حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

تشکل‌های کارفرمایی در اتریش: ساختار و عملکرد

سعید هراسانی۱۴۰۰-۰۶-۱۵

اتاق کسب‌وکار اولین تشکل کارفرمایی به معنای امروزی خود در اتریش بود که در سال ۱۸۴۸ برای مواجهه دولت با عقب‌ماندگی صنعتی اتریش نسبت به بقیه کشورهای اروپایی و سیاست‌گذاری برای تسریع پیشرفت‌های فناورانه و اقتصادی تأسیس شد. با گذشت زمان تعداد تشکل‌های کارفرمایی روزبه‌روز افزایش یافت و در حال حاضر در اتریش با دو نوع تشکل کارفرمایی با عضویت اجباری و تشکل‌های کارفرمایی داوطلبانه مواجه هستیم. اتاق اقتصادی فدرال به خاطر عضویت اجباری فراگیرترین تشکل کارفرمایی اتریش است و حدود ۲۰۰ و یک هزار بنگاه را نمایندگی می‌کند. همه بنگاه‌ها موظف به عضویت در اتاق هستند. برخی تشکل‌های دیگر ... مطالعه بیشتر

در نقد ساده‌سازی و عمومی‌سازی مسائل با مفهوم تعارض منافع

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۶-۱۴

بازتاب سخنان مقام رهبری در مورد تعارض منافع در توئیتر سخنان مقام رهبری در ابتدای هفته گذشته در مورد ضرورت توجه دولت سیزدهم به مسئلۀ تعارض منافع موردتوجه کاربران شبکه توئیتر قرار گرفت. برخی کاربران بدون توضیح بیشتر تنها به نقل همین جملات از سخنان ایشان پرداخت: «از منظر مقام معظم رهبری لازمه تحول و حرکت به سمت پیشرفت، قانون‌گرایی، شفافیت، انضباط مالی، جلوگیری از تعارض منافع و جدیت در انجام تصمیم‌ها و مصوبات می‌باشد.» «امروز رهبر انقلاب در سخنان خود در جمع هیئت دولت جدید، در مورد عدم وجود تعارض منافع در مدیران دولت تاکید کردند.» وزیران دولت سیزدهم ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره شصتم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۶-۱۴

  دریافت نسخه الکترونیکی شصتمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع  گزیدهٔ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای دولت جدید، دولت را به حل موضوع تعارض منافع شخصی و عمومی در همه دستگاه‌ها فراخوانده و افزودند: لازمه تحول و حرکت به سمت پیشرفت، قانون‌گرایی، شفافیت، انضباط مالی و جلوگیری از تعارض منافع است. حجت‌الاسلام و المسلمین رئیسی تصریح کرد: این‌که بعضی از تصمیمات در دستگاه‌ها به‌موقع اتخاذ نمی‌شود و یا در زمان مناسب به اجرا در نمی‌آید، بعضاً به‌خاطر وجود تعارض منافع است؛ ... مطالعه بیشتر

روابط اتحادیه‌های کارگری و دولت پس از مشروطیت

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۱۳

از دهه ۱۳۰۰ به بعد ایران به دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی چشمگیری ازجمله نیرومند شدن دولت مرکزی، ایجاد نظام آموزشی، وضع قوانین برای اعتلای حقوق زنان، احداث جاده‌ها و کارخانه‌ها دست یافت. بااین‌حال، کشور هنوز به بلوغ سیاسی نرسیده بود و تنها تجربه سیاسی آن زمان که انقلاب مشروطه بود در دوره رضاشاه از دست رفت. پس از او پسرش محمدرضا شاه نیز که به نظام حکومت دموکراسی باور نداشت سلطنت خودکامه در ایران مستقر کرد. در کتاب «اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران» نویسنده تلاش کرده است رشد سیاسی کشور را طی دوره ۱۲۸۵ تا ۱۳۴۲ از منظر پیدایش ... مطالعه بیشتر

کارگران از همه سو تحت فشارند

زهره سروش فر۱۴۰۰-۰۶-۱۳

روزگار سختی بر جامعه ایران می‌گذرد. فشار تورم و تحریم از یک‌سو و پیامدهای ناشی از پاندمی کرونا از سوی دیگر به افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها انجامیده است؛ همچنین بسیاری از مشاغل تولیدی در این شرایط فلج شده‌اند و امکان ادامه فعالیت را ندارند. در این شرایط یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار کارگران هستند که به دلیل آنکه افزایش دستمزدشان به تورم و افزایش قیمت‌ها نمی‌رسد، بخش زیادی از آن‌ها به زیرخط فقر سقوط کرده‌اند و با توجه به وضعیت پاندمی بخشی از آن‌ها حالا با بیکاری نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای بهبود وضعیت رفاه اجتماعی این قشر آسیب‌پذیر چه راه چاره‌ای ... مطالعه بیشتر

