شفافیت

داده‌های دولتی باز

داده های دولتی باز و تکوین توسعه پایدار

استفاده از داده‌های دولتی باز در بستر دولت الکترونیک ایجاد می‌شود و نتایجی چون رشد اقتصادی پایدار و کار شایسته، آموزش با کیفیت و پایان دادن به فقر را به همراه دارد و از این‌رو، توسعه‌ای پایدار را به همراه می‌آورد. با گذر زمان، کشورها بیش از پیش بر ضرورت استفاده از این داده‌ها پی برده‌اند. تعداد کشورهایی که از داده‌های دولتی باز استفاده می‌کنند از ۴۶ کشور در سال ۲۰۱۴ به ۱۳۹ کشور در سال ۲۰۱۸ رسیده است. همچنین استفاده از این داده‌ها در بخش آموزش نسبت به سایر حوزه‌ها بیشتر است. مطالب مرتبط: دولت الکترونیک؛ تعامل دیجیتال برای ... مطالعه بیشتر

لایحه شفافیت چیست؟

شفافیت پیش از آنکه امری قانونی و قضایی باشد امر فرهنگی است. در واقع ابعاد فرهنگی این پیش نویس نسبت به سایر ابعادش برجستگی بیشتری دارد. قانون شفافیت در زمره قوانینی است که نیازمند موتور محرک است. شورای عالی شفافیت، موتور محرک این قانون است و اگر خوب کار کند قانون نیز خوب اجرا می شود. با تصویب این قانون، نیازی به تمدید قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد یا تصویب قانون جدید درباره فساد نیست. بخش اول مبتنی بر چهار گفتار است و به کلیات لایحه اختصاص دارد. مفهوم شفافیت و انواع آن، اهداف لایحه و ... مطالعه بیشتر

نورافکن روی دارایی مسئولان

هدف این مطالعه ارائه تصویری واضح‌تر از طریق تحلیل شیوه‌های موجود در زمینه اعلام دارایی‌های مسئولان دولتی چند کشور است. این بررسی بر مبنای دو منبع اطلاعاتی یعنی جمع آوری داده‌های اولیه از کشورهای اروپای شرقی و آسیای مرکزی و مرور پیشینه پژوهشی موجود نوشته شده است. این کتاب برای دولتمردان کشورها و سازمان‌های بین‌المللی فعال که به توسعه، تحول و ارزیابی سیستم‌های اظهار دارایی می‌پردازند، مناسب است. کتاب در  سه بخش و ۱۳ فصل تنظیم شده است. بخش اول در ۱۰ صفحه به اصول سیاستگذاری و توصیه‌هایی برای اعلام دارایی‌های مسئولان دولتی پرداخته است. این توصیه‌ها برای افزایش اثربخشی ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دولت الکترونیک؛ تعامل دیجیتال برای شفافیت

با گسترش شبکه‌های اینترنتی، ارائه اطلاعات و خدمات دولت به شهروندان سهل شده است. چنانکه با کاهش هزینه‌ها و تسریع ارائه خدمات، دو فایده دیگر دولت الکترونیک بسیار قابل توجه است: شفافیت هزینه‌ها و مقابله با فساد و کاهش فقر و نابرابری. با وجود این فواید و محاسن تمامی کشورهای جهان به دنبال هرچه بیشتر الکترونیک کردن فعالیت‌های دولتشان هستند. ایران نیز در این راستا قوانین پشتیبانی برای اجرای دولت الکترونیک تصویب کرده است. سازمان اداری، استخدامی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری دو نهاد مسئول ارزیابی دولت الکترونیک در ایران هستند.   مطالب مرتبط: مکانیزم‌های تاثیر شفافیت و مقابله ... مطالعه بیشتر
فساد در گمرگ- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

گمرک، گلوگاه فساد

یکی از گلوگاه‌های اصلی فساد در کشور گمرگ است اما اغلب مردم گمرگ را ورودی قاچاق کالا می‌پندارند، در صورتی که قاچاق تنها یکی از مظاهر فساد در گمرگ است. براساس تحقیقات صورت گرفته، از اخذ مجوز برای واردات و صادرات تا اخذ کالا از انبار، امکان هر سوءاستفاده و فسادی وجود دارد. در صورتی که در بیشتر کشورها گمرگ الکترونیک با امکاناتی نظیر تسریع و سادگی در تشریفات گمرکی، نظارت دقیق و شفاف بر امور گمرگی و … توانسته‌اند در کاهش فساد موثر باشند. ایران نیز در برنامه‌های متعددی به دنبال راه‌اندازی سامانه‌ جامع و مکانیزه گمرگی است. مطالب ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۶ مقابله با فساد و فقر : مبارزه با فساد؛ انفعالی یا فعال

