حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

فاطمه مقدسی: تعارض منافع و اختلال در بازتوزیع منافع جمعی

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۳-۰۳

موقعیت‌های متعدد تعارض منافع در نظام آموزش‌وپرورش یکی از مهم‌ترین تهدیداتی است که سیستم آموزش عمومی کشور را با مسئله مواجه می‌سازد و موجب افت کیفیت آموزش و افزایش نابرابری و فقر آموزشی می شود. پیرو صحبت‌های اخیر وزیر آموزش‌وپرورش پیرامون لزوم مدیریت و بستن گلوگاه‌های تعارض منافع در آموزش‌وپرورش، مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی سعی کرده است با برخی قانون‌گذاران، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه‌ی آموزش عمومی گفتگو کند و راهکارها و اقداماتی را که نهادها و جامعه مدنی جهت تقویت موضع وزیر آموزش‌وپرورش می‌توانند، در پیش گیرند، مورد بحث و بررسی قرار دهد. در این راستا، مصاحبه ... مطالعه بیشتر

دغدغه‌های جدید برای سلامت انتخابات

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۳-۰۲

لزوم جلوگیری از تعارض منافع در انتخابات فارغ از تعلقات سیاسی با نزدیک شدن به ایام انتخابات، اظهارنظرها پیرامون آن و افراد داوطلب ریاست‌جمهوری نیز شدت یافته است و در فضای مجازی افراد با دیدگاه‌های مختلف به بحث از تعارض منافع در جریان انتخابات پرداخته‌اند. دراین‌بین بیش‌ترین واکنش‌ها به سازوکار شورای نگهبان و احتمال بروز تعارض منافع در فرایند تأیید صلاحیت داوطلبان و همچنین بحث نظارت نمایندگان قوه قضاییه بر تخلفات انتخاباتی بوده است. نقطه آغاز بحث امکان تعارض منافع در جریان نظارت بر انتخابات را باید اظهارات آذر منصوری، سخنگوی جبهه اصلاحات ایران، دانست که نسبت به تعارض منافع ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و پنجم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۳-۰۲

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و پنجمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: سید علیرضا آوایی، وزیر دادگستری، اظهار داشت امیدواریم با توجه به اینکه لوایح تعارض منافع و مبارزه با فساد به مجلس شورای اسلامی رفته‌اند، نمایندگان همکاری لازم را برای تصویب آنها داشته باشند، چرا که تصویب این لوایح موجب تسریع در برداشته شدن موانع تولید است. حسن همتی، نماینده شاهین دژ و تکاب در مجلس یازدهم، اظهار داشته خصولتی سازی و تضاد منافع، اقتصاد کشور را به ورطه نابودی برده است و ... مطالعه بیشتر

کارگران معدن طزره؛ قربانیان تعارض منافع در حوزه بازرسی کار

زهره نجفی۱۴۰۰-۰۳-۰۱

ایران یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در حوزه حوادث کار است. بر اساس آمار دستگاه‌های مختلف، به‌طور متوسط روزانه ۲ یا ۳ کارگر بر اساس حوادث کار جان خود را از دست می‌دهند. در یادداشت پیش‌رو سعی خواهیم کرد که این مسئله را از منظر تعارض منافع در حوزه بازرسی کار کشور و با بررسی ساختار نظام بازرسی کار در کشور مورد واکاوی قرار دهیم. دامنه اختیارات و مفهوم «تشخیص بازرس کار» در ماده ۱۰۵ قانون کار یکی از بسترهای شکل‌گیری تعارض منافع در حوزه بازرسی کار بوده که تبعات سنگینی بر امنیت و سلامت کارگران ایران وارد کرده است. ... مطالعه بیشتر

گفتگوی اجتماعی؛ چیستی، سازوکارها و چالش‌ها

محمد عادلی۱۴۰۰-۰۲-۲۹

مفهوم گفتگوی اجتماعی اولین بار توسط سازمان بین‌المللی کار و در رابطه با روابط میان کارفرمایان و کارگران در دنیای کار مطرح شد. مراد این سازمان از مطرح کردن چنین بحثی، تأکید بر مشارکت افراد ذی‌نفع در مسائلی است که می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی کاری آن‌ها تأثیر بگذارد. در همین راستا سازمان بین‌المللی کار، توصیه‌نامه‌ها و مقاوله‌نامه‌های متعددی ازجمله دو مقاوله نامه مهم ۹۸ و ۱۵۴ و توصیه‌نامه‌های ۹۴، ۱۲۹ و ۱۳۰ را برای شفافیت این موضوع تدوین کرد. سازمان بین‌المللی کار به‌عنوان مبدع این مفهوم با ارائه تعریفی آن را «انواع مذاکرات، مشورت‌ها و اشتراک‌گذاری اطلاعات ... مطالعه بیشتر

