مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

حکومت‌های شکننده

چالش‌های پیش‌روی حکومت‌های شکننده

این گزارش بر آن بخش‌هایی از توسعه که مرتبط با تحول اداری است متمرکزشده است و آن مؤلفه توانایی اجرایی حکومت است. اینکه آیا «حکومت» به‌عنوان یک نهاد متمایز قادر است در طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها همچون نظم و قانون، زیرساخت‌ها، مقررات اقتصادی و اجرای قرارداد و …، بر روند رخدادها تأثیر بگذارد. یک حکومت شکننده را می‌توان به‌مثابه حکومتی تعریف کرد که اراده و یا توانایی انجام کارکردهای اصلی مرتبط با حکومتی «توسعه‌یافته» را نداشته باشد. حکومت‌های شکننده توانمندی کمی دارند و در یک یا چند بعد از حاکمیت کمتر توسعه‌یافته‌اند. آن‌ها یا از ضعف سیاسی رنج می‌برند و ... مطالعه بیشتر
وضعیت نابرابری

غفلت پژوهشگران از ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری

وضعیت نابرابری در ایران در سال‌های اخیر به یکی از نگرانی‌ها و معضل‌های جامعه تبدیل‌شده است. ازاین‌رو برای ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری این گزارش آماده‌شده است. در اینجا سعی شده است با مرور پژوهش‌های انجام‌شده در ایران که تأثیر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی-اجتماعی (اعم از کلان یا موردی) بر ابعاد مختلف نابرابری را موردبررسی قرار داده‌اند، به واکاوی فهم پژوهشگران از مسئله نابرابری و پیامد سیاست‌های مختلف پرداخته شود. هدف از این مرور نظام‌مند اتخاذ فرایندی روشمند، منظم و یکپارچه برای مرور و بررسی پژوهش‌های پیشین در ارتباط با تأثیر سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی بر ابعاد و ... مطالعه بیشتر
اصلاحات کارآمد

آیا فرمولی برای طراحی اصلاحات کارآمد و پایدار وجود دارد؟

اندروز در این مقاله با تأکید بر اهمیت نقش دولت‌ها در تولید منافع اجتماعی، تلاش می‌کند توضیح دهد کدام اقدامات و چه نوع تغییراتی هستند که توانمندی حکومت‌ها در ارائه خدمات و کالاهای عمومی را افزایش می‌دهند. او سپس در جریان روایت برخی از نمونه‌های اصلاحات موفق در جهان، تفسیر جدید خود و همکارانش از جایگاه رهبری و عاملیت در این نوع از تحولات را تبیین می‌کند. یکی دیگر از پرسش‌های مهم پیش روی اصلاح‌گران در سراسر جهان، این مسئله است که اصلاحات کارآمد در چه زمانی امکان‌پذیر می‌شوند. اندروز تلاش می‌کند با پاسخ به این پرسش مهم، زمینه‌ها و ... مطالعه بیشتر
حمایت طلبی در نظام سلامت

حمایت طلبی در نظام سلامت

جعبه ابزار «حمایت‌طلبی در عمل» راهنمای مختصر حمایت طلبی در نظام سلامت عمومی و روش‌هایی است که می‌توان با آن‌ها از تعدادی از استراتژی‌ها در زمینه‌های مختلف به‌طور عملی استفاده کرد. این جعبه‌ابزار از طریق بررسی نمونه‌های حمایت‌طلبی عملی و الگوها، راهنمایی‌های لازم را برای شروع به‌عنوان یک حمایت‌طلب ارائه می‌دهد و یا تلاش‌های حمایت‌طلبی (Advocacy) موجود را تقویت می‌کند. باتجربه‌ترین حمایت‌طلب نیز قادر به اصلاح مهارت‌های خود و افزایش نفوذ آن‌ها با استفاده از این جعبه ابزار خواهد بود. چه شما در یک سازمان با یک تیم حمایت‌طلبی اختصاصی باشید و با مسئولیت‌های مختلف حمایت‌طلبی در جایگاه خود کلنجار ... مطالعه بیشتر
فقر در ایران

