گزارش ۲۴| چگونه می‌توان یک جریان مستمر برای بهبود شرایط محیط‌زیستی خوزستان ایجاد کرد؟مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۵-۱۲ایران در سال‌های اخیر با بحران‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه بوده است. مسئله کم‌آبی در خوزستان، که یکی از جدی‌ترین این بحران‌هاست، در روزهای اخیر نارضایتی‌های گسترده‌ای را در پی داشته است. عوامل متعددی همچون تغییر الگوی کشت بدون توجه به ظرفیت منابع، احداث سدهای متعدد، افزایش جمعیت و عدم تناسب برنامه‌ریزی مدیریت منابع با نیازهای میان‌مدت و بلندمدت استان، تخریب پوشش جنگلی و مراتع زاگرس، بی‌توجهی به تالاب‌ها، استقرار صنایع آب‌بر و افزایش بارگذاری توسعه در بحران آب خوزستان دخیل بوده‌اند. در نتیجه ترکیبی از این عوامل، در حال حاضر شاهد نابودی کشاورزی و دام‌داری و افزایش فقر و بیکاری ... مطالعه بیشتر
در جستجوی کارآیی اقتصادی و عدالت اجتماعیمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۵-۱۱دولت رفاه محصول نیروهای متنوعی در طول چهار قرن از توسعه سیاست اجتماعی است. دو بعد به طور خاص برجسته هستند: بحث حول ایدئولوژی (شامل باز توزیع) و نقش دولت رفاه در تقویت کارایی اقتصادی. اهداف ایدئولوژیک به میزان زیادی با توجه به مکاتب فکری تغییر می‌کنند: اصالت آزادی‌ها. آزادی فردی، که با بازار آزاد محدود نشده به بهترین شکل حاصل می‌شود. به همین دلیل از مداخلات حداقلی حمایت کرده و با همه اَشکال دولت رفاه به‌استثنای موضوع فقرزدایی مخالفت دارند. مارکسیست‌ها. نظام بازار را بنا به ماهیت، ناسازگار باهدف اصلی‌شان (برآوردن نیازها) می‌دانند. بنابراین آن را رد و به ... مطالعه بیشتر
دانشگاه اجتماعی؛ نسل جدید فعالان دانشجوییمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۵-۰۹تولیــد علــم و معرفــت مهم‌ترین کار ویژه دانشــگاه اســت. ازاین‌رو از اســتادان و دانشــجویان انتظــار می‌رود تمرکــز اصلی‌شان بــر فعالیت‌هایی باشـد کـه بـه تحقـق ایـن کارکـرد کمـک کنـد. سـایر فعالیت‌های کنشـگران دانشـگاهی بایـد بـه نحـوی در راسـتای تحقـق کارکـرد مذکـور باشـد؛ امـا خـوب میدانیـم کـه انسـان موجـودی چند ساحتی اسـت و نمی‌تواند خـود را به‌طور کامـل بـه فعالیـت در یـک عرصه خـاص محـدود کنـد. در خصــوص دانشــجویان بایــد نیــرو و انــرژی جوانــی و آرمان‌گرایی آنها را هــم بــه چند ساحتی بــودن انســان افــزود تــا شــاهد جنب‌وجوش و شــور و حرارت دانشــجویان باشــیم. دانشـجو به‌حکم آرمان‌گرا بودنـش نمی‌تواند مدافـع وضـع موجـود ... مطالعه بیشتر
گزارش ۲۳| آیا رسمی‌سازی نیروی‌کار مهاجر با منافع نیروی کار بومی سازگار است؟مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۵-۰۹بسیاری از مردم باور دارند که یکی از علل بیکاری جوانان ایرانی «مهاجرین خارجی» (عموماً افغانستانی‌ها) هستند و مسئولان نیز با شعارهایی چون «صیانت از نیروی کار داخلی» و «به‌کارگیری نیروی کار بومی»، ضمن تصویب بخش‌نامه و تهیه دستورالعمل‌های پیاپی، این باور را تقویت می‌کنند. اما آیا واقعاً اتباع خارجی رقیب بیکاران ایرانی محسوب می‌شوند؟ آیا با اخراج اتباع خارجی از کشور، نرخ بیکاری کاهش می‌یابد؟ آیا اخراج کردن همه اتباع، حتی در صورت مطلوبیت، عملی و اجراییست؟ در این شماره به پاسخ این سوال‌ها می‌پردازیم. ترکیب نیروی کار بومی و مهاجر از لحاظ میزان سواد تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای با ... مطالعه بیشتر
جایگاه کارگران در برنامه‌های توسعه ایرانزهره سروش فر۱۴۰۰-۰۵-۰۵نگارش برنامه‌های توسعه ایران از سال ۱۳۲۸ آغازشده است. برنامه‌های توسعه در جهت تعیین اهداف و استراتژی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین می‌شوند. از همین رو در این برنامه‌ها باید به مسائل همه گروه‌های اجتماعی توجه شود و برای آن تا جای ممکن راهکارهایی در قالب سیاست‌گذاری‌های گوناگون در نظر گرفته شود. کارگران یکی از گروه‌های مهم جمعیتی، شغلی و صنفی در کشور هستند که توجه به نیازهای آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. اولین برنامه‌های تدوین‌شده در سال‌های پیش از انقلاب تحت عنوان برنامه‌های عمرانی نامیده می‌شدند. در سه برنامه اول عمرانی مسائلی همچون بیمه‌های اجتماعی کارگران، تهیه ... مطالعه بیشتر
مثلث امنیت شغلی، معیشت و تشکل‌یابی سه بعد مشکلات کارگرانمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۲۹کارگران بخش قابل‌توجهی از نیروی کار کشور را تشکیل می‌دهند و از همین رو پرداختن به مسائل و مشکلات آنان به‌ویژه ابعاد قانون کار امری لازم و ضروری است. در این مصاحبه تلاش شده است تا جای ممکن مشکلاتی که کارگران با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مورد مداقه قرار گیرد و به آن پرداخته شود. لطفاً در ابتدای بحث در مورد شوراهای اسلامی کار توضیحاتی بفرمایید شوراهای اسلامی کار، بر اساس اصل ۱۰۴ قانون اساسی و بعد قانون شوراها، تشکل‌هایی هستند که در حوزه کار، کارگران کشور را بر اساس قانون کار نمایندگی می‌کنند. در کارگاه‌ها تشکل‌های کارگری با انتخاب ... مطالعه بیشتر
امنیت شغلی، بزرگ‌ترین مشکل کارگرانمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۲۸یکی از اساسی‌ترین پایه‌های توسعه کشور، نیروی کار است اما مسائل و مشکلات کارگران در برنامه‌های توسعه ایران جایگاه مناسبی ندارد. یکی از دغدغه‌های نیروی کار در ایران مسئله امنیت شغلی است. در مصاحبه مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با ناصر چمنی، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران این دغدغه مطرح‌شده است: با توجه به تجربیات و سمت کاری جنابعالی، به نظر شما در این برهه زمانی جدی‌ترین مشکل کارگران چیست؟ آنچه در طول سه دهه کاملاً از بین رفته، امنیت شغلی است، بنابراین، بزرگ‌ترین مشکل امنیت شغلی و اجرا نشدن قانون است. در سال ۱۳۶۹ قانون کار با ... مطالعه بیشتر
گزارش ۲۲| آموزش فنی و حرفه‌ای در محیط کار واقعی: کاهش بار مالی و افزایش کیفیت آموزشمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۲۲در اوایل دهه ۶۰ در ایران طرح کاد (کارودانش)، به عنوان یکی از اولین مصوبات شورای تغییر بنیادی آموزش، به اجرا درآمد. به موجب این طرح، تمامی دانش‌آموزان سال اول دبیرستان می‌بایست یک روز در هفته در محیط کار حضور پیدا کرده و در پایان مربی/استادکار نمره مربوط را به مدرسه گزارش می‌داد. اما طرح کاد، بعد از گذشت بیش از ده سال، ناموفق توصیف و متوقف شد. در واقع مجریان موفق نشدند همکاریِ کلان مقیاسِ صاحبان حرف و مشاغل و کارفرمایان را جلب کرده و هماهنگی لازم را بین ذی‌نفعان آموزش فنی و حرفه‌ای برقرار کنند. پس از توقف ... مطالعه بیشتر
