حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

پیامدهای پنهان تعارض منافع

در دور دوم دولت روحانی لایحه‌ای تحت عنوان لایحه مدیریت تعارض منافع به مجلس ارائه شد. در همین راستا مجلس شورای اسلامی نیز طرحی را برای مدیرت تعارض منافع آماده کرد که نتیجه آن ایجاد کشمکش بین انتخاب و تصویب طرح یا لایحه تعارض منافع بود. با طولانی شدن این کشمکش سرانجام کلیات طرح تعارض منافع در مجلس تصویب شد اما هنوز این موضوع به سرانجامی موفقیت‌آمیز نرسیده است. اهمیت قانون مدیریت تعارض منافع هرچند مدت‌زمانی است که بحث مدیریت تعارض منافع در نظام اداری ایران جا افتاده است و برخی نهادها نیز بخش‌نامه‌هایی را در این زمینه تدوین کرده‌اند؛ ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هشتاد و سوم

  دریافت نسخه الکترونیکی هشتاد و سومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: ‌ مهدی عسگری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه خبر داد: پیشنهادی در کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ به تصویب رسید که به موجب آن با شفاف‌سازی سهامداری بیمارستان‌های خصوصی، امکان نظارت بر منع حضور مدیران دولتی در بخش خصوصی و مقابله با تعارض منافع در تصمیم گیری‌ها و برنامه ریزی‌های نظام سلامت فراهم خواهد شد. احمد خرم، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور خبر داده که شکایت اعضای نظام مهندسی از اعمال حق وزیر راه و ... مطالعه بیشتر

نشست اول: فقر درآمدی و چند بعدی در ایران

  دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۴۰۰، نخستین جلسه از «سلسله نشست‌های فقر چندبعدی در ایران» را برگزار کرد. در این جلسه که به‌صورت حضوری در پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی و به‌صورت مجازی در نرم‌افزار اسکای روم برگزار شد؛ دکتر سید هادی موسوی نیک مدیر دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، دکتر زهرا کاویانی مدیر گروه پایش فقر درآمدی و چندبعدی دفتر مطالعات رفاه، دکتر یعقوب اندایش عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران و دکتر علی ... مطالعه بیشتر

معمای آمار در بحران آب ایران

این گزارش حاصل گفتگو با پنج کارشناس حوزه آب است که تولید و انتشار اطلاعات آب توسط خود وزارت نیرو را یک اشتباه راهبردی می‌دانند. ازنظر این کارشناسان نهاد متولی تولید و انتشار اطلاعات پایه منابع آب باید سازمانی غیر از وزارت نیرو باشد تا هم بتوان به اطلاعات اعتماد کرد و هم بدون هیچ منفعتی تمام اطلاعات را در اختیار عموم بگذارد. ازنظر کارشناسان حوزه آب تجمیع وظایف متعددی همچون قاعده گذاری، نظارت و اجرای پروژه‌های حوزه آب در سیطره یک متولی واحد موجب بروز خطاهای راهبردی خواهد شد. ازنظر سید ابوالفضل میرقاسمی «اگر بخشی از درآمد شرکت‌های آب ... مطالعه بیشتر

طرح تعارض منافع؛ در دست بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس

نکات مطروحه در این مقاله بر اساس نسخه اول متن اصلاحی طرح تعارض منافع نوشته شده که نیمه دوم آذرماه جهت اظهارنظر به جهاد دانشگاهی ارائه شده است. خان اول: تعریف مفهوم تعارض منافع تعریف مفهوم تعارض منافع یا به عبارتی تیتر قانون در دست تصویب اولین گره پیش روی مرکز پژوهش‌ها است که گویا راه‌حل مناسب برای حل آن حذف تعریف پیش‌بینی‌شده است. در متن لایحه دولت، تعریف تعارض منافع، تعارض بین منافع عمومی و منافع شخصی فرد تعریف شده بی‌آنکه به ارائه تعریف دقیق از مفهوم منافع عمومی بپردازد. به‌طورکلی مفهوم منافع در نظام حقوقی ما مبتنی بر ... مطالعه بیشتر

