۱۳۹۸

حمایت گری اجتماعی نظام سیاست گذاری

حمایت گری اجتماعی: گونه شناسی سازمانها

با گسترش دموکراسی در جهان مدرن و ورود جامعه مدنی به عرصه سیاست گذاری، حمایت گری اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی مشارکت سازمان های جامعه مدنی مورد توجه قرار گرفت. حمایت گری اجتماعی به عامه مردم و سازمان های مختلف کمک می کند تا مسائل خود را شناسایی، راه حل های بهینه را پیدا و ائتلاف لازم برای فشار و تاثیرگذاری بر مقامات دارای اختیار برای اصلاح، تصویب یا قطع یک قانون، سیاست یا برنامه را سامان دهند. حمایت گری اجتماعی یک ابزار کارآمد برای تضمین مشارکت فعال شهروندان در فرایند سیاست گذاری و اعمال نظرات خود در ... مطالعه بیشتر
ارائه‌ لایحه بودجه

حساب کشی از شرکت های دولتی قبل از بودجه

امسال برای اولین‌بار قرار است بودجه شرکت‌های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت قبل از ارائه‌ لایحه بودجه به مجلس( ۱۵ آبان ماه) ارائه گردد. ماجرا از این قرار است که همواره در سال‌های گذشته شفافیت بودجه شرکت‌های دولتی و نهادهایی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده می‌کنند مورد بحث و انتقاد بود و با این وجود از زمان ارائه‌ لایحه بودجه تا تصویب آن فرصت چندانی برای بررسی دقیق بودجه شرکت‌های دولتی در اختیار نمایندگان نبود. از این‌رو در قانون بودجه ۱۳۹۸ (جز هفت بند ط تبصره ۲ ) مقرر شد دولت بودجه شرکت‌های دولتی ... مطالعه بیشتر

ردیابی های سه قوه در پرونده نجومی بگیران

افشاگری‌های مالی به خصوص برای مدیران سازمان‌های دولتی در مقاطع مختلفی با مخاطب قرار دادن افکار عمومی به سرعت به مسئله‌ای سیاسی بدل شد. یکی از این افشاگری ها مربوط به انتشار حقوق‌های مدیران در سال ۱۳۹۵ بود که به پرونده «حقوق‌های نجومی» معروف شد. شکل‌گیری این موج بی‌سابقه از افشاگری با وجود دسترسی اکثریت مردم به شبکه‌ها و فضای مجازی بیش از پیش به عنوان دغدغه افکار عمومی مطرح شده و روند تاریخی آن نشان می‌دهد که چگونه حقوق‌های مدیران تبدیل به یک مسئله اجتماعی شد. چنانکه در پی آن، مقام معظم رهبری، سران سه قوه و مسئولان ارشد ... مطالعه بیشتر

راهنمای گام‌به‌گام گسترش یک برنامه حمایتگری ضد فساد

دموکراسی سالم نظامی است که در آن فعالیت‌های دولت و بخش‌های خصوصی به اطلاع عموم رسانیده می‌شود و حمایتگری روشی برای تحقق این مهم است.  بسته به روش انتخابی، حمایتگری  می‌تواند دوستانه یا مقابله‌ای باشد اما نهایتاً سبب تغییر در سیاست و رفتارها می‌شود. تعریف‌های متفاوتی از حمایتگری مطرح شده است اما تمامی این تعریف‌ها در چندین عنصر مشترک هستند: اهداف کلیدی ذینفعان، مشارکت گروهی، استفاده از حمایتگری بعنوان یک فرایند سازماندهی شده، تغییر رفتار و نگرش‌ها. از دیدگاه شفافیت بین‌الملل، حمایت‌گری می‌تواند شفافیت، پاسخگویی، صداقت، یکپارچگی، شجاعت، عدالت و دموکراسی را بهبود بخشد. بنابراین حمایتگری فعالیتی چند عامله است ... مطالعه بیشتر

