حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

آمارتیا سن- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نقد آمارتیا سن به جان رالز؛ دو راهبرد تحول‌خواهی

آمارتیا کومار سن در یکی از کتاب‌های خود به نام اندیشه‌ی عدالت The Idea of Justice) ) که در سال  ۲۰۰۹ منتشر شده به نقد نظریه‌ی جان رالز پرداخته است ۱٫ همواره تصور می‌شد نظریه‌ی جان رالز، فیلسوف سیاسی بزرگ با نوبلیست اقتصاد مکمل یکدیگرند. جان رالز به‌عنوان یکی از فیلسوفان بزرگ سیاسی قرن بیستم و آمارتیا سن به‌عنوان یکی از اقتصاددانان بزرگ معاصر، هر دو در چارچوب نظری واحدی به بسط نظریه‌ی عدالت پرداخته‌اند. جان رالز نشان داد می‌توان در سنت لیبرالیستی از توزیع درآمد و ثروت یا همان عدالت توزیعی دفاع کرد و آمارتیا سن به تبیین رابطه‌ی آزادی با توسعه ... مطالعه بیشتر
پاسخگویی - مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اهمیت مشروعیت سیاست‌ها و پاسخگویی درقبال شهروندان

چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک‌جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی اقتصاد توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. نتایجِ توسعه محصول سیاست‌ها هستند. بانک‌جهانی، در ... مطالعه بیشتر
وضعیت مبهم لایحه

وضعیت مبهم لایحه تعارض منافع

لایحه مدیریت تعارض منافع؛ همچنان در پیچ‌وخم مجلس اواخر سال ۱۳۹۶ پیش‌نویس لایحه مدیریت تعارض منافع توسط معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری برای اظهارنظر کارشناسان در سامانه مربوطه دولت منتشر شد. به موازات اقدام دولت، طرحی با موضوع مشابه توسط نمایندگان مجلس در اسفندماه ۱۳۹۷ اعلام وصول شد. چندی بعد، دولت پس از جمع‌بندی و اعلام نظرات دریافت‌شده در جریان نظرخواهی عمومی، لایحه مدیریت تعارض منافع را در آبان ماه ۱۳۹۸ در هیئت دولت به تصویب رسانده و به مجلس ارسال کرد که این لایحه تا پایان دوره کاری مجلس دهم اعلام وصول نشد و طرح مذکور نیز به تصویب نرسید. پس ... مطالعه بیشتر
چهل و سومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و سوم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و سومین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوبه این شورا پیرامون طرح سامان‌دهی فضایی-عملکردی حوضه‌های آبریز سدهای تأمین کننده آب شرب تهران و البرز را ابلاغ کرد که در این مصوبه مشارکت حداکثری ذی نفعان و مدیریت تعارض منافع و مسئولیت‌ها در ۳ بخش دولتی، خصوصی و جامعه محلی پیش‌بینی شده است. انتصاب خداداد افشاریان، فریدون اصفهانیان، مهرداد سراجی و شهره موسوی توسط رئیس جدید فدراسیون فوتبال به عنوان رؤسای تعدادی از کمیته‌های فدراسیون ... مطالعه بیشتر
خصوصی‌سازی- مرکز توانمندسازی حاکیمت و جامعه

اقتصاد سیاسی تاروپود تعارض منافع

  تعارض منافع واژه‌ای پرکاربرد در متون حقوق اداری است و اغلب از همین نظرگاه به بررسی علل رخ دادن تعارض منافع در دستگاه‌های اداری و راهکارهای پیشگیری و مدیریت آن پرداخته شده است؛ اما بسیاری از کارشناسان اقتصادسیاسی تأکید می‌کنند که در موارد متعددی تصمیمات سیاسی- اقتصادی نادرست منجر به شکل‌گیری بسترهای تعارض منافع سازمانی و فردی شده است که پیامدهای آن نیز صرفاً به اختلال در خدمات سازمان‌های اداری ختم نشده، بلکه بر اقتصاد و تشدید فقر نیز تأثیرگذار بوده است. این کارشناسان معتقدند که «خصوصی‌سازی نادرست» و «کوچک‌سازی غیراصولی دولت» در اوایل در دهه ۷۰ به شکل‌گیری ... مطالعه بیشتر
اتحادیه صنفی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قدرت انحصار اتحادیه صنفی به سود کیست؟

