حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

آیا مجلس در امتحان مدیریت منافع متعارض خود قبول می‌شود؟

در روابط میان وکیل و موکل، یکی از ابتدایی‌ترین حقوق، اطلاع دقیق موکل از فعالیت‌ها، تصمیمات و به‌طورکلی رفتار وکیل خود در حوزه وکالت داده‌شده است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز نقش وکیل مردم در حوزه منافع ملی را دارند بنابراین بایستی مردم از فعالیت‌ها و تصمیمات آن‌ها اطلاع دقیق داشته باشند، این اطلاع داشتن علاوه بر افزایش مشارکت مردم در فعالیت‌ها و تصمیمات کلان ملی، با ایجاد یک نظارت کارآمد بر روی نمایندگان مجلس و نهایتاً افزایش کارآمدی مجلس منجر به کاهش تعارض منافع در قوه مقننه خواهد شد. یکی از موارد مهمی که می‌تواند در این امر مورداستفاده ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع در ایتالیا

پارلمان ایتالیا در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۴ قانونی با عنوان «هنجارهایی برای حل‌وفصل تعارض منافع» تصویب کرد. بخش دوم این قانون به نوع جدیدی از تعارض منافع می‌پردازد که با به قدرت رسیدن برلوسکونی به‌عنوان یک ابر سرمایه‌دار رسانه‌ای در این کشور شکل‌گرفته است. این تعارض منافع در ایتالیا به رابطه بین سیاست و رسانه‌ها که حساس‌ترین رابطه در دموکراسی‌های معاصر است مرتبط می‌شد. سرجیو فابرینی که استاد علوم سیاسی دانشگاه تورنتو و عضو کمیته راهبری کنسرسیوم تحقیقات سیاسی اروپا است و کتاب‌ها و مقالات بسیاری در حوزه‌های سیاست تطبیقی، سیاست‌های آمریکا و ایتالیا و سیاست عمومی نوشته است، در یکی ... مطالعه بیشتر
مقابله با فساد اداری و اقتصادی

شفافیت، کلیدواژه مقابله با فساد و تعارض ‌منافع

در راستای مبارزه با فساد که از اصلی‌ترین اهداف دولت سیزدهم است، به تازگی اصول دوازده‌گانه‌ای توسط رئیس‌جمهور در جهت پیشگیری و مقابله با فساد جهت اظهارنظر به وزارتخانه‌ها ابلاغ گردید. از اصلی‌ترین این اصول می‌توان شفافیت، مدیریت تعارض منافع، سهولت فرایندها و دولت الکترونیک اشاره کرد. این یادداشت نظر کارشناسی مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه است، که توسط نماینده این مرکز در نشست بررسی سند «پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم» که در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار شد، ارائه گردید. ساختار سند ملی پیشگیری و مقابله با فساد نقاط قوت بسیاری دارد ... مطالعه بیشتر

فقدان شایسته‌سالاری در نظام حکمرانی

وزارت بهداشت یا وزارت پزشکان یکی از اقدامات وزیر بهداشت که موجب برانگیختن انتقادات به وی در هفته گذشته شد، نامه­ای بود که در آن درخواست کرده بود میزان حقوق اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی افزایشی چشمگیر یابد. وی در این نامه که مخاطب آن محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور بود خاطرنشان کرده بود که در صورت عدم پرداخت حقوق مکفی به این افراد امکان آن وجود دارد که آن‌ها از نظام آموزش پزشکی خارج شوند. این نامه موجب انتقادات فراوانی در بین کاربران شد که عمده‌ترین آن‌ها پیرامون این نکته بود که انتصاب یک پزشک به‌عنوان وزیر بهداشت ... مطالعه بیشتر
شصت‌و نهمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره شصت‌و نهم

  دریافت نسخه الکترونیکی شصت‌ونهمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه در نشست تخصصی اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه برخی قوانین مانند جزای نقدی برای تخلفات مربوط به تعارض منافع به‌طور صد در صد بازدارنده نیست، بر لزوم بروزرسانی قوانین تاکید کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین حسن درویشیان، ماینده ویژه رئیس جمهور برای هماهنگی، پیگیری و اجرای نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد در دستگاه‌های اجرایی، ضمن اهدای بسته هدیه سازمان بازرسی شامل گلوگاه‌ها، ... مطالعه بیشتر
انتخابات

