حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

بلوغ نارس دولت الکترونیک در حوزه­ ی صنعت، معدن و تجارت

مونا امیری۱۳۹۸-۰۶-۲۶

دولت الکترونیک (electronic government)، یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که به­ منظور ساختن دولتی کوچکتر، کارآمدتر و سالم­تر پیگیری می­ شود و بر ارائه خدمات و اطلاعات آنلاین تأکید دارد. یکی از اساسی­ ترین اهداف پیاده­ سازی دولت الکترونیک، مرتفع­ سازی معضل نابرابری دسترسی شهروندان به خدمات عمومی است. از اولین اقدامات جدی صورت گرفته در زمینه­ی تحقق دولت الکترونیک در ایران، می­توان به آئین­ نامه اجرایی تحقق دولت الکترونیک مصوب بیست و دوم تیرماه سال ۱۳۸۱ و همچنین، قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یازدهم شهریورماه سال ۱۳۸۳، اشاره نمود. ... مطالعه بیشتر

منافع ذی نفعان شرکت‌ها و راهکارهای حل آن

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

ذی‌نفعان شرکت‌ها و تعارض منافع شرکت‌ها به عنوان نهاد قدرتمند اقتصادی ذی‌نفعان متعددی دارند. بهترین حالت برای شرکت زمانی است که منافع این ذی‌نفعان متعادل بوده و رفاه جمعی حاصل گردد، اما موارد مختلفی مانند منفعت‌طلبی و خطر‌پذیری ذی‌نفعان مانع این تعادل شده و ایجاد تعارض منافع می‌کند. این تعارض بین ذی‌نفعان یک دسته و یا میان ذی‌نفعان دسته‌های متفاوت به وجود آمده و مشکلات فراوانی همچون هزینه‌های نمایندگی، بی‌اعتمادی به نهاد شرکت و در نتیجه عدم توانایی جذب سرمایه‌های خرد را به دنبال دارد. تحقیق حاضر با تکیه بر یافته‌های کتابخانه‌ای و داده‌های آماری که عمدتا منابعی به‌روز می‌باشند ... مطالعه بیشتر

حقوق مالکانه؛ تعارض منافع یا تعادل حقوق

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

پیوند حقوق مالکانه و منافع عمومی در طرح‌های نوسازانه شهری بازشناسی ابعاد ساختاری و محتوایی حقوق مالکانه و منافع عمومی در نظام شهرسازی کشور، نیازمند پاسخ به این پرسش است که «تعادل بخشی بین حقوق خصوصی (حقوق مالکانه) و حقوق عمومی (منافع عمومی) در بستر اقدامات نوسازانه شهری چگونه قابل تبیین است؟ » به عبارت دیگر «حقوق مالکانه و منافع عمومی در طرح‌های نوسازانه شهری چگونه به هم پیوند می‌خورد؟ » روش‌شناسی این پژوهش مبتنی بر فرایندی است که قوانین تملک را در پرتو «استدلال منطقی» و بر پایه مؤلفه‌های هفت‌گانه‌ی «قانون اساسی، قانون مدنی، مصالح و منافع عمومی، حقوق ... مطالعه بیشتر

مصادیق تعارض منافع در بخش آب

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

تعارض منافع عامل بروز فساد  «تعارض منافع» یعنی آن شرایطی که فرد با سازمانی میان منافع شخصی، حزبی، گروهی یا خانوادگی خود، با منافع ملی، حرفه‌ای و کاری خود تعارض می‌یابد. در چنین شرایطی ممکن است فرد علی‌رغم وظیفه کاری با دینی، منافع دسته اول را ترجیح دهد که در این صورت دچار فساد شده است. در حقیقت هیچ فسادی نیست الا اینکه از دل یک تعارض منافع بیرون آمده باشد، بنابراین تعارض منافع ریشه و عامل اصلی بروز همه فسادهاست. بدین ترتیب شناخت تعارض منافع و تلاش برای به حداقل رساندن مواضع رخداد آن، از اولویت‌های بحث پیشگیری از ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در دندان پزشکی

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

تعارض منافع در تعارض منافع، بین وظایف دندان پزشک در قبال بیمار و منافع شخصی‌اش تعارض به وجود می‌آید. مهم‌ترین نگرانی موجود در اولویت قرار گرفتن اهداف تجاری به جای ارائه‌ی خدمات مبتنی بر دانش تخصصی از سوی دندان پزشکان است که می‌تواند به تنزل اعتماد بیمار به آنان منجر شود. تعارض منافع ممکن است به اشکال مختلف رخ دهد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سهم خواری، خودارجاعی، در یافت هدیه از بیمار و صنعت اشاره کرد. اهمیت تعارض منافع از این جهت است که می‌تواند به رابطه‌ی میان پزشک و بیمار و به تبع آن اعتماد بین آنان ... مطالعه بیشتر