اتحادیه صنفی سازمانی است که هدفش محافظت از منافع اعضا است. اتحادیه‌های کارگری با جابه‌جایی منحنی عرضه نیروی‌کار بر سیاست‌های بازار اثرگذارند. به طور خاص اتحادیه‌ها از سه طریق بر عرضه نیروی‌کار تأثیر می‌گذارند: اتحادیه‌ها می‌توانند کارگران را به دلیل مزایای عضویت در بازار کار جذب کنند. این رفتار می‌تواند اتحادیه را به یک انحصارگر فروش در بازار کار تبدیل کند. اتحادیه‌ها بر عرضه نیروی‌کار نظارت دارند و می‌توانند با محدود کردن ساعات کار یا اعتصاب عرضه آن‌ها را کنترل کنند. با تأثیر بر دستمزد از طریق مذاکرات جمعی منحنی عرضه را برای کارگران اتحادیه‌ای نسبت به کارگران غیراتحادیه‌ای کشش‌ناپذیرتر ... مطالعه بیشتر
سند تحول قضایی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راهبرد مدیریت تعارض منافع در سند تحول قضایی

سند تحول قضایی بر مبنای هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه برگرفته از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام از سوی رئیس قوه قضاییه در دی ماه سال ۱۳۹۹ ابلاغ شد. در این سند ۳۰ راهبرد تحولی اجرای مأموریت‌های قوه قضاییه برشمرده شده است که یکی از این راهبردها مربوط به مدیریت تعارض منافع است. در فرایند نگارش سند تحول قضایی، هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه منبعث از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام، مبنای تدوین سند شد. مأموریت‌های یاد شده بدین شرح است: مأموریت ۱. «رسیدگی به تظلمات، تعدیات، شکایات، حل‌وفصل ... مطالعه بیشتر
چهل و دومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و دوم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و دومین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، در کلاب هاوس گفت درحالی ۱۰۰ لایحه دولت در مجلس خاک می‌خورد که این مجلس، مجلس طرح‌ها است. به طوریکه لایحه شفافیت و تعارض منافع و ۸ لایحه دیگر حتی در مجلس اعلام وصول نشده که خلاف قانون اساسی است. هر چند مجلس حق رد کردن دارد ولی حق ندارد اعلام وصول نکند. علیرضا بیگی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور در مجلس گفته بر اساس قانون فعلی انتخابات ... مطالعه بیشتر
پرستاران

تعارض منافع؛ علت یا توجیهی برای اقدامات

آیا برملا شدن دستکاری بودجه واقعاً ناشی از رفع تعارض منافع بوده است؟ یکی از موضوعاتی که در هفته‌های پیش در صدر اخبار قرار گرفته بود، مسئله تغییر در جداول بودجه سال ۱۴۰۰ بود. تغییر ارقام جداول بودجه ۱۴۰۰، آن هم پس از تصویب در صحن علنی موضوعی است که اگرچه اوایل اردیبهشت زمزمه‌های آن مطرح بود اما با توییت یک نماینده مجلس علنی شد؛ توییتی که واکنش‌هایی به‌دنبال داشت اما در نهایت به نامه بیش از ۱۰۰ نماینده انجامید که در آن از محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، خواسته بودند در این زمینه شفاف‌سازی کند. در ادامه‌ واکنش‌ها به این ... مطالعه بیشتر
قانون مدیریت تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شفافیت برای دیگران، پنهان‌کاری برای خود

قانون مدیریت تعارض منافع در ایران زیر سایه‌ای از موقعیت تعارض منافع قرار گرفته است که بسیار سخت به نظر می‌رسد که بتواند مسائل و مشکلات واقعی کشور را حل کند. نمایش دادن و تقلید ناهمسان برای کسب مشروعیت، معضل نظام حکمرانی و فضای نخبگانی بسیاری از کشورهایی است که با مسئله‌ی توانمندی و ظرفیت اجرایی پایین مواجه هستند. افراد و نهادهای مختلف درون و بیرون نظام حکمرانی، ترجیح می‌دهند به جای حل واقعی مسائل و مشکلات، با اقداماتی نظیر ایجاد نهاد و سازمان جدید، سندنویسی، طراحی سامانه، پژوهش‌سازی و دیگر اقدامات پرطمطراق و فریبنده، کسری مشروعیت ناشی از ناکارآمدی ... مطالعه بیشتر
اتحادیه‌های صنفی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اتحادیه‌های صنفی پلی میان دو ضلع بازار