استاندارد GLEIF و اهمیت شناسه‌گذاری سازمانی در بودجه

بودجه هر کشور مطابق با شرایط مختص به خود دارای طبقه‌بندی‌های متفاوتی است. طبقه‌بندی سازمانی در کنار طبقه‌بندی‌های اقتصادی، درآمدی و جغرافیایی یکی از طبقه‌بندی‌های حائز اهمیت است. چرا که به‌موجب آن به هر سازمان یک شناسه یکتا اختصاص می‌یابد تا دنبال کردن فعالیت‌های بودجه‌ای آن سازمان میسر باشد. گلیف استانداردی بین‌المللی برای شناسه گذاری موجودیت‌های حقوقی است که شناسه گذاری اجزاء دولت عمومی را نیز شامل می‌شود. در ابتدای این یادداشت اهمیت وجود شناسه یکتای سازمانی موردبحث قرارگرفته و سپس به استاندارد گلیف به‌عنوان یکی از استانداردهای شناسه‌گذاری و تجارب چند کشور در استفاده از شناسه سازمانی در فهرست ... مطالعه بیشتر

وضعیت زنان کارگر زیر ذره‌بین آمار

اشتغال بانوان افزایش رفاه عمومی، هویت شخصی و مشارکت اجتماعی زنان را به دنبال دارد. با افزایش پیچیدگی و مشکلات اقتصادی زندگی مدرن در کنار تمایل بیشتر خانواده‌ها به حصول رفاه حداکثری، زنان بیش‌ازپیش وارد عرصه کار رسمی شده‌اند. حضور زنان در بازار کار از منظر کاهش فقر نیز بسیار اهمیت دارد. برخی از زنان سرپرست خانوار هستند، در برخی خانوارها مرد سرپرست خانوار بیکار بوده و درنهایت خانوارهایی نیز هستند که با ورود زنان به بازار کار بار تکفل و فشار اقتصادی بر مردان در خانواده کاهش‌یافته و سطح درآمد خانوار افزایش می‌یابد. سیاست‌های عمومی کشور و ازجمله سیاست‌های ... مطالعه بیشتر

پیشنهادهایی برای رفع مشکلات زنان کارگر

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در ادامه سلسله نشست‌های خود پیرامون هم‌اندیشی درباره مسائل رفاهی نیروی کار و برنامه هفتم توسعه، چهارمین نشست خود را با موضوع «اشتغال زنان کارگر: چالش‌ها و راهکارها» برگزار کرد. در این نشست خانم‌ها سمیه گلپور؛ رئیس کمیته بانوان کانون عالی انجمن صنفی کارگران و خاطره استاد رضایی؛ رئیس کمیسیون بانوان اتاق تعاون کشور به ایراد نظرات خود پیرامون وضعیت اشتغال زنان کارگر به‌خصوص در بخش غیررسمی و ارائه پیشنهادهایی برای حل آن‌ها پرداختند. فقدان آمار و تشکیلات کارگری؛ دو مشکل اصلی زنان کارگر در ابتدای نشست گلپور به فقدان آمار صحیح از وضعیت زنان ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هشتاد و دوم

  دریافت نسخه الکترونیکی هشتاد و دومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: ‌ عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با اشاره به سودآوری بالای گردشگری سلامت بر عزم این وزارتخانه در مقابله با تعارض منافع در گردشگری سلامت تاکید کرد. نخستین نشست هماهنگی و همکاری وزارت آموزش و پرورش با جهاد دانشگاهی با حضور معاون حقوقی و امور مجلس این وزارتخانه و مدیران وزارت متبوع برگزار و ضمن ارائه گزارش مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش، در خصوص نحوه همکاری بحث ... مطالعه بیشتر

هفت ریشه بحران آب خوزستان

      مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه مجموعه مصاحبه‌هایی با متخصصان حوزه آب داشته است. در هشتمین شماره از سلسله گزارش‌های نظام حکمرانی آب در ایران، با شبنم قنواتی‌زاده، مدیرعامل «انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان» مصاحبه شده است. این انجمن، سازمانی مردم‌نهاد است که در حوزه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی فعال است و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های این سازمان بر حوزه آب تمرکز دارد. درخصوص اینکه ریشه‌های شکل‌گیری مشکلات خوزستان چیست، فرمودید باید ریشه‌های شکل‌گیری بحران آب در خوزستان و ریشه‌های شکل‌گیری اعتراض‌ها را از هم جدا کنیم. لطفاً حول همین موضوع بفرمایید که ریشه‌های شکل‌گیری ... مطالعه بیشتر