دستیابی به توسعه پایدار با حمایتگری اجتماعی ضد فساد

اهداف توسعه پایدار (SDGs) و ضرورت مبارزه با فساد در سپتامبر سال ۲۰۱۵، نمایندگان بلندپایه‌ی نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد و جامعه مدنی گردهم آمدند و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه‌ی پایدار را به تصویب رساندند. در «دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار[۱]» هفده هدف اصلی تحت عنوان «Sustainable Development Goals (SDG)» تعریف شده است که نقشه‌‌ی راه جامعه‌ی بین‌المللی را در زمینه‌ی نیل به توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ ترسیم می‌کند. هدف شانزدهم از مجموعه اهداف اصلی هفده‌گانه؛ به “ترویج جوامع صلح‌آمیز و فراگیر برای دستیابی به توسعه پایدار”، “فراهم کردن دسترسی به ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۳۱ مقابله با فساد و فقر : سرمقاله

سرمقاله در بحث‌های سیاست‌گذاری و در زمینۀ دسترسی و استفاده از امکانات عمومی و تسهیلات اجتماعی، دو واژۀ accessibility و affordability بسیار پرکاربردند و تمایز میان این دو در سیاست‌گذاری اهمیت اساسی دارد. هرچند در فارسی بعضاً «دسترس‌پذیری» به‌عنوان ترجمۀ هر دو واژه استفاده می‌شود، اما واژۀ دوم بیشتر به توانایی شهروندان در استفاده از امکانات و تسهیلات دلالت دارد. به بیان ساده، امکانات عمومی غیر از آنکه باید موجود باشند و ضریب دسترسی به آن‌ها براساس معیارهای تعریف‌شده، استاندارد باشد، افراد مختلف باید توان استفاده از آن‌ها را داشته باشند. نمونۀ ساده اما مهم این مسئله به مناسب‌سازی فضاهای ... مطالعه بیشتر

بحران مالی و حاکمیت تک‌حزبی در تایلند

متن پیش‌رو گزارشی از بخشی از مقاله «چیدمان‌های سیاسی و حاکمیت نهادهای حامی توسعه[i]» نوشته مشتاق خان است. چارچوب تحلیلی این مقاله بیان می‌کند که توزیع قدرت سازمانی در مسیر درک تاثیرات اقتصادی و سیاسی نهادها و سیاست‌گذاری‌ها اهمیت بالایی دارد. نهادها و سیاست‌گذاری‌ها قواعدی را تبیین می‌کنند که آن‌ها نیز به نوبه خود تخصیص منابع را مشخص می‌کنند و می‌توانند بر سازمان‌های مختلف تاثیرات بسیار متفاوتی داشته باشند. می‌توان انتظار داشت که سازمان‌ها بر اساس ظرفیت‌ها و منافع خود از نهادها یا سیاست‌هایی خاص حمایت کنند، در برابر آن‌ها مقاومت کنند یا آن‌ها را تحریف کنند. بنابراین توزیع قدرت سازمانی ... مطالعه بیشتر

حامی‌پروری و رانت در سایه نظام انتخاباتی

متن پیش‌رو گزارشی از بخشی از مقاله «چیدمان‌های سیاسی و حاکمیت نهادهای حامی توسعه[i]» نوشته مشتاق خان است. مشتاق خان استاد اقتصاد در دانشگاه SOAS  لندن و از پژوهشگران پیشرو در حوزه اقتصاد نهادگرا و سیاست‌گذاری صنعتی است. محور اصلی تحلیل دکتر خان در این مقاله، مفهوم چیدمان سیاسی است. یک چیدمان سیاسی ترکیبی است از قدرت‌ها و نهادهایی است که با هم سازگاری متقابل دارند و همچنین به لحاظ سیاسی و اقتصادی پایدار هستند. نهادها (چه رسمی و چه غیررسمی) باید به سطوحی حداقلی از عملکرد اقتصادی و ثبات سیاسی دست یابند و این سطوح حداقلی برای بازتولید جوامعی خاص ... مطالعه بیشتر
کتاب سرمایه و ایدئولوژی

