورها نظیر آلمان، اتریش و کره شمالی توانسته‌اند به نرخ بازیافت قابل توجهی دست پیدا کنند و بیش از نیمی از زباله‌های تولید شده در کشورشان را بازیافت کرده و به چرخه مصرف بازگردانند. ساختار مدیریتی و سیاست‌گذاری بهینه و مدیریت تعارضات منافع دستگاه‌های متولی مدیریت پسماند نقش عمده‌ای در موفقیت این کشورها در حصول این نتیجه داشته است. متأسفانه ایران از آن دسته کشورهایی است که در مدیریت پسماند ناکارآمد ظاهر شده است. نرخ ناچیز بازیافت در ... مطالعه بیشتر
مستأجران و کرونا

گزارش ۱۰| دولت‌ها چگونه در میانۀ بحران از مستأجران حمایت می‌کنند؟

شیوع ویروس کرونا، اغلب جنبه‌های حیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انسان‌ها را متأثر ساخته است. یکی از این جنبه‌ها که در ارتباط تنگاتنگ با حیات روزمرۀ انسان‌ها قرار دارد، بخش مسکن و اجاره‌داری ‌است. در مجموع بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور، ۵۱ درصد جمعیت استان تهران و ۴۴ درصد جمعیت شهر تهران اجاره‌نشین هستند. مستأجرینی که در میانۀ بحران مدت قراردادشان به اتمام رسیده است یا قادر به پرداخت اجاره‌ نیستند، از یک سو با دشواری‌های جست‌وجو برای خانه در ایام کرونا روبه‌رو هستند، و از سوی دیگر با افزایش شدید نرخ اجاره‌بها. مشکلات اما به بحران کرونا محدود ... مطالعه بیشتر
شتغال همزمان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چگونه اشتغال همزمان و درب‌های گردان در قالب مشاوره به ناکارآمدی منجر می‌شود؟

اشتغال همزمان یکی از رایج‌ترین و پردامنه‌ترین انواع تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی است. کارکنان سازمان‌های عمومی به‌طور متداول با توجه به رانت اطلاعاتی، شبکه ارتباطی و دسترسی به مشتریان خدمات خود علاقه‌مند به تأسیس کسب‌وکارهای خصوصی مرتبط با حیطه شغلی خود در دستگاه دولتی هستند. حال برخی از این افراد یا ترجیح می‌دهند به‌صورت همزمان شغل فرعی خود را اداره کنند که در ادبیات تعارض منافع به‌عنوان اشتغال همزمان یا حیاط‌خلوت شناخته می‌شود، یا در دوران فراغت خود از مشاغل دولتی به‌سوی مشاغل خصوصی مرتبط می‌روند که آن را درب‌های گردان می‌نامند. آیا اشتغال همزمان تعارض منافع است؟ بررسی ... مطالعه بیشتر
جعبه ابزار مدیریت تعارض منافع در عرصه عمومی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

معرفی جعبه ابزار «مدیریت تعارض منافع در عرصه عمومی»

جعبه ابزار «مدیریت تعارض منافع در عرصه عمومی» توسط سازمان OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) تهیه شده و آن‌طور که در پیش درآمد آن نیز آمده است، هدف از فراهم کردن آن «تهیه مجموعه‌ای از راه‌حل‌های عملی برای ایجاد و تکمیل شیوه‌های مدیریت تعارض منافع مطابق با راهنماهای سازمان OECD برای مدیریت تعارض منافع در خدمات عمومی است.» این جعبه ابزار با همکاری کشورهای عضو و غیرعضو سازمان تهیه شده است. در مقدمه جعبه ابزار اشاره می‌شود که شهروندان، جامعه مدنی و رهبران تجاری هر روز بیش از پیش از دولت‌ها انتظار ایجاد یکپارچگی در خدمات و موسسات عمومی ... مطالعه بیشتر
رانت اطلاعاتی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اعضای شورای پول و اعتبار بدون شغل موازی

اشتغال هم‌زمان به‌عنوان یکی از مصادیق تعارض منافع زمینه بروز فساد گسترده‌ای در تمام بخش‌های اقتصاد فراهم کرده است؛ از مسئولین وزارتخانه‌هایی که به شرکت‌های خصوصی خودشان مجوز بی‌ضابطه می‌دهند تا افرادی که با وجود اشتغال در نهادی مثل بانک مرکزی به‌طور غیررسمی به شبکه بانکی هم مشاوره می‌دهند. کارشناسان می‌گویند مثل قانونی که تعیین کرده اعضای شورای پول و اعتبار افرادی باشند که در بخش دیگری سمت دارند؛ درحالی‌که هم‌زمان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تصمیمات را در حوزه پولی و بانکی می‌گیرند. به‌زعم تحلیلگران این حوزه، درواقع برای ممانعت از سودجویی از این راه قانون هست اما کامل نیست، نظارت ... مطالعه بیشتر
انضباط مالی و طبقه بندی بودجه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اهمیت اصلاح طبقه‌بندی بودجه جهت تحقق انضباط مالی