قشر مغفول در برنامه‌های توسعه

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۲-۲۸

توسعه مفهومی مهم و پردامنه است که به‌ویژه از اواسط قرن بیستم توجه اندیشمندان و متفکران زیادی را به خود جلب کرد. این اهمیت ناشی از تفاوتی بود که بر اثر فرایند مدرن شدن موجب ایجاد تفاوت‌هایی قابل‌توجه در همه ابعاد در میان کشورهای مختلف جهان گردید تا حدی که تمایزات را برجسته نمود و موجب شد اندیشمندان توسعه به دنبال راهکارهایی برای کاهش این تمایزات باشند. نظریات توسعه در بیش از نیم‌قرن اخیر، فرازوفرودها و تحولات بسیاری را از سر گذرانده‌اند. از توجه صرف به توسعه اقتصادی گرفته تا پیگیری ابعاد انسانی‌تر توسعه و ایجاد توسعه پایدار، مفهوم توسعه ... مطالعه بیشتر

راهکار نظارت بر هزینه‌های کاندیداهای انتخابات

راضیه شیخ رضایی۱۴۰۰-۰۲-۲۸

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با اینکه در مورد نهاد انتخابات سابقه روشن و درخشانی کسب شده اما در مورد کنترل میزان هزینه‌های مالی در نظام انتخاباتی و مخارج تبلیغاتی اقدامی صورت نگرفته است. از طرف دیگر، تفاوت سیستم انتخاباتی جمهوری اسلامی با انتخابات سایر نظام‌های حقوقی در این است که انتخابات کشور ما از حضور احزاب سازمان یافته و برنامه محور محروم بوده و تکیه اصلی انتخابات، بیشتر بر نامزدها است تا احزاب سیاسی و این امر باعث شده موضوع کنترل میزان مخارج تبلیغات انتخاباتی در کشور ما تاکنون مورد اقبال قرار نگیرد. این کتاب که بر اساس ... مطالعه بیشتر

طراحی سیاست‌های توسعه خوب یک چیز است، و اجرای آن‌ها چیزی دیگر

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۲-۲۷

  چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی سیاست‌های توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. برای موفقیت در سیاست‌های توسعه، ... مطالعه بیشتر

پیامدهای پنهان تعارض منافع

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۲۶

مصاحبه عباس آخوندی درباره لزوم مدیریت تعارض منافع نیز در بین کانال‌های تلگرامی با رویکردهای سیاسی مختلف با استقبال مواجه شده و توانسته است نظرات طیف‌های سیاسی گوناگون را به خود جلب کند. با نزدیک شدن به انتخابات نیز برخی افراد ثبت‌نام کرده برای کاندید شدن و همچنین کاربران به بحث از تعارض منافع پرداخته و حتی آن را مثبت دانسته‌اند که نشان از ناآشنا بودن آن‌ها با این مفهوم دارد. خودکشی؛ پیامد شوم تعارض منافع در هفته‌ی گذشته خبری در فضای مجازی منتشر شد که به تعداد زیاد خودکشی در میان رزیدنت­ها و دانشجویان پزشکی ارجاع داشت. این خبر ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و چهارم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۲-۲۶

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و چهارمین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع      گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: در متن کامل گزارش تحقیق و تفحص شورای شهر تهران از عملکرد قراردادهای شرکت رسا تجارت و واگذاری املاک موسوم به طرح ۳ شهید در دوران شهرداری قالیباف به بروز تعارض منافع در این قراردادها اشاره شده و آمده است: نظر به وابستگی سازمانی و رابط استخدامی شهردار تهران (محمدباقر قالیباف) و قائم مقام ایشان (عیسی شریفی) با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انعقاد قراردادهای مذکور از سوی نام بردگان با بنیاد تعاون ... مطالعه بیشتر