ماژول ۲ کلیپ ۹: روش‌های دور زدن انتخابات

از شما مشاوران بابت ایده‌هایی که مطرح کردید و خیلی خوب به نظر می‌رسند تشکر می‌کنم. جایگاه و مرتبت شما پیش من محفوظ است. پس با ایده‌ای که دادید شروع خواهیم کرد و باید آرا را خریداری کنم. این ایده کاملا خوبی به نظر می‌رسد از این گذشته ما پول بیشتری نسبت به مخالفان در اختیار داریم و اصلا مهم نیست هر چه لازم باشد خرج می‌کنم. اما درباره خریدن رای مشکلی وجود دارد که دارم فکر می‌کنم. مساله اینست که عده‌ای از مردم اخلاق سرشان نمی‌شود و پول را می‌گیرند و به کسی دیگر رای می‌دهند. پس نمی‌توان به ... مطالعه بیشتر
پل کولیر

ماژول ۲ کلیپ ۸: سناریوی ۱

  مشاورانم، من همین الان از بالکن جلوی میدان آمده‌ام و قولی که دادم نتیجه داد. قولم باعث شد تا آنها پراکنده شوند. اما آیا می‌دانید چکار کردم تا موفق شدم آنها را پراکنده کنم. بیدرنگ با برگزاری انتخابات عمومی موافقت کردم. و اگر بخواهم براساس جوّ عمومی قضاوت کنم هنگامی که خودم را در معرض رای بگذارم اصلا مطمئن نیستم که برنده خواهم شد. می دانم که شما سالهاست به من می‌گویید مردمم عاشق من هستند، اما مردمی که آنجا دیدم به نظر نمی‌رسید علاقه‌ای به من داشته باشند. به عنوان عضوی از شورا، برای برنده شدن من در ... مطالعه بیشتر
اعتراض

ماژول ۲ کلیپ ۷: واکنش حکومت به اعتراض مردم

پس تصور کنید به مرحله‌ای رسیدیم که یک میلیون نفر از مردم در میدان گرد آمده باشند. آنها موفق به برانگیختن اعتراض شدند. و اینک، توپ از زمین مردم در میدان، به زمین من که دیکتاتور در بالکن هستم، آمده است. حال باید چکار کنم؟ آنچه می‌خواهم انجام دهم در ظاهر چیزی جز پراکنده کردن مردم از میدان نیست تا جلوی فروریختن کل نظام گرفته شود. پس می‌توانستم به آنها بگویم، «نگران نباشید. به خانه بروید. من پیام‌تان را شنیدم. من درد و رنج شما را احساس می‌کنم. فردا بسیار بهتر خواهد بود.» مساله این وعده «سرخرمن» است که خیلی ... مطالعه بیشتر
چین

ماژول ۲ کلیپ ۶: اعتراض و درآمد سرانه- بخش ۲

    پس بیاییم ببینیم جوامع روی این شکل کجا هستند. خب چین یکه‌سالاری است. درنتیجه آن کشور روی این خط در اینجا قرار دارد و آن اقتصاد موفق خیره‌کننده‌ای داشته است. بر روی این محور خیلی سریع به سمت درآمد سرانه بالاتر رفته است. بنابراین اگر به ۳۰ و ۴۰ سال قبل (سال ۱۹۸۰) نگاه کنیم چین جایی مثل اینجا بود. اکنون اگر به این شکل نگاه کنیم چین به اینجا رسیده است و بالاتر می‌رود. چین در تحلیل ما واقعا با اعتراضات پایین‌تری شروع می‌کرد اگر دموکراتیزه شده بود. روشن است که مقامات چین به آن شکل باور ... مطالعه بیشتر
درآمد سرانه

ماژول ۲ کلیپ ۵: اعتراض و درآمد سرانه- بخش ۱

  ببینیم چگونه توانایی و تمایل به اعتراض کردن به توسعه اقتصادی یک جامعه، یعنی به درآمد سرانه بستگی دارد؟ در انتها باید گفت این یک پرسش تجربی است. در پژوهشی که من با دومینیک روهنر انجام دادیم می خواستیم ببینم الگوها چه چیزی را نشان دادند. آنچه یافتیم به شرح زیر است. ابتدا از یکه سالاری[۱]  شروع می کنیم. به هفت نوع متفاوت اعتراض نگاه کرده و آنها را با هم ترکیب می کنیم. بنابراین یک سنجه کلی از احتمال اعتراض در جامعه داریم و سپس آنها را در کنار  درآمد سرانه ردیف می کنیم. به این ترتیب رابطه ... مطالعه بیشتر
مقابله با فساد اداری

نشست نقد و بررسی سند «پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم»

پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی جز اهداف سیاستی مهم دولت سیزدهم است. در راستای این هدف، مدتی قبل پیش‌نویس نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد با عنوان «سند پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی در دولت سیزدهم» در نامه شماره ۶۶۹۱۹ مورخ ۲۸/۰۶/۱۴۰۰ معاون اجرایی و سرپرست نهاد ریاست جمهوری به دستگاه‌های دولتی ارسال و خواستار دریافت ارزیابی دستگاه‌ها از پیش‌نویس موردنظر شده است. این سند به دستور رئیس‌جمهور محترم تدوین و کارکرد سیاستی هر دستگاه در این نقشه تعیین‌شده است. با توجه به آنکه برنامه‌ریزی و اجرای راهبردهای ضد فساد دولت سیزدهم بر ... مطالعه بیشتر

ماژول ۲ کلیپ ۴: فناوری‌های اعتراض: رسانه‌های اجتماعی- بخش ۲

  در حافظه اخیر خود، دقیقا این پدیده را به چشم دیده‌ایم، و آن بهار عربی است. نیاز است کامل درک کنیم در بهار عربی چه اتفاقی افتاد چون این دقیقا موردی از اعتراض گسترده بود که چنان سریع تکثیر شد و گسترش یافت که مقامات از کنترل آن ناتوان شدند. چرا این اتفاق در سال ۲۰۱۱ افتاد، در حالی که پیش از آن هرگز اتفاق نیفتاده بود؟ همان حکومت‌های دیکتاتوری در سراسر خاورمیانه، در ۱۹۸۰، ۱۹۹۰ و دهه ۲۰۰ وجود داشتند. فقط در سال ۲۰۱۱ این اتفاق افتاد و به نظر می‌رسد دلیل آن این بود که تغییری در ... مطالعه بیشتر

ماژول ۲ کلیپ ۳: مسیر اصلی: اعتراض!- بخش ۱

اینک می‌خواهیم به مسیر اصلی نگاه کنیم که طبق آن از حکومت متمرکز و کاملا زشت‌سیما به حکومت فراگیر می‌رسیم. مسیر اصلی هم فشار از پایین است. مردم عادی می‌بینند قدرت تحت کنترل سرکرده قلدرهای در راس هرم قدرت و ثروتمندان گردآمده پیرامون آنها است. آنها شکاف گسترده‌ای بین آن ثروتمندان و خودشان می‌بینند و در مرحله‌ای شروع به اعتراض می‌کنند. وارد آمدن آن فشار، رژیم را مجبور به تغییر شرایط می‌کند. در اینجا قصد داریم به آن فرایند اعتراض نگاه کنیم. اعتراض در یک لحظه از سوی یک فرد صورت می‌گیرد درحالیکه دیگران با وی تفاوت دارند. تحلیل را ... مطالعه بیشتر

ماژول ۲ کلیپ ۲: مسیر فرعی به حکومت فراگیر

    اینک با جزئیاتی بیشتر می‌خواهیم ببینیم چگونه از حکومت متمرکز در خدمت قلدرها و احتمالا ثروتمندان به حکومتی گذار می‌کنیم که در خدمت مردم عادی است. به دو مسیر کلی نگاه می‌کنیم که یکی فرعی و دیگری اصلی است. مسیر فرعی را مسیری در نظر می‌گیریم که حاکم باید انتخاب کند. او می‌تواند به تولید اولویت دهد، او می‌تواند کاری کند که برای کل اقتصاد خوب باشد و اقتصاد شروع به رشد کند. یا او می‌تواند کاری کند که درآمد سایر مردم در جامعه به سمت او و فرادستان وی انتقال یابد. ما می‌خواهیم شما را در معرض ... مطالعه بیشتر
ذی‌نفعان

جایگاه ذی‌نفعان، در مدیریت تعارض منافع

رویکردهای جدید بر مشارکت و درگیرسازی ذی‌نفعان در تدوین و حمایت از خط‌مشی‌های عمومی برای موفقیت یک خط‌مشی سیاست‌گذاری تأکید دارند. خط‌مشی‌ها باید با مشارکت ذی‌نفعان اجرا شود تا نتایج بهتری به دست دهد. اینکه بدانیم ذی¬نفعان کدامند و چقدر قدرت دارند و نحوه تعامل آن‌ها در فرایند سیاست‌گذاری چگونه است، بسیار اهمیت دارد. در اولین قدم باید تعریفی دقیق از ذی‌نفعان ارائه داد. فریدمن و همکارانش در کتاب تئوری ذی‌نفعان  (۲۰۱۰) خود، ذی‌نفع را این‌گونه تعریف می‌کنند: «ذی‌نفع یعنی افراد یا گروه‌هایی که به‌نوعی در موفقیت یا شکست یک پروژه سهیم هستند». برای گسترش تعریف فریدمن باید دو نکته ... مطالعه بیشتر
حکمرانی جهانی

