فعالیت‌ها

تسهیلات اشتغال زایی: مشکلات و توصیه‌های کارآمدسازی

تسهیلات اشتغال زایی معمولا در کشور با نداشتن الویت مناسب در تخصیص دچار انحراف منابع شده‌اند. و یا نتوانسته‌اند دریافت‌کنندگان را توانمند سازند تا به مشاغل و یا مهارت‌هایی جهت کسب شغل پایدار دست یابند. نرخ بهره حقیقی منفی تسهیلات علاوه بر مازاد تقاضا سبب انحراف منابع به سمت فعالیت سوداگرانه می‌شود. به این مورد افزایش فساد و هزینه‌های نظارت را نیز باید افزود. این موضوع همچنین بررسی دقیق طرح‌ها را ناممکن و احتمال خطا در تخصیص را افزایش می‌دهند. روند اداری اعطای تسهیلات و تامین وثایق و تضامین طولانی است. این موضوع به غیر موثر شدن مبالغ وام با ... مطالعه بیشتر
کتاب تعارض منافع به زبان ساده

کتاب تعارض منافع به زبان ساده، ویژه کارکنان دولت

کتاب تعارض منافع به زبان ساده ویژه کارکنان دولت با محتوای آموزشی تعارض منافع برای کارکنان بخش عمومی منتشر شد. این کتاب کوتاه و مختصر با هدف آشنایی کارکنان دولت با تعارض منافع و ترویج فرهنگ مدیریت آن در دستگاه‌های دولتی تالیف شده است. سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی تهران این کتاب را منتشر کرده است. پشت‌نویس کتاب تعارض منافع به زبان ساده موقعیت‌های تعارض منافع در میان کارکنان دولت موجب ناکارآمدی در جریان اداری شده و ریسک فساد را افزایش می‌دهد. اما مهم‌تر از همه تعارض منافع کارکنان دولت موجب موجب افزایش بی‌اعتمادی شهروندان به نظام اداری کشور می‌شود. از ... مطالعه بیشتر
نقشه جهانی شاخص ادراک فساد

مشکلات شاخص ادراک فساد و نحوه درست تحلیل آن

پیش زمینه شاخص‌های فساد شاخص ادراک فساد به عنوان یکی از مشهورترین شاخص‌های فساد در جهان تاثیر قابل توجهی در برجسته‌سازی موضوع فساد داشته است. هر سال که رتبه‌بندی‌های جدید اعلام می‌شود، مباحث گسترده‌ای در کشور حول آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین برداشت از شاخص ادراک فساد در کشور سیر صعودی رتبه ایران است. نکته مهم اما آن است که اکثر افراد و حتی متخصصان دانشگاهی و اداری تحلیلی اشتباه از شاخص ادراک فساد دارند. انتشار شاخص ادراک فساد شاخص ادراک فساد توسط شفافیت بین‌الملل از سال ۱۹۹۵ به صورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مشهورترین شاخص مرتبط با موضوع فساد در ... مطالعه بیشتر
معرفی شاخص های توسعه اقتصادی

شاخص‌های توسعه اقتصادی و انواع آن

در این مطلب می‌کوشیم برخی از مهمترین شاخص‌های توسعه اقتصادی و ابعاد آن را معرفی کنیم. زیرا اولین بعد از توسعه که به آن همواره توجه شده است، توسعه اقتصادی است. اما به علت پیچیدگی‌ها و پویایی‌های آن در طول تاریخ، در ابعاد گوناگونی و با شاخص‌های متنوعی سنجیده شده است. از بدو تاریخ تا کنون بشر برای زندگی بهتر و پیشرفت کوشیده است. از تغییر نحوه زندگی و گسترش شهرنشینی و حرکت از یک اقتصاد معیشتی به یک اقتصاد ملی گرفته تا تغییر در روش‌های تولید و تحول در نهادها. این پیشرفت کمی و کیفی توسعه نامیده شده است ... مطالعه بیشتر