مدیریت تعارض منافع: سازوکار هنجارهای اجتماعی یا قانون؟

در یک سنخ‌شناسی کلی از فرهنگ‌ها، می‌توان دو گونه فرهنگ فعال و منفعل را از یکدیگر تفکیک کرد.[۱] این دو گونه فرهنگ در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از یکدیگر تمایز می‌یابند. برای مثال، اجتماع در فرهنگ فعال خصلت اجتماع ملی دارد که موفق شده گروه‌های مختلف قومی و زبانی را در خود ادغام کرده و نوعی سرمایه اجتماعی چندلایه در جامعه بیافریند. در مقابل، در فرهنگ منفعل، اجتماع خصلت قومی و شبه‌طبیعی دارد و گروه‌های مختلف قومی، مذهبی و نژادی مرزبندی‌ها، هویت‌ها و نظام‌های هنجاری غیرقابل ادغامی دارند که ممکن است در تضاد با همدیگر قرار گیرد. ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع و نظارت بر فعالیت‌های دولتی از منظر کشور سوئیس

بنجامین شندلر (benjamin schindler) استاد حقوق عمومی دانشگاه سنت گالن سوئیس است. او در فصل نهم از بخش سوم کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» به این موضوع می‌پردازد که مفهوم تعارض منافع شامل طیف گسترده‌ای می‌شود که حتی نسبت به زمینه‌های سیاسی و فرهنگی جغرافیایی جوامع متفاوت است و از سوی دیگر، حتی باید به راهکارهای جهان شمول که از سوی مؤسسات بین‌المللی ارائه می‌شود، با احتیاط نگریست. طیف گسترده‌ای از موضوعات می‌تواند شامل تعارض منافع شود، در نتیجه ارائه دقیقی از تعریف این مفهوم امکان‌پذیر نیست مگر اینکه یک نظام حقوقی ملی وجود داشته باشد. ... مطالعه بیشتر
نهادهای مدنی بین‌المللی

تعارض منافع در کارکنان نهادهای مدنی بین‌المللی

«تعارض منافع در کارکنان نهادهای مدنی بین‌المللی» نام مقاله‌ای است که آگوست گانگا مالونگا آن را در کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» آورده است. وی مشاور حقوقی سازمان توسعه و همکاری اقتصادی است. پرسش اصلی نویسنده این است که تعارض منافع نهادهای بین‌المللی چگونه باید در نظر گرفته شده و حل‌وفصل شود و آیا اصلاً بحث تعارض منافع در این سازمان‌ها جایی دارد یا خیر. پرداختن به موضوع تعارض منافع در این سازمان‌ها از جهت کسب مشروعیت و اعتماد عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجایی که این سازمان‌ها بین وفاداری ملی و وفاداری به ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هشتاد و یکم

  دریافت نسخه الکترونیکی هشتاد و یکمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: ‌ احمد نادری، نایب رئیس کمیسیون آموزش تصریح کرد: طرح اصلاح نظام آموزش پزشکی و ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات درمانی در کمیسیون آموزش، با لابی سنگین وزارت بهداشت مواجه شد چرا که هدف آن مبارزه با تعارض منافع است. حسن شجاعی، رئیس کمیسیون اصل نود در مجلس با اشاره به تفویض اختیار صدور مجوز ‎داروخانه به انجمن داروسازان تهران اظهار داشت: اعطای اختیارات حاکمیتی به انجمن های صنفی مصداق ‎تعارض منافع ... مطالعه بیشتر

سیاست‌گذاری به نفع خود

یکی از موقعیت‌های تعارض منافع موقعیت اتحاد قاعده­گذار و مجری یا سیاست‌گذاری برای خود است. این موضوع را می‌توان نقش‌هایی با منافع متعارض تعریف کرد که جمع آن در یک شخص یا سازمان می‌تواند به سوگیری ناروا در تصمیمات منجر شود. در کلان‌ترین سطح مدیریت، در تمام حکومت‌ها قوه مقننه از قوه مجریه تفکیک‌شده است، در سطح خرد نیز لازم است قاعده گذار از مجری منفک شود، چراکه تعارض منافع نقش مجری و نقش قانون‌گذار سبب عدم تعهد به یکی از این نقش‌ها می‌شود. در ادبیات تعارض منافع، اتحاد قاعده گذار و مجری زمانی رخ می‌دهد که افراد برای خود ... مطالعه بیشتر
اصلاح الگوی کشت