مبارزه با فساد: انفعالی یا فعال هفته گذشته شاهد محاکمه گروهی از متهمان فساد اداری – مالی بودیم که یکی از آن‌ها نسبت بسیار نزدیکی با یکی از مدیران عالی رتبه نظام طی سال‌های پس از انقلاب داشت. نماینده دادستان در این دادگاه به نامه‌ای اشاره کرده که بر اساس آن در سال ۱۳۹۶، وزارت اطلاعات به رئیس جمهوری درباره بدهی شرکت متهم به شرکت سرمایه ­گذاری تأمین اجتماعی (شستا) هشدار داده بود. نماینده دادستان اعلام کرد این پرونده ۱۳۹۷ با گزارش معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات مفتوح شده است. پیشتر چندین شرکت دارویی نیز از متهم شکایت کرده‌ بودند. متهمان ... مطالعه بیشتر

مبارزه با معلول به‌جای علت

در قوانین ایران درباره تعریف فساد آمده است: «هرگونه فعل یا ترک فعلی است که توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به‌صورت فردی، جمعی یا سازمانی که عمدا و با هدف کسب هرگونه منفعت یا امتیاز مستقیم یا غیرمستقیم برای خود یا دیگری، با نقص قوانین و مقررات کشوری انجام پذیرد یا ضرر و زیانی را به اموال، منافع، منابع یا سلامت و امنیت عمومی و یا جمعی از مردم وارد نماید، نظیر رشا، ارتشا، اختلاس، تبانی، سوء‌استفاده از مقام یا موقعیت اداری، سیاسی، امکانات یا اطلاعات، دریافت پرداخت‌های غیرقانونی از منابع عمومی و انحراف از این منابع به سمت ... مطالعه بیشتر

مرکز حمایت گری برای فرهنگ مردم سالارانه

مراکز حمایت گری اجتماعی را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد. برخی از مراکز حمایت گری اجتماعی را به عنوان یکی از ماموریت های خود در حوزه کاری آن مرکز دنبال می کنند. برخی دیگر از سازمان ها حمایت گری اجتماعی در حوزه کاری خود را به عنوان تنها ماموریت سازمانی مرکز دنبال می کنند. تفاوت این مراکز با نوع قبلی در آن است که حمایت گری اجتماعی تنها فعالیت آنها محسوب شده و خدمات دیگر شامل ارائه کمک به افراد تحت پوشش، اقدامات خیریه ای، توسعه زیرساخت ها و غیره را انجام نمی دهند. این نوع شیوه ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های مراقبت درمانی در آمریکا

چه می‌شد اگر همه‌ی هزینه‌های مراقبت درمانی در آمریکا شفاف می‌بود؟

مدتی بعد این مسئله دوباره ذهن مرا به خود مشغول کرد. داوطلب شدم تا خودم را از نیویورک‌تایمز بازخرید کنم؛ جایی که بیشتر از ۲۰ سال در آنجا به‌عنوان روزنامه‌نگار کار کردم. من به‌دنبال گام بعدی‌ام بودم. مشخص شد که حرکت بعدی ساختن شرکتی است که به مردم می‌گوید هزینه‌های مراقبت درمانی چقدر است. من، نوعی مسابقه‌ی «اتاق کوسه‌ها[۱]» را برای انجام این کار به‌دست آوردم. هزینه‌های مراقبت درمانی تقریبا ۱۸% تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال گذشته را به خود اختصاص داده است؛ اما هیچ‌کس ایده‌ای درباره‌ی اینکه چه‌چیزهایی هزینه داشته ندارد. اگر در این باره می‌دانستیم، چطور؟ پس ... مطالعه بیشتر

شفافیت: حاکمیت پاسخگو، جامعه مطالبه ­گر

در هنگامه این پیچ و تاب­ ها مفهومی تحت عنوان حکمرانی خوب از طرف سازمان­های بین­ المللی امر توسعه مطرح شد. عنوانی که نخست نگاه ما را از طرف بازار به توانمندی­ های دولت سوق داد و از طرف دیگر اقتصاد و محیط­ زیست را به سیاست و مدیریت پیوند داد. با چنین وصفی در اواخر دهه هشتاد و بخصوص ۱۹۹۰ مفهوم حکمرانی خوب توسط بانک جهانی مطرح شد. این دیدگاه که پس از اندیشه ­های تمامیت­ خواه دولت­گرا و بازارگرا پدید آمد به دنبال کارآمدتر کردن بازار از طریق دولت و فرایند­های سیاسی بود. در این اندیشه هرچند کوچک ... مطالعه بیشتر

