دولت الکترونیک در ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دولت الکترونیک؛ تعامل دیجیتال برای شفافیت

با گسترش شبکه‌های اینترنتی، ارائه اطلاعات و خدمات دولت به شهروندان سهل شده است. چنانکه با کاهش هزینه‌ها و تسریع ارائه خدمات، دو فایده دیگر دولت الکترونیک بسیار قابل توجه است: شفافیت هزینه‌ها و مقابله با فساد و کاهش فقر و نابرابری. با وجود این فواید و محاسن تمامی کشورهای جهان به دنبال هرچه بیشتر الکترونیک کردن فعالیت‌های دولتشان هستند. ایران نیز در این راستا قوانین پشتیبانی برای اجرای دولت الکترونیک تصویب کرده است. سازمان اداری، استخدامی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری دو نهاد مسئول ارزیابی دولت الکترونیک در ایران هستند.   مطالب مرتبط: مکانیزم‌های تاثیر شفافیت و مقابله ... مطالعه بیشتر
فساد در گمرگ- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

گمرک، گلوگاه فساد

یکی از گلوگاه‌های اصلی فساد در کشور گمرگ است اما اغلب مردم گمرگ را ورودی قاچاق کالا می‌پندارند، در صورتی که قاچاق تنها یکی از مظاهر فساد در گمرگ است. براساس تحقیقات صورت گرفته، از اخذ مجوز برای واردات و صادرات تا اخذ کالا از انبار، امکان هر سوءاستفاده و فسادی وجود دارد. در صورتی که در بیشتر کشورها گمرگ الکترونیک با امکاناتی نظیر تسریع و سادگی در تشریفات گمرکی، نظارت دقیق و شفاف بر امور گمرگی و … توانسته‌اند در کاهش فساد موثر باشند. ایران نیز در برنامه‌های متعددی به دنبال راه‌اندازی سامانه‌ جامع و مکانیزه گمرگی است. مطالب ... مطالعه بیشتر
فساد اقتصادی

آنچه باید از فساد بدانیم!

کلمه‌ی فساد نوعی انهدام را ترسیم می‌کند و همه مردم نسبت به آن واکنش منفی دارند. چنانکه طبق نظرسنجی‌ها، بیش از ۷۰ درصد مردم ایران نگران مسائل اقتصادی مثل گرانی، بیکاری، فقر و فساد اقتصادی هستند. چهره اصلی فساد را می‌توان در غالب رشوه، اخاذی، خویشاوندسالاری و اختلاس پیدا کرد. بر همین اساس ویژگی‌های بارز آن نهانکاری، انجام اعمال غیرقانونی با توجیه قانونی و خیانت به اعتماد است. این در حالیست که گسترش فساد می تواند ضربات جبران ناپذیری به پیکره‌ی جامعه وارد کند که می‌توان به پیامدهایی همچون گسترش فقر، کاهش مشروعیت نظام سیاسی، تضعیف سلامت قوانین، تهدید علیه ... مطالعه بیشتر

 دوری و نزدیکی، وزارت کشور و دولت الکترونیک

یکی از مهمترین اقدامات دولت در زمینه مبارزه با فساد و شفاف­ سازی در راستای ارائه خدمات به شهروندان، مکلف نمودن سازمانها و ارگانهای دولتی به الکترونیکی کردن خدماتشان است که علیرغم تلاشهای انجام شده در این زمینه، تا رسیدن به جایگاه اصلی فاصله زیادی وجود دارد. مطابق با اظهارات دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات هم اکنون بیش از ۶۴ درصد خدمات دولتی وزارت کشور به صورت کاملا الکترونیک ارائه می شود در حالیکه در مقام عمل چنین چیزی با تردید جدی رو به رو است و راه زیادی تا تکمیل فرایند دولت الکترونیک باقی مانده است. افزایش توان اجرایی ... مطالعه بیشتر

ظرفیت‌­های توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در وزارت‌ تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت‌خانه‌ی تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌های اثرگذار در کشور است که ارتقاء و توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در آن نقش بلامنازعی در افزایش شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگیِ مرتبط خواهد داشت. بنا بر اطلاعات موجود، این وزارت‌خانه، با گردش مالی و بودجه‌ای کلان، یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین وزارت‌خانه‌های ایران است، که هر روزه شهروندان، صاحبان کسب‌وکار و سازمان‌های مختلفی با حوزه‌ی ستادی یا سازمان‌های تابعه‌ی آن، سر و کار پیدا می‌کنند.[۱] از این‌رو، توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در این وزارت‌خانه، به‌معنای جلب اعتماد عمومی و تقویت تعامل میان دولت و شهروندان خواهد بود. در این مورد، گفتنی ... مطالعه بیشتر