گزارش ۱۹| «پرداخت همگانی یارانه نقدی» یا «تضمین حداقل درآمد»؟

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۲-۲۵

  به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۳۳٪ مردم کشور زیر خط فقرند؛ این در حالیست که با «تضمین حداقل درآمد» برای امحای کامل فقر تنها به نه هزار میلیارد تومان در ماه نیاز داریم. مقام معظم رهبری، در آذر ماه امسال، در دیدار با رؤسای سه قوه و دیگر اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی، ضمن تأکید بر ضرورت حمایت از اقشار محروم، به رکود تورمی چند سال اخیر اشاره کرده و فرمودند کرونا دشواری‌های جدی معیشتی برای اقشاری ایجاد کرده است که تا پیش از آن نیز به شدت تحت فشار بوده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سخنانشان در راستای فقرزدایی ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۲-۲۵

تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری تنها ۴۰ روز دیگر باقی‌مانده و احتمالاً ظرف این چند روز شاهد سیل برنامه‌ها و وعده‌های نامزدهای انتخاباتی هستیم. طبیعی است که در این برنامه‌ها، مهم‌ترین مسائل نظام حکمرانی کشور دیده‌شده و برای آن‌ها تمهید و چاره‌ای اندیشیده شود. طی دهه‌ی اخیر اجماع نظر نسبی میان جناح‌های مختلف سیاسی و گرایش‌های مختلف کارشناسی در مورد مضرات و عوارضی که تعارض منافع برای کشور و مردم به بار آورده شکل‌گرفته است و تقریباً هیچ گروه و جریانی از وجود تعارض منافع، آشکارا دفاع نمی‌کند. به‌عبارت‌دیگر تقریباً اجماعی همگانی شکل‌گرفته که تأکید دارد تعارض منافع سرمنشأ ... مطالعه بیشتر

نقد آمارتیا سن به جان رالز؛ دو راهبرد تحول‌خواهی

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۲۲

آمارتیا کومار سن در یکی از کتاب‌های خود به نام اندیشه‌ی عدالت The Idea of Justice) ) که در سال  ۲۰۰۹ منتشر شده به نقد نظریه‌ی جان رالز پرداخته است ۱٫ همواره تصور می‌شد نظریه‌ی جان رالز، فیلسوف سیاسی بزرگ با نوبلیست اقتصاد مکمل یکدیگرند. جان رالز به‌عنوان یکی از فیلسوفان بزرگ سیاسی قرن بیستم و آمارتیا سن به‌عنوان یکی از اقتصاددانان بزرگ معاصر، هر دو در چارچوب نظری واحدی به بسط نظریه‌ی عدالت پرداخته‌اند. جان رالز نشان داد می‌توان در سنت لیبرالیستی از توزیع درآمد و ثروت یا همان عدالت توزیعی دفاع کرد و آمارتیا سن به تبیین رابطه‌ی آزادی با توسعه ... مطالعه بیشتر

اهمیت مشروعیت سیاست‌ها و پاسخگویی درقبال شهروندان

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۲-۲۱

چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک‌جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی اقتصاد توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. نتایجِ توسعه محصول سیاست‌ها هستند. بانک‌جهانی، در ... مطالعه بیشتر

وضعیت مبهم لایحه تعارض منافع

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۲۰

لایحه مدیریت تعارض منافع؛ همچنان در پیچ‌وخم مجلس اواخر سال ۱۳۹۶ پیش‌نویس لایحه مدیریت تعارض منافع توسط معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری برای اظهارنظر کارشناسان در سامانه مربوطه دولت منتشر شد. به موازات اقدام دولت، طرحی با موضوع مشابه توسط نمایندگان مجلس در اسفندماه ۱۳۹۷ اعلام وصول شد. چندی بعد، دولت پس از جمع‌بندی و اعلام نظرات دریافت‌شده در جریان نظرخواهی عمومی، لایحه مدیریت تعارض منافع را در آبان ماه ۱۳۹۸ در هیئت دولت به تصویب رسانده و به مجلس ارسال کرد که این لایحه تا پایان دوره کاری مجلس دهم اعلام وصول نشد و طرح مذکور نیز به تصویب نرسید. پس ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و سوم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۲-۱۹