ارزیابی عملکرد خانه کارگر در ارتقای رفاه کارگران ایرانسعید هراسانی۱۴۰۰-۰۴-۲۱«ارزیابی عملکرد خانه کارگر در ارتقای رفاه کارگران ایران» عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد سیما امیرحسینی دانش‌آموخته رشته برنامه‌ریزی اجتماعی دانشگاه علامه است که در تاریخ ۲۷/۰۶/۱۳۹۵ دفاع شده است. این پایان‌نامه در پی «بررسی کارکردهای رفاهی تشکیلات خانه کارگر ایران و شناخت نقاط ضعف و قوت آن» است. این پایان‌نامه علاوه بر این، جایگاه این تشکل در کشور و نگاه کارگران به این تشکیلات را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهد. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر آرای برنشتاین و سنت سوسیال‌دموکراسی نسبت به اتحادیه‌های کارگری است. بر اساس این چارچوب فکری اتحادیه‌های کارگری از طریق بازی در نظام سیاسی و ... مطالعه بیشتر
کار شایسته و نماگرهای آن در ایرانمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۴-۱۴کار شایسته مفهومی است که به دلیل ناکارآمدی شاخص‌هایی چون نرخ بیکاری، ساعت کار و اطلاعات سنتی نیروی کار در بیان تمام واقعیت‌های بازار کار، برای ارزیابی و سیاست‌گذاری در این حوزه مطرح شد. این مفهوم اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط رئیس سازمان بین المللی کار (ILO) به‌عنوان ضرورتی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیروی کار در بازار کار جهان معرفی شد. هدف از طرح این مفهوم، فراهم کردن فرصت برابر برای مرد و زن جهت دستیابی به کار مولد در شرایط آزاد، ایمن و حفظ کرامت انسانی است. اگرچه اهمیت نسبی جنبه‌های مختلف کار شایسته از فردی ... مطالعه بیشتر
انتشار چاپ دوم نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاهسعید هراسانی۱۴۰۰-۰۴-۱۲نشر کرگدن با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه و معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چاپ دوم کتاب نظریه اقتصادی دولت: مبانی اقتصادی دولت رفاه ترجمه علی سرزعیم و مریم حاجی‌قربانی را منتشر کرد. این کتاب که در ۱۳ فصل و ۶۸۷ صفحه به فارسی ترجمه شده است، برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ توسط نیکولاس بار (Nicholas Barr) با عنوان اصلی Economics of Welfare State منتشر شد. نسخه ترجمه‌شده مبتنی بر چاپ (نسخه) پنجم این کتاب در سال ۲۰۰۴ است، اما نسخه ششم کتاب در سال ۲۰۲۰ با برخی تغییرات در ۱۲ فصل منتشرشده است. ... مطالعه بیشتر
کار عزیزتر از جان؟زهره سروش فر۱۴۰۰-۰۴-۰۹در یادداشت زیر ابتدا به بهداشت و ایمنی کار از نظر سازمان بین‌المللی کار خواهیم پرداخت و سپس با توضیحاتی در خصوص این مسئله در ایران به ذکر نمونه ترکیه می‌پردازیم. سازمان بین المللی کار: بر اساس برآورد ILO، سالانه ۲٫۳ میلیون کارگر در اثر جراحات و بیماری‌های ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند. ۱۶۰ میلیون کارگر دیگر از بیماری‌های غیر کشنده مرتبط با کار و ۳۱۳ میلیون نفر از آسیب‌های غیر کشنده در هر سال رنج می‌برند. هزینه‌های اقتصادی برای شرکت‌ها و اقتصاد قابل توجه است. ILO تخمین می‌زند که بیش از ۴ درصد تولید ناخالص ... مطالعه بیشتر
خبرهای خوش خطرناکمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۴-۰۸با همکارم که عضو هیئت‌علمی دانشگاه است، تلفنی احوالپرسی می‌کردم که خبر از احکام جدید حقوق اعضای هیئت‌علمی داد. حکم ایشان از ۱۷ میلیون به ۲۸ میلیون تومان افزایش یافته بود. روز چهارشنبه هفته گذشته نیز اعلام شد در هفته آینده بحث اعطای فوق‌العاده ویژه به فرهنگیان مانند سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها حداکثر تا ۳۵ درصد حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر به‌نحوی‌که متوسط پرداختی از ۶۰ درصد سقف تجاوز نکند، اجرا خواهد شد. دائمی‌شدن قانون همسان‌شدن حقوق بازنشستگان با شاغلان، افزایش حقوق اعضای هیئت‌علمی تا میزان ۶۰ درصد و افزایش حقوق همه کارکنان دولت که وظایف حاکمیتی دارند، از همین دست ... مطالعه بیشتر
گزارش ۲۱| رسمی‌سازی نیروی‌کار مهاجر به نفع کارگران بومی است یا به ضرر آنها؟مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۰۸حضور نیروی‌کار مهاجر در ایران از جمله مسائلی است که در طول چند دهه گذشته همواره مورد توجه نمایندگان مجلس و مسئولین دولتی بوده است، و وزرای کشور و کار در دولت‌های مختلف بارها به خاطر آن به مجلس فراخوانده شده‌اند. در ایران، مهاجران حدود ۲ درصد از نیروی‌کار کل کشور را تشکیل می‌دهند. جمعیت این مهاجران که ورود آنها به ایران به صورت گسترده از اواخر دهه ۵۰ آغاز شد، امروزه به ۱٫۶ تا ۲٫۷ میلیون نفر می‌رسد و بیش از ۹۵ درصد آنها افغانستانی هستند. متن پیش‌رو، در قالب تعدادی پرسش و پاسخ به سؤالات متداول در خصوص ... مطالعه بیشتر
کار شایسته، فقر و گفتگوهای اجتماعیمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۴-۰۷کار یکی از معدود تجربیات مشترک بشریت است که نه تنها نقش آشکار و حیاتی در زندگی کارگران و خانواده آنها دارد، بلکه راه را برای توسعه اقتصادی و اجتماعی گسترده تر افراد و جوامع هموار می کند. اما پیشرفت تنها به کار کافی و دردسترس وابسته نیست بلکه کیفیت کار نیز عامل مهمی برای پیشرفت است. کارهایی که افراد را در دام فقر یا بردگی انداخته، یا آنها را در معرض خطرات، تبعیض و ناامنی قرار می دهد به افراد –یا اقتصادهایی که آنها عضو آن هستند- اجازه پیشرفت و تحقق پتانسیل های خود را نمی دهد. کار شایسته ... مطالعه بیشتر
از ارزیابی مشارکتی سامانه‌های شفافیت تا رتبه نخست شفافیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعیمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۰۶ یکی از شاخص‌های حکمرانی خوب، شفافیت است و این امر را می‌توان از طریق توسعه دولت الکترونیک و ارتقای شاخص‌های شفاف‌سازی عملکرد و روند امور دنبال کرد. همچنین، علاوه بر شفافیت و امکان مشارکت‌پذیری و نظارت مردمی، مبارزه با فساد نیز باوجود توسعه الکترونیک امکان‌پذیر می‌شود. یکی از اقدامات در این راستا، پیگیری توسعه دولت الکترونیک از سال ۱۳۹۳ بوده است که کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی ذیل شورای عالی فناوری اطلاعات تشکیل شد. یکی از اقدامات این کمیسیون ارزیابی شفافیت دستگاه‌ها بوده است. به گفته باقری اصل، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، ۱۰ شاخص اولیه برای ارزیابی شفافیت دستگاه‌ها ... مطالعه بیشتر
