درماندگی مفرط (ماژول ۱- بخش ۲)

  در ویدئوی قبل، از فرایند توسعه به عنوان تحولی چهار بُعدی در جوامع و کشورهایی صحبت کردیم که در چهار جنبه متفاوت، وضعیت بهتری دارند: اقتصاد آن‌ها مولّدتر است، حکومت‌شان در قبال شهروندان پاسخگوتر است، برابری در جامعه‌شان بیشتر است، و توانمندی اجرایی‌شان بالاتر. هدف از توانمندی اجرایی، فراهم‌سازی رفاه بیشتر برای شهروندان کشور است. قصد ما در کلّ این دورۀ آموزشی، تمرکز بر توانمندی‌های اجرایی است. موضوع این دوره، نحوۀ توانمندسازی اجرایی است. چرا ما بر موضوع توانمندی اجرایی متمرکز شده‌ایم؟ زیرا به اعتقاد ما، توانمندی‌های اجرایی، همان چیزی است که ما آن را «درماندگی مفرط» می‌نامیم، به ... مطالعه بیشتر
تحول چهار بعدی

توسعه به منزلۀ تحولی چهار بُعدی (ماژول ۱- بخش ۱)

  به لحاظ تاریخی، توسعه را معادل با تحول دانسته‌اند. از دید ما، توسعه در چهار حوزه اتفاق می‌افتد. شاید مشهودترین حوزه، اقتصاد باشد. افراد در نتیجۀ توسعه، مهارت‌های متنوعی کسب کرده‌اند و وقتی در حوزه‌های کسب‌وکار به صورت یکپارچه فعالیت می‌کنند و در فرایند توسعه سهیم می‌شوند، بهره‌وری‌شان افزایش می‌یابد و رشد اقتصادی سرعت می‌گیرد. حوزۀ دومی که توسعه در آن اتفاق می‌افتد، روابط اجتماعی است. بدین ترتیب، افراد، بیش از پیش، قادر می‌شوند که شغل و شریک زندگی‌شان را بدون توجه به ویژگی‌های موروثی مثل جنسیت، باورمندی، قومیت و غیره انتخاب کنند. این ویژگی‌ها محو نمی‌شوند، بلکه اهمیت‌شان ... مطالعه بیشتر

یک بازی برد برد

صحنه سیاسی کشور شیلی بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۷۳ را می‌توان به شکل فرآیندی توصیف کرد که طی آن گروه‌های اجتماعی مختلف با کسب حق رأی و قدرت سازماندهی برای بازتوزیع رانت‌ها تلاش می‌کردند. در شروع این دوره زمین‌داران بزرگ و صاحبان صنایع معدنی مهم‌ترین گروه‌های صاحب رانت در کشور بودند و بنابراین مؤثرترین نقش‌آفرینان در صحنه سیاسی این کشور بودند. از یک سو تغییرات حقوقی همچون کسب حق رأی توسط زنان و اصلاح نظام انتخاباتی در سال ۱۹۵۸ و از سوی دیگر پیاده‌سازی سیاست‌گذاری صنعتی و جایگزینی واردات و رشد صنعت مس (که به تثبیت یک طبقه کارگر قدرتمند ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۷ مقابله با فساد و فقر : فساد؛ مسئله تاریخی اقتصاد رانتی

فساد؛ مسئله تاریخی اقتصاد رانتی توجه به فساد به‌ مثابه یک مسئله تاریخی به معنای آن است که این مشکل و معضل در تاروپود جامعه ریشه دوانده و حذف آن از نظامات سیاسی مستلزم اصلاحات تمام و کمال ساختاری است. نهادگرایان جدید ساختار را مرکب سه وجه قوانین و قواعد رسمی، رویه‌­های پذیرش‌شده و فرآیندهای تاریخی می­دانند؛ بر این اساس حل مسئله فساد ساختاری در گرو اصلاحات بنیادین در هر سه لایه‌ی مورد اشاره، ممکن و مقدور است. پهلوی دوم در فاصله سال‌های ۱۳۵۲-۱۳۵۴ بارها گفته بود درآمدهای‌ نفتی‌ کشور، سه‌ و یا چهار برابر شده‌ است و مردم با ... مطالعه بیشتر
فرار مالیاتی پزشكان