حل مسئله آب خوزستان نیازمند اراده سیاسی است

 این شماره از مجموعه مصاحبه‌های با متخصصان حوزه آب به نظرات «عطاالله سیادت»، رئیس پیشین دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین پرداخته‌شده است او معتقد است ایران در مسئله آب اساساً راه را اشتباه رفته است. عطاالله سیادت اشاره می‌کند «ما نباید تمام آب در اختیارمان را مصرف کنیم، دنیا می‌گوید ۴۰ درصد، حالا ما می‌گوییم ۶۰ درصد. اما آلان ۸۵ تا ۹۰ درصد منابع آبی را مصرف می‌کنیم، حتی آب‌های استاتیک را هم مصرف کرده‌ایم». مشکل مدیریت آب علاوه بر مصرف زیاد، راندمان پایین آب نیز هست. ایجاد حقابه‌های جدید برای طرح‌های عمرانی مانند طرح ۵۵۰ هزار هکتاری و ... مطالعه بیشتر

وضع قوانین تعارض منافع به‌مثابه سیاست سازی

بارزترین وجه متمایزکننده حکومت دموکراتیک از سایر حکومت‌ها، عبارت است از آنکه در یک حکومت دموکراتیک مقامات دولتی تلاش می‌کنند در راستای منافع عمومی عمل کنند. بنابراین توافق عامی وجود دارد که یکی از بن‌مایه‌های اخلاق سیاسی دموکراتیک، تعهد مقامات عمومی به منافع عمومی است. در تمام کشورها قانون یکی از اسناد موردتوافق بین حاکمیت و مردم است که میزان تعهدات هر دو به ارزش‌ها و هنجارها را معین می‌سازد. بنابراین وضع مقررات، رویه‌ها و قوانینِ تضمین‌کننده پایبندی مقامات دولتی به منافع عمومی، می‌تواند حاکمیت و جامعه را چند قدم به دموکراسی نزدیک کند. در سیاست‌های کلان مانند جنگ و ... مطالعه بیشتر

اصول رفتاری در بخش خصوصی

در این یادداشت تجارب کارشناسانی از بخش خصوصی در راستای ایجاد اصول و فرهنگ اخلاقی سازمان‌ها و شرکت‌ها بیان می‌شود. این فصل شامل سه زیر بخش است که در آن‌ها به ترتیب تجربه کشورهای پاکستان، اندونزی در مبارزه با فساد و اجرای قانون ارائه می‌شود. تجربیات این کشورها نشان می‌دهد چگونه از آیین‌نامه رفتاری می‌توان به‌عنوان اهرمی برای مدیریت تعارض منافع و محافظت از منافع خصوصی و دولتی استفاده کرد. حکمرانی شرکتی خوب: برای پیشگیری از تعارض منافع (آموختن از تجربه پاکستان) اسد علی‌شاه- شریک دیلویت پاکستان و عضو شورای موسسه حسابداران خبره پاکستان در این مقاله با استفاده از ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در امور تعاون

  تعارض منافع اشتغال بیرونی کارمندان امور تعاون تعارض منافع اشتغال بیرونی یا هم‌زمان در سطح اداره‌های دولتی تعاون شامل واحدهای ستادی و اجرایی است که کارمندان آن‌ها این امکان را دارند که هم در موقعیت دولتی در امور تعاون اشتغال داشته باشند و هم در شرکت‌های تعاونی کار کنند: اشتغال کارشناسان به‌عنوان مشاور/ حسابرس: یکی از موقعیت‌های رایج تعارض منافع اشتغال بیرونی در میان کارمندان بخش تعاون این است که آن‌ها به‌طور هم‌زمان به شرکت‌های تعاونی مشاوره بدهند. اشتغال کارشناس در شرکت تعاونی که باید به‌طور هم‌زمان بر روی آن نظارت کند، ممکن است نظارت را با مسئله مواجه ... مطالعه بیشتر

حضور پررنگ پزشکان در عرصه سیاست‌گذاری سلامت

تعارض منافع قاعده­گذاری برای خود به وضعیتی اشاره دارد که فرد یا سازمانی در جایگاهی قرار گیرد که برای خود قاعده‌گذاری کند. در این شرایط احتمال آن وجود دارد که قواعدی وضع شوند که منفعت فردی یا نهادی را در اولویت قرار دهند. به‌عنوان نمونه می‌توان به تعیین هزینه ویزیت اشاره کرد که توسط نهادهایی انجام می‌گیرد که پزشکان خود در آن صاحب‌منصب هستند و امکان آن را دارند که به نفع خود هزینه‌ای گزاف را به مردم تحمیل کنند. مصادیقی از قاعده‌گذاری پزشکان برای خود یکی از سؤالاتی که همواره در مورد پزشکان پرسیده می‌شود این است که چرا ... مطالعه بیشتر