میثاق دولت سیزدهم با مردم: شناسایی و مدیریت موقعیت‌های تعارض منافع

سعید هراسانی۱۴۰۰-۰۶-۱۰

اولین جلسه کابینه دولت سیزدهم همراه با قرائت میثاق نامه ده بندی هیئت دولت با مردم ایران بود. این میثاق را می‌توان به‌عنوان پایه‌های راهبردی و اصولی دولت سیزدهم دانست و آن را به فال نیک گرفت. در بند چهارم این میثاق نامه آمده است «فسادستیزی و نفی مطلق روابط ناسالم اداری، شناسایی زمینه‌های فسادزا و تعارض منافع و اقدام قاطع، سریع و مؤثر در جهت رفع آن‌ها» یکی از تعهدات اعضای کابینه در برابر ملت ایران است. قرار گرفتن دستور کار مدیریت تعارض منافع در این میثاق نامه مسلماً نشان از توجه دولت سیزدهم به آن به‌عنوان یک اولویت ... مطالعه بیشتر

توقعات جامعه کارگری از دولت سیزدهم

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۹

  با افزایش تورم در کشور مشکل اصلی نیروی کار بخصوص قشر کارگر در کشور معیشت و پس‌ازآن امنیت شغلی و قراردادهای موقت است. این موضوع مدت‌هاست که توسط فعالان کارگری در خبرگزاری‌ها مطرح می‌شود؛ اما، کنترل تورم در شرایط فعلی کار آسانی نیست. آنچه طی چند هفته گذشته نسبت به قبل تغییر کرده است، دریچه امیدی است که با روی کار آمدن دولت جدید برای این قشر از نیروی کار بازشده است. ابراهیم رئیسی در سخنرانی­ خود به موضوع عدم تناسب مزد با تورم و هزینه‌های زندگی اشاره‌کرده و آن را مصداق تضییع حق‌الناس دانست. ایشان تصریح کردند که ... مطالعه بیشتر

نیک‌نژاد: خصوصی‌سازی، خاستگاه تعارض منافع

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۶-۰۹

یکی از مصادیق تعارض منافع که در بخشنامه وزیر آموزش و پرورش نیز بدان اشاره شده، موضوع اشتغال همزمان مدیران وزارتخانه در مدارس غیردولتی است. قانون تاسیس مدارس غیردولتی که بر پایه اصل ۱۲۳ قانون اساسی و با هدف مشارکت مردم در سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید بعد از گذشت سال‌ها به دلیل آنکه یکی از شرایط مجوزدهی تاسیس این مدارس را فرهنگی بودن موسس قرار داده به موقعیتی برای تعارض منافع مبدل شده است. محمدرضا نیک‌نژاد معلم و فعال صنفی در گفتگو با مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه بیان می‌کند بحث تعارض منافع زمانی وارد حوزه آموزش و پرورش ... مطالعه بیشتر

حمایت اجتماعی و شفافیت بودجه

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۸

  در ادامه مجموعه برنامه‌های جعبه سیاه با موضوع انضباط مالی و شفافیت بودجه که با همکاری مشترک اکو ایران و مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی تهیه می‌شود، در این قسمت برای بررسی اثر انضباط مالی و شفافیت بر کارآمدی سیاست‌گذاری حمایتی و رفاهی با دکتر احمد میدری اقتصاددان و معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مصاحبه کرده‌ایم. امکان رصد نحوه هزینه‌کرد بودجه و تحلیل داده‌های حاصل از این رصد می‌تواند ابزار مناسبی برای سیاست‌گذاری جهت تخصیص بهینه منابع حمایتی دولت به نیازمندترین افراد جامعه فراهم کند و با به تصویر کشید سهم فقرا از بودجه ... مطالعه بیشتر

مشارکت مدنی در کشورهای دولت‌سالار و کشورهای جمع‌گرا

بهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۶-۰۸

در دولت ملت‌های معاصر، انجمن‌های داوطلبانه نهادهای مهمی هستند که بین فرد و محیط اجتماعی گسترده میانجی می‌شوند. محققان علوم سیاسی و جامعه‌شناسان به پیروی از اظهارات اولیه توکویل در مورد سازمان سیاسی متفاوت آمریکا و اروپا، بیان کرده‌اند که به لحاظ مشارکت در فعالیت جمعی در بین مردم کشورها و مناطق مختلف تفاوت‌هایی وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، ایالات‌متحده به‌طور سنتی به‌عنوان «ملتی مشارکت‌کننده» توصیف می‌شود، درحالی‌که به نظر می‌رسد برخی کشورهای اروپایی (به‌عنوان‌مثال فرانسه و ایتالیا) و ژاپن جهت‌گیری مدنی با توسعه کمتری داشته باشند. بسیاری از پژوهشگران این تفاوت در مشارکت مدنی را به سیستم‌های ارزشی متفاوتی نسبت می‌دهند ... مطالعه بیشتر

