حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

اهمیت طبقه‌بندی برنامه‌ای در بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد

تاریخچه نظام‌های مختلف بودجه‌ریزی شناخت و درک نظام‌های مختلف بودجه‌ریزی، مستلزم شناسایی تحولاتی است که برای پاسخگویی به آن‌ها، نظام‌ها و سامانه‌های مختلف بودجه‌ریزی طراحی و اجرا شده‌اند. با مطالعه تاریخ تکامل سامانه‌های بودجه‌ای، سه مرحله را می‌توان در آن تمیز داد. مرحله اول، که از اوایل دهه ۱۹۲۰ در آمریکا آغاز شد، نقش کنترل‌کننده بودجه را وظیفه اصلی آن به شمار می‌آورد. بدین منظور لازم است که در اسناد بودجه مشخص شود که اعتبارات در چه محلی و به چه میزان هزینه می‌شود و سپس نظارت شود که میزان اعتبارات هزینه‌شده از اعتبارات مصوب تجاوز ننماید و یا محل ... مطالعه بیشتر
نظام‌های آموزشی پس از کووید-19

درانداختن طرحی نو: نظام‌های آموزشی پس از کووید-۱۹

می‌دانیم که تعطیلی مدارس به‌دلیل بیماری کووید ۱۹ به آموزش آسیب رسانده است. حال بر رهبران عرصۀ آموزش – از مقامات رده بالا گرفته تا معلمان مدرسه – است که برنامه‌ای تازه با تمرکز بر مهارت‌های اساسی برای کودکان داشته باشند. نظام‌های آموزشی می‌توانند با اقدامات شجاعانه و متمرکز شدن بر یک اولویت مشخص اثرات درازمدت این بحران را کاهش دهند و روندی نو در جهت پیشرفت پایدار در امر آموزش بنیاد بگذارند. پاندمی جهانی کرونا زندگی ما و نظام‌های آموزشی ما را دچار تغییرات شدیدی کرده است. آموزش به دو صورت آسیب دیده است: مدارس تعطیل شده‌اند، در برخی ... مطالعه بیشتر
آسیب‌شناسی سمن‌ها در ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

آسیب‌شناسی سمن‌ها (NGOها) در ایران در یک نگاه

در همه جوامع، جامعه مدنی  به عنوان پل بین حاکمیت و ملت، نقش مهمی‌در تحقق توسعه اجتماعی ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه مدنی، سازمان‌های مردم‌نهاد هستند که به آنها سازمان‌های غیردولتی یا همان NGOها هم گفته می‌شود که بخش مهمی‌از مشارکت عمومی و اجتماعی از طریق آنها صورت می‌گیرد. در ایران با وجود همه سیاست‌ها، حمایت‌ها و نظارت‌ها از سوی دولت و فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد درحوزه‌های مختلف در بیش از دو دهه، این نهادهای مدنی در عمل با موانع و محدودیت‌های زیادی مواجهند. از این‌رو این پرسش اساسی که مهم‌ترین زمینه‌ها، عوامل و علل توسعه‌نیافتگی سمن‌ها در ایران ... مطالعه بیشتر

ایمن‌سازی حاکمیت از خلال سهیم کردن شهروندان در منابع قدرت

چنانکه می‌دانیم نظریه‌پردازانی مانند منتسکیو، مارکس، ویتفوگل و وبر از پیشگامان جامعه‌شناسی هستند و نظریات آنها قابل‌تأمل است. درون‌مایه این نظریات آن است که در کشورهایی نظیر ایران بنا به علل مختلف (فقدان ساختار طبقاتی، موقعیت جغرافیایی و اقلیمی، ساختار فرهنگی و…) شاهد پیدایش گونه‌ای دسپوتیسم هستیم که مانعی مقابل شکل‌گیری مالکیت خصوصی و مشروط‌کردن قدرت توسط طبقات است. چنانچه شما قائل به امکان مشروط‌کردن قدرت در ایران هستید، نارسایی و ایراد نظریه‌پردازان مذکور را چه می‌دانید؟ چه ادله‌ای در نفی نظریه‌های مذکور و تثبیت امکان مشروط‌کردن قدرت در ایران می‌توان مطرح کرد؟ به نظر من هر نظریه جامعه‌شناسانه‌ای که ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت نیرو- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع یا ناسازگاری علاقه‌ها؟!