آیا دولتِ پزشکان الکترونیک است؟

مختصات سلامت الکترونیک موضوع دولت الکترونیک به یکی از مهم­ترین دغدغه ­های حاکمیت و جامعه مدنی در چند سال اخیر تبدیل شده است. این اهمیت از آنجا ناشی می­شود که دولت الکترونیک پاسخ به شمار زیادی از مسائل و مشکلات بروکراتیک ایران است. حل مسئله عدم شفافیت در نظام اداری، کاهش فساد در دستگاه­های کشور، ایجاد وحدت رویه در فرایندهای اداری و جلوگیری از سلیقه ­ای رفتار کردن کارکنان سازمان­ها، کاهش هزینه­ های دولت و مردم، تسریع فرایندهای اداری و مستندسازی تمام اقدامات بدنه اجرایی دولت تنها بخشی از فواید حاکمیت دولت الکترونیک بر نظام اداری کشور است. با توجه ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۶ مقابله با فساد و فقر : مبارزه با فساد؛ انفعالی یا فعال

مبارزه با فساد: انفعالی یا فعال هفته گذشته شاهد محاکمه گروهی از متهمان فساد اداری – مالی بودیم که یکی از آن‌ها نسبت بسیار نزدیکی با یکی از مدیران عالی رتبه نظام طی سال‌های پس از انقلاب داشت. نماینده دادستان در این دادگاه به نامه‌ای اشاره کرده که بر اساس آن در سال ۱۳۹۶، وزارت اطلاعات به رئیس جمهوری درباره بدهی شرکت متهم به شرکت سرمایه ­گذاری تأمین اجتماعی (شستا) هشدار داده بود. نماینده دادستان اعلام کرد این پرونده ۱۳۹۷ با گزارش معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات مفتوح شده است. پیشتر چندین شرکت دارویی نیز از متهم شکایت کرده‌ بودند. متهمان ... مطالعه بیشتر

از دولت سنتی به الکترونیک؛ وزارت اقتصاد در کجای مسیر قرار دارد؟

قوانین و مقررات مربوط به حوزه دولت الکترونیک، وظیفه نظارت بر اجرایی شدن و کنترل پیشرفت فرایند دولت الکترونیک را به عهده سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازمان اداری و استخدامی کشور گذاشته است. بدین منظور، سازمان فاوا[۱] اقدام به تهیه و انتشار گزارشی جهت ارزیابی روند الکترونیکی شدن خدمات به صورت متوالی نمود که پنجمین دوره ارزیابی این گزارش در خردادماه سال ۱۳۹۸ منتشر شد. همچنین، سازمان اداری و استخدامی کشور نیز در سال ۱۳۹۵ گزارشی تحت عنوان «خدمات دستگاه­های اجرایی از منظر دولت الکترونیک» را در اختیار عموم قرار داد. هر دو این گزارش­ها براساس مدل بین­المللی ... مطالعه بیشتر

ظهور قریب‌الوقوع یک ابرطبقه

  چندسالی است که خبرهای اختلاس، تقلب و کلاهبرداری و قراردادهای پرسروصدا مثل دکل نفتی زیاد شنیده می‌شود. با وجود این گستردگی فساد در بخش‌های مختلف اقتصاد اما گویی اجماعی درخصوص مفهوم فساد بین مدیران اجرائی، چهره‌های سیاسی جناح‌های مختلف، صاحب‌نظران دانشگاهی و اصحاب رسانه وجود ندارد. تعریف شما از فساد چیست؟  فساد در ادبیات بین‌المللی استفاده از امکانات و اختیارات مقام دولتی یا سوءاستفاده از مقام دولتی به نفع شخص، گروه یا حزب خاص است. به عبارت دیگر اگر یک مقام دولتی از امکانات و اختیارات خودش در مواجهه با بخش خصوصی یا مردم به نفع شخص خودش، گروه ... مطالعه بیشتر

وزارت ارتباطات؛ مجری جا مانده

دولت الکترونیک فرصتی را در اختیار دولت­ها قرار می­ دهد تا نه ­تنها اطلاعات و خدمات خود را شفاف ­تر سازند بلکه آن­ها را سریعتر، آسانتر و کم هزینه ­تر در اختیار شهروندان قرار دهند. برای تحقق این هدف، پایش مستمر کیفیت وب­گاه­ها و خدمات الکترونیکی دستگاه­های اجرایی در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آن مقرر شده است که تمامی دستگاه های اجرایی تا پایان سال سوم برنامه تمامی خدمات خود را الکترونیکی ارائه دهند. توسعه دولت الکترونیک نیازمند آن است که هر یک از وزراتخانه­ ها و سازمان­های مرتبط با مردم خدمات خود را ... مطالعه بیشتر