قانون بودجه مبتنی بر سیاست‌ها و اهدافی است که در نحوه وصول درآمد و هزینه‌کرد منابع منعکس می‌شود. به این ترتیب رصد و ارزیابی جزئیات اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای تمامی دستگاه‌های دولتی برای اطمینان از دستیابی به اهداف و اجرای صحیح سیاست‌های مذکور ضروری است. «طبقه‌بندی بودجه» بر اساس تعاریف مشخص، دقیق و واحد از انواع هزینه‌ها و درآمد‌ها، در کنار ثبت داده‌ها بر مبنای این تعاریف، نگهداری داده‌ها در فرمتی قابل تحلیل و مشخص و تجمیع پیوسته داده‌ها به سیاست‌گذار این امکان را می‌دهد تا تصویر دقیق‌تری از میزان و ترکیب مخارج و درآمدها و انطباق آن با سیاست‌ها ... مطالعه بیشتر
مجمع تشخیص مصلحت نظام

مجمع تشخیص مصلحت نظام ورود کند

تعلل دو قوه مجریه و مقننه برای تدوین قانون تعارض منافع، مقابله با فسادهای احتمالی ناشی از آن را نیز در حالت تعلیق نگه داشته است. لایحه «نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی» اگرچه به پیشنهاد معاونت حقوقی رئیس‌جمهور در دستور کار دولت قرار گرفت و با طی‌کردن مراحل بررسی، در جلسه ۱۹ آبان ۱۳۹۸ هیئت وزیران مشتمل بر «۴۰» ماده تصویب شد اما همچنان در مرحله بررسی باقی مانده است و تا تبدیل‌شدن به قانون فاصله دارد. از این جهت غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفت‌وگو با «شرق» پیشنهاد می‌‌دهد ... مطالعه بیشتر
مصادیق تعارض منافع در ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شناسایی مصادیق تعارض منافع: راهبردها و راهکارها

در سال‌های گذشته موسسات و اندیشکده‌های انگشت شماری موضوع تعارض منافع را به یکی از حوزه‌های پژوهشی خود تبدیل کرده‌اند. این سازمان‌ها به کرات پیامدهای وجود تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی و ضرورت مواجهه با آن را طرح کرده‌اند، اما اغلب به این سوال پاسخ نداده‌اند که شناسایی مصادیق تعارض منافع چگونه است؟ مطالعه پژوهش‌های تعارض منافع در ایران (اگرچه بسیار محدود است) حاکی از استفاده گسترده از روش‌های کیفی شامل گردآوری داده از طریق مصاحبه و توصیف و تبیین با استفاده از تحلیل مضمون (تماتیک) است. این در حالی است که تحلیل مضمون مصاحبه‌ها و قوانین گرچه روشی پایه‌ای ... مطالعه بیشتر
مدیریت تعارض منافع در بخش مسکن-مرکز توانمندسازی و حاکمیت جامعه

راهکارهای مدیریت تعارض منافع در بخش مسکن

یکی از مهمترین سیاستهای اداره بازرسی عمومی وزارت مسکن ایالات متحده برای کاهش جرایم اداری و بهبود کارایی در حوزه مسکن مدیریت تعارض منافع در دستگاههای تابعه این وزارت خانه است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای مدیریت تعارض منافع متن پیشرو که نحوه مدیریت تعارض منافع وزارت مسکن و توسعه شهری ایالات متحده را نشان می‌دهد ترجمه و تلخیص کرده است. همانطور که در متن گزارش آمده است، این اداره طی اطلاعیه‌ای مهمترین موقعیت های تعارض منافع و راهکارهای اجتناب یا مدیریت تعارض منافع را به کارمندان و مدیران این دستگاه ها  ابلاغ کرده است. بنا به تعریف ... مطالعه بیشتر
فقر کارگران روزمزد- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دستان خالی کارگران روزمزد دردوران رکود ساخت‌وسازها

در هر شهری مکان‌های مشخصی برای استقرار کارگران روزمزد در جستجوی کار وجود دارد. این مکان‌ها در شهر تهران گسترده‌تر از سایر شهرهاست؛ میدان انقلاب، میدان شوش، خیابان ستارخان، بلوار سعادت آباد، میدان ونک و… . کارگران روزمزد بر اساس اشتراکات گروهی و قومی محل تجمع خود را انتخاب می‌کنند؛ مثلا میدان انقلاب عموما محل تجمع کارگران کردزبان و لرزبان مهاجر از استان‌های غربی کشور است، کارگران افغان در جستجوی کار معمولا در تقاطع خیابان ستارخان و خیابان نیایش جمع می‌شوند و بلوار سعادت آباد محل تجمع ترکیبی از کارگران اتباع و کارگران بومی منطقه است که عموما ساکن محله ... مطالعه بیشتر