ناسازگاری علاقه‌ها ترجمه‌ای است که رضا اردکانیان وزیر نیرو برای اصطلاح تعارض منافع به کار برد. فارغ از مناقشه‌های ترجمه‌ای که در انتهای متن به آن پرداخته شده است، باید اذعان داشت که موقعیت‌های تعارض منافع در وزارت نیرو بسیار وجود دارد و هر مدیر و مسئولی با اندکی لغزش به سمت منافع شخصی‌اش می‌تواند در دام فساد افتد و یا بر ناکارآمدی‌های اداری دامن بزند. ابتکار عمل وزارت نیرو برای برگزاری نشست «تعارض منافع در صنعت آب و برق» در شهریورماه نشان داد که دغدغه تعارض منافع در میان وزارتخانه‌ها در حال گسترش بوده و می‌توان امیدوار بود که ... مطالعه بیشتر
دولت شمول‌گرا- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ریشه‌های ظرفیت‌سازی برای دولت

امروزه، تفاوت‌های زیادی در ماهیت دولت‌ها و به‌ویژه در ظرفیت آن‌ها برای انجام کارکردهای اساسی همچون برقراری درآمدهای مالیاتی، ایجاد انحصار بر خشونت یا انجام نقش تنظیم‌گری در جامعه وجود دارد. اما نه فقط دولت‌ها بلکه جوامع نیز تفاوت‌های زیادی با هم دارند. برخی جوامع قدرت بسیج، کنش جمعی و سرمایه اجتماعی بالا و هنجارهای قدرتمندی در برابر سلسله‌مراتب سیاسی دارند و نهادهایی ایجاد می‌کنند که کنش جمعی را تسهیل می‌کنند. درمقابل، در برخی جوامع دیگر، توده‌های مردم ضعیف هستند و قادر به به‌چالش کشیدن قدرت نخبگان جامعه و دولت نیستند. در مدل تحلیلی عجم‌اوغلو و رابینسون که در ادامه ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، از بابل تا امریکا!

نمایندگان مجلس در دام تعارض منافع نمایندگان مجلس شورای اسلامی به طرق مختلف ممکن است در موقعیت تعارض منافع قرار بگیرند. مقام نمایندگی مجلس به دلیل دارا بودن قدرت نظارتی و قانون گذاری در حوزه‌های محتلف کشور همواره می‌تواند در معرض انواعی از تعارض منافع مانند اتحاد و ناظر و منظور، اشتغال همزمان و غیره قرار بگیرد و لذا مقام حساسی شناخته می‌شود. از این رو به طور معمول در فضای مجازی درباره موقعیت‌های مختلف تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی بحث و گفتگو می‌شود. کاربری به نام میثم ظهوریان در اکانت توییتری خود می‌نویسد: «یکی از مواردی که برای ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهاردهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۴ گزیده‌ی اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: طرح «مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران» به تصویب اعضای شورای شهر تهران رسید. بهاره آروین پیشنهاددهنده این طرح گفت: این طرح پس از بررسی‌های انجام‌شده در ۹ بخش و ۱۸ ماده تکمیل شده است. طرح تشکیل «شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی» در مجلس طراحی شده است که هدف آن مدیریت تعارض منافع در خرید تضمینی گندم توسط دولت است؛ به گفته‌ی طراحان، شورای اقتصاد به نمایندگی از دولت و به عنوان ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرار‌شونده‌ی مسئله‌محور

تجربۀ برنامۀ توانمندسازی حکومت: تأکید بر تجربه و یادگیری

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دورۀ آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربۀ عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربۀ عملی بر اساس رویکرد انطباق تکرار‌شونده‌ی مسئله‌محور (PDIA) نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را ... مطالعه بیشتر