پزشکان در آزمون شفافیت و درآمد مالیات

بحث عدم نصب کارتخوان‌ در مطب پزشکان در جامعه به مسئله فرار مالیاتی پزشکان ختم شد. چنانکه با محاسبه میزان مالیات پرداختی پزشکان در سال گذشته و تخمین مقدار واقعی مالیات آنها، میزان فرار مالیاتی پزشکان حداقل حدود ۶ ‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. موضوع مالیات پزشکان به گونه ای پیش رفت که کمیسیون تلفیق مجلس در بررسی لایحه بودجه ۹۸، تمامی صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، دامپزشکی، داروسازی و پیراپزشکی را موظف کرد، از ابتدای سال از پایانه‌های فروشگاهی یا دستگاه پوز استفاده کنند و ۱۰ درصد علی‌الحساب مالیات پزشکان مراکز درمانی به طور مستقیم به حساب ... مطالعه بیشتر

توانمندسازی دولت برای کارآمدسازی نظام سیاسی

در تعبیر فوکویاما، ابتدا دولت کارآمد و به تعبیری بوروکراسی مستقل ظهور کرده، سپس حاکمیت قانون پدیدار شده و در نهایت پاسخگویی دمکراتیک یعنی انتخابات آزاد و منصفانه به وجود آمده است و توسعه زمانی با کمترین میزان بی‌ثباتی و خشونت و عدم بازگشت همراه است که این سه مؤلفه به ترتیب زمانی ذکر شده در بالا، ظهور کنند. باتوجه به اهمیت بهره گرفتن از تجارب جهانی در توسعه و استفاده از دستاوردهای نظری توانمندسازی دولت، جمع بندی این گزارش تحت عنوان «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران و راهکارهای آن» براساس یافته‌های پژوهشگران، ضمن معرفی سه رویکرد مجزا ... مطالعه بیشتر

تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز سوم

دو گزارش (فاز دو و سوم) پیش رو در ادامه گزارش (فاز یک) «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، نظریات و تحلیل‌های صاحبان فکر و پژوهشگران را در خصوص ناکارآمدی نظام سیاسی ایران را جمع آوری کرده است و مجموعه غنی و متنوعی از تحلیل‌ها را در کنار هم گذاشته است. در ادامه مروری کلی بر محتوای گزارش سوم را می‌خوانید: گزارش فاز سوم در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول مختص به ماهنامه «مهرنامه» است. مهرنامه نشریه‌ای در زمینه علوم انسانی و علوم اجتماعی با رویکردی نئولیبرال و خط سیاسی-اقتصادی حزب کارگزاران سازندگی بود که از اسفندماه سال ... مطالعه بیشتر

تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز دوم

دو گزارش (فاز دو و سوم) پیش رو در ادامه گزارش (فاز یک) «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، نظریات و تحلیل‌های صاحبان فکر و پژوهشگران را در خصوص ناکارآمدی نظام سیاسی ایران را جمع آوری کرده است و مجموعه غنی و متنوعی از تحلیل‌ها را در کنار هم گذاشته است. در ادامه مروری کلی بر محتوای گزارش دوم را می‌خوانید: گزارش فاز دوم، در هفت فصل تنظیم شده است. فصل اول مشتمل بر نظریه‌هایی در تحلیل ناکارآمدی نظام سیاسی ایران که خلاصه مباحثی از کتاب‌های حسین بشیریه و کاظم علمداری است. دیدگاه‌های کاظم علمداری معرف نقطه‌ی نهایی طیفی ... مطالعه بیشتر

تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز نخست

داستان ناکارآمدی نظام سیاسی نیز از اینجا شروع می‌شود که پایه‌های اقتدار و مشروعیت حکومت متزلزل می‌شود چون حکومت به تقاضاها و نیازهای مردم و تغییرات اجتماعی بی‌توجهی می‌کند و از سوی دیگر در یک ارتباط مستقیم بین ناکارآمدی اقتصادی و مشروعیت سیاسی، حکومت با ضعف و تهدید مواجهه می‌شود. مفهوم کارآمدی در سنجش و ارزیابی نظام‌های سیاسی چنان حائز اهمیت است که مفاهیم متعددی در کنار آن همچون حکمرانی خوب رشد کرده است. همچنین تعاریف و ضابطه‌های سطوح متعدد کارآمدی نظام سیاسی شامل ایده، ساختار، کارگزار و رفتار بسط و گسترش یافته است. تئوری‌های متعددی به موضوع کارآمدی پرداخته‌اند ... مطالعه بیشتر

آیا سلامت اداری روی دیگری از عدم فساد است؟

دغدغه دیگری که منجر به تالیف این اثر شده، مرور بیش از ۵۰ رساله در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های ایران بود که تماما نشان از فقدان رویکردهای نظری در مطالعات فساد و سلامت اداری داشتند. در این آثار عموما دو مفهوم متفاوت فساد اداری و سلامت اداری نادیده گرفته شده بودند و رویکردهای نظری این دو را با هم خلط کرده‌اند. این ماجرا در سازمان‌های ایران نیز وجود دارد که سلامت اداری و فساد اداری واجد معنای یکسان است. در این کتاب علاوه بر تفکیک و تشریح رویکردهای نظری سلامت اداری و فساد اداری، روش‌ها و برخی ... مطالعه بیشتر

لایحه شفافیت چیست؟

شفافیت پیش از آنکه امری قانونی و قضایی باشد امر فرهنگی است. در واقع ابعاد فرهنگی این پیش نویس نسبت به سایر ابعادش برجستگی بیشتری دارد. قانون شفافیت در زمره قوانینی است که نیازمند موتور محرک است. شورای عالی شفافیت، موتور محرک این قانون است و اگر خوب کار کند قانون نیز خوب اجرا می شود. با تصویب این قانون، نیازی به تمدید قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد یا تصویب قانون جدید درباره فساد نیست. بخش اول مبتنی بر چهار گفتار است و به کلیات لایحه اختصاص دارد. مفهوم شفافیت و انواع آن، اهداف لایحه و ... مطالعه بیشتر

فقر زیر سایه فساد

این کتاب در یازده فصل به چاپ رسیده است. فصل اول کتاب به بررسی مفهوم و ماهیت فساد پرداخته شده و تعریف از فساد و انواع فساد اداری تاریخچه فساد مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر نویسنده، وجود قوه قضائیه مستقل، نیرومند و کارا در مبارزه با فساد اداری، سیاسی و اقتصادی به منظور فراهم کردن محیط مساعد و شفاف برای فعالیت‌های اقتصادی، تضمین امنیت و ثبات برای این فعالیت‌ها و حفظ، نظارت و دفاع از حقوق شهروندان و جلوگیری از ضایع شدن اموال عمومی، ضروری است. فصل دوم رابطه علت معلولی فساد با سایر عوامل را واکاوی می‌کند ... مطالعه بیشتر

کشور قربانی فساد

ف‍راه‍ان‍ی در این کتاب فساد را از ابعاد متفاوتی در ایران بررسی کرده است و سپس رشته پیامدهای فساد را در سطح خرد و کلان همچون از بین رفتن عدالت اجتماعی، افزایش فاصله طبقاتی، سلب اعتماد عمومی از نظام و … بررسی کرده است. این کتاب در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول درباره نگاه موردی به مقوله فساد در ایران که در چهار بخش به مقوله و مفاهیم و تعاریف فساد سیاسی، فساد اقتصادی و فساد اجتماعی و تاریخچه مبارزه با آنان پرداخته شده است. در این فصل به این مسئله اشاره شده است که در ایران بعد ... مطالعه بیشتر

فساد در شهرداری

کتاب در پنج فصل نگاشته شده است. فصل اول کتاب به ارائه یافته‌های بخش کیفی پژوهش اختصاص دارد، این بخش حاصل ۱۱۲ مصاحبه فردی و گروهی با خبرگان و ذی نفعان در شهرداری تهران است که در پنج ماه در سال ۱۳۹۰ انجام شده و متوسط زمان مصاحبه ها ۱۲۵ دقیقه بوده است. تحلیل مصاحبه‌ها، تصویر و تحلیل منحصر به فردی از وضعیت فساد و سلامت در شهرداری و عوامل موثر بر آن ارائه کرده است. فصل دوم یافته‌های بخش اسنادی پژوهش را ارائه کرده است. این فصل با استفاده از اسناد منتشر شده و اسناد منتشر نشده در سامانه ... مطالعه بیشتر

عامل عقب ماندگی مسلمانان

این کتاب دارای دو بخش است. بخش اول به اندیشه دینی می‌پردازد و بخش دوم درباره وضعیت سیاسی مسلمانان است. در بخش اول نویسنده تصریح می‌کند که «فساد سیاسی» در تاریخ ما بیماری سابقه داری است؛ بوده‌اند و هستند حاکمانی که به واسطه خواسته‌های سیری ناپذیر و امیال سرکش، میان خود و مردم دیوار بسیار بلندی کشیده‌اند و با وصف این که امانت‌دار دین خداوند و دنیای مردم نبوده‌اند، اما سالیان درازی را به تاخت و تاز سپری کرده‌اند. برخی دیگر از مسلمانان قوانینی وضع نموده و بر اساس آن به رئیس حکومت اختیارات خرافی و عجیبی سپرده‌اند که نه ... مطالعه بیشتر

تفاوت پلیس علف‌خوار و گوشتخوار

در این کتاب، فساد به صورت گسترده و چند بعدی تعریف شده است. این فساد به سوءاستفاده از اختیارات و قدرت و اعتماد مردم مربوط می‌شود و گونه‌های مختلفی هنگام قانون شکنی و فرار از رسوایی و افشای ماموران به عنوان خلافکار به خود می‌گیرد. این کتاب به این موارد توجه خاصی دارد: طبقه‌بندی فساد، گونه‌های مختلفی که فساد به خود می‌گیرد، مسیرهایی که ماموران به سمت فساد طی می‌کنند و توجیه آنها و تبانی در فساد؛ چه در درون و چه در بیرون سازمان. تحلیل‌های تطبیقی کتاب از فساد، رسوایی و اصلاحات عمدتا از کشورهای ایالات متحده، انگلستان و ... مطالعه بیشتر
کتاب راهبردهای مبارزه با فساد دولت‌ها

مخرج مشترک مبارزه با فساد: اراده سیاسی

این کتاب در دوازده فصل نوشته شده است که تقریبا هر فصل آن یک مقاله از تجربیات کشورهای مختلف است. فصل اول، درباره فساد و راهبردهای مبارزه با فساد دولت است. در این فصل ابتدا مفهوم فساد و اشکال مختلف فساد دولتی عنوان می‌شود و سپس راهبردهای مبارزه با فساد دولت‌ها تشریح می‌شود که در این مورد به پاسخگویی سیاسی، قوه قضاییه مستقل، جامعه مدنی و افزایش رقابت اقتصادی می‌پردازد. فصل دوم اقدام‌های ضد فساد در هند را بیان می‌کند که اقدامات متعدد و برخی ابتکاری داشتند ولی محور اقدامات آنان، تثبیت قوانین ضد فساد، حق دسترسی به اطلاعات، حسابرسی‌های ... مطالعه بیشتر

رانت و فساد

نویسنده درصدد ریشه‌یابی این ناکارآمدی‌ها و تبیین مهمترین عوامل این عدم موفقیت‌ها بوده و برای کاستن اثرات منفی آن در اقتصاد ایران، به ارائه برخی راه حل‌ها پرداخته است. بررسی و ارزیابی روند تغییر شاخص‌های اقتصادی کشور، طی دهه‌های مختلف در کشور، نشان‌دهنده میزان اثربخشی درآمدهای نفتی در موفقیت‌ها یا عدم موفقیت‌های حاصل است. نگارنده معتقد است مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل عدم موفقیت در تحقق برنامه‌های توسعه‌ای کشور و دست نیافتن به اهداف تعیین‌شده در سند چشم‌انداز و برنامه‌های پنج‌ساله و همچنین بودجه‌های سنواتی، نحوه به کارگیری درآمدهای نفتی در اقتصاد کشور است. فصول پنج‌گانه کتاب درصدد است علاوه بر ... مطالعه بیشتر

کلاه‌برداری بانک‌ها و موسسات مالی

در کتاب «تقلب در بانک‌ها و موسسات مالی» این مسئله به ‌نحو مناسبی بررسی و به چگونگی شکل‌گیری تقلب درون‌سازمانی (در سطح کارکنان و مدیریت) و برون‌سازمانی (در سطح شرکت‌های خدمات مالی) اشاره شده است. سازوکارهای معرفی‌شده در کتاب حاضر در برآورد خطر تقلب و کشف تقلب در موسسات، می‌تواند مقامات نظارتی و حسابرسان داخلی را با ضرورت طراحی راهکارهایی در پیشگیری و کشف تقلب و همچنین گستره راهکارهای بالقوه در این زمینه آشنا نماید. رهنمودهای مورد اشاره در این کتاب در مورد کنترل خطر تقلب می‌تواند در شناسایی شکاف‌های مقرراتی موجود در سیستم مالی ایران نیز نقش مؤثری ایفا ... مطالعه بیشتر

نورافکن روی دارایی مسئولان

هدف این مطالعه ارائه تصویری واضح‌تر از طریق تحلیل شیوه‌های موجود در زمینه اعلام دارایی‌های مسئولان دولتی چند کشور است. این بررسی بر مبنای دو منبع اطلاعاتی یعنی جمع آوری داده‌های اولیه از کشورهای اروپای شرقی و آسیای مرکزی و مرور پیشینه پژوهشی موجود نوشته شده است. این کتاب برای دولتمردان کشورها و سازمان‌های بین‌المللی فعال که به توسعه، تحول و ارزیابی سیستم‌های اظهار دارایی می‌پردازند، مناسب است. کتاب در  سه بخش و ۱۳ فصل تنظیم شده است. بخش اول در ۱۰ صفحه به اصول سیاستگذاری و توصیه‌هایی برای اعلام دارایی‌های مسئولان دولتی پرداخته است. این توصیه‌ها برای افزایش اثربخشی ... مطالعه بیشتر