در یک تعریف کلی اتحادیه‌های صنفی (از هر دو نوع کارگری و کارفرمایی)، به دنبال یک هدف مشخص یعنی حفظ دستاوردهای مشترک اعضا یا احیای منافع از دست رفته آن‌ها هستند. . اتحادیه ­ها توسعه برنامه‌ها و تداوم طرح‌هایی را تسهیل می‌کنند که برای بهبود وضع رفاهی و حقوقی اعضایشان طراحی شده است. اتحادیه‌ها برای اعضای خود مقررات و آیین‌نامه رفتاری وضع می‌کنند و تداوم رشد حرفه خود را از طریق آموزش منظم و جذب اعضای جدید که از مهارت بالایی برخوردارند تضمین می‌کنند. اتحادیه صنفی از افرادی تشکیل شده که طبیعت فعالیت آن‌ها از یک نوع است. در اینجا ... مطالعه بیشتر
دیوانسالاری و سیاست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دیوانسالاری و سیاست

مراد ثقفی در مقاله دیوانسالاری و سیاست معتقد است تلاش‌های ائتلافی در مقولاتی نظیر مبارزه با فساد تاکنون بی‌نتیجه مانده و همین امر سبب شده مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه تلاش خود را بر اصلاح نهادهای اجتماعی متمرکز کند؛ راه‌حلی صرفاً فنی و مهندسی و تهی از سیاست که قرار است تبعات سیاسی داشته باشد.  مطابق روایت ثقفی، راه‌حل‌های این مرکز برای توانمندسازی جامعه، شبکه‌سازی و تعامل با دولت است. این در حالی است که تجربه سازمان‌های مردم‌نهاد نشان می‌دهد، جمع شدن آن‌ها ذیل ساختار شبکه‌ای به ضعف آن‌ها می‌انجامد و تا زمانی که دولت مسئول اعطای مجوز و نظارت ... مطالعه بیشتر
کووید_19

بهره‌بردن از فن‌آوری در هنگامه‌ی همه‌گیری کرونا

هفته‌ی گذشته، دولت‌های فرانسه و آلمان اعلام کردند که کشورهای‌شان وارد مرحله‌ی دیگری از تعطیلی گسترده خواهند شد، چرا که موارد جدید ابتلا به کووید_۱۹، مجدداً با شیب تندی رو به افزایش‌اند. در حالی که اروپا با موج دوم کووید_۱۹ دست به گریبان است، انتظار می‌رود که به زودی سایر حکومت‌ها در سراسر جهان نیز اعلامیه‌های مشابهی را منتشر کنند. اگرچه مدت‌ها بود که متخصصان اپیدمولوژی انتظار موج دوم کووید_۱۹ را داشتند، اما این اعلامیه بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط را غافل‌گیر کرد. وزیر دارایی آلمان، اولاف شولتس، برای کمک به کاهش تأثیر موج دوم ابتلا، در مشاغلی که ... مطالعه بیشتر
نظام بهداشت و سلامت

غوغای تعارض منافع در نظام سلامت و بهداشت

 مانند هفته‌های گذشته کاربران موضوعات مختلفی را مطرح کرده‌اند و بر تعارض منافع در حوزه‌های گوناگون مانند آموزش عمومی، بازار بورس و شوراهای شهر دست گذاشته‌اند؛ اما یکی از مطرح‌ترین حوزه‌ها وضعیت تعارض منافع در نظام بهداشت و سلامت ایران بوده است که کاربران موارد مختلفی را گوشزد کرده‌اند. از صدر تا ذیل نظام سلامت درگیر تعارض منافع: در هفته گذشته یکی از موضوعاتی که به‌وفور موردتوجه و نقد کاربران در فضای مجازی قرار گرفت وزارت بهداشت و سازوکار نظام سلامت در ایران بوده است. با توجه به وضعیت فعلی بهداشت و سلامت در ایران، کاربران فضای مجازی بر نقاط ... مطالعه بیشتر
چهلمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و یکم

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و یکمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار،گزارشی با عنوان «بررسی مفهوم و مصادیق تضاد منافع در بازار سرمایه و پیشنهاد مقررات لازم» منتشر کرده و در این گزارش پیشنهادهایی برای مقابله با تعارض منافع در بورس و کارگزاری‌های آن ارائه کرده است. جمعیت مردم‌نهاد هم‌اندیشان دادخواه طی بیانیه‌ای به نقد و بررسی لایحه مشارکت عمومی و خصوصی پرداخته و ضرورت پیش‌بینی سازوکارها و ضوابط مدیریت تعارض منافع در ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع بین نهادی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع بین نهادی