بیمه یک طرفه

صدور مفاصا حساب تامین اجتماعی در خصوص طرح های پژوهشی، معظلی است که بسیاری از محققان و پژوهشگران را در چرخه ناتمام بوروکراسی اداری سرگردان کرده، این در حالیست که بسیاری از کشورهای توسعه یافته فرایندهای اداری را از طریق خدمات الکترونیک به حداقل رسانده اند.اگر بخواهیم از سرگردانی مردم در راهروهای ادارات دولتی سخنی به میان بیاوریم، قطعا مثنوی ۱۰۰ دفتری از توضیح و تفسیر آن کم نخواهد بود و به مصداق حکایت معروف «کمتر کسی است که در ایران لیف بوروکراسی اداری را به تن خود ندیده باشد»، محققان و پژوهشگران نیز از این قاعده مستثنی نیستند. از ... مطالعه بیشتر

بلوغ نارس دولت الکترونیک در حوزه­ ی صنعت، معدن و تجارت

دولت الکترونیک (electronic government)، یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که به­ منظور ساختن دولتی کوچکتر، کارآمدتر و سالم­تر پیگیری می­ شود و بر ارائه خدمات و اطلاعات آنلاین تأکید دارد. یکی از اساسی­ ترین اهداف پیاده­ سازی دولت الکترونیک، مرتفع­ سازی معضل نابرابری دسترسی شهروندان به خدمات عمومی است. از اولین اقدامات جدی صورت گرفته در زمینه­ی تحقق دولت الکترونیک در ایران، می­توان به آئین­ نامه اجرایی تحقق دولت الکترونیک مصوب بیست و دوم تیرماه سال ۱۳۸۱ و همچنین، قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یازدهم شهریورماه سال ۱۳۸۳، اشاره نمود. ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع ذی‌نفعان

منافع ذی نفعان شرکت‌ها و راهکارهای حل آن

ذی‌نفعان شرکت‌ها و تعارض منافع شرکت‌ها به عنوان نهاد قدرتمند اقتصادی ذی‌نفعان متعددی دارند. بهترین حالت برای شرکت زمانی است که منافع این ذی‌نفعان متعادل بوده و رفاه جمعی حاصل گردد، اما موارد مختلفی مانند منفعت‌طلبی و خطر‌پذیری ذی‌نفعان مانع این تعادل شده و ایجاد تعارض منافع می‌کند. این تعارض بین ذی‌نفعان یک دسته و یا میان ذی‌نفعان دسته‌های متفاوت به وجود آمده و مشکلات فراوانی همچون هزینه‌های نمایندگی، بی‌اعتمادی به نهاد شرکت و در نتیجه عدم توانایی جذب سرمایه‌های خرد را به دنبال دارد. تحقیق حاضر با تکیه بر یافته‌های کتابخانه‌ای و داده‌های آماری که عمدتا منابعی به‌روز می‌باشند ... مطالعه بیشتر
حقوق مالکانه و منافع عمومی

حقوق مالکانه؛ تعارض منافع یا تعادل حقوق

پیوند حقوق مالکانه و منافع عمومی در طرح‌های نوسازانه شهری بازشناسی ابعاد ساختاری و محتوایی حقوق مالکانه و منافع عمومی در نظام شهرسازی کشور، نیازمند پاسخ به این پرسش است که «تعادل بخشی بین حقوق خصوصی (حقوق مالکانه) و حقوق عمومی (منافع عمومی) در بستر اقدامات نوسازانه شهری چگونه قابل تبیین است؟ » به عبارت دیگر «حقوق مالکانه و منافع عمومی در طرح‌های نوسازانه شهری چگونه به هم پیوند می‌خورد؟ » روش‌شناسی این پژوهش مبتنی بر فرایندی است که قوانین تملک را در پرتو «استدلال منطقی» و بر پایه مؤلفه‌های هفت‌گانه‌ی «قانون اساسی، قانون مدنی، مصالح و منافع عمومی، حقوق ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در بخش آب

مصادیق تعارض منافع در بخش آب

تعارض منافع عامل بروز فساد  «تعارض منافع» یعنی آن شرایطی که فرد با سازمانی میان منافع شخصی، حزبی، گروهی یا خانوادگی خود، با منافع ملی، حرفه‌ای و کاری خود تعارض می‌یابد. در چنین شرایطی ممکن است فرد علی‌رغم وظیفه کاری با دینی، منافع دسته اول را ترجیح دهد که در این صورت دچار فساد شده است. در حقیقت هیچ فسادی نیست الا اینکه از دل یک تعارض منافع بیرون آمده باشد، بنابراین تعارض منافع ریشه و عامل اصلی بروز همه فسادهاست. بدین ترتیب شناخت تعارض منافع و تلاش برای به حداقل رساندن مواضع رخداد آن، از اولویت‌های بحث پیشگیری از ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در دندان پزشکی

تعارض منافع در دندان پزشکی

تعارض منافع در تعارض منافع، بین وظایف دندان پزشک در قبال بیمار و منافع شخصی‌اش تعارض به وجود می‌آید. مهم‌ترین نگرانی موجود در اولویت قرار گرفتن اهداف تجاری به جای ارائه‌ی خدمات مبتنی بر دانش تخصصی از سوی دندان پزشکان است که می‌تواند به تنزل اعتماد بیمار به آنان منجر شود. تعارض منافع ممکن است به اشکال مختلف رخ دهد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سهم خواری، خودارجاعی، در یافت هدیه از بیمار و صنعت اشاره کرد. اهمیت تعارض منافع از این جهت است که می‌تواند به رابطه‌ی میان پزشک و بیمار و به تبع آن اعتماد بین آنان ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در پزشکی

سنجش حقوقی تعارض منافع

تعارض منافع چیست؟ تعارض منافع موضوعی است که به طور عینی اتفاق می‌افتد. تعارض منافع یا تعارض علایق به حالت و وضعیتی اطلاق می‌شود که شخص یا اشخاصی از یک طرف در مقام و مسئولیت مورد اعتماد دیگران قرار می‌گیرند و از طرف دیگر خود دارای منافع شخصی یا گروهی مجزا و در تقابل با مسئولیت مورد نظر است. عرصه سلامت نیز با توجه جایگاهش در هجوم گستره‌های شیوع تعارض منافع قرار دارد. وجود تعارض منافع نیاز به اثبات تاثیر حقیقی منافع شخصی روی کار حرفه‌ای ندارد، بلکه وجود یک منفعت ثانویه به تنهایی کفایت می‌کند. پر واضح است که ... مطالعه بیشتر
کارگزاری و تعارض منافع

هزینه کارگزاری و تعارض منافع

فرض بر این است که پزشک به عنوان وکیل و نماینده‌ی بیمار بهترین تصمیمات را اتخاذ می‌کند. گرچه این این رابطه در دیگر دادوستدهای اجتماعی نیز وجود دارد ولی در این حرفه به دو دلیل به طور جدی‌تری مطمح نظر قرار داده می‌شود: اول به دلیل منزلت شغل پزشکی به لحاظ ارتباط آن با سلامتی افراد و دوم به دلیل عدم تقارن اطلاعات میان پزشک به عنوان عرضه کننده کالا و بیمار به عنوان مصرف‌کننده است. شاید در هیچ نوع داد و ستد دیگری این شدت عدم تقارن اطلاعات وجود نداشته باشد که در آن بیمار بدون آنکه شخص اقدام ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نگارش

تعارض منافع در انتشار مقالات پزشکی

تعارض منافع در نگارش تعارض منافع در دو بعد اقتصادی و غیراقتصادی ظهور می‌یابد که این تعارض منافع در امر نگارش موجب می‌شود که هیئت تحریره، داوران، نویسندگان از انجام فعالیت اصلی خود و رعایت امانت و صداقت در امر نگارش دور شوند که در صورت رخداد چنین امری سلامت آحاد جامعه به خطر می‌افتد. این پژوهش درصدد رفع این پدیده و راه‌های مقابله با آن است. وجود تعارض در منافع به خودی خود به عنوان یک امر منفی تلقی نمی‌گردد، البته به شرط آن که هر یک از افراد به طور صادقانه نسبت به افشای آن اقدام نمایند. تعارض ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حفظ حریم خصوصی

تعارض منافع؛ حفظ حریم خصوصی یا افشای اطلاعات ژنتیکی بیماران؟

حریم خصوصی بیمار حقی بنیادین، نشأت گرفته از کرامت انسانی و واجد ارزش اساسی است اما امکان تعارض آن با منافع دیگر اعم از خصوصی و عمومی منتفی نبوده و لذا هرگز نمی‌توان آن را به عنوان حقی مطلق و بدون محدودیت و استثناء تلقی نمود (آندرلیک و روستین، ۲۰۰۱، ص ۴۰۷) تعارض منافع در حفظ حریم خصوصی – افشای اطلاعات ژنتیکی بسترهای گوناگون روابط که به سبب وجود زمینه‌های تقابل در منافع فردی و یا اجتماعی، مستعد بروز عارض میان ضرورت حمایت از حریم خصوصی و یا لزوم افشای اطلاعات ژنتیکی هستند، عبارتند از: شخص بیمار در این فرض ... مطالعه بیشتر