مکانیزم‌های تاثیر شفافیت و مقابله با فساد بر رفاه اجتماعی

وکیلی: شفافیت به‌معنای واقعی چیست و به چه مکانیزم‌هایی نیاز داریم تا به شفافیت برسیم؟ هراسانی: من شفافیت را مساوی با نور می‌دانم؛ البته این استعاره به‌منظور عبور از تعریف نیست. در ایران هرگاه از شفافیت صحبت می‌کنیم، این موضوع با فساد جمع می‌شود؛ اما واقعیت این است که مقابله با فساد، کم‌ترین تاثیر شفافیت است. از نظر سازمان بین‌المللی شفافیت، شفافیت به این معناست که هر سازمانی اطلاعاتی را ارائه کند که به‌کمک آن‌ها امکان پایش سازمان فراهم شود. به‌عبارتی دیگر، شفافیت برابر است با اطلاعات و امکان‌پایش؛ اینکه چه‌چیزی، کجا، توسط چه‌کسی و با چه نتایجی هزینه می‌شود. ... مطالعه بیشتر

تاثیر شفافیت بر امداد و حمایت‌های اجتماعی

از نظر شما مبحث شفافیت چه نسبتی با سیاست‌گذاری اجتماعی دارد؟ بهتر است این موضوع را از اول تشریح کنیم. ماهیت نظام رفاهی یا سیاست‌گذاری اجتماعی به‌گونه‌ای است که می‌خواهد بین نیروی کار و سرمایه ایجاد توازن کند. این مسئله در اوایل قرن بیستم یا بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد و ناشی از اندیشه‌های مارکس مبنی بر پیش‌بینی آینده‌ی نظام سرمایه‌داری بود. سیاست‌گذاران بورژوازی به این نتیجه رسیده بودند که نباید بین سرمایه و نیروی کار شکاف ایجاد شود و راه آن، گرفتن مالیات‌هایی از بورژوازی بود تا در زمان‌های رکود به بی‌کارها و کسانی که محتاج هستند ... مطالعه بیشتر

نقش رسانه در شفافیت

در زمینه نقش رسانه در بیان اتفاقات چند مثال را مورد بررسی قرار می دهیم که در آن ها ارزش هایی مثل مبارزه با فساد ، عدالت و آزادی پی جویی شده است: در سال ۱۹۷۴ میلادی اطلاعات ارزشمندی از طرف یک فرد ناشناس به دو خبرنگار واشنگتن پست رسید. انتشار این اطلاعات توسط رسانه منجر به استعفای رییس جمهور آمریکا ریچارد نیکسون شد. این اسناد مربوط به نوارهای ضبط شده از دستور برای کار گذاری شنود برای استراق سمع و سرقت اطلاعاتی بود این سرقت از محل نشست ستاد تبلیغات حزب دمکرات که در طبقه ای از هتل واترگیت ... مطالعه بیشتر
شفافیت مالی

شفافیت، احزاب سیاسی و جنبش های اجتماعی

غارت ثروت های عمومی توسط طبقه ای نوکیسه، با استفاده از شبکه های فساد و به هم ریختن نظم اجتماعی، سبک زندگی جامعه و افزایش اختلاف و شکاف طبقاتی با این ثروت های بادآورده و همچنین ایجاد سیکل تکرار فساد و غارت ثروت های عمومی توسط همین جماعت می تواند گزینه مناسبی برای انتخاب و مبارزه از سوی فعالین مدنی و سیاسی باشد. بهترین پاسخ به این غارت ثروت های عمومی ایجاد جنبش اجتماعی مطالبه «از کجا آورده ای؟» خواهد بود که با پیگیری تصویب قانون معطل مانده مالیات بر ثروت و استفاده از ظرفیت مترقی و انقلابی «اصل ۴۹ ... مطالعه بیشتر

شفافیت در صندوق‌های بازنشستگی

اگر بخواهیم تعریفی جامع و مانع از واژه شفافیت ارائه کنیم، لازم است اشاره‌ای به تعریف سازمان بین‌المللی غیردولتی شفافیت داشته باشیم که مبنا و مستند سایر نهادهای بین‌المللی، ملی و تحلیل‌گران حوزه‌ی شفافیت است. بنا بر تعریف این نهاد، شفافیت عبارت است از «در دسترس‌بودن اطلاعاتی از یک سازمان یا کشنگر که به کنشگران بیرونی اجازه می‌دهد عملکرد آن سازمان یا کنشگر را پایش کنند». شفافیت در عمل باید به‌گونه‌ای باشد که امکان دخالت، نظارت، کنترل و مشارکت در امور دولتی و کشوری را برای شهروندان فراهم کند. این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که ما درخواست‌هایی برای انتشار ... مطالعه بیشتر