در ادبیات رایج از تعارض منافع، موقعیت‌ها و اشکال فرد محور بیشتر مدنظر قرارگرفته است؛ بدین معنی که فرد در موقعیت بین انتخاب منافع شخصی‌اش و منافع عمومی قرار بگیرد. حال اگر در این تعریف ساده به‌جای فرد، نهادها و سازمان‌ها را قرار دهیم که می‌خواهند برای انجام کاری بین منافع سازمانی خود یا منافع عموم مردم تصمیم بگیرند، داستان تعارض منافع بین نهادی بر سر اختراع چرخ معنا پیدا می‌کند. در این وضعیت به‌قدری نهادها و سازمان‌ها به دنبال منافع خودشان هستند که غایت و هدف اصلی کار را فراموش می‌کنند و منافع عمومی برای استفاده و بهره‌ها و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در صنعت خودرو

تعارض منافع در صنعت خودرو

  مشکلات صنعت خودروسازی کشور سال‌هاست ادامه دارد. ناکارآمدی و عدم توسعه این صنعت چه دلایلی می تواند داشته باشد؟ صنعت خودروسازی دولتی است یا خصوصی؟ خصوصی ‌سازی در صنعت خودروسازی به چه چیزی منجر شد؟ صنعت خودروسازی کشور درگیر چه موقعیت‌های تعارض منافعی است؟ در این کلیپ کوتاه سعی کردیم تا تعارض منافع در خودروسازی کشور و پیامدهای آن را مختصر شرح دهیم. مطالب مرتبط: تعارض منافع در نظام سلامت تعارض منافع و توسعه‌یافتگی کشاکش منافع| قسمت چهارم: تعارض منافع در صنعت خودرو تعارض منافع در وزارت نیرو تعارض منافع در آموزش و پرورش- ۱ تعارض منافع در آموزش ... مطالعه بیشتر
وضعیت فقر انرژی

فقر و تعارض منافع در حوزه انرژی

«فقر انرژی» یکی از ابعاد بسیار مهم فقر در جامعه کنونی ما محسوب می‌شود. تعارض منافع و ناهماهنگی‌های بین سازمانی می‌تواند منجر به مشکلاتی در خصوص وضعیت فقر انرژی شود. در اقتصاد، فقر به صورت محرومیت از رفاه تعریف شده است. رفاه بر حسب مطلوبیت مشخص می‌شود و تابع مطلوبیت بر اساس مصرف کالاها و خدمات تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، تابع مطلوبیت، ترجیحات افراد را نسبت به سبدهای مختلف کالاها و خدمات مشخص می‌کند. با توجه به تعریف محرومیت، دو جنبه مطلق و نسبی در شناسایی افراد فقیر مطرح می‌شود و مرزی میان فقرا و سایر افراد جامعه ترسیم ... مطالعه بیشتر
طبقاتی شدن مدارس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

طیبه موسوی: تعارض منافع و طبقاتی شدن مدارس

موقعیت‌های تعارض منافع در دستگاه‌های اجرایی به سبب ایجاد ناکارآمدی و زمینه‌سازی فساد موردتوجه بسیاری از دستگاه‌های دولتی قرارگرفته است. اخیراً وزیر آموزش‌وپرورش بخشنامه مدیریت تعارض منافع در این وزارت را ابلاغ کرده است. ازجمله محورهای موردتاکید در این بخشنامه ممنوعیت تأسیس و اداره مدارس غیردولتی توسط مدیرانی است که در شورای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت مرکزی و نیز شورای نظارت بر مدارس و مراکز غیردولتی استان‌ها، شهرستان‌ها عضویت حقیقی یا حقوقی دارند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در این مصاحبه با طیبه موسوی دبیر و کارشناس آموزش‌وپرورش در مورد بسترهای قانونی تأسیس و اداره مدارس خصوصی و پیامدهای آموزش ... مطالعه بیشتر
کیفیت حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نقش شوراها در بهبود کیفیت حکمرانی

در دهه‌ی گذشته، اقتصاددانانی مانند دارون عجم‌ اوغلو، ابجییت بنرجی، ناتان نون و جیمز رابینسون، به‌صورت تجربی، اهمیت نهادهای «خوب» را در دستیابی به نتایج سیاسی و اقتصادی سودمند تأیید کرده‌اند. اگرچه این امر جهشی بزرگ در زمینه‌ی اقتصاد آکادمیک بوده است، بااین‌حال کاربست آن در سیاست قابل‌بحث است. به‌ویژه ازآنجایی‌که تکنیک‌های تجربی مورداستفاده عموماً مؤلفه‌های تفاوت‌های نهادی‌ای که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت تغییر می‌کنند را حذف می‌کنند (به روهینی پنده و کریستوفر اودری رجوع کنید) یافته‌های مربوطه، در این رابطه که چه انتظاری می‌توان از تلاش‌های حساب‌شده برای ایجاد نهادهای «خوب» داشت، چیز زیادی به‌طور بالقوه نمی‌گویند. تحقیقات تجربی ... مطالعه بیشتر