وجود یک دولت مقتدر به نفع آینده ایران است

نقیب‌زاده در این گفت‌وگو با تصریح این نکته که نباید دولت را ترساند، اذعان می‌کند: نیروهای اجتماعی نیز باید به لحاظ فرهنگی اعتلا پیدا کرده و خواسته‌هایشان را به‌صورت مسالمت‌آمیزتری مطرح کنند و به دام رادیکالیسم نیز نیفتند. او همچنین بر این نظر بوده که اگر توسعه زیرساخت‌ها مدنظر دولت مطلقه باشد، در آینده وجود چنین دولتی به نفع جامعه خواهد بود. نقیب‌زاده با اشاره به اینکه باید با دولت تا حدودی همراهی داشت، می‌گوید: این‌گونه نیست که همه تقصیرها را گردن دولت بیندازیم یا این‌گونه بیندیشیم که اگر این دولت رفت، بلافاصله پس از آن دموکراسی محقق می‌شود. به‌هیچ‌وجه ... مطالعه بیشتر
تعارض میان منافع پزشکان و سازمان تامین اجتماعی

بخش درمان؛ در تعارض میان منافع پزشکان و سازمان تامین اجتماعی

معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی یکی از سه معاونت کارکردی این سازمان است که در واقع بخشی از مهم‌ترین وظایف و مأموریت‌های سازمان تأمین اجتماعی را برعهده دارد. یکی از مسائل مهم و اساسی‌ای که کارشناسان در خصوص این معاونت ذکر می‌نمایند، حضور پزشکان در رأس مدیریت بخش‌های گوناگون این معاونت است. بحث بر سر اینکه آیا حضور یک پزشک که خود دارای منافعی در حوزه درمان است، در رأس امور این معاونت می‌تواند درست باشد و یا اینکه باید به جای پزشکان افرادی با تخصص‌های مدیریتی که خود هیچ ارتباطی با حوزه پزشکی و منافعی در زمینه درمان ندارند، ... مطالعه بیشتر

نقش بوروکراسی قدرتمند در معجزه شرق

رویه‌ها فراتر از سیاست‌های «درست»  این ایده که موفقیت حکومت‌ها به دلیل سیاست‌های «درستی» بوده‌اند که آن‌ها اتخاذ و اجرا کرده‌اند، موجب شده است که بسیاری از سیاست‌گذاران و پژوهشگران توسعه تلاش کنند تا با مطالعه موارد سیاست‌های موفقیت‌آمیز، به جستجوی «راه‌حل‌هایی» برای کشورهای در حال توسعه اقدام کنند. به عنوان مثالی از این تقلیدها می‌توان به تلاش برای اتخاذ سیاست‌های ژانریک برای بهبود شاخص‌های انجام کسب‌وکار یا مبارزه با فقر و استراتژی‌های رشد اقتصادی اشاره کرد. عمل ساخت چنین شاخص‌هایی به این معنی است که راه‌حل‌های مشخص و ثابتی وجود دارد که حکومت‌ها باید اتخاذ کنند تا به موفقیت ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره سیزدهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۳ گزیده‌ی اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس جمهور برای چندمین بار در ماه‌های اخیر از مجلس شورای اسلامی خواست هر چه سریع‌تر به لایحه مدیریت تعارض منافع که سال گذشته توسط دولت به مجلس ارائه شد، رسیدگی کند. فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد، خبر داد نه تنها وزیر اقتصاد بلکه طبق قانون، تمام اعضای شورای بورس، اعضا هیئت رئیسه بورس و رئیس سازمان بورس حق عضویت و فعالیت در بازار سرمایه را ندارند؛ این افراد به واسطه اینکه اطلاعات ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع دنا پلاس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دناپلاس و تعارض منافع

در بازه زمانی ۲۷ شهریور ماه تا ۲ مهر ماه تعداد ۱۵۱ مطلب در شبکه‌های اجتماعی با کلیدواژه‌های تعارض منافع، منافع متعارض و تضاد منافع به اشتراک گذاشته شده است که از این میان به تفکیک ۷۲ مطلب در شبکه اجتماعی تلگرام، ۷۸ مطلب در شبکۀ اجتماعی توئیتر و ۱ مطلب در شبکۀ اینستاگرام منتشر شده است. تعارض منافع نمایندگان مجلس شورای اسلامی، تعارض منافع اعضای شورا و سازمان بورس از عمده‌ترین مضامینی بوده است که کاربران شبکه‌های اجتماعی در هفته گذشته در ارتباط با موضوع تعارض منافع به آن‌ها پرداخته‌اند. دناپلاس و نمایندگان مجلس در هفته‌ای که گذشت اخباری ... مطالعه بیشتر