نظرات دوگانه در مورد وزیران پیشنهادی

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۷

تلاش وزیر برای سامان دادن به نظام اقتصادی از طریق مدیریت تعارض منافع در هفته گذشته بحث‌های اصلی در فضای مجازی حول بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی ابراهیم رئیسی در مجلس بود. در کانال‌های مختلف تلگرامی که بیشتر به بازنشر اخبار پرداخته بودند، عمدتاً یا برنامه‌های پیشنهادی وزرا بازنشر شده بود و یا صحبت‌های نمایندگان موافق و مخالف که عمدتاً خواستار رسیدگی به مسئله تعارض منافع از سوی وزرای پیشنهادی در حوزه‌های گوناگون بودند. در این میان بحث‌های مربوط به سه وزارتخانه آموزش‌وپرورش، اقتصاد و بهداشت و درمان بیشترین توجهات را به خود جلب کرده بود. در تحلیل فضای مجازی هفته ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره پنجاه و نهم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۶-۰۷

  دریافت نسخه الکترونیکی پنجاه و نهمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: حجت‌الله عبدالملکی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی در نخستین نشست اعضای شورای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی تحول راهبردی این وزارتخانه، از تشکیل دو کمیته شامل ضابطه زدایی و تمرکز زدایی و کمیته مبارزه با فساد و تعارض منافع در زیرمجموعه‌های آن خبر داد. کیومرث سرمدی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، اظهار داشت: ذینفعان سازمان غذا و دارو را فعالان این رشته تشکیل می دهند و انتظار این است که جهت پرهیز از تعارض ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تعارض منافع در مدیریت شهری

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۶

تعارض منافع شخصی یا سازمانی مسئولین با منافع عمومی، ممکن است تصمیمات و اعمال آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده و منافع عموم مردم را در تعارض با منافع خصوصی یا سازمانی آن‌ها قرار دهد. به‌علاوه یکی از ریشه‌های ناکارآمدی، نابرابری، فقر و وجود تعارض منافع در سیستم اجرایی حکومت‌ها است؛ زیرا هنگامی‌که یک مسئول بتواند به منافع خود یا سازمان متبوع خویش در تضاد با منافع عمومی بیفزاید، نتیجه‌ای جز کاهش سهم عمومی از منابع و گسترش فقر نخواهد داشت. لذا سیاست‌گذارانی که در پی کاهش فساد و یا فقر عمومی در جامعه هستند، شناسایی و مدیریت موقعیت‌های تعارض ... مطالعه بیشتر

مجلس و اقتصاد سیاسی بودجه

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۳

  مجلس یکی از نهادهای تأثیرگذار و شاید به لحاظ اختیارات قانونی از مهمترین نهادهای تأثیرگذار بر انضباط مالی و شفافیت بودجه است. مجلس هم به لحاظ قوانین متعددی که در این زمینه تصویب کرده و خلاءهای قانونی که همچنان در مورد آنها اقدامی نکرده است و هم به لحاظ تصمیماتی که در فرآیند تصویب و نظارت بر بودجه دارد، نقش مهمی در مدیریت مالیه عمومی کشور ایفا می‌کند و بی‌گمان در کاستی‌های اساسی و نیز پیشرفت‌های تدریجی در این زمینه سهم بزرگی دارد. اکوایران با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی، در این قسمت از مجموعه برنامه‌های ... مطالعه بیشتر

چالش‌های پیش روی تمرکز حساب‌های دولتی نزد بانک مرکزی

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۶-۰۳

یکی از زیرساخت‌های مهم برای ایجاد انضباط مالی و شفافیت بودجه استقرار حساب واحد خزانه است که امکان رصد و نظارت بر همه تراکنش‌های دولتی و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری بر اساس آن و وصول درآمدهای دولت بدون رسوب آن‌ها در حساب‌های بانکی دستگاه‌ها را فراهم می‌سازد. عدم شفافیت، رسوب حساب‌های دولتی و فسادهای مترتب از آن، کاغذی بودن برخی از روال‌های خزانه، عدم امکان نظارت بر خط خزانه بر گردش مالی دستگاه‌ها و همچنین تشدید رفتار رانت جویی دستگاه‌ها و بانک‌ها از معایب عدم تجمیع حساب‌های دولتی نزد خزانه است. روال قبلی قانون و عدم تجمیع حساب‌ها نزد خزانه دارای ... مطالعه بیشتر