پیامدهای وخیم ابرتورممرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۴-۰۶مقدمه ابرتورم شرایطی است که تغییرات قیمت کالا و خدمات به بارزترین وجه در زندگی روزمره مردم خود را نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که در فاصله تنها چند ساعت قیمت‌ها چنان افزایش و ارزش پول به حدی کاهش می‌یابد که هرلحظه امکان تأمین نیازهای اساسی برای مردم بیش‌تری با دشواری مواجه می‌شود. بر طبق تعاریف رسمی، ابرتورم اصطلاحی برای توصیف افزایش عمومی سریع و خارج از کنترل قیمت‌ها است. درحالی‌که تورم معیاری برای افزایش تدریجی قیمت کالاها و خدمات است، ابرتورم افزایش سریع تورم است که معمولاً بیش از ۵۰ درصد در ماه است. بر اساس تحقیقات مختلف، به نظر می‌رسد ابرتورم ... مطالعه بیشتر
سیاست‌های رفاهی صحیح، راه مقابله با تحریمهامرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۳-۲۵سیاست‌های رفاهی می‌توانند به فاجعه اقتصادی منجر شوند یا ممکن است همبستگی ملی و انسجام اجتماعی را تقویت کنند. در ایام انتخابات پیشنهاد‌های مختلفی در مورد سیاست‌های رفاهی داده می‌شود. اگر این سیاست‌ها به‌خوبی طراحی نشود، ممکن است تجربه‌های تلخی به دنبال داشته باشند. سیاست‌های رفاهی به اشکال مختلف برای هر کشوری ضروری هستند و کارکردهای خوبی دارند. سیاست رفاهی نباید به تورم منجر شود یا با تولید یا اشتغال ناسازگار باشد. یعنی محور نخست در تدوین سیاست‌های رفاهی باید کنترل تورم و ایجاد اشتغال و افزایش تولید باشد. به‌عنوان یک نمونه از کشورهایی که به دنبال ایجاد سیاست‌های رفاهی ... مطالعه بیشتر
مواضع تشکل‌های کارگری در برنامه‌های توسعه اول تا ششمراضیه شیخ رضایی۱۴۰۰-۰۳-۱۹تدوین برنامه‌های توسعه پنج ساله به‌منظور تعیین اهداف و استراتژی‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، پس از پایان جنگ، از سال ۱۳۶۸ از سر گرفته شد و تا به امروز ادامه دارد. برنامه‌ریزی برای توسعه نیازمند مشارکت و ایفای نقش ذی‌نفعان است. تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همواره یکی از ذی‌نفعان برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور بوده‌اند اما حضور و مشارکت آنان در تدوین این برنامه‌ها چندان مشخص و معین نبوده است. با توجه به نتایج جستجوها به نظر می‌رسد که در دوران برنامه‌ریزی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه بر نقش و مشارکت ذی‌نفعان در تدوین برنامه به‌قدری توجه شد که ثمرات ... مطالعه بیشتر
گونه‌های نظام بازارمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۳-۰۵اگر سابقاً باید از میان دو نظام اقتصادی (سرمایه‌داری و سوسیالیستی) یکی انتخاب می‌گردید امروز باید این انتخاب از میان گونه‌های نظام بازار صورت گیرد. در این مقاله نظام بازار به دو گونه‌ی نظام اقتصاد بازار آمریکایی ـ انگلیسی (آنگلوساکسون) و اروپای قاره‌ای ـ ژاپنی تقسیم می‌شود. این مقاله در سه فصل نوشته شده است. فصل اول درباره ضرورت شناخت گونه‌های بازار است. فصل دوم درباره پنج معیار برای تفکیک نظام بازار است که این موارد موردبحث قرار می‌گیرد: (۱) سازوکارهای هماهنگ‌کننده، (۲) نقش دولت در تأمین نیازهای اساسی، (۳) روابط کار، (۴) نقش تشکل‌های صنفی، (۵) نظام مالی. در ... مطالعه بیشتر