انعطاف‌پذیری و یادگیری به وقت بلاتکلیفی جهانی

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دوره‌ی آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربه‌ی عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربه‌ی عملی بر اساس رویکرد PDIA نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارد. ... مطالعه بیشتر

تجربه ی توانمندسازی حکومت: ندای کنگو جان تازه گرفت

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دوره‌ی آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربه‌ی عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربه‌ی عملی بر اساس رویکرد PDIA نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارد. ... مطالعه بیشتر
کاربرد تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مدیریت تعارض منافع یا خلق موقعیت تعارض منافع!؟

تعارض منافع در صدا و سیما یکی از مطالب هفته گذشته درباره کاربرد تعارض منافع که در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته بود و در شبکه‌های اجتماعی دیده شد یادداشت عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی در مورد مسئله اعطای مجوز نظارت بر شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما در روزنامه اعتماد بود. آخوندی می‌نویسد : «وضع مقررات بر یک بازار توسط یک بنگاهِ انحصاری و صدور مجوز فعالیت به سایر بنگاه‌ها آشکارا مشمول تعارض منافع است و لاجرم به محو شفافیت منجر و موجب فساد و اخلال در نظم و امنیت حقوقی سایر فعالان و شهروندان ... مطالعه بیشتر
اجماع واشنگتن- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ظرفیت‌سازی حکومتی مقدم بر خصوصی‌سازی

زمانی که به عقب می‌نگریم و نتایج سیاست‌های اجماع واشنگتن را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که آزادسازی اقتصادی در بسیاری از کشورها نتوانست به وعده‌های خود عمل کند. به‌خصوص، برخی کشورها که ابزارهای مناسبی نداشتند، دریافتند که فقدان چارچوب نهادی مناسب باعث شده است وضعیت آنان پس از آزادسازی اقتصادی بدتر شود. مشکل اینجا بود که درحالی‌که این نیاز وجود داشت که دولت‌ها در حوزه‌هایی خاص کوچک شوند، باید در همین زمان در حوزه‌هایی دیگر تقویت می‌شدند. تأکید نسبی در این دوره تا حدود زیادی بر محدود ساختن فعالیت‌های دولت بود که اغلب می‌توانست به ظرفیت‌های دولتی ضربه بزند. این درحالی ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره دوازدهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۲ گزیده‌ی اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهوری، از ابلاغ منشور اخلاق حرفه‌ای کارگزاران مجموعه حقوقی دولت خبر داد که دربردارنده ضوابط مدیریت تعارض منافع نیز هست. حسین امامی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تصریح کرده برخی مدیران خاطی در اجرای بخشنامه “تعارض منافع” مدافعان بازگشایی مدارس بودند و بخاطر فشار این مدیران و اصرار رئیس جمهور مدارس بازگشایی شدند. مجید جی افرام، عضو هیات رییسه سازمان نظام مهندسی خبر داد که در جلسه شورای مرکزی این ... مطالعه بیشتر
تعارض درآمد و وظیفه در مدیریت پسماند

تعارض درآمد و وظیفه در مدیریت پسماند

پیمانکاران بسیاری برای خدمات شهری در هر یک از حوزه‌های فضای سبز، رفت و روب و جمع‌آوری پسماند و حوزه بازیافت وجود دارند. در حال حاضر برای ۱۲۵ ناحیه شهر تهران  ۱۲۵ قرارداد برای رفت و روب و جمع‌آوری پسماند تر منعقد می‌شود. چون برخی از پیمانکاران ۲، ۳ یا ۴ ناحیه را تحت پوشش دارند، در مجموع حدود ۷۰ پیمانکار در حوزه پسماند تر و رفت و روب معابر در حال فعالیت هستند. برای پسماند خشک هم برای هر منطقه یک پیمان منعقد می‌شود، که در مجموع مناطق ۲۲ گانه، ۲۲ پیمان هم در حوزه پسماند خشک وجود دارد. ... مطالعه بیشتر