تعارض منافع چونان تقاطعی در حکمرانی

فصل اول کتاب تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی به تعارض منافع به عنوان محل برخورد حکمرانی‌های گوناگون پرداخته است. نویسنده این بخش آن پیترز استاد حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق اساسی دانشگاه بازل سوئیس و سر ویراستار این اثر است. نویسنده تلاش کرده است در این فصل به چارچوبی مشترک برای مطالعه تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی دست بیابد. وی در این فصل به این موضوع پرداخته است که برخی مسائل تفکیک حکمرانی در فضاهای عمومی، خصوصی، محلی و جهانی را از بین می‌برند و مانند تقاطعی در حکمرانی عمل می‌نمایند؛ از جمله می‌توان ... مطالعه بیشتر

ماژول ۲ کلیپ ۱: حکومت فراگیر چیست؟

    ابتدا فصل یک را مرور می‌کنیم که در آنجا از بی‌حکومتی به حکومت متمرکز رسیدیم و با وجود حکومت متمرکز به توسعه اقتصادی کاملا زیادی رسیدیم. اما چنین جایی واقعا مکان مطلوب برای زندگی یک فرد معمولی نیست. در آنجا منافع زیادی نصیب فرد معمولی نمی‌شود. قطعا آن حکومت هم چنین قصدی نداشته است. قصد آن حکومت تحویل دادن منابع جامعه به سردسته قلدرها است که وی هم عمدتا صرف امور نظامی می‌کند. بی تردید دستور ساخت یک یا دو قصر عجیب و غریب نیز در این اثنا داده می‌شود. هر چقدر که او بیشتر مجبور به تقسیم ... مطالعه بیشتر
کارمندان دولت در مجلس

تعارض منافع کارمندان دولت در مجلس

توماس برائندل و آلویی استاتزر (thomas braendle and alois stutzer) در مقاله‌ای با نام «معضل تفکیک قوا: کارمندان بخش دولتی در نقش قانون‌گذار» در کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» درباره معایب و موقعیت های تعارض منافع و مزایای حضور کارمندان دولتی در مجلس نوشته‌اند. تفکیک قوا به منظور کاهش تعارض منافع و جلوگیری از سوءاستفاده از اقتدار حاکمیتی در نظر گرفته می‌شود اما این ایده در مورد افرادی که به طور همزمان در این دو جایگاه قرار می‌گیرند، رویکردهای مختلفی وجود دارد. در کشوری همچون انگلستان این تفکیک نقش‌ها به طور جدی پیگیری می‌شود چنانکه کارمند ... مطالعه بیشتر
دموکراسی مشارکتی

تقویت شوراها در جهت جلب مشارکت مستقیم مردمی

  به دلیل بحران نمایندگی و شکست‌های سیاست‌گذاری دولتی، با هدف بالا بردن مشارکت و تسهیل مداخلات مردمی در فرآیندهای سیاست‌گذاری، انواع جدیدی از نوآوری‌های نهادی مورد آزمون قرارگرفته‌اند که صرفاً بر نهادهای سنتی دموکراسی نماینده‌محور مبتنی نیستند و از طریق آرای عمومی مردم در انتخابات یا چانه‌زنی حزبی برای ورود به دالان‌های قدرت محقق نمی‌شوند. این فرم‌های جدید مشارکت سیاسی مردمی به گروه‌هایی صدا می‌بخشند که در انتخابات یا از طریق احزاب نمی‌توانستند مطالبات خود را دنبال کنند. پژوهش‌ها در مورد این نوآوری‌های نهادی جدید بر این سؤالات تمرکز دارند که آیا این نهادها موجب پاسخ‌گوتر شدن حکومت‌ها می‌شوند؟ ... مطالعه بیشتر

شکستن آسان و بی‌دردسر قانون

نقض قانون به دست شهردار در این هفته مهم‌ترین خبری که بیشترین واکنش‌ها را در پی داشت انتصاب بستگان به خصوص حسین حیدری، داماد شهردار تهران به سمت مشاور شهردار بود. واکنش کاربران در فضای مجازی به تعارض منافع حاصله از این انتصاب بسیار شدید بود. آن‌ها در نقد به این انتصاب به ماده ۱۰ قانون مدیریت تعارض منافع شهرداری تهران اشاره داشتند که در شورای پنجم شهر تهران تصویب شده بود. طبق این ماده به‌کارگیری بستگان مدیران شهرداری تهران و واحدهای تابعه و بستگان اعضای شورای شهر طی دوره مسئولیت در شهرداری تهران و واحدهای تابعه و شورای اسلامی ... مطالعه بیشتر