سنجش حقوقی تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

تعارض منافع چیست؟ تعارض منافع موضوعی است که به طور عینی اتفاق می‌افتد. تعارض منافع یا تعارض علایق به حالت و وضعیتی اطلاق می‌شود که شخص یا اشخاصی از یک طرف در مقام و مسئولیت مورد اعتماد دیگران قرار می‌گیرند و از طرف دیگر خود دارای منافع شخصی یا گروهی مجزا و در تقابل با مسئولیت مورد نظر است. عرصه سلامت نیز با توجه جایگاهش در هجوم گستره‌های شیوع تعارض منافع قرار دارد. وجود تعارض منافع نیاز به اثبات تاثیر حقیقی منافع شخصی روی کار حرفه‌ای ندارد، بلکه وجود یک منفعت ثانویه به تنهایی کفایت می‌کند. پر واضح است که ... مطالعه بیشتر

هزینه کارگزاری و تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

فرض بر این است که پزشک به عنوان وکیل و نماینده‌ی بیمار بهترین تصمیمات را اتخاذ می‌کند. گرچه این این رابطه در دیگر دادوستدهای اجتماعی نیز وجود دارد ولی در این حرفه به دو دلیل به طور جدی‌تری مطمح نظر قرار داده می‌شود: اول به دلیل منزلت شغل پزشکی به لحاظ ارتباط آن با سلامتی افراد و دوم به دلیل عدم تقارن اطلاعات میان پزشک به عنوان عرضه کننده کالا و بیمار به عنوان مصرف‌کننده است. شاید در هیچ نوع داد و ستد دیگری این شدت عدم تقارن اطلاعات وجود نداشته باشد که در آن بیمار بدون آنکه شخص اقدام ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در انتشار مقالات پزشکی

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

تعارض منافع در نگارش تعارض منافع در دو بعد اقتصادی و غیراقتصادی ظهور می‌یابد که این تعارض منافع در امر نگارش موجب می‌شود که هیئت تحریره، داوران، نویسندگان از انجام فعالیت اصلی خود و رعایت امانت و صداقت در امر نگارش دور شوند که در صورت رخداد چنین امری سلامت آحاد جامعه به خطر می‌افتد. این پژوهش درصدد رفع این پدیده و راه‌های مقابله با آن است. وجود تعارض در منافع به خودی خود به عنوان یک امر منفی تلقی نمی‌گردد، البته به شرط آن که هر یک از افراد به طور صادقانه نسبت به افشای آن اقدام نمایند. تعارض ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع؛ حفظ حریم خصوصی یا افشای اطلاعات ژنتیکی بیماران؟

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

حریم خصوصی بیمار حقی بنیادین، نشأت گرفته از کرامت انسانی و واجد ارزش اساسی است اما امکان تعارض آن با منافع دیگر اعم از خصوصی و عمومی منتفی نبوده و لذا هرگز نمی‌توان آن را به عنوان حقی مطلق و بدون محدودیت و استثناء تلقی نمود (آندرلیک و روستین، ۲۰۰۱، ص ۴۰۷) تعارض منافع در حفظ حریم خصوصی – افشای اطلاعات ژنتیکی بسترهای گوناگون روابط که به سبب وجود زمینه‌های تقابل در منافع فردی و یا اجتماعی، مستعد بروز عارض میان ضرورت حمایت از حریم خصوصی و یا لزوم افشای اطلاعات ژنتیکی هستند، عبارتند از: شخص بیمار در این فرض ... مطالعه بیشتر

ادبیات تعارض منافع در دانش اقتصاد

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

تعارض منافع در سازمان‌ها از عوامل تحریک ایجاد تعارض در سازمان‌ها می‌توان به رقابت برای پاداش، تعارض در ایفای وظایف، نقص در ارتباطات کارمندان با هم و با سازمان‌ها اشاره کرد. تعارض در موقعیت‌ها، اهدای پاداش و جبران خسارت مستقیم و غیرمستقیم، اعطای هدیه توسط خود افراد ذی‌نفع، معاملات مالی بین موسسه خیریه مدیران و کارمندان آن نیز مصادیقی از تعارض منافع هستند. نکته مهم دیگر آنکه کسی که متهم به تعارض منافع است ممکن است به دلیل اینکه کار نادرستی انجام شده است، آن را انکار کند، در واقع، تعارض منافع ممکن است وجود داشته باشد حتی اگر عمل ... مطالعه بیشتر

