گزارش های کارشناسی

بیمه نیروی کار پلتفرمی

بیمه نیروی کار پلتفرمی

بیمه اجتماعی؛ ضرورتی فراگیر مسئله تأمین اجتماعی یا به زبان محاوره بیمه نیروی کار پلتفرمی از موضوعات چالش‌برانگیز دنیای امروز است. «بر اساس مقاوله‌نامه شماره ۱۰۲ سازمان بین‌المللی کار، تأمین اجتماعی به‌منزله حمایتی است که جامعه در قبال پریشانی‌های اجتماعی و اقتصادی پدید آمده به‌واسطه قطع یا کاهش شدید درآمد افراد براثر بیکاری، بیماری، بارداری، ازکارافتادگی، سالمندی، فوت و همچنین افزایش هزینه‌های درمان و نگهداری خانوار (عائله‌مندی) به اعضای خود ارائه می‌دهد». بیمه‌های اجتماعی بخشی از نظام تأمین اجتماعی هستند که در آن اشتغال مبنای مشارکت فرد و خانواده‌اش است. این نظام از طریق دریافت حق بیمه به‌صورت درصدی از ... مطالعه بیشتر
کدگذاری بودجه در ایران

PDIA در عمل: شناسه‌گذاری بودجه و طبقه‌بندی آن

جعبه نکات کلیدی ۱- مسئله اصلی عدم وجود توانایی کافی در رصد دقیق منابع و مصارف بودجه با توجه به طبقه‌بندی‌های مختلف است. نتیجه این مسئله عدم پاسخگویی مدیران و دستگاه‌ها است. در نتیجه شکست در صرفه‌جویی و کاهش کسری بودجه را در پی دارد. ۲- در ابتدای سال ۱۳۹۷ یک گروه کوچک با هدف حمایت‌طلبی شکل گرفت. در طول زمان این گروه به هشت نفر به علاوه چندین مشاور گسترش یافت. ۳- برای ورود به مسئله نقشه استخوان ماهی ترسیم شد. چهار ریشه اصلی به علاوه مجموعه‌ای از دلایل آن ترسیم شد. در این میان، با توجه به فضای ... مطالعه بیشتر
گزارش طراحی سازوکار اجرایی سازی پیوست عدالت

سازوکار اجرایی پیوست عدالت؛ چکیده‌ای از چهار گزینه ممکن

  گزارش پیش‌رو عطف به فراخوان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای ارائه پیشنهادات اندیشکده‌ها، موسسات و مراکز پژوهشی جهت اجرایی‌سازی پیوست عدالت تدوین شده است. این گزارش متکی بر مطالعات و پژوهش‌های مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه پس از تأکید مقام معظم رهبری بر ضرورت پیوست عدالت، در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ تدوین شده است. با توجه به تأکید مجدد رهبری بر پیاده‌سازی پیوست عدالت در دولت چهاردهم. و اراده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای پیاده‌سازی پیوست عدالت، گزارش پیش‌رو مبانی نظری، گزینه‌های ممکن و گزینه پیشنهادی را ارائه می‌کند. موضوع عدالت و مقابله با تبعیض ... مطالعه بیشتر
انطباق تکرارشونده

PDIA در عمل: تجربه مدیریت تعارض منافع در ایران

مجموعه PDIA در عمل PDIA در عمل مجموعه ای از گزارش‌های ترجمه‌ای و تألیفی است که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه منتشر می‌کند. دولت‌ها در تمام کشورها سیاست‌هایی را طراحی و اجرا می‌کنند. اما معمولاً این تلاش‌ها به نتایج قابل قبولی نرسیده و با شکست مواجه می‌شوند. قابلیت حکومت‌ها در طراحی و پیاده‌سازی سیاست‌ها موضوع پژوهش و عمل بسیاری از مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ای جهان است. تلاش این مراکز ارائه چارچوب‌های تحلیل و عمل برای ارتقای قابلیت حکومت‌ها است. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه ازجمله مراکز متمرکز بر موضوع قابلیت حکومت در ایران به‌حساب می‌آید. یکی از چارچوب‌های تحلیلی این ... مطالعه بیشتر
حساب خزانه واحد گامی در جهت اصلاحات اقتصادی

