شفافیت، مقابله با فساد و فقر

فقر و انرژی استفاده از انرژی اثرات عمده و غیر قابل انکاری برای دستیابی به بهره‌وری، رفاه و آسایش بیشتر انسان‌ها داشته است. امروزه اقتصاد بدون استفاده از خدمات حامل‌های مختلف انرژی غیر قابل تصور است. انرژی، اثرات دامنه‌داری بر زندگی انسان‌ها دارد و از اشتغال تا توسعه ، از سازمان‌ها تا افراد و از جوامع محلی تا حوزه‌های ملی و جهانی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. ازاین‌رو، انرژی نیز همچون ده‌ها عامل دیگر اثرات غیرقابل انکاری بر فقر و نابرابری دارد. دسترسی به خدمات انرژی یکی از مؤلفه‌های اصلی کاهش نابرابری و فقر است و نقش بسیار مهمی در توسعه انسانی ... مطالعه بیشتر

جنبش یا ناجنبش تهیدستان گفته شده جنبش تهیدستان شهری در تقابل با دولت به‌مثابه تولیدکننده و آراینده فضا قرار می‌گیرد. دولت از یک سو عامل تولید فضا بر پایه نابرابری است و از سوی دیگر جنبش تهیدستان در پی آن است تا سهمی از فضای شهری را به دست آورد. برای مثال، حرکت به سوی اشغال خانه‌ها و هتل‌ها در ابتدای انقلاب نشانگر لحظه‌ای از جنبش تهیدستان بود که در پی آن بود تا فضایی را برای سکونت خود تصاحب کند. زورآبادنشینی و خوش‌نشینی نیز تلاش‌های دیگری هستند برای تسخیر فضای زیست توسط تهیدستان که در تقابل با منطق دولت ... مطالعه بیشتر

کنش‌های اعتراضی تهیدستان بی‌تردید وجه غالب نیروی محرکه کنش‌های اعتراضی تهیدستان شهری، نوعی واکنش از سر ضرورت اقتصادی یا فقر است. مگر غیر از این است که وجه ممیزه تهیدستان شهری از دیگر گروه‌های اجتماعی، درنهایت فقر اقتصادی و ناداری است. این ناداری در فضای شهری صورت‌های گوناگونی دارد که نمودهای محرومیت و نابرابری است. بااین‌وجود، این ویژگی ذات‌گرایانه تهیدستان را نباید در تبیین کنش‌های اعتراضی آنان به‌تنهایی مورد بررسی قرار داد. مطالبات، خواست‌ها، فرهنگ و دانش و بینش تهیدستان شهری نیز مثل همه دیگر گروه‌های اجتماعی در معرض انبوه امواج تغییرات اجتماعی قرار می‌گیرد. مسائلی همچون شیوه‌های سازمان‌یابی، پیگیری ... مطالعه بیشتر

“تهیدستان” یا “حاشیه‌نشینان” «حاشیه‌نشینی» از جمله واژه‌هایی است که برای اشاره به فرودستان ساکن در مناطق پیرامونی شهرها و گاه در معناهای گسترده‌تر از این به کار می‌رود. بنا بر نظر بیات(۱۳۹۱) این واژه به سنت جامعه‌شناسان مکتب شیکاگو بازمی‌گردد که گرایش دارند تا با دادن ویژگی‌های خاصی که تهیدستان را از جریان اصلی زندگی شهری جدا می‌سازد، به ذاتی ساختن این مفهوم بپردازند. واژه تهیدستان شهری در مقایسه با حاشیه‌نشینان یا فرودستان شهری، تا حد زیادی جنبه‌های اجتماعی-اقتصادی و حتی سیاسی چنین پدیده‌ای را نشان می‌دهد. جنبش تهیدستان شهری را از منظرهای مختلف می‌توان مورد بحث و تحلیل قرار ... مطالعه بیشتر

حاشیه‌نشین‌ها و تله فضایی فقر گاه تصور می‌شود مسئولیت اسکان جمعیت ۱۸ تا ۲۰ میلیونی در مناطق حاشیه‌ای شهرها و بافت‌های فرسوده، بر عهده خود آن‌ها است و این وضعیت، محصول انتخاب طبیعی آن‌ها و حاصل فرهنگ این گروه اجتماعی(فرهنگ فقر) است. درحالی‌که فقر، مقوله‌ای سیاسی-اقتصادی است و حاصل سازوکار نظام‌ها و نهادهای حاکم بر جامعه است. تبلور فضایی این سازوکار، محروم ماندن کم‌درآمدها از داشتن سرپناه و مسکن است. اقتصادسیاسی به ما می‌آموزد تا در تحلیل چرایی فقر و به‌ویژه نابرابری، بر نقش منافع تأکید کرده و کارکرد نهادهای حاضر در قدرت را واکاوی کنیم؛ زیرا همواره تلاش گروه‌هایی ... مطالعه بیشتر

حاشیه‌نشینی و فقر این روزها بار معنایی حاشیه‌نشینی و حاشیه‌نشینان دچار تغییرات اساسی شده است. تا پیش از اعتراضات آبان اغلب تصور می‌شد حاشیه‌نشینان مردمی فقیر و منفعل هستند که شایسته لطف و عنایت دولت و مردم نیکوکار می‌باشند. اما امروز همه باور دارند که حاشیه‌نشینان نیروی اجتماعی بالقوه‌ای محسوب می‌شوند که می‌توانند در هر بزنگاه کل معادلات جامعه ایران را درهم ریزند. با این تغییر نگرش، شناخت ماهیت مناطق اسکان غیررسمی و گروه‌های حاشیه‌نشین و نابرخوردار از اهمیت بسیار برخوردار است. در مناطق حاشیه‌نشین چهره فقر شدیداً نمایان است و میزان زادوولد و مرگ‌ومیر کودکان و نوزادان، ناهنجاری‌ها و ... مطالعه بیشتر

ضرورت تعامل دستگاه‌های اجرایی با دانشگاه‌ها فقدان استراتژی فقرزدایی و مهجوریت دانشگاه شرایط لازم جهت انعکاس مطالعات فقر در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی مسئله ارتباط دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با مراکز برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری یکی از موضوعات چالشی است که تقریباً در همه حوزه‌های سیاست‌گذاری موضوعیت دارد. در یک دید کلان به فعالیت‌های دانشگاهی ایران می‌توان تأیید کرد که بخش مهمی از فعالیت‌ها از جمله تدوین پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی، ارتباط تعریف شده‌ای با نیازهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ندارد. در واقع این طور به نظر می‌رسد که نفس تدوین مقاله‌ها یا پایان‌نامه‌ها فارغ از اینکه معطوف به مسأله‌ای واقعی باشد، در ... مطالعه بیشتر

حاشیه یا متن فقر در پی وقوع اعتراضات آبان‌ماه علیه افزایش قیمت بنزین، توجه زیادی معطوف حاشیه شهرها و مناطق اسکان غیر رسمی شد. اگرچه به دشواری بتوان معترضان را منحصر به ساکنان مناطق حاشیه‌نشین دانست، اما گزارش‌های اولیه مقامات مسئول از جمله وزیر کشور نشان می‌دهد بخش بزرگی از اعتراضات در این مناطق رخ داده است. بر این اساس، شناخت ویژگی‌های مناطق اسکان غیر رسمی و تهیدستان ساکن این مناطق از اهمیت برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان ملل، در جهان از هر شش نفر یک نفر در زاغه‌ها زندگی می‌کنند و بدون عمل مشترک دولت‌ها و مشارکت ساکنان، ... مطالعه بیشتر

خشونت و فقر گزارش‌ها درمورد خشونت نشان می‌دهد به جز قتل، سایر انواع خشونت طی سال‌های اخیر روند فزاینده‌ای داشته‌اند. برای مثال اگرچه طی سه دهه اخیر موارد وقوع خودکشی منجر به مرگ، روند روبه افزایش داشته اما از سال۱۳۹۰ این روند شتاب بیشتری داشته است. بنا بر برخی گزارش‌ها، موارد وقوع زدوخورد و دعوا در فضای عمومی نیز افزایش یافته است. حتی تعداد و نسبت موارد گزارش‌شده خشونت علیه زنان و کودکان در محاکم قضایی، روند روبه افزایش داشته است. مطالعات متعدد حاکی از ارتباط معنادار و مستقیم بین فقر و خشونت است. انواع مختلف خشونت می‌تواند رفاه اقتصادی ... مطالعه بیشتر

تأثیر نابرابر فساد بر فرادستان و فرودستان شهروندان مرفه که از خدمات دولتی برای تأمین پیش‌نیازهای ورود به بازار استفاده می‌کنند، باید برای این خدمات رشوه بدهند و بنابراین فساد را به‌منزله‌ی یک هزینه‌ی اقتصادی لمس می‌کنند. در مقابل، شهروندان فقیر برای جبران دسترسی کم به خدمات دولتی و برای تأمین نیازهای اساسی خود، ناچارند وارد چرخه فساد و پرداخت رشوه شوند. به همین دلیل، برای فقرایی که از طرق عادی و سالم به این خدمات و کمک‌ها دسترسی ندارند، تأمین این نیازها بسیار هزینه‌بر می‌شود و تهدیدکننده‌ی حیات‌شان خواهد بود. شهروندان فقیر به سادگی نمی‌توانند نیازهای اساسی خود را ... مطالعه بیشتر

فساد و دموکراسی تظاهرکنندگان ناراضی در هر دو کشور عراق و لبنان از فساد فراگیر دولت‌ها گله و شکوه دارند. آن‌ها اصرار دارند در صورتی که منابع ملی برای بهبود توسعه کشور و عدالت بیشتر هزینه می‌شد، امروز سرنوشت بهتری داشتند. سوء استفاده گروه‌ها و نیروهای سهیم در قدرت  در هر دو کشور عراق و لبنان چنان عرصه را بر زندگی مردم تنگ کرده که آن‌ها به شکل غیر منتظره‌ای به خیابان‌ها آمده و علیه وضع موجود شورش کرده‌اند. اگرچه سرانجام اعتراضات عراق و لبنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما آنچه تا کنون محرز است، اینکه فساد به‌واسطه ... مطالعه بیشتر