مبارزه با نابرابری | معرفی کتاب | بازاندیشی در نقش دولت

مجموعه‌ای از عوامل باعث شدند که از دهه ۱۹۸۰ جهان به‌سوی نابرابری بیشتر حرکت کند. گروه­‌هایی از جامعه که ثروت، مهارت و ارتباطات سیاسی کافی داشتند، توانستند از این وضعیت به نفع خود بهره‌­برداری کنند. برای عمده مردم، این روندها به‌معنای چشم­‌انداز ضعیف­‌تر برای اشتغال، درآمدهای کمتر و ناامنی اقتصادی بیشتر بود. کتاب حاضر نتیجه کنفرانسی در موسسه اقتصاد بین­‌الملل پترسون در اکتبر ۲۰۱۹ درباره ابزارهای موجود برای مبارزه با نابرابری است. اهمیت این موضوع را می­‌توان با آماری نشان داد که لوکاس چنسل در این کنفرانس در مورد نابرابری ارائه داد. سهم درآمد ۱درصد از ثروتمندترین افراد ساکن اروپای ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع فردی و سازمان در صنعت برق و کیفیت دسترسی شهروندان به برق

دسترسی به برق جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم است. فرایند تولید برق، انتقال و توزیع آن به مردم و دیگر صنایع و از سوی دیگر قیمت تمام شده برق بر روی کیفیت دسترسی به برق اثرگذار است. مدیریت قطعی‌های برق در تابستان و یا تولید مازاد برق در زمستان، یارانه و قیمت‌گذاری برق، خریدوفروش برق در بورس انرژی، صادرات و واردات برق از جمله مسائلی است که صنعت برق همواره باید در مورد آن تصمیم‌گیری کند. با تمام مسائلی که وزارت نیرو با آن روبرو است، مطالعه تعارض منافع در بخش برق از آنجایی اهمیت دارد که اولاً برق جزو ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، کالای گران‌بهای مسکن شهری و فقر مسکن

مسکن از یک‌سو نیاز اولیه و ضروری تمام شهروندان است و تأمین نیازهای اولیه از وظایف دولت‌ها محسوب می‌شود و از سوی دیگر مسکن شهری در بستری از تعارضات منافع تبدیل به کالایی گران‌بها شده است و درنتیجه فقر شهری را افزایش داده است. به‌علاوه وجود تعارضات منافع متعدد در حوزه مسکن، نه تنها بر کیفیت ساخت‌وساز در ایران تأثیر سوء داشته بلکه سلامت جان شهروندان را نیز به خطر انداخته و با کاهش طول عمر ساختمان‌ها به هدررفت منابع ملی منجر شده است.  به سبب موردتوجه قرار نگرفتن تعارض منافع در سیستم اداری – اجرایی و وضع قوانین در ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تعارض منافع در محیط‌زیست و راهکارهایی برای غلبه بر آن

تعارض منافع زمانی رخ می‌دهد که فردی در جایگاه مسئولیت – به عنوان مثال، یک محقق دانشگاهی، وکیل، مدیر، ناظر یا پزشک- دارای منافع حرفه‌ای و شخصی‌ای باشد که با یکدیگر رقابت می‌کنند بطوریکه این تعارض انجام وظایف حرفه‌ای آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، تعارض منافع لزوماً به خودی خود بد نیست مگر آنکه به فساد منتهی شود. بانک جهانی تعریفی از فساد ارائه داده است: «سوءاستفاده از جایگاه عمومی برای به دست آوردن منافع شخصی» . تعریف بانک جهانی به گونه‌ای است که می‌توان گفت مفهوم تعارض منافع و فساد به شدت به هم پیوسته ... مطالعه بیشتر