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه در ایران

وضعیت اجرای حساب واحد خزانه که بر اساس قانون بودجه باید از فروردین ۱۴۰۱ اجرا می‌شد در حال حاضر چگونه است؟ این ابزار چه کمک‌هایی به دولت می‌کند و چگونه می‌توان آن را بهبود بخشید؟ تا چه میزان انتقاداتی که به این ابزار و اجرای آن در ایران می‌شود درست است؟ این یادداشت سیاستی به عملکرد حساب واحد خزانه و الزامات اجرای درست آن در ایران می‌پردازد. متن کامل یادداشت سیاستی در قالب فایل PDF در انتهای این یادداشت قابل دسترس است. حساب واحد خزانه چیست و چه اهدافی دارد؟ بنابر تعریف صندوق بین‌المللی پول یک نظام حساب واحد خزانه ... مطالعه بیشتر
نقشه جهانی شاخص ادراک فساد

مشکلات شاخص ادراک فساد و نحوه درست تحلیل آن

پیش زمینه شاخص‌های فساد شاخص ادراک فساد به عنوان یکی از مشهورترین شاخص‌های فساد در جهان تاثیر قابل توجهی در برجسته‌سازی موضوع فساد داشته است. هر سال که رتبه‌بندی‌های جدید اعلام می‌شود، مباحث گسترده‌ای در کشور حول آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین برداشت از شاخص ادراک فساد در کشور سیر صعودی رتبه ایران است. نکته مهم اما آن است که اکثر افراد و حتی متخصصان دانشگاهی و اداری تحلیلی اشتباه از شاخص ادراک فساد دارند. انتشار شاخص ادراک فساد شاخص ادراک فساد توسط شفافیت بین‌الملل از سال ۱۹۹۵ به صورت سالانه منتشر می‌شود. این شاخص مشهورترین شاخص مرتبط با موضوع فساد در ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع فردی و سازمان در صنعت برق و کیفیت دسترسی شهروندان به برق

دسترسی به برق جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم است. فرایند تولید برق، انتقال و توزیع آن به مردم و دیگر صنایع و از سوی دیگر قیمت تمام شده برق بر روی کیفیت دسترسی به برق اثرگذار است. مدیریت قطعی‌های برق در تابستان و یا تولید مازاد برق در زمستان، یارانه و قیمت‌گذاری برق، خریدوفروش برق در بورس انرژی، صادرات و واردات برق از جمله مسائلی است که صنعت برق همواره باید در مورد آن تصمیم‌گیری کند. با تمام مسائلی که وزارت نیرو با آن روبرو است، مطالعه تعارض منافع در بخش برق از آنجایی اهمیت دارد که اولاً برق جزو ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع، کالای گران‌بهای مسکن شهری و فقر مسکن

مسکن از یک‌سو نیاز اولیه و ضروری تمام شهروندان است و تأمین نیازهای اولیه از وظایف دولت‌ها محسوب می‌شود و از سوی دیگر مسکن شهری در بستری از تعارضات منافع تبدیل به کالایی گران‌بها شده است و درنتیجه فقر شهری را افزایش داده است. به‌علاوه وجود تعارضات منافع متعدد در حوزه مسکن، نه تنها بر کیفیت ساخت‌وساز در ایران تأثیر سوء داشته بلکه سلامت جان شهروندان را نیز به خطر انداخته و با کاهش طول عمر ساختمان‌ها به هدررفت منابع ملی منجر شده است.  به سبب موردتوجه قرار نگرفتن تعارض منافع در سیستم اداری – اجرایی و وضع قوانین در ... مطالعه بیشتر

پیامدهای تعارض منافع در محیط‌زیست و راهکارهایی برای غلبه بر آن

تعارض منافع زمانی رخ می‌دهد که فردی در جایگاه مسئولیت – به عنوان مثال، یک محقق دانشگاهی، وکیل، مدیر، ناظر یا پزشک- دارای منافع حرفه‌ای و شخصی‌ای باشد که با یکدیگر رقابت می‌کنند بطوریکه این تعارض انجام وظایف حرفه‌ای آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، تعارض منافع لزوماً به خودی خود بد نیست مگر آنکه به فساد منتهی شود. بانک جهانی تعریفی از فساد ارائه داده است: «سوءاستفاده از جایگاه عمومی برای به دست آوردن منافع شخصی» . تعریف بانک جهانی به گونه‌ای است که می‌توان گفت مفهوم تعارض منافع و فساد به شدت به هم پیوسته ... مطالعه بیشتر