شفافیت در حوزه انرژی

در همین راستا قصد داریم تا بیانیه شفافیت مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۲۰۰۶ موسوم به EITD  Extractive  Industries Transparency Disclosure را واکاوی و با بررسی اهمیت موضوع، به میزان کارکرد آن در ایران بپردازیم. پیش از خواندن این بیانیه حائز اهمیت است بدانیم که در مجلس آمریکا نیز صرفا یک بیانیه باقی ماند و چون تنها در یکی از قسمت های کنگره مطرح شد الزام قانونی به وجود نیاورد، و پس از پایان یافتن آن دوره (دوره ۱۰۹ کنگره) به دلیل پایان نیافتن مراحل قانونی مسکوت گذاشته شد. این بیانیه با بررسی نمونه هایی غالبا ناموفق از دولت ها ... مطالعه بیشتر

کلاف سردرگم FATF و شفافیت

حال شفافیت در حوزه بین الملل چه طور محقق می شود و آیا این نوع از شفافیت هم سبب رشد و توسعه می گردد؟ مقصود از شفافیت در حوزه بین الملل، همکاری با FATF  (گروه ویژه اقدام مالی) است. در سال ۱۹۸۹ هفت کشور توسعه یافته بلوک غرب (گروه G7) استاندارد های بین دولتی را برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تنظیم کردند و به مرور هم بر توصیه های این معاهده و هم بر کشورهای عضو افزوده شد. به خصوص پس از واقعه ۱۱ سپتامبر، ایالات متحده  FATF را قانع کرد تا توصیه های خود را مبنی ... مطالعه بیشتر

شفافیت گامی به سوی ارتقا کشور

فواید وضرورت وجود شفافیت بر کسی پوشیده نیست، آنچه که از آمارها نیز برمی‌آید حکایت از این دارد که بین شفافیت وتوسعه یافتگی-عدم توسعه یافتگی کشورها رابطه مستقیم وجود دارد. تولید ناخالص داخلی که به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی کشورها تعریف می‌شود و هدف آن محاسبه درآمد کشورها درطول یک سال است، چگونه می‌تواند بیانگر  درامد واقعی آن کشورباشد با وجود عدم شفافیت درسیستم پولی وبانکی‌اش؛ سیستم پولی وبانکی اگر شفاف نباشد پول‌های مواد مخدر، رشوه، کالاهای قاچاق وارد اقتصاد شده و اقتصاد زیرزمینی را شکل می‌دهد که محاسبه آن در درامد ملی مشروعیت دادن به این نوع ... مطالعه بیشتر

شفافیت بانک مرکزی، مزایا و معایب

امروزه موضوع شفافیت این نهاد تبدیل به یکی از مورد بحث‌ترین موضوعات در زمینه سیاست های پولی شده است. عموم مردم نیاز دارند که بانک‌های مرکزی که روز به روز مستقل تر از گذشته می‌شوند، از درجه قابل قبولی از شفافیت برخوردار باشند تا همچنان نهادی قابل اتکا باقی بمانند. همچنین، شاخه رو به رشدی از ادبیات مرتبط، به بررسی تاثیرات اقتصادی این افزایش در شفافیت پرداخته است. البته بحث شفافیت و اندازه‌گیری آن به لحاظ کیفی بودن متغیر شفافیت اندکی پیچیده‌تر شده است، چرا که یافتن سنجه‌های مناسب برای اندازه‌گیری آن چندان ساده نیست. اگرچه اقتصاددانانی مانند گراتس و ... مطالعه بیشتر

بررسی شفافیت لایحه بودجه ۹۸

شفافیت ملی ضمن اینکه دولت و مجلس را پاسخگوتر می‌سازد، انتظارات از عملکرد دولت را نیز تعدیل کرده، فساد را کاهش می‌دهد و بخش خصوصی با ریسک مالی کمتری می‌تواند برنامه خود را تنظیم کند. (لازم به ذکر است عدم شفافیت لزوما به معنای وجود روابط ناسالم یا بروز تخلف نیست اگرچه می‌تواند زمینه ساز عدم اجرای قانون یا بروز مفاسد باشد) لایحه بودجه ۹۸ در تاریخ ۱۱ اسفند سال ۹۷ تقدیم مجلس شد و با ۱۷۷رای موافق،۲۴ رای مخالف و ۱ رای ممتنع از مجموع ۲۱۷ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید.به موجب مصوبه مجلس بودجه سال ۹۸ ... مطالعه بیشتر