بضاعت پژوهشی و نظری مطالعات فقر در ایران

کتاب‌شناسی‌ها می‌توانند نقطه آغاز تحول یک حوزه مطالعاتی باشند و حوزه‌ای که فاقد کتاب‌شناسی است هنوز در مراحل تکوین و رشد به سر می‌برند. از دهه بیست تاکنون مسئله فقر در ایران موضـوع پژوهش و تألیف و ترجمه کتاب‌های متعددی بوده است، اما این دستاوردهای پژوهشی و تألیفی در قالب یک کتاب‌شناسی مدون نشده‌اند. تدوین کتاب‌شناسی فقر توانسته بضاعت واقعی پژوهشی و نظری مطالعات فقر در ایران را مشخص کند. در ایران اغلب، روشنفکران به تحلیل‌های کلان و نظری حول فقر پرداخته و با در پیش گرفتن رویکرد انتقادی، از تحلیل انضمامی و مشخص درباره ابعاد مختلف فقر (مانند فقر ... مطالعه بیشتر
کتابچه راهنمای حمایت طلبی

راهنمای حمایت طلبی با تجارب بنیاد CARE

کتابچه راهنمای حمایت طلبی، یک چرخهٔ برنامه‌ریزی حمایت‌طلبی هشت مرحله‌ای را طرح‌ریزی می‌کند و می‌تواند برای یک برنامه از آغاز تا انتها و یا در هر مرحله به‌صورت مجزا استفاده شود و قابل‌ذکر است که حمایت‌طلبی یک فرآیند خطی نیست بلکه پیچیده است و زمانی که بستر تغییر می‌کند برنامه‌ها نیز باید مطابق با آن تغییر کنند. این کتاب توسط بنیاد «همکاری برای کمک و امداد جهان‌گستر[۱]» (CARE) به‌عنوان جعبه ابزاری از رویکردها، تکنیک‌ها و دیگر منابع برای کارمندان بنیاد برای حمایت‌طلبی تدوین‌شده است. این بنیاد با هدف اصلی مبارزه با فقر، برنامه‌ها و پروژه‌های مختلفی را با ارتباطات قوی ... مطالعه بیشتر
تسهیلات با بازپرداخت

گزارش ۲۶| اعطای تسهیلات با بازپرداخت مبتنی بر درآمد

باوجوداینکه ایران، نسبت به کشورهای منطقه، یکی از بالاترین نرخ‌های اشتغال رسمی را دارد، درصد پایینی موفق به برخورداری از مزایای بیکاری می‌شوند. یکی از مطالعات انجام‌شده در معاونت رفاه در حوزه بیمه بیکاری در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که از حدود ۳ میلیون نفر بیکار، که از میان آن‌ها ۱٫۷۴ میلیون قبلاً شاغل بودند، تنها ۲۶۰ هزار نفر مقرری بیکاری دریافت می‌کردند. طبق این آمار، نسبت مقرری‌بگیران بیمه بیکاری در ایران به‌کل بیکاران کمتر از ۱۰ درصد و نسبت به بیکاران قبلاً شاغل کمتر از ۱۵ درصد بوده است. البته نرخ بیکاران دریافت‌کننده بیمه طبق طرح آمارگیری نیروی کار ... مطالعه بیشتر
بیمه بیکاری

ابعاد اجتماعی مشکلات بیمه بیکاری و بازطراحی آن

نظام فعلی بیمه‌ بیکاری در ایران را می‌توان مشتمل بر چند زیر نظام اصلی دانست: زیر نظام برقراری مقرری: شامل تأمین منابع مالی و تعیین مشمولان زیر نظام قطع مقرری: شامل تشخیص سوءاستفاده‌ها و مقابله با آن‌ها زیر نظام آموزش و کاریابی: شامل مهارت‌آموزی به مقرری‌بگیران و ثبت و ارائه‌ی پیشنهادهای شغلی در زیر نظام اول (مواد ۱ تـا ۷ و ۱۰ قانـون بیمه‌ی بیکاری) مشـمولان بالقوه‌ی این قانون مشخص‌شده، «بیکار» تعریف‌شده، سـازوکار اداری برقـراری مقـرری تعیین‌شده، سـهم حـق بیمـه و مبلـغ مقـرری و طـول دوره‌ی پرداخـت معین‌شده، و شـرایط اسـتحقاق درج‌شده اسـت. زیر نظام دوم (مـاده ۸ قانون) مـوارد ... مطالعه بیشتر

انجمن‌های حرفه‌ای و اصناف در گیرودار نظام بوروکراتیک

امروزه اصناف بر اساس گروه‌های تشکیل‌دهنده آن‌ها به دو نوع اتحادیه‌های صنفی کارفرمایی و کارگری تقسیم می‌شوند. برخلاف اصناف اروپایی در قرون گذشته که تجار و بازرگانان ایجادکنندگان اصلی آن‌ها بودند، امروزه و در دو قرن اخیر جنبش‌های کارگری و اتحادیه‌های کارگری برآمده از آن‌ها را باید اولین تجارب در زمینه تشکل‌یابی دانست. پس از تشکیل اتحادیه‌های صنفی کارگری و تلاش آن‌ها برای به دست آوردن قدرت در مذاکرات یا ایجاد توافقنامه‌های معامله جمعی، راه برای تشکیل اتحادیه‌های کارفرمایی نیز هموار شد به‌طوری‌که اولین اتحادیه‌های کارفرمایی در نیمه اول قرن نوزدهم در شهرهای بزرگ صنعتی به وجود آمد. روند رشد ... مطالعه بیشتر
نقش مدرسه در پیگشیری از تعارض منافع

شبانی: مدرسه، اولین نقطه شروع برای مدیریت تعارض منافع

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه تلاش می‌کند تا با مصاحبه با کارشناسان حوزه آموزش‌وپرورش مصادیق، الزامات و راهکارهای موفقیت این بخشنامه را بررسی نماید. در مصاحبه پیشِ روی با احد شبانی، کارشناس و دبیر آموزش‌وپرورش به گفتگو نشسته‌ایم. احد شبانی معتقد است معلم‌ها نقش مهم و بسزایی در تربیت انسان‌ها دارند تا کنترل و نظارت درونی در آن‌ها ایجاد کنند اما خودشان از چنین کنترل و نظام درونی برخوردار نیستند. از نظر وی، نقطه‌عزیمت برای مقابله با تعارض منافع باید کنترل بر مدارس باشد. ارزیابی شما از بخشنامه وزیر آموزش‌وپرورش برای مقابله با تعارض منافع از نوع اشتغال هم‌زمان در ... مطالعه بیشتر
دستمزد کارگران

بررسی سیاست های حوزه معیشت و دستمزد کارگران

گزارش نشست بررسی سیاست‌های حوزه معیشت و دستمزد کارگران رفع مشکل معیشت، افزایش یا کاهش تورم؟ نشست بررسی سیاست‌های دستمزد و معیشت کارگران در روز سه‌شنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست دکتر زهرا کریمی و علی خدایی به بررسی مسائل و مشکلات کارگران و سیاست‌های برنامه‌های توسعه در خصوص این مسائل و مشکلات پرداختند. سپس حاضران در جلسه به بحث و تبادل‌نظر در مورد مسائل مطرح‌شده در جلسه پرداختند. سخنرانان جلسه مسائلی مانند عدم سرمایه‌گذاری کافی در بخش اشتغال، عدم توجه به تشکل‌های کارگری، عدم افزایش دستمزد و حقوق کارگران، سهم کارگران از هزینه‌های ... مطالعه بیشتر
مشکلات کارگران