ناکامی‌های مدیریت پسماند و سیاست‌گذاری‌های آن از منظر تعارض منافع

مدیریت پسماند در تهران با مسائل جدی روبروست؛ نرخ ناچیز بازیافت، شیوه‌های سنتی و غیراصولی جمع‌آوری و دفن زباله، وضعیت نامناسب کارگران جمع‌آوری پسماند و عدم شفافیت در گردش‌های مالی عظیم این صنعت نمونه‌هایی از این مشکلات است. در دو دهه اخیر علی‌رغم آن که لزوم ساماندهی به وضعیت مدیریت پسماند، افزایش نرخ بازیافت و اجرای طرح تفکیک از مبدأ برای مدیریت شهری تهران محرز شده و پژوهش‌های بسیاری نیز در این حوزه از سوی سازمان‌های مربوطه و نهادهای پژوهشی انجام شده است، با این حال نتیجه این تلاش‌ها‌ چندان رضایت‌بخش نبوده و بهبود چندانی در سازوکارهای مدیریت پسماند حاصل ... مطالعه بیشتر

مجلس شورای اسلامی به مثابه ماشین برطرف کردن مشکلات محلی و منطقه‌ای

نظام حکـومتی کشـورها بـر اسـاس میـزان توزیع قدرت سیاسی به واحـدهای پیرامـونی و ماهیـت مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی، به سه الگـوی تـک ساخت (Unitary State)، ناحیه‌ای (Regional State)، فدرال (Federal State) یا ترکیبی تقسیم می‌شود. نظــام سیاسی تک‌سـاخت مبتنـی بـر توزیـع فضـایی قـدرت سیاسی (از مرکز بـه پیرامـون) و نظـام‌هـای سیاسـی ناحیه‌ای و فدرال بر اساس تقسیم قدرت سیاسـی بـین حکومــت مرکــزی و حکومــت ایــالتی (بــین مرکــز و پیرامون) است. (Glassner&Fahrer, 2004) با توجه به حاکمیت نظام سیاسی تـک ساخت در ایران برای تبیین رابطـۀ نظـام سیاسـی و نهادهای محلی بر نظام سیاسی تـک سـاخت تاکید می‌شود. در این نـوع ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی

مروری بر تشکل‌های کارفرمایی

واردن (۱۹۹۲: ۵۲۱) می‌گوید «این تشکل‌ها به‌عنوان سازمان‌های رسمی گروه‌های تجاری تعریف می‌شوند که هدف آن‌ها تجمیع، تعریف، نمایندگی و دفاع از منافع تجاری گروه است.» بنابراین طیف گسترده‌ای از تشکل‌های اقتصادی همچون اصناف، اتاق‌ها، کنفدراسیون‌ها، اتحادیه‌ها و مشابه آن را می‌توان به‌عنوان تشکل‌های کارفرمایی معرفی کرد. تشکل‌های کارفرمایی را می‌توان بر اساس مؤلفه‌هایی همچون عضویت فراگیر یا تخصصی، نوع نمایندگی (بازار کار، بازار کالا و یا نمایندگی مختلط)، تعهدات تشکل‌ها (نمایندگی، ارائه خدمات به اعضا و تصدی‌گری خدمات دولتی)، نحوه عضویت (اختیاری یا اجباری) و حاکمیت قانون بر آن (مبتنی بر قوانین عمومی کشور و یا اساس‌نامه اختصاصی) دسته‌بندی ... مطالعه بیشتر
حکومت‌های شکننده