کتاب جدید توماس پیکتی: سرمایه و ایدئولوژی

در کتاب حاضر با ترکیب اقتصاد سیاسی و جامعه‌شناسی اقتصادی، در ۱۲۰۰ صفحه، به مسئله‌ ایدئولوژی، یعنی گزاره‌های توجیه‌گر نابرابری، می‌پردازد. پیکتی در اثر جدید خود از دامنه‌ آمار و ارقام فراتر می‌رود و به نقد بنیان‌های ایدئولوژیک نظام‌هایی می‌پردازد که مبنایشان بر تولید و حفظ نابرابری است. او این تحلیل را در پهنایی‌ گسترده‌تر از زمان و مکان نسبت به کتاب نخست خود، با نگاهی به مسائل سیاسی امروز جهان، پیش می‌برد. «سرمایه و ایدئولوژی» برخلاف «سرمایه در سده بیست‌ویکم» منحصرا بر غرب تمرکز ندارد و تاریخ اقتصادی جهان را، از عصر برده‌داری تا جوامع فراسرمایه‌داری امروز، نظام‌های کمونیستی ... مطالعه بیشتر

تعریف صحیح مسئله

اگر مسئله خود را فقدان راه حل تان(راه حلی که از پیش در ذهن دارید) بدانید، آنگاه هیچ وقت به آن حد از نوآوری نخواهید رسید که بتوانید تشخیص دهید که نقطه آغاز حل مسئله ای که با آن دست به گریبان هستید کجاست. مطالب مرتبط: رهبری عمومی در شرایط بحران: ظرفیت های محدود همه‌گیری‌های جهانی به‌مثابه مسائل پیچیدۀ انطباقی دام قابلیت چیست؟ آیا می دانستید؟ (۱) طرح شفافیت آرای نظام تقنینی چه کسانی باید اموال خود را در سامانه ثبت دارایی مقامات ظرف یک ماه آینده ثبت کنند؟ ... مطالعه بیشتر
واحد خزانه

حساب واحد خزانه چیست؟

حساب واحد خزانه به صورت ساده در استاندارد بین المللی می گوید اطلاعات همه تراکنش‌های بانکی دولت(حاکمیت) باید یکجا متمرکز شود و تا جای ممکن درآمدهای وصولی دولت بطور مستقیم وارد خزانه شود و پرداخت‌های دولتی به ذی‌نفعان نهایی (شهروندان و پیمانکاران و …) بدون واسطه صورت گیرد. بدین ترتیب اصل ۵۳ قانون اساسی که در قانون اساسی مشروطه هم آمده است قابل تحقق است. لازمه قابل رصد شدن تراکنش های مالی دولت وجود داده‌هایی است که در مورد هر تراکنش به سوالات مشخص زیر پاسخ دهد: پرداختی/دریافتی از کدام منطقه؟ بابت چه؟ به چه مبلغی؟ و توسط چه شخص ... مطالعه بیشتر
تاب‌آورسازی

تاب‌آورسازی اجتماعی؛ دستورالعمل‌های موجود

ایران به عنوان یکی از چند کشور اول جهان از نظر مواجهه با بلایای طبیعی است. چگونگی برخورد با این حوادث پیش و پس از رویدادشان برای آنکه جامعه آسیب‌دیده در سریع ترین زمان ممکن از موقعیت بحرانی خارج شده و به وضعیت عادی بازگردد و بتواند خود را بازسازی نماید، موضوعی بسیار پیچیده است. سازمان ملل متحد از اوایل قرن جاری بر مفهوم تاب‌آورسازی جوامع در مقابل حوادث گوناگون و از جمله بلایای طبیعی را مطرح نمود و در گزارش توسعه انسانی سال ۲۰۱۴ تاب‌آورسازی جوامع را یکی از مهم ترین راه‌های دستیابی آنها به توسعه پایدار و کاهش ... مطالعه بیشتر