ناکامی‌های مدیریت پسماند و سیاست‌گذاری‌های آن از منظر تعارض منافع

مدیریت پسماند در تهران با مسائل جدی روبروست؛ نرخ ناچیز بازیافت، شیوه‌های سنتی و غیراصولی جمع‌آوری و دفن زباله، وضعیت نامناسب کارگران جمع‌آوری پسماند و عدم شفافیت در گردش‌های مالی عظیم این صنعت نمونه‌هایی از این مشکلات است. در دو دهه اخیر علی‌رغم آن که لزوم ساماندهی به وضعیت مدیریت پسماند، افزایش نرخ بازیافت و اجرای طرح تفکیک از مبدأ برای مدیریت شهری تهران محرز شده و پژوهش‌های بسیاری نیز در این حوزه از سوی سازمان‌های مربوطه و نهادهای پژوهشی انجام شده است، با این حال نتیجه این تلاش‌ها‌ چندان رضایت‌بخش نبوده و بهبود چندانی در سازوکارهای مدیریت پسماند حاصل ... مطالعه بیشتر

سازمان‌های خیریه چگونه تعارض منافع را مدیریت کنند؟

حکمرانی نهادهای خیریه و حمایت مردمی، بخش جدایی‌ناپذیری از سیاستگذاری رفاهی کشور است. در این بین توجه به مسائل و چالش‌های درونی که مدیریت آن‌ها می‌تواند موجب بهبود اعتماد عمومی به نهادهای حمایتی و کارآمدسازی این نهادها شود، اهمیت می‌یابد. تعارض منافع یکی از این مسائل است که در روند فعالیت تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی و همچنین افرادی که در بخش‌های دولتی، خصوصی و داوطلبانه فعالیت دارند، ممکن است پدیدار شود. عدم مدیریت تعارض منافع می‌تواند موجب ایجاد اختلال در فعالیت حرفه‌ای و تحقق خیر عمومی شود و در برخی شرایط به فساد و سوءاستفاده‌ی خواسته و ناخواسته منجر ... مطالعه بیشتر

شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد: ظرفیت‌سازی در جهانی دگرگون‌شونده

هدف تحقیق شبکه‌ها در پانزده‌سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته‌اند، که این رشد شگرف به‌واسطۀ افزایش دسترسی به تکنولوژی، حتی در دورافتاده‌ترین نقاط جهان، تسهیل شده است. این فرض وجود دارد که شبکه‌ها سهم مهمی در قدرت‌بخشی اعضای خود داشته‌اند، بااین‌حال داده‌های کمی برای پشتیبانی از این ادعا وجود دارد. هدف از این مطالعه فراهم‌نمودن اطلاعات، طرح پرسش‌ها و آغاز گفت‌وگویی میان سازمان‌ِ هم‌کاری‌های داوطلبانه و اجتماعِ بانیِ توسعه، دربارۀ شبکه،‌ در بستر توسعه است. احتیاج مبرمی به آگاهی‌یافتن دربارۀ شبکه‌ها، آزمودن فرضیه‌ها و دست‌یابی به فهمی از مشارکت بالقوۀ شبکه‌ها، وجود دارد. باید اصطلاحات خود را تعریف و دیدگاه خود ... مطالعه بیشتر

حمایت اجتماعی از زنان سرپرست خانوار با تلفیق رویکرد شخص‌محور و مکان‌محور

بنا به آمار سال ۱۳۹۵، حدود ۳ میلیون زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارند که شامل طیف گسترده‌ای از خانوارها می‌شوند. ۴۴ درصد از خانوارهای زن‌سرپرست، خانوار تک نفره یا خودسرپرست هستند. در این گروه، ۵۶ درصد از زنان سرپرست خانوار، سالمند و ۸ درصد آنان جوان هستند. همچنین از بین خانوارهای زن‌سرپرست با بیش از یک عضو، ۱۳ درصد زنان سرپرست خانوار دارای همسر و ۲۴ درصد از آن‌ها دارای حداقل یک فرزند هستند. نرخ فعالیت زنان سرپرست خانوار در حدود میانگین ملی و معادل ۱۶٪ است، درحالی‌که این نرخ برای مردان سرپرست خانوار ۷۹% است؛ البته این ... مطالعه بیشتر

مجلس شورای اسلامی به مثابه ماشین برطرف کردن مشکلات محلی و منطقه‌ای

نظام حکـومتی کشـورها بـر اسـاس میـزان توزیع قدرت سیاسی به واحـدهای پیرامـونی و ماهیـت مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی، به سه الگـوی تـک ساخت (Unitary State)، ناحیه‌ای (Regional State)، فدرال (Federal State) یا ترکیبی تقسیم می‌شود. نظــام سیاسی تک‌سـاخت مبتنـی بـر توزیـع فضـایی قـدرت سیاسی (از مرکز بـه پیرامـون) و نظـام‌هـای سیاسـی ناحیه‌ای و فدرال بر اساس تقسیم قدرت سیاسـی بـین حکومــت مرکــزی و حکومــت ایــالتی (بــین مرکــز و پیرامون) است. (Glassner&Fahrer, 2004) با توجه به حاکمیت نظام سیاسی تـک ساخت در ایران برای تبیین رابطـۀ نظـام سیاسـی و نهادهای محلی بر نظام سیاسی تـک سـاخت تاکید می‌شود. در این نـوع ... مطالعه بیشتر

سیاست‌های حمایت اجتماعی: رویکرد شخص‌محور، مکان‌محور یا تلفیقی از آن‌ها؟

رویکردهای شخص‌محور و مکان‌محور، دو رویکرد متفاوت در حوزه‌ی طراحی سیاست‌های حمایت اجتماعی هستند. در سیاست‌گذاری شخص-محور، سیاست‌گذار عمدتاً با ترکیب روش‌های خود اظهاری و اعتبارسنجی با داده‌های رفاهی، خانوارهای آسیب‌پذیر در سطح ملی را شناسایی کرده و خدماتی، که رایج‌ترین آن توزیع پول نقد است، به آن‌ها ارائه می‌کند. در مقابل، سیاست‌های مکان‌محور استراتژی‌های معمولاً بلندمدتی هستند که با هدف (۱) مقابله با عدم بهره‌برداری کافی از قابلیت‌های موجود و (۲) کاهش محرومیت اجتماعی در مکان‌های خاص به اجرا درمی‌آیند. هریک از این دو رویکرد، به‌تنهایی مزایا و محدودیت‌هایی دارند. برای مثال رویکردهای شخص‌محور در عین کارآمدی در هدف‌گیری، ... مطالعه بیشتر

ابزاری برای یادگیری از تجربه‌های سیاستگذاری اجتماعی

مقدمه در تجربه سیاستگذاری اجتماعی در ایران در دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که به‌رغم وجود اراده سیاسی در سطوح بالای تصمیم‌گیری، فراهم‌سازی منابع و الگوبرداری از تجربیات جهانی، هنوز موفقیت‌ها در حوزه سیاستگذاری حمایتی و رفاهی محدود هستند. با توجه به این دغدغه، می‌توان بیان کرد که منابع مناسب برای شناخت شیوه‌های تدوین و پیاده‌سازی سیاست‌های موفق هنوز به میزان کافی در فضای تحلیل و تدوین سیاستگذاری در کشور به‌خوبی معرفی نشده‌اند. کتاب «موفقیت‌های عظیم سیاستگذاری» می‌تواند شروع خوبی برای رسیدگی به این ملاحظات باشد. این کتاب اخیراً توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی ترجمه و منتشرشده ... مطالعه بیشتر

اطلس فقر کودکان

پژوهش‌های فقر و رفاه کودک، برای اندازه‌گیری فقر و توضیح توزیع آن، دو رویکرد عمده را در پیش می‌گیرند: (۱) رویکرد اقتصادی و (۲) رویکرد فقر قابلیتی یا فقر چندبعدی. رویکرد اقتصادی، فقر را صرفاً با میزان پایین درآمد افراد تعریف می‌کند و بر این اساس تعداد و پراکندگی کودکانی را که در فقر مطلق و/یا نسبی به سر می‌برند، تعیین می‌کند. در مقابل، در رویکرد فقر قابلیتی یا رویکرد چندبعدی، به ابعاد مختلفی از عوامل مؤثر بر رشد کودک توجه نشان داده می‌شود. مطالعات تجربی موجود در مورد فقر کودکان که با رویکرد فقر چندبعدی مسئله را بررسی کرده‌اند، ... مطالعه بیشتر