چالش‌های پیش‌روی حکومت‌های شکننده

این گزارش بر آن بخش‌هایی از توسعه که مرتبط با تحول اداری است متمرکزشده است و آن مؤلفه توانایی اجرایی حکومت است. اینکه آیا «حکومت» به‌عنوان یک نهاد متمایز قادر است در طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها همچون نظم و قانون، زیرساخت‌ها، مقررات اقتصادی و اجرای قرارداد و …، بر روند رخدادها تأثیر بگذارد. یک حکومت شکننده را می‌توان به‌مثابه حکومتی تعریف کرد که اراده و یا توانایی انجام کارکردهای اصلی مرتبط با حکومتی «توسعه‌یافته» را نداشته باشد. حکومت‌های شکننده توانمندی کمی دارند و در یک یا چند بعد از حاکمیت کمتر توسعه‌یافته‌اند. آن‌ها یا از ضعف سیاسی رنج می‌برند و ... مطالعه بیشتر
وضعیت نابرابری

غفلت پژوهشگران از ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری

وضعیت نابرابری در ایران در سال‌های اخیر به یکی از نگرانی‌ها و معضل‌های جامعه تبدیل‌شده است. ازاین‌رو برای ارزیابی تأثیر سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نابرابری این گزارش آماده‌شده است. در اینجا سعی شده است با مرور پژوهش‌های انجام‌شده در ایران که تأثیر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی-اجتماعی (اعم از کلان یا موردی) بر ابعاد مختلف نابرابری را موردبررسی قرار داده‌اند، به واکاوی فهم پژوهشگران از مسئله نابرابری و پیامد سیاست‌های مختلف پرداخته شود. هدف از این مرور نظام‌مند اتخاذ فرایندی روشمند، منظم و یکپارچه برای مرور و بررسی پژوهش‌های پیشین در ارتباط با تأثیر سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی بر ابعاد و ... مطالعه بیشتر
بیمه بیکاری

ابعاد اجتماعی مشکلات بیمه بیکاری و بازطراحی آن

نظام فعلی بیمه‌ بیکاری در ایران را می‌توان مشتمل بر چند زیر نظام اصلی دانست: زیر نظام برقراری مقرری: شامل تأمین منابع مالی و تعیین مشمولان زیر نظام قطع مقرری: شامل تشخیص سوءاستفاده‌ها و مقابله با آن‌ها زیر نظام آموزش و کاریابی: شامل مهارت‌آموزی به مقرری‌بگیران و ثبت و ارائه‌ی پیشنهادهای شغلی در زیر نظام اول (مواد ۱ تـا ۷ و ۱۰ قانـون بیمه‌ی بیکاری) مشـمولان بالقوه‌ی این قانون مشخص‌شده، «بیکار» تعریف‌شده، سـازوکار اداری برقـراری مقـرری تعیین‌شده، سـهم حـق بیمـه و مبلـغ مقـرری و طـول دوره‌ی پرداخـت معین‌شده، و شـرایط اسـتحقاق درج‌شده اسـت. زیر نظام دوم (مـاده ۸ قانون) مـوارد ... مطالعه بیشتر

انجمن‌های حرفه‌ای و اصناف در گیرودار نظام بوروکراتیک

امروزه اصناف بر اساس گروه‌های تشکیل‌دهنده آن‌ها به دو نوع اتحادیه‌های صنفی کارفرمایی و کارگری تقسیم می‌شوند. برخلاف اصناف اروپایی در قرون گذشته که تجار و بازرگانان ایجادکنندگان اصلی آن‌ها بودند، امروزه و در دو قرن اخیر جنبش‌های کارگری و اتحادیه‌های کارگری برآمده از آن‌ها را باید اولین تجارب در زمینه تشکل‌یابی دانست. پس از تشکیل اتحادیه‌های صنفی کارگری و تلاش آن‌ها برای به دست آوردن قدرت در مذاکرات یا ایجاد توافقنامه‌های معامله جمعی، راه برای تشکیل اتحادیه‌های کارفرمایی نیز هموار شد به‌طوری‌که اولین اتحادیه‌های کارفرمایی در نیمه اول قرن نوزدهم در شهرهای بزرگ صنعتی به وجود آمد. روند رشد ... مطالعه بیشتر
خزانه‌داری در ایران