شفافیت در نظام پزشکی

سعید نمکی، وزیر بهداشت: پرونده الکترونیک سلامت را راه اندازی کردیم و سوال اینجا است که چرا این پرونده سال ها اجرایی نمی‌شد؟ و چرا سه ماهه امکان استقرار آن ایجاد شد؟ چرا امکان آن فراهم نشود بسیاری از مسائل شفاف شود. چرا نسخه نویسی الکترونیک با مقاومت روبرو می شود؟ اگر مقاومتی باشد، از آن روست که می‌دانند، تنها علاج جلوگیری از قاچاق، ثبت صحیح و نظام جمع آوری داده ها است. چرا برخی ها از اینکه همه چیز شفاف شود، مقاومت می کنند؟   مطالب مرتبط: تعارض منافع در حقوق نظام سلامت ایران پزشکان در کانادا، آمریکا و ... مطالعه بیشتر

ایتالیا چگونه با فساد مبارزه کرد؟

عموما مردم در شرایط کمبود اطلاعات درباره سیاستمداران، در ادوار انتخاباتی، بارها به همان سیاستمداران فاسد رای می‌دهند اما ایتالیا با کمپین دستان پاک توانست این چرخه معیوب را بشکند. تجربه ایتالیا و کمپین دستان پاک باعث شد که پارلمان ایتالیا در مبارزه با فساد موفق شود. یک تحقیق قضایی در سراسر ایتالیا در مورد فساد سیاسی در دهه ۱۹۹۰ برگزار شد که بسیاری از سیاستمداران و نمایندگان احزاب را از گردونه سیاست خارج کرد. چنانکه در این روند، بیش از ۵ هزار نفر از شخصیت‌ها مورد سوءظن قرار گرفتند و بیش از نیمی از اعضای پارلمان مجلس تحت کیفر ... مطالعه بیشتر

نهادهای غایب در سامانه ثبت حقوق و مزایا

وزیر اقتصاد در مجلس شورای اسلامی: قوه قضاییه، صدا و سیما، ستاد اجرایی فرمان امام، قرارگاه‌های سازندگی و اشخاص حقوقی وابسته به آنها تاکنون اقدام به ثبت اطلاعات در سامانه ثبت حقوق و مزایای شاغلان دستگاه‌های اجرایی نکرده اند. مطالب مرتبط: رهبری عمومی در شرایط بحران: کمک به مردم برای فائق آمدن به محدودیت‌ها خبرنامه شماره ۴۹ مقابله با فساد و فقر: نابرابری و کرونا دریافت مجوز برای بررسی تراکنش های مالی مودیان مالیاتی ایتالیا چگونه با فساد مبارزه کرد؟ فساد در رسانه‌ها راهکارها و عوامل محدود کننده فساد ... مطالعه بیشتر

مقاومت بوروکراسی ناکارآمد در برابر دولت الکترونیک

رئیس جمهور، دکتر حسن روحانی: ایجاد دولت الکترونیک برای بخش اداری، سخت خواهد بود چرا که از دخالت و قدرت آنها کاسته خواهد شد. اگر خدمات به مردم ظرف چند روز انجام شود و این خدمات بدون دیدن چهره مدیر و کارشناس مربوطه دریافت شود، طبعاً این برای آن مدیر و کارشناس سخت است که این همان مشکل ابتدایی است. جشنواره رجایی ۶ شهریور ۹۸ مطالب مرتبط: حاکمیت الکترونیک و قوه قضائیه ایتالیا چگونه با فساد مبارزه کرد؟ حاکمیت الکترونیک به جای دولت الکترونیک فساد در رسانه‌ها آیا دولتِ پزشکان الکترونیک است؟ حکمرانی شبکه‌ای: حاکمیت تنظیم‌گر و تسهیل‌گر ... مطالعه بیشتر

هدیه همان رشوه است؟!