حکمرانی خوب، مسدودکننده تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

اصلاح موقعیت‌های تعارض منافع و حکمرانی خوب شاه کلید مقابله با فساد، اصلاح موقعیت‌های تعارض منافع است و درمان اصلی این امر، تنها از باب حکمرانی خوب عمل می‌کند. حکمرانی خوب تنظیم‌گری منصفانه‌ای است که همه فرآیندهای تصمیم گیری آن شفاف و هیچ چیز پشت پرده‌ای ندارد. هرچند نیل به این هدف در دوران کنونی دور از دسترس تصور می‌شود اما گام برداشتن در مسیر تحقق آن، خود راه حل بسیاری از مشکلات حاضر خواهد بود. مفهوم تنظیم‌گری تنظیم گیری در معنای عام خود شامل انواع مداخلات دولت برای تحقق اهداف حاکمیت است. هدف از این مداخلات ایجاد کنترل عمومی ... مطالعه بیشتر

راهکارهای مقابله با تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۵

در این مقاله نویسنده به بیان برخی از را‌هکارهای مقابله با تعارض منافع اشاره می‌کند. می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. طراحی زمین بازی به صورت منصفانه درمان تعارض منافع در سیستم‌های اجرایی همواره راه حل‌های بسیاری دارد از تنفیذ اختیارات به افراد دیگر تا اعمال محدودیت‌های بیشتر، نمونه این راهکارهاست. با این حال مدیریت تعارض منافع را می‌توان به دو بخش کلی تقسیم کرد. بخش اول راهکارهایی است که بیشتر ناظر به شخص قرار گرفته در موقعیت تعارض منافع طراحی شدند. درمان تعارض منافع در سیستم‌های اجرایی همواره راه حل‌های بسیاری دارد از تنفیذ اختیارات به افراد دیگر تا ... مطالعه بیشتر

رفتار همیارانه و رفع تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۴

رفتار همیارانه و غیر همیارانه تعارض میان نفع فردی و نفع جمعی، موقعیتی است که در آن، کنشگر با دو گزینه همیارانه و غیرهمیارانه روبه‌رو است. برای هر کنشگر رفتار غیرهمیارانه نفع بیشتری دارد، اما اگر تعداد قابل توجهی از کنشگران رفتار غیرهمیارانه داشته باشند، همه نسبت به زمانی که همیارانه رفتار می‌کردند، نفع کمتری دارند. (جوادی‌یگانه، ۱۳۸۳) . رفتار جمعی و در نظر گرفتن مصالح دیگران را می‌توان با دو رویکرد عمده تبیین کرد. یک دسته از این رویکردها بر خیر جمعی و عمل اخلاقی تاکید دارند و دسته دیگر بر عمل عقلانی. رفتار جمعی و در نظر گرفتن ... مطالعه بیشتر

شیوع فساد در بستر تعارض منافع

سمانه سهرابی۱۳۹۸-۰۶-۲۴

تعارض منافع چیست؟ وقتی بین منافع شخصی و منافع عمومی تعارض پیش بیاید گفته می‌شود تعارض منافع وجود دارد. تعارض منافع باعث می‌شود که یک نفر منافع شخصی، خانوادگی، سازمانی با حزبی‌اش را بر منافع ملی یا عمومی ترجیح دهد. اهمیت تعارض منافع وقتی بیشتر می‌شود که در سازمان‌ها و ادارات دولتی اتفاق بیفتد. مثلا وزیری که تصمیم‌اش روی شرکت خصوصی اش مؤثر است؛ یا وقتی که کسی بتواند از جایگاه مدیران دولتی با تصمیم در راستای منافع شخصی استفاده نماید و مثلا تصمیم بگیرند حقوقشان را افزایش دهند. تعارض منافع و فساد بانک جهانی تعریفی از فساد ارائه داده ... مطالعه بیشتر

حکمرانی و خشونت

بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۰۶-۲۴

نوشته‌های وبر والیس در این بخش به مفهوم حکومت و دولت و رابطه آن با توسعه می‌پردازد. او در ابتدا برخی نوشته‌های وبر در مورد دولت را تحلیل می‌کند. والیس توضیح می‌دهد که دولت در واقع توافقی جمعی را مشخص می‌کند مبنی بر این که چه کسی تحت چه شرایطی می‌تواند از خشونت استفاده کند. بیشتر کشورهای در حال توسعه دولت‌هایی «مدرن» ندارند زیرا آنان فاقد توافق‌هایی معتبر در مورد استفاده از خشونت هستند. او سپس به این مسئله می‌پردازد که نظریه‌پردازانی همچون وبر، اولسون و هابز در تحلیل دولت و توسعه از یک چارچوب مفهومی با کنشگری یکه یا ... مطالعه بیشتر

بهار عربی از چشم‌انداز «نظام‌های دسترسی محدود»

بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۰۶-۲۴

پیش از بهار ۲۰۱۱، کشورهای عربی همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، نظام‌هایی با دسترسی محدود بودند. آن‌ها گستره بسیار محدودی از سازمان‌ها را در ائتلاف حاکم الحاق می‌کردند. این سازمان‌ها شامل خانواده‌های حاکم، ارتش، شاید یک یا دو حزب سیاسی وفادار و همچنین سازمان‌های مذهبی و شرکت‌های تجاری می‌شدند که با نخبگان سیاسی متحد بودند یا حداقل از سیاست به دور بودند. تمامی گروه‌های دیگر اغلب به حاشیه رانده شده بودند یا به طور فعالی سرکوب شده بودند. طغیان‌های بهار عربی در بسیاری از کشورها، ائتلاف‌های حاکم قبلی را از بین بردند یا در آن‌ها اختلال شدیدی ایجاد ... مطالعه بیشتر

 انواع نظام‌های دسترسی محدود در میان شرکای شرقی اتحادیه اروپا: پیامدها برای مشارکت اتحادیه اروپا

بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۰۶-۲۴

آذربایجان و بلاروس: انحصار متوازن بلاروس و آذربایجان نظام‌های «انحصار متوازن» هستند. این نظام‌ها با ایجاد محدودیت شدید در رقابت سیاسی و اقتصادی فعالیت می‌کنند. بنابراین، انتخابات آزاد و منصفانه و همچنین پاسخگویی افقی و حقوق سیاسی در بلاروس و آذربایجان وجود ندارد. در همین حال، نخبگان حاکم به شدت بر سپهر اقتصادی کنترل دارند و درنتیجه، اپوزوسیون از منابع تأمین مالی محروم می‌ماند. از سوی دیگر، محدودیت‌های شدید رقابت سیاسی به نخبگان حاکم اجازه می‌دهد که از هر شکلی از توسعه‌ی بخش خصوصی که انحصار کنترل اقتصاد را به خطر بیاندازد، جلوگیری کنند. علاوه بر این، نخبگان حاکم در ... مطالعه بیشتر

چیدمان سیاسی و نهادهای حامی توسعه در تایلند

بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۰۶-۲۴

می‌دانیم که به دلیل زمینه‌های سیاسی متفاوت، نهادها در کشورهای مختلف عملکردهای متفاوتی دارند. علاوه بر این، می‌دانیم که این مساله پیامدهای مهمی برای طراحی اولویت‌های حکمرانی در کشورهای مختلف دارد. این یادداشت که گزارشی از بخشی از مقاله «چیدمان‌های سیاسی و حاکمیت نهادهای حامی توسعه» [۱] نوشته مشتاق خان است، تلاشی در جهت معرفی چارچوب تحلیلی نهادها و حکمرانی در کشورهای در حال توسعه بر اساس مفهوم «چیدمان سیاسی» است. این گزارش معطوف به بررسی تحولات در چیدمان سیاسی حاکم بر کشور تایلند از دهه ۱۹۶۰ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ است. فهم مساله توزیع قدرت یک مساله اساسی در ... مطالعه بیشتر

اتحادیه کسب­ و کارهای خرد (کنفدراسیون کسب و کار اروپای نوین)

سعید هراسانی۱۳۹۸-۰۶-۲۳

اصناف و حمایت گری اجتماعی همانطور که در مطالب قبلی بیان شد، حمایت گری اجتماعی به فرایندی اشاره دارد که به اثرگذاری یا پشتیبانی از کسی یا چیزی منجر شود. این فرایند برای تاثیر بر سیاست ها، قوانین، مقررات و برنامه ها اجرا می شود. بنابراین بدیهی است که تمام گروه های متشکل و غیرمتشکلی که از سیاست ها، قوانین و مقررات نفع یا ضرری می بینند، برای تاثیر بر آنها اقدام کنند. در این میان اصناف و گروه های متشکل مربوط به کسب و کار شامل سندیکاهای کارگری، تشکل های کارفرمایی و اتاق های بازرگانی عمده ترین گروه هایی ... مطالعه بیشتر

معرفی مرکز حمایت گری اجتماعی انجمن روانشناسی آمریکا

سعید هراسانی۱۳۹۸-۰۶-۲۳

اگرچه حمایت گری اجتماعی در بیشتر موارد در خدمت خدمات عام المنفعه قرار دارد، اما سازمان های حرفه ای نیز از آن برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کنند. برای مثال فرض کنید گروهی از روانشناسان با استفاده از ابزارهای مختلف تلاش می کنند تا خدمات روانپزشکی مشمول بیمه های درمانی شود. اگر این گروه از روانشناسان موفق شوند لایحه یا طرحی را در مجلس پیش ببرند که خدمات روانپزشکی مشمول بیمه های درمانی شوند، آنگاه سه نتیجه حاصل خواهد شد. ابتدا آنکه افراد کم درآمدتر می توانند از مزایای خدمات روانپزشکی استفاده کنند. دوم آنکه درآمد روانپزشکان به صورت ... مطالعه بیشتر