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بر اساس مطالعه تطبیقی

ایران ازجمله کشورهایی است که امروز با نرخ باروری پایین دست‌به‌گریبان است و سیاست‌گذاران درصدد واکاوی و رفع این چالش برآمده‌اند. بر اساس الگوی پیش‌بینی جمعیت توسط صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و در صورت تداوم روند کنونی، ایران از سال ۱۴۲۰ نرخ رشد منفی خواهد داشت و سالانه از جمعیت کل کشور کاسته خواهد شد؛ بنابراین توجه به این مسئله در بین سیاستگذاران دارای اهمیت ویژه‌ای است. تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز در همین راستا انجام‌شده است. به‌طورکلی، در سطح جهان، پنج نوع مختلف از ابزارهای سیاست تشویقی وجود دارد که می‌توانند به‌طور بالقوه بر ... مطالعه بیشتر

اقتصاد نهادی، دولت کارآمد و قابلیت‌های سازمانی برای اجرای موفق سیاست‌ها

مشتاق خان و رابرت ویبلین مستقیماً به سراغ برخی از مرکزی‌ترین پرسش‌ها در علم سیاست، علم اقتصاد و توسعه رفته‌اند: چگونه قدرتمندان بر چگونگی اداره یک کشور تاثیر می‌گذارند؟ چرا برخی کشورها ثروتمند و برخی دیگر فقیر هستند؟ چگونه می‌توان شیوه تکامل نهادهای یک کشور طی زمان را پیش‌بینی کرد؟ چرا برخی جوامع با نظام‌های حقوقی هماهنگ می‌شوند، در حالی‌که سایر جوامع بر سازوکارهای غیررسمی برای هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها متکی هستند؟ آیا پیش از اجرای سیاست‌ها می‌توان پیش‌بینی کرد کدام ایده‌های سیاستگذاری فاسد خواهد شد؟ رویکرد لسه فر به توسعه اقتصادی چقدر خوب کار می‌کند؟ این‌ها اصلاً تئوریک نیستند، چون مشتاق ... مطالعه بیشتر

نشست اول: فقر درآمدی و چند بعدی در ایران

  دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۴۰۰، نخستین جلسه از «سلسله نشست‌های فقر چندبعدی در ایران» را برگزار کرد. در این جلسه که به‌صورت حضوری در پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی و به‌صورت مجازی در نرم‌افزار اسکای روم برگزار شد؛ دکتر سید هادی موسوی نیک مدیر دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، دکتر زهرا کاویانی مدیر گروه پایش فقر درآمدی و چندبعدی دفتر مطالعات رفاه، دکتر یعقوب اندایش عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران و دکتر علی ... مطالعه بیشتر

پیشنهادهایی برای رفع مشکلات زنان کارگر

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در ادامه سلسله نشست‌های خود پیرامون هم‌اندیشی درباره مسائل رفاهی نیروی کار و برنامه هفتم توسعه، چهارمین نشست خود را با موضوع «اشتغال زنان کارگر: چالش‌ها و راهکارها» برگزار کرد. در این نشست خانم‌ها سمیه گلپور؛ رئیس کمیته بانوان کانون عالی انجمن صنفی کارگران و خاطره استاد رضایی؛ رئیس کمیسیون بانوان اتاق تعاون کشور به ایراد نظرات خود پیرامون وضعیت اشتغال زنان کارگر به‌خصوص در بخش غیررسمی و ارائه پیشنهادهایی برای حل آن‌ها پرداختند. فقدان آمار و تشکیلات کارگری؛ دو مشکل اصلی زنان کارگر در ابتدای نشست گلپور به فقدان آمار صحیح از وضعیت زنان ... مطالعه بیشتر