رشوه چیزی است که در قبال انجام یک وظیفه نادرست (غیرقانونی، غیراخلاقی و …) دریافت می شود و معطوف به زمان حال است، در حالی که هدیه در قبال چیزی یا کاری دریافت نمی شود و معمولاً معطوف به زمان آینده است. ارزش رشوه متناسب با ارزش تصمیم یا کاری است که در قبال رشوه، از دریافت کننده تقاضا می شود. اما در پذیرش هدیه، بین ارزش مادی یا غیرمادی هدیه، درخواست مستقیم مطرح نمی شود، بلکه عموماً اهداءکننده ی هدیه، به دنبال اثرگذاری غیرمستقیم و غیرفوری بر تصمیمگیری یا عملکرد دریافت کننده ی هدیه است. منبع: طرح پژوهشی «شناسایی ... مطالعه بیشتر

کتاب جدید عجم اوغلو و رابینسون

نویسندگان مدلی از یک بازی پویا بین دولت و جامعه مدنی را ارائه می‌کنند که متناسب با شرایط اولیه سه تعادل مختلف «آزادی»، «هرج و مرج» و «استبداد» را در نهایت تولید می‌کند. نویسندگان نشان می‌دهند که در تعادل «آزادی»، دولت و جامعه مدنی هر دو انگیزه دارند که مرتب بر ظرفیت‌های خود اضافه کنند تا از رقیب عقب نمانند و در نتیجه جامعه در یک مسیر پویای رشد ظرفیت نهادها قرار می‌گیرد. در دو تعادل دیگر، چون تهدید رقیب جدی و قوی نیست، انگیزه‌ طرف غالب برای ارتقاء ظرفیت‌ها کم‌تر است. از طرف دیگر وقتی قابلیت جامعه برای نظارت ... مطالعه بیشتر

مهم‌ترین حوزه‌های تعارض منافع چیست؟

در بخش عمومی، مهم‌ترین حوزه‌های تعارض منافع که در کشورهای مختلف جهان شناسایی شده و در قوانین یا سیاست‌های مرتبط مورد توجه قرار گرفته‌اند، عبارتند از: تعدد اشتغال کارکنان بخش عمومی کارکنان بخش عمومی از مدیریت یا سهامداری در شرکت ها استفاده کارکنان از اطلاعات قرارداد با خود یا بستگان اختیار تصمیم‌گیری یا اقدام در مورد خود یا بستگان اعلام دارایی و درآمد شخصی و خانوادگی دریافت هدیه تحدید استفاده از خدمات مشاوره فعالیت‌های پسا اشتغال مطالب مرتبط: آیا می دانستید؟ (۲) آیا می دانستید؟ (۱) تعارض منافع در حقوق نظام سلامت ایران حساب کشی از شرکت های دولتی قبل ... مطالعه بیشتر

از چه نوع بوروکراتی باید اعاده حیثیت کرد؟

آنهایی که برای کارکردهای ساختاری دولت اهمیت قائل‌اند و خود را موظف به سازماندهی مجدد و قابلیت‌سازی در بوروکراسی می‌دانند. آنهایی که آمادگی و صبر برای انجام آزمایش‌، یادگیری، بازخورد، انطباق و اصلاح را دارند. آنهایی که برای ایجاد قابلیت در دولت نقشه راه جدیدی برای توسعه ترسیم می‌کنند. آنها می‌توانند حکومت‌ها را از درخودماندگی و گرفتاری نجات دهند. مطالب مرتبط: کرونا و نابرابری آیا می دانستید؟ (۲) تعارض منافع در حقوق نظام سلامت ایران طرح شفاف سازی آرای اعضای همه نهادهای قانون گذار در مجلس شورای اسلامی حساب کشی از شرکت های دولتی قبل از بودجه حساب واحد خزانه ... مطالعه بیشتر