هزینه انرژی کارخانه‌ها روی دستمزد کارگران قرار گیرد

در مصاحبه پیش رو با ابوالفضل اشرف منصوری، رئیس هیئت‌مدیره کانون انجمن مسئولان ایمنی و بهداشت کار کشور و عضو شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار گفتگو شده است. وی معتقد است که باید از کارفرمایان تا جای ممکن حمایت شود تا آن‌ها بار هزینه‌های خود را بر دوش کارگران نیندازند و کارگر را با مسائلی مانند قراردادهای سفید امضا یا حقوق و دستمزد خیلی پایین مجبور به کار نکنند. از سوی دیگر کارفرمایان برای کاهش هزینه‌های خود از هزینه‌های مربوط به ایمنی و بهداشت‌کار کسر می‌کنند و کارگر را در معرض خطر جانی قرار می‌دهند. به نظر شما جدی‌ترین ... مطالعه بیشتر
بیست و پنجمین گزارش نیروی کار و حمایت اجتماعی

گزارش ۲۵| حمایت‌های دوره بیکاری در ایران

ایران در مقایسه با دیگر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه در زمینه حمایت از بیکاران وضعیتی نامطلوب دارد. بخشی از این وضعیت به بیمه‌های بیکاری مربوط است، زیرا نرخ بیکاری در ایران بالاتر از ده درصد و سطح پوشش بیمه بیکاری ناچیز (تنها ۸٫۶ درصد) است. اشاره به این موضوع هم مهم است که اصولاً حمایت از بیکاران تنها به پرداخت مقرری در دوره بیکاری محدود نمی‌شود و بازگرداندن بیکاران به بازار کار بخشی کلیدی از این حمایت‌ها را تشکیل می‌دهد. بااین‌حال سیاست‌های اشتغال و مراکز کاریابی به‌عنوان یکی از سازوکارهای اجرایی کردن این سیاست‌ها تاکنون چندان کارآمد نبوده‌اند. بیش از ... مطالعه بیشتر
قانون مدیریت تعارض منافع در مجلس

قانون ناکارآمد برای مدیریت تعارض منافع؛ آری یا خیر؟

مدت کوتاهی از حضور دولت سیزدهم در رأس امور می‌گذرد. این دولت با شعار مبارزه با فساد کار خود را آغاز کرده است و از همین‌رو موضوع مدیریت تعارض منافع از همین ابتدای راه در دستور کار دولت قرار گرفته است. این مسئله در مطالبی که در فضای مجازی مطرح‌شده نیز بازتاب گسترده‌ای داشته است. تصویب قانون ناکارآمد یا درنگ و تأمل بیشتر؟ یکی از موضوعاتی که در توییتر این هفته مطرح‌شده است، چندوچون تصویب قانون مدیریت تعارض منافع در مجلس است. لایحه مدیریت تعارض منافع در آبان ۱۳۹۸ در دولت دوازدهم تصویب و راهی مجلس شد اما مجلس چه ... مطالعه بیشتر
بررسی طرح مدیریت تعارض منافع

نقد و بررسی طرح مدیریت تعارض منافع

گزارش نشست نقد و بررسی طرح مدیریت تعارض منافع تعارض منافع نیازمند قانون جامع، قوی و کارشناسی است نشست نقد و بررسی طرح مدیریت تعارض منافع در تاریخ دوشنبه ۲۱ شهریور ماه ۱۴۰۰ به‌صورت مجازی برگزار شد. در این نشست دکتر مجید صرفی (مشاور حقوقی مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه)، فاطمه سرخیل (پژوهشگر حقوقی همکار مرکز توانمندسازی)، یحیی مرتب (کارشناس حوزه پیشگیری از فساد) و مهدی فلاحیان (مشاور حقوقی اندیشکده شفافیت برای ایران) و پژوهشگران مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به واکاوی طرح مدیریت تعارض منافع پرداختند. در این نشست کاستی‌ها و مغایرت‌های طرح با قانون اساسی، مزیت‌های تصویب قانون ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در توئیتر

در نقد ساده‌سازی و عمومی‌سازی مسائل با مفهوم تعارض منافع

بازتاب سخنان مقام رهبری در مورد تعارض منافع در توئیتر سخنان مقام رهبری در ابتدای هفته گذشته در مورد ضرورت توجه دولت سیزدهم به مسئلۀ تعارض منافع موردتوجه کاربران شبکه توئیتر قرار گرفت. برخی کاربران بدون توضیح بیشتر تنها به نقل همین جملات از سخنان ایشان پرداخت: «از منظر مقام معظم رهبری لازمه تحول و حرکت به سمت پیشرفت، قانون‌گرایی، شفافیت، انضباط مالی، جلوگیری از تعارض منافع و جدیت در انجام تصمیم‌ها و مصوبات می‌باشد.» «امروز رهبر انقلاب در سخنان خود در جمع هیئت دولت جدید، در مورد عدم وجود تعارض منافع در مدیران دولت تاکید کردند.» وزیران دولت سیزدهم ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع و خصوصی‌سازی

نیک‌نژاد: خصوصی‌سازی، خاستگاه تعارض منافع

یکی از مصادیق تعارض منافع که در بخشنامه وزیر آموزش و پرورش نیز بدان اشاره شده، موضوع اشتغال همزمان مدیران وزارتخانه در مدارس غیردولتی است. قانون تاسیس مدارس غیردولتی که بر پایه اصل ۱۲۳ قانون اساسی و با هدف مشارکت مردم در سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید بعد از گذشت سال‌ها به دلیل آنکه یکی از شرایط مجوزدهی تاسیس این مدارس را فرهنگی بودن موسس قرار داده به موقعیتی برای تعارض منافع مبدل شده است. محمدرضا نیک‌نژاد معلم و فعال صنفی در گفتگو با مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه بیان می‌کند بحث تعارض منافع زمانی وارد حوزه آموزش و پرورش ... مطالعه بیشتر
مشکلات کارگران

بی‌توجهی به نیروی کار نقش آن‌ها را در توسعه کشور کمرنگ کرده است

حمید حاج اسماعیلی فعال کارگری و مدیرعامل تعاونی اعتبار کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی معتقد است ازآنجایی‌که اغلب کارگران از بخش خصوصی حقوق و دستمزد دریافت می‌کنند، در سیاست‌گذاری و برنامه‌های کلان کشور جایگاه ویژه‌ای ندارند. ازنظر وی منابع کشور به‌صورت عادلانه توزیع نمی‌شود و کارگران هم به دلیل نداشتن تشکل‌های مستقل نمی‌توانند این مسئله و مشکلات کارگران را پیگیری نمایند. به نظرتان در برهه زمانی فعلی مهم‌ترین مشکلی که کارگران با آن مواجه‌اند، چیست؟ من یک مقدمه‌ای در مورد کارگران بگویم. ازنظر تعداد به دلیل جمعیت بالایی که کارگران دارند، از اهمیت خاصی برخوردارند. جمعیت آن‌ها می‌تواند روی همه ... مطالعه بیشتر
توسعه‌یافتگی

تعارض منافع و توسعه‌یافتگی

تقریباً از اوایل دهه ۸۰ میلادی بود که الگوهای مرسوم اقتصادی (تعدیل ساختاری) از لزوم کوچک کردن دولت و برون‌سپاری وظایف آن صحبت می‌کردند. برای این منظور دولت‌ها تصمیم گرفتند که بخشی از وظایف و خدمات عمومی را که به مردم ارائه می‌دادند به بخش خصوصی بسپارند. تا قبل از آن افراد یا در بخش خصوصی بودند یا در دولت. اما با آغاز فرآیند خصوصی‌سازی برخی از بروکرات‌های دولتی از طریق روابط نزدیک خود آغاز به گرفتن پروژه از دولت کردند. این کارمندان-بروکرات‌های دولتی از طریق رانت سعی در گرفتن این پروژه‌ها از دولت داشتند. این‌گونه نه دولت به هدف ... مطالعه بیشتر