روایتی از شکل‌گیری و تحولات خزانه‌داری در ایران

طلیعه اصلاحات نخستین اقدام جهت نوسازی نظام مالیه ایران توسط نمایندگان مجلس دوم شورای ملی برداشته شد. آن‌ها به‌منظور دست یافتن به این هدف مستشاران مالی آمریکایی به ریاست مورگان شوستر را به استخدام در آوردند. شوستر به‌عنوان خزانه‌دار کل ایران مأموریت خود را در سال ۱۲۹۰ ش. آغاز کرد. نمایندگان دموکرات مجلس برای حمایت از او قانونی را به تصویب رساندند که طبق آن اختیارات کامل امور مالیه به او واگذار می‌شد.[۱] او پس از به‌دست گرفتن امور خزانه‌داری در ایران تغییرات چشمگیری در وظایف، اختیارات و تشکیلات آن به وجود آورد. بر اساس قانون مذکور، خزانه‌داری کل دارای ... مطالعه بیشتر
فعالیت‌های اجتماعی دانشجویان

دانشگاه اجتماعی؛ نسل جدید فعالان دانشجویی

تولیــد علــم و معرفــت مهم‌ترین کار ویژه دانشــگاه اســت. ازاین‌رو از اســتادان و دانشــجویان انتظــار می‌رود تمرکــز اصلی‌شان بــر فعالیت‌هایی باشـد کـه بـه تحقـق ایـن کارکـرد کمـک کنـد. سـایر فعالیت‌های کنشـگران دانشـگاهی بایـد بـه نحـوی در راسـتای تحقـق کارکـرد مذکـور باشـد؛ امـا خـوب میدانیـم کـه انسـان موجـودی چند ساحتی اسـت و نمی‌تواند خـود را به‌طور کامـل بـه فعالیـت در یـک عرصه خـاص محـدود کنـد. در خصــوص دانشــجویان بایــد نیــرو و انــرژی جوانــی و آرمان‌گرایی آن‌ها را هــم بــه چند ساحتی بــودن انســان افــزود تــا شــاهد جنب‌وجوش و شــور و حرارت دانشــجویان باشــیم. دانشـجو به‌حکم آرمان‌گرا بودنـش نمی‌تواند مدافـع وضـع موجـود ... مطالعه بیشتر
اصناف

کارکرد اتحادیه‌ها و اصناف در اقتصاد

اتحادیه­ های صنفی به دنبال هدفی مشخص؛ یعنی، حفظ دستاوردهای مشترک اعضا یا احیای منافع ازدست‌رفته آن‌ها هستند. به‌واقع اصناف نمونه‌ای کلاسیک از مؤسسات خاص هستند که نه‌تنها به منافع خود، که به منافع عمومی نیز خدمت می‌کنند. در دهه‌های اخیر پژوهشگران نظریات مختلفی درباره نقش اصناف حرفه‌ای و اتحادیه‌ها در اقتصاد ارائه داده‌اند. عده‌ای از آن‌ها معتقدند ازآنجایی‌که اصناف از اواسط قرن ۱۴ ام میلادی تا به امروز هنوز فعال هستند پس کارآمد بوده و می‌توانند مشکلات اقتصادی را حل کنند. اما عده‌ای دیگر معتقدند اصناف تنها به ایجاد انحصار برای افراد ثروتمند و قدرتمند کمک می‌کنند. ازآنجاکه انحصار، ... مطالعه بیشتر

توسعه سیاسی از خلال اتحادیه‌های حرفه‌ای و صنفی

امروزه این باور که چندین دهه توسعه شکست‌های بسیاری را برای کشورهای درحال‌توسعه به ارمغان آورده، مقبولیتی عام یافته است. لذا در محافل توسعه خودانتقادی افزایش‌یافته و متفکرین و سیاست‌مداران در جستجوی مداوم برای یافتن جایگزین‌های دیگر، تمایل به خوداصلاحی دارند. اما مسئله‌ای که اغلب در گزینش راه‌حل‌های این موضوع مغفول مانده است، توجه به وضعیت جامعه و نهادهای اجتماعی به‌عنوان بخشی از مسئله و راه‌حل است. تا دهه ۱۹۹۰ اصناف و اتحادیه‌های حرفه‌ای به‌مثابه نهادهای اجتماعی پیشامدرنی که نقشی در توسعه جوامع کنونی ندارند، به‌طور قطعی از حوزه مطالعات جدید خود خارج‌شده بودند؛ اما تحقیقات جدید بر دلایل تأسیس ... مطالعه بیشتر