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و سومین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوبه این شورا پیرامون طرح سامان‌دهی فضایی-عملکردی حوضه‌های آبریز سدهای تأمین کننده آب شرب تهران و البرز را ابلاغ کرد که در این مصوبه مشارکت حداکثری ذی نفعان و مدیریت تعارض منافع و مسئولیت‌ها در ۳ بخش دولتی، خصوصی و جامعه محلی پیش‌بینی شده است. انتصاب خداداد افشاریان، فریدون اصفهانیان، مهرداد سراجی و شهره موسوی توسط رئیس جدید فدراسیون فوتبال به عنوان رؤسای تعدادی از کمیته‌های فدراسیون ... مطالعه بیشتر

اقتصاد سیاسی تاروپود تعارض منافع

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۱۸

  تعارض منافع واژه‌ای پرکاربرد در متون حقوق اداری است و اغلب از همین نظرگاه به بررسی علل رخ دادن تعارض منافع در دستگاه‌های اداری و راهکارهای پیشگیری و مدیریت آن پرداخته شده است؛ اما بسیاری از کارشناسان اقتصادسیاسی تأکید می‌کنند که در موارد متعددی تصمیمات سیاسی- اقتصادی نادرست منجر به شکل‌گیری بسترهای تعارض منافع سازمانی و فردی شده است که پیامدهای آن نیز صرفاً به اختلال در خدمات سازمان‌های اداری ختم نشده، بلکه بر اقتصاد و تشدید فقر نیز تأثیرگذار بوده است. این کارشناسان معتقدند که «خصوصی‌سازی نادرست» و «کوچک‌سازی غیراصولی دولت» در اوایل در دهه ۷۰ به شکل‌گیری ... مطالعه بیشتر

قدرت انحصار اتحادیه صنفی به سود کیست؟

محمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۱۵

اتحادیه صنفی سازمانی است که هدفش محافظت از منافع اعضا است. اتحادیه‌های کارگری با جابه‌جایی منحنی عرضه نیروی‌کار بر سیاست‌های بازار اثرگذارند. به طور خاص اتحادیه‌ها از سه طریق بر عرضه نیروی‌کار تأثیر می‌گذارند: اتحادیه‌ها می‌توانند کارگران را به دلیل مزایای عضویت در بازار کار جذب کنند. این رفتار می‌تواند اتحادیه را به یک انحصارگر فروش در بازار کار تبدیل کند. اتحادیه‌ها بر عرضه نیروی‌کار نظارت دارند و می‌توانند با محدود کردن ساعات کار یا اعتصاب عرضه آن‌ها را کنترل کنند. با تأثیر بر دستمزد از طریق مذاکرات جمعی منحنی عرضه را برای کارگران اتحادیه‌ای نسبت به کارگران غیراتحادیه‌ای کشش‌ناپذیرتر ... مطالعه بیشتر

راهبرد مدیریت تعارض منافع در سند تحول قضایی

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۰-۰۲-۱۳

سند تحول قضایی بر مبنای هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه برگرفته از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام از سوی رئیس قوه قضاییه در دی ماه سال ۱۳۹۹ ابلاغ شد. در این سند ۳۰ راهبرد تحولی اجرای مأموریت‌های قوه قضاییه برشمرده شده است که یکی از این راهبردها مربوط به مدیریت تعارض منافع است. در فرایند نگارش سند تحول قضایی، هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه منبعث از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام، مبنای تدوین سند شد. مأموریت‌های یاد شده بدین شرح است: مأموریت ۱. «رسیدگی به تظلمات، تعدیات، شکایات، حل‌وفصل ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره چهل و دوم

سمانه سهرابی۱۴۰۰-۰۲-۱۲

دریافت نسخه الکترونیکی چهل و دومین خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع    گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، در کلاب هاوس گفت درحالی ۱۰۰ لایحه دولت در مجلس خاک می‌خورد که این مجلس، مجلس طرح‌ها است. به طوریکه لایحه شفافیت و تعارض منافع و ۸ لایحه دیگر حتی در مجلس اعلام وصول نشده که خلاف قانون اساسی است. هر چند مجلس حق رد کردن دارد ولی حق ندارد اعلام وصول نکند. علیرضا بیگی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور در مجلس گفته بر اساس قانون فعلی انتخابات ... مطالعه بیشتر