زهره سروش فر

زهره سروش فرنمایش همه نوشته ها

دکترای جامعه شناسی کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دولت دوازدهم- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

آغاز دوره جدیدی برای مدیریت تعارض منافع؟

ادبیات جهانی مدیریت تعارض منافع در اواسط دهه ۱۳۹۰ وارد کشور شد و به آن به عنوان راهی برای رفع بسیاری از ناکارآمدی‌های نظام اداری توجه شد. در ادامه این روند در سال ۱۳۹۶ دولت دوازدهم پیش‌نویس لایحه مدیریت تعارض منافع را توسط معاونت حقوقی تهیه نموده و برای اظهارنظر کارشناسان در سامانه دولت منتشر نمود؛ در آبان ماه ۱۳۹۸ لایحه مدیریت تعارض منافع در هیئت دولت تصویب‌شده و به مجلس ارسال شد اما تا پایان کار مجلس دهم این لایحه در دستور کار مجلس قرار نگرفت و تصویب نشد. از سوی دیگر مجلس دهم خود اقدام به تهیه طرحی ... مطالعه بیشتر
برنامه‌های توسعه ایران

جایگاه کارگران در برنامه‌های توسعه ایران

نگارش برنامه‌های توسعه ایران از سال ۱۳۲۸ آغازشده است. برنامه‌های توسعه در جهت تعیین اهداف و استراتژی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین می‌شوند. از همین رو در این برنامه‌ها باید به مسائل همه گروه‌های اجتماعی توجه شود و برای آن تا جای ممکن راهکارهایی در قالب سیاست‌گذاری‌های گوناگون در نظر گرفته شود. کارگران یکی از گروه‌های مهم جمعیتی، شغلی و صنفی در کشور هستند که توجه به نیازهای آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. اولین برنامه‌های تدوین‌شده در سال‌های پیش از انقلاب تحت عنوان برنامه‌های عمرانی نامیده می‌شدند. در سه برنامه اول عمرانی مسائلی همچون بیمه‌های اجتماعی کارگران، تهیه ... مطالعه بیشتر
بهداشت و ایمنی کارگران

کار عزیزتر از جان؟

در یادداشت زیر ابتدا به بهداشت و ایمنی کار از نظر سازمان بین‌المللی کار خواهیم پرداخت و سپس با توضیحاتی در خصوص این مسئله در ایران به ذکر نمونه ترکیه می‌پردازیم. سازمان بین ­المللی کار: بر اساس برآورد ILO، سالانه ۲٫۳ میلیون کارگر در اثر جراحات و بیماری‌های ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند. ۱۶۰ میلیون کارگر دیگر از بیماری‌های غیر کشنده مرتبط با کار و ۳۱۳ میلیون نفر از آسیب‌های غیر کشنده در هر سال رنج می‌برند. هزینه‌های اقتصادی برای شرکت‌ها و اقتصاد قابل توجه است. ILO تخمین می‌زند که بیش از ۴ درصد تولید ناخالص ... مطالعه بیشتر

ویژگی‌های یک برنامه خوب مدیریت تعارض منافع

تعارض منافع مفهومی نسبتا جدید در عرصه سیاسی ایران است که صرفا چند سالی از مطرح شدن آن می‌گذرد و عجیب نیست که برنامه تعارض منافع و مدیریت آن در انتخابات پیش رو جایی نداشته باشد اما در واقع این مفهوم به تدریج جای خود را در فضای عمومی باز کرده است، هرچند هنوز در میان مردم چندان بسط و گسترش نیافته است. به دنبال تهیه لایحه تعارض منافع توسط دولت این موضوع به تدریج در درون حاکمیت مطرح شد و طرحی که مجلس مدتی پس از آن در این زمینه تنظیم کرد، نشان از توجهی بود که نسبت به ... مطالعه بیشتر
اداره اجتماعی و فرهنگی صندوق بازنشستگی

ارائه خدمات به بازنشستگان: چگونه و به چه اهدافی؟

تعارض منافع به معنای موقعیت‌هایی در درون سازمان‌هاست که در چنین موقعیت‌هایی فرد یا گروهی از افراد میان انتخاب منافع خود یا انجام وظایف شغلی‌شان مخیر می‌شوند. توجه به این موضوع از آنجا اهمیت دارد که در صورتی‌که این موقعیت‌های بالقوه، بالفعل شوند و افراد منافع شخصی یا گروهی‌شان را به وظایف شغلی‌شان ترجیح دهند، فساد رخ می‌دهد و از همین‌رو در کشورهای مختلف قوانین و مقرراتی برای مدیریت تعارض منافع وضع شده‌اند. در کشور ما هم به تازگی بحث در خصوص مدیریت تعارض منافع در دولت و مجلس مطرح شده است و سیاست‌گذاران به دنبال تصویب قوانینی هستند که ... مطالعه بیشتر
وزارت بهداشت

راه دشوار مبارزه با تعارض منافع

تعارض منافع در هفته‌ای که گذشت، بار دیگر با موضوعی مربوط به وزارت بهداشت مطرح شد. چندشغله بودن یکی از معاونان این وزارتخانه توجه‌ها را به موضوع تعارض منافع جلب نمود و مباحثی را در این حوزه باز نمود. در کنار وزارت بهداشت، بخشنامه وزارت آموزش و پرورش و موفقیت و عدم موفقیت آن در فضای مجازی مطرح شد. مدیریت «دولتی» سازمان تأمین اجتماعی و رویکرد آن در قبال ذی‌نفعان دیگر سازمان از دیگر موضوعات حوزه تعارض منافع در هفته گذشته بود. در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت. اشتغال همزمان معاون مستعفی؛ شائبۀ سیاسی‌کاری با مقولۀ تعارض منافع تعارض ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع چیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع چیست؟

برای پاسخ به این پرسش که تعارض منافع چیست ، باید گفت تعارض منافع یک «موقعیت» است؛ در واقع تعارض منافع ناشی از قرار گرفتن افراد در موقعیتی است که برای‌شان امکان انتخاب میان منافع عمومی و منافع شخصی ایجاد می‌شود و آنها در چنین موقعیتی میان این دو انتخاب قرار می‌گیرند. تعارض منافع نه اتفاقی تازه است و نه صرفاً به عرصه مسائل شغلی بازمی‌گردد. افراد در تمامی عرصه‌های زیست اجتماعی‌شان هر روز با چنین انتخاب‌هایی دست به گریبان هستند. اما این مفهوم با معنای مشخصش در خصوص عدم استفاده از موقعیت شغلی در جهت منافع شخصی حاصل عصر ... مطالعه بیشتر
تفاهم‌نامه سه‌جانبه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تفاهم‌نامه سه‌جانبه: گامی به پیش در مدیریت تعارض منافع

پانزدهم بهمن‌ماه سالگرد امضای تفاهم ­نامه سه جانبه­ ای میان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، جهاد دانشگاهی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص تعارض منافع است. تفاهم‌نامه ذکرشده میان سه دستگاه که نماینده نهادهای اجرایی، دانشگاهی و مطالعاتی هستند، در جهت انجام کارهای مطالعاتی و ترویجی در خصوص تعارض منافع در نظام اداری کشور منعقد شده است. آگاهی یافتن نسبت به بحث تعارض منافع چه در درون دولت و چه در میان اعضای جامعه گام اولیه و درعین‌حال مهم‌ترین گام جهت مبارزه با این پدیده است. تعارض منافع به عنوان بستری که می‌تواند زمینه­ ساز فساد در ... مطالعه بیشتر
غربالگری اجباری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

عینیت یافتن تعارض منافع

در هفته گذشته (۲۵/۱۰/۹۹ تا ۰۱/۱۱/۹۹) موضوع تعارض منافع در فضای مجازی در تلگرام و توییتر بازتاب داشت و سهم تلگرام ۱۳۲ مطلب و توییتر ۷۶ مطلب بود. موضوعاتی که در این هفته بیش از دیگر موضوعات موردتوجه کاربران توییتر قرارگرفته و در موردشان مطالبی تولیدشده است، مسئله لغو غربالگری اجباری در دوران بارداری و نیز موضوع مدیرعامل جدید بیمه ایران است. در کنار این موضوعات مسائل دیگری مانند تجزیه کشور توسط اقوام و رابطه ایران با آمریکا و اروپا مطرح شد. همچنین یکی دو مورد از مطالب به آموزش معنا و مفهوم تعارض منافع پرداخته بودند. غربالگری اجباری؛ آری ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در صندوق بازنشستگی

چالش‌های صندوق، عامل تعارض منافع در صندوق بازنشستگی کشوری

این متن به تعارض منافع در صندوق بازنشستگی کشوری می‌پردازد و ابعاد آن را در ارتباط با چالش‌های صندوق‌ها مدنظر قرار می‌دهد. تعارض منافع به معنای قرار گرفتن فرد یا سازمان در موقعیت‌هایی است که میان منافع فردی و وظایف شغلی و منافع عمومی تعارض و تضادی ایجاد می‌شود. در چنین موقعیت‌هایی فرد یا سازمان باید میان منافع فردی یا جمعی یکی را برگزیند. با وجود آنکه بسیاری منافع عمومی و انجام وظایف شغلی را بر منافع فردی ترجیح می‌دهند اما وجود چنین موقعیت‌هایی به خودی خود خطر شکل‌گیری فساد را افزایش می‌دهد. به بیان دیگر اگر یک موقعیت تعارض ... مطالعه بیشتر
بخشنامه مدیریت تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راه درازی در مدیریت تعارض منافع در پیش است …

بررسی مطالبی که کاربران توییتر در هفته گذشته یعنی در فاصله روزهای ۱۵ تا ۲۱ آبان ماه منتشر کرده‌اند، ما را با این حقیقت مواجه می‌نماید که هنوز فاصله زیادی با تبدیل تعارض منافع به مطالبه‌ای عمومی برای جامعه و نظام حکمرانی وجود دارد. ابهام در ادراک و تلقی از تعارض منافع، موجب می‌شود که امکان ایجاد خواستی جمعی در خصوص مدیریت تعارض منافع و برخورد جدی و قانونی با موارد مختلف آن در سطوح گوناگون در ادارات و سازمان‌های دولتی در حال حاضر وجود نداشته باشد. بدون پیگیری جمعی نیز نمی‌توان اطمینان داشت که حتی تصویب لایحه در مجلس ... مطالعه بیشتر
سه‌جانبه‌گرایی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

یک ماه، یک گام: هر گام، یک معضل

در روز شنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹ جلسه مشترکی میان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونان وی، رئیس سازمان تأمین اجتماعی و نمایندگان بخش خصوصی (اتاق بازرگانی ایران و اتاق تهران) با هدف بررسی مسائل فعالان اقتصادی با سازمان تأمین اجتماعی برگزار شد. این جلسه با پیگیری و اقدام معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه و همچنین در پاسخ به درخواست‌های قبلی صاحبان کسب‌وکار و فعالان اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی برگزار شد. در مجموع می‌توان گفت این جلسه نتایج مثبتی برای طرف کارفرما داشت و از پنج مسئله اصلی مطرح شده در این نشست، دو موضوع ... مطالعه بیشتر
تعارض میان منافع پزشکان و سازمان تامین اجتماعی

بخش درمان؛ در تعارض میان منافع پزشکان و سازمان تامین اجتماعی

معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی یکی از سه معاونت کارکردی این سازمان است که در واقع بخشی از مهم‌ترین وظایف و مأموریت‌های سازمان تأمین اجتماعی را برعهده دارد. یکی از مسائل مهم و اساسی‌ای که کارشناسان در خصوص این معاونت ذکر می‌نمایند، حضور پزشکان در رأس مدیریت بخش‌های گوناگون این معاونت است. بحث بر سر اینکه آیا حضور یک پزشک که خود دارای منافعی در حوزه درمان است، در رأس امور این معاونت می‌تواند درست باشد و یا اینکه باید به جای پزشکان افرادی با تخصص‌های مدیریتی که خود هیچ ارتباطی با حوزه پزشکی و منافعی در زمینه درمان ندارند، ... مطالعه بیشتر
اتحاد ناظر و منظور- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

موقعیت اتحاد ناظر و منظور به چه موقعیتی اطلاق می‌شود؟

اتحاد ناظر و منظور: نظارت بر انجام وظایف و مأموریت‌های هر سازمان راهی برای جلوگیری از شکل‌گیری موقعیت‌هایی است که منجر به فساد می‌شود. در واقع، نظارت آخرین امید برای جلوگیری از فساد است و درصورتی‌که تخلفات و مشکلات بتوانند از مراحل گوناگون فرایند کاری تا رسیدن به مرحله نهایی و پایان کار عبور کنند، ممکن است در برخورد با این سد از حرکت بازبمانند. حال اگر خود فرایند نظارت هم دچار مشکل باشد، این امر می‌تواند به گسترش مشکلات و در نهایت فساد در آن سازمان بینجامد. اتحاد ناظر و منظور از جمله موقعیت‌هایی است که فرایند نظارت را ... مطالعه بیشتر
افشای تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

افشای موقعیت تعارض منافع

امروزه یکی از شیوه‌های مدیریت تعارض منافع، افشای وجود چنین موقعیتی است بدین معنا که فرد، گروه یا سازمانی که در موقعیت تعارض منافع قرار دارد، باید از طریق پر کردن یک اظهارنامه کتبی یا به صورت شفاهی این مسأله را با کسانی که ممکن است از تعارض منافع ناشی از موقعیت او متأثر شوند، مطرح نماید. افشای قرار گرفتن در موقعیت تعارض منافع، از بالفعل شدن این موقعیت بالقوه و شکل‌گیری فساد تا حد زیادی جلوگیری می‌نماید زیرا ذی‌نفعان را از وجود چنین موقعیتی آگاه می‌کند. اما افشای تعارض منافع می‌تواند فرد یا سازمانی که در چنین موقعیتی قرار ... مطالعه بیشتر

ژورنالیست‌ها ادعا می‌کنند که تعارض منافع موضوعی ساده است، اما …

وقتی بحث تعارض منافع خبرنگاران مطرح می‌شود ـ بالقوه[۲]، بالفعل[۳] یا ادراک شده[۴] ـ معمولا قواعد ساده هستند. آنها پیرامون این اصل شکل می‌گیرند که نیاز است مخاطبان (و مدیریت) بدانند آیا گزارشگر، مجری اخبار[۵] یا ویراستار تحت تأثیر هر نوع رابطه شخصی یا مالی‌ای با دیگر افراد یا سازمان‌ها هستند یا خیر. اما چه اتفاقی می‌افتد اگر پروتکل‌های افشا درنظر گرفته نشوند؟ خوب آن‌طور که چندین نمونه کانادایی اخیر نشان می‌دهند، عدم افشا می‌تواند به سرعت به عدم استخدام ختم شود. اخراج اخیر دو خبرنگار کانادایی برجسته بر مسائلی تأکید می‌کند که کارکنان رسانه‌ها با آنها مواجه می‌شوند وقتی‌که ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع دونالد ترامپ- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع دونالد ترامپ

ضعف شرکت ترامپ بیشتر آن را همچون یک معضل می‌نمایاند تا شرکتی در حال بسط و گسترش. برج جدید ترامپ در وورلی، که یک منطقه شلوغ در بمبئی است، مانند هر سایت ساختمانی دیگری است ولی بیش از واقعیت، در حال فروش رویاست. ساختاری طلایی که همراه تصویری از دونالد ترامپ سر به آسمان می‌ساید. ترامپ ـ آن‌طور که مقیمان بالقوه هتل‌هایش تضمین کرده‌اند ـ جایگاهی دارد که نه تنها طلا معیار او نیست بلکه این خود اوست که معیار طلاست، تاجری بی‌همتا که در سراسر شهرهایی که دروازه ارتباطات جهانی هستند، فعالیت می‌کند و مردی است که رویای آمریکایی ... مطالعه بیشتر
موقعیتهای تعارض منافع آموزش و پروزش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

موقعیت­های فرضی تعارض منافع در آموزش و پرورش: تجارب جهانی

آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان رشد و توسعه هر جامعه و تعیین کننده میزان آسیب­ پذیری اعضای آن در برابر ناهنجاری­ ها و انواع آسیب­ های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … همواره در اغلب جوامع موردتوجه خاص اعضای جامعه، روشنفکران و اندیشمندان و سیاست­گزاران قرار دارد. از این جهت موضوع شکل ­گیری موقعیت­های تعارض منافع در آموزش و پرورش بسیار حساس ­تر از نهادهای دیگر است زیرا نتایجش بسیار فراگیرتر است و می­تواند با زیست نسل­ های آینده ارتباط داشته باشد. مدیریت موقعیت­های تعارض منافع در آموزش و پرورش باید از بالاترین سطوح مدیریتی تا پایین­ ترین ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در بخشنامه وزارت آموزش و پرورش- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

موقعیت‌های تعارض منافع در بخشنامه وزارت آموزش و پرورش ناظر به چه مواردی است؟

انتقادات بسیاری در سال‌های اخیر به وضعیت آموزش و پرورش در کشور مطرح شده است و با شتاب گرفتن تحولات در آن میزان انتقادات هم رشدی فزاینده داشته است. بررسی بسیاری از نقدهای ذکر شده مشخص می‌کند که بخش قابل توجهی از مشکلات آموزش و پرورش در ایران ناشی از شکل‌گیری انواع موقعیت‌های تعارض منافع در آن است. بسیاری از چنین موقعیت‌هایی ناشی از ارتباط تنگاتنگ آموزش و پرورش دولتی با بخش خصوصی است که موجب شده است بسیاری از مدیران در سطوح گوناگون علاوه بر اشتغال به کار در بخش دولتی در بخش خصوصی نیز به مشغول باشند. همچنین ... مطالعه بیشتر