باید کجا ایستاد؟

زهره سروش فر۱۴۰۰-۰۶-۰۲

  کار شایسته به‌عنوان مفهومی که ناکارآمدی شاخص‌هایی مانند نرخ بیکاری و ساعت کار را برطرف می‌کند در سال ۱۹۹۹ توسط سازمان بین‌المللی کار مطرح شد و در دستور کار کشورهای مختلف قرار گرفت. تدوین سند ملی کار شایسته در ایران پس از چند بار مطرح‌شدن در برنامه‌های توسعه در سال‌های اخیر به تصویب هیئت دولت رسید. همان‌طور که در سند ملی کار شایسته هم آمده است، مفهوم کار شایسته دارای چهار شاخص است که هرکدام زیرشاخص‌هایی نیز دارند. این شاخص‌ها عبارت‌اند از: ایجاد و توسعه فرصت‌های اشتغال، برخورداری از حمایت‌های اجتماعی، تضمین حقوق بنیادین کار، تقویت گفتگوهای اجتماعی. شاخص ... مطالعه بیشتر

چرا دولت سازی در افغانستان شکست خورد؟

بهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۶-۰۱

اگرچه روشن است که ایالات‌متحده می‌توانست در مدیریت خروج خود از افغانستان بهتر عمل کند، اما تراژدی که در ماه گذشته رقم خورد، محصول عملکرد بیست‌ساله این کشور است. آمریکا و متحدانش از ابتدای امر یک استراتژی دولت سازی بالا به پایین را اتخاذ کردند (و هیچ‌گاه در این مورد تجدیدنظر نکردند) که محکوم‌به شکست بود. ایالات‌متحده ۲۰ سال پیش به افغانستان تجاوز کرد، با این امید که کشوری که موجب رنج جهانیان و مردم خودش شده بود را بازسازی کند. ژنرال استنلی مک‌کریستال پیش از حمله نیروهای آمریکایی در این مورد توضیح می‌دهد که هدف از این کار این ... مطالعه بیشتر

بازخوانیِ انتقادی مشروط‌سازی قدرت

حسین موسوی۱۴۰۰-۰۶-۰۱

دستگاه‌های نظری ازجمله استبداد شرقی، استبداد آسیایی، شیوه تولید آسیایی، سلطانیسم، پاتریمونیالیسم و فرم‌های ایرانیزه شده آن‌ها ازجمله «ایران، جامعه کوتاه‌مدت» و «جامعه کلنگی»، با ارجاع به ذات‌انگاری و ایستایی جامعه ایرانی که ویژگی‌هایی نظیر کمبود و پراکندگی منابع آبی، نظام پدرسالارانه، قدرت نامحدود پادشاه، فقدان شاکله طبقاتی و عدم شکل‌گیری فئودالیسم اروپایی در ایران، توضیح ایران ذیل جوامع هیدرولیکی و … در خود داراست، تلاش کرده تا شابلون اروپامحورانه‌ای بر واقعیت تاریخی ایران بگذارد و از پسِ عینک این رهیافت‌های نظری، چرایی وضعیت کنونی و عدم امکان مشروط­سازی قدرت را توضیح دهد. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه، با ایجاد ... مطالعه بیشتر

جای خالی قانون مدیریت تعارض منافع

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۵-۳۱

نگرانی از تعمیق تعارض منافع در نظام آموزش عمومی کشور حوزه آموزش چه در سطح عمومی و چه عالی یکی از حوزه‌هایی است که همواره تعارض منافع در آن و آسیب‌های ناشی از آن موردتوجه کاربران و کارشناسان قرار داشته است. موارد تعارض منافع در آموزش عمومی با مرکزیت وزارت آموزش‌وپرورش تنوع بسیار داشته و می‌تواند به صورت‌های گوناگون بروز و ظهور کند. در داخل بدنه این وزارتخانه تعارض منافع می‌تواند به‌صورت آشکار خود را در مالکیت مدیران این وزارتخانه در مدارس غیردولتی نشان دهد که سبب می‌شود سیاست‌هایی پیگیری شوند که بیش از هر چیز منافع این مدیران را ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره پنجاه و هشتم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۵-۳۱

  دریافت نسخه الکترونیکی پنجاه و هشتمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: احسان خاندوزی، نماینده فعلی مجلس و وزیر پیشنهادی اقتصاد، اظهار داشت مهم‌ترین مانع برای اصلاحات اقتصادی تعارض منافع مدیران وزارتخانه‌ها است که برای این امر، قرار است مواردی چون شمول کامل سامانه ستاد، شفافیت تمام قرادادهای بزرگ در شرکت‌های دولتی و شفافیت انتصابات بخش عمومی، شناسایی و مدیریت تعارض منافع فردی و ساختاری در زیرمجموعه وزارت اقتصاد اعمال شود. احمد خرم، رئیس سازمان مرکزی نظام مهندسی ساختمان در نامه‌ای به معاون مسکن ... مطالعه بیشتر