۱۳۹۸

شبکه‌سازی- توانمندسازی حاکمیت و جامعه

سومین نشست توانمندسازی حاکمیت و جامعه: شفافیت و مبارزه با فساد

مؤسسات مردمی معمولا نمی‌توانند با یکدیگر به‌صورت پایدار همکاری کنند؛ هرچند همکاری‌های جمعی برای تقویت جایگاه این مؤسسات بسیار ضروری است. اگر قرار است یک ائتلاف استراتژیک داشته باشیم باید ساختار، اهداف و چشم‌انداز مشخص تعریف کنیم. سومین نشست مؤسسات مردم‌نهاد و تحقیقاتی فعال در حوزه شفافیت و مقابله با فساد در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، به ابتکار مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه و به میزبانی هسته پژوهشی سلامت اداری و مبارزه با فساد دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست نمایندگان هسته پژوهشی سلامت اداری و مبارزه با فساد دانشگاه تهران (دکتر امیری و دکتر حسینی) ، مرکز غیردولتی ... مطالعه بیشتر
توانمندسازی حاکمیت و جامعه، شفاف‌سازی بودجه به عنوان یک راه‌حل

اولین نشست توانمندسازی حاکمیت و جامعه: شفاف‌سازی بودجه به عنوان یک راه‌حل

پنل تخصصی «توانمندسازی حاکمیت و جامعه، شفاف‌سازی بودجه به عنوان یک راه‌حل» در دومین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی با حضور «محمد محمدی» مدیر جمعیت پیشگیری از فساد، «محمود صادقی» رئیس فراکسیون شفاف‌سازی و انضباط مالی مجلس شورای اسلامی، «احمد میدری» معاون رفاه اجتماعی وزارت کار، «مجتبی امیری» مدیر هسته پژوهشی سلامت اداری و مبارزه با فساد دانشگاه تهران، «حسن عابدی‌جعفری» مدیر مرکز غیردولتی توسعه فراگیر سلامت اداری و مبارزه با فساد، «میثم پیله‌فروش» نماینده دیده‌بان شفافیت و عدالت، «محمد‌هادی سبحانیان» عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و «محمدحسین خانی» نماینده اندیشکده شفافیت برای ایران برگزار شد. در این نشست مجموعه‌ای ... مطالعه بیشتر
توانمندسازی حاکمیت و جامعه: شفافیت بودجه

دومین نشست توانمندسازی حاکمیت و جامعه: شفافیت بودجه

دومین نشست هم‌اندیشی و اقدام مشترک سازمان‌های مردم‌نهاد و موسسات تحقیقاتی فعال در حوزه‌ی شفافیت و مبارزه با فساد با حضور دو تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یکی از اعضای شورای شهر تهران و نمایندگان رسانه‌های جمعی روز دوشنبه ۲۰ اسفند به میزبانی موسسه‌ی مردم‌نهاد دیده‌بان شفافیت و عدالت برگزار شد. این نشست، بررسی نتایج حاصل از پیگیری برای شفاف‌سازی بیشتر لایحه‌ی بودجه ۱۳۹۸ و هم‌اندیشی در مورد سازوکارها و موضوعات همکاری جمعی نهادها و شخصیت‌های حاضر در دستور کار خود داشت. در ابتدای نشست توضیحاتی در مورد هدف از ... مطالعه بیشتر
کتاب شناسی فساد و شفافیت

کتاب‌شناسی فساد و شفافیت

در خصوص کاربردهای کتاب‌شناسی می‌توان به بهره‌گیری از دانش موجود و تجربه‌های دیگران، بهبود کیفیت پژوهش‌ها و پرهیز از پژوهش‌های تکراری و گردآوری کتاب‌هایی در موضوع خاص و… اشاره کرد. سوال اساسی پیش روی «مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه» این بود که چه کتاب‌‌هایی در حوزه فساد و شفافیت چاپ و منتشر شده است. به عبارت دیگر، ‌این پروژه کتاب‌شناسی با محوریت شفافیت و فساد یک کتاب‌شناسی تخصصی است. بر این اساس دو کلید واژه اصلی، «شفافیت» و «فساد» در عنوان کتاب‌ها و در موضوع کتاب‌ها جستجو شد.  مرجع و پایگاه جستجو، «کتاب‌شناسی ملی ایران» است و کتاب‌ها تا سال ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۲ مقابله با فساد و فقر : فساد به مثابه عدم آزادی

فساد به مثابه عدم آزادی «توسعه به مثابه آزادی» عنوان یکی از مهم­ترین آثار آمارتیاسِن (۱۹۹۹) است که پایه‌های فلسفی او برای مفهوم توسعه انسانی را تبیین می­کند. «سن» توسعه را به مثابه «گسترش آزادی یا قابلیت‌های انسانی» برای انتخاب یک زندگی ارزشمند تعریف کرده است. از دیدگاه او، توانایی شخص به معنای آزادی واقعی برای دستیابی به منابع مختلف از قبیل تغذیه مناسب، سلامتی و احترام به خود است. از این منظر، فساد با ایجاد، گسترش و تضمین عدم شفافیت، می‌تواند به مثابه «عدم آزادی» محسوب شود. به گفته سِن (۱۹۹۹) تضمین شفافیت مستلزم بازبودن و دسترسی آزاد به ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۱ مقابله با فساد و فقر : خصوصی­ سازی و توزیع رانت و فساد

خصوصی­ سازی و توزیع رانت و فساد بازداشت رییس سازمان خصوصی­ سازی با اتهام سوء استفاده از موقعیت دولتی یا به عبارت دیگر فساد، سؤالات مهم و اساسی پیرامون سیاست خصوصی­ سازی در ایران را بیش از هر زمان دیگر برجسته کرد. نظریه جدید خصوصی ­سازی به عنوان سیاست اقتصادی، برای اولین بار توسط جمهوری فدرال آلمان در سال ۱۹۷۵ بکار گرفته شد و دولت بخش عمده سهام فولکس واگن را به سرمایه ­گذاران خصوصی فروخت .موج بعدی خصوصی­ سازی در دهه ۱۹۸۰ با خصوصی ­سازی تلکام توسط مارگارت تاچر و خصوصی کردن بانک­ های بزرگ کشور فرانسه توسط شیراک ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۲۰ مقابله با فساد و فقر : کمیابی ذهن را تسخیر می‌کند!

کمیابی ذهن را تسخیر می‌کند![۱]  علاقه ما به کمیابی ما را به مطالعه‌ای برجسته رهنمون کرد که از بیش از نیم‌قرن پیش انجام شده بود. قصد نویسندگان آن مطالعه، بررسی کمیابی نبود؛ اما از نگاه ما، آن‌ها به بررسی شکلی افراطی از آن پرداخته بودند: گرسنگیِ مهلک. اواخر جنگ جهانی دوم بود و متفقین دریافته بودند که با مشکلی جدی مواجه هستند. درحالی‌که در مناطقی که قبلاً تحت تصرف آلمان درآمده بود پیش می‌رفتند، با افراد زیادی مواجه می‌شدند که در مرز گرسنگیِ مهلک قرار داشتند. مشکل غذا نبود؛ آمریکایی‌ها و بریتانیایی‌ها برای تغذیه شهروندان و زندانی‌های آزادشده، کمبودی نداشتند. ... مطالعه بیشتر

تأملی در هزینه‌های ان‌.‌جی‌.اوها

باید در وهله اول این نکته را روشن کنیم که سازمان‌های مردم‌نهاد برای پاسخ‌گویی به نیاز مشخصی در جامعه تشکیل شده‌اند و برای پایدار ماندن نیاز به کمک‌های نقدی و غیرنقدی مردم، دولت و بخش‌های خصوصی دارند. اینکه فکر کنیم یک سازمان مردم‌نهاد برای ارائه خدماتش هیچ خرجی ندارد خیالی باطل است. پس بخشی از کمک‌های مردم قطعا صرف هزینه‌های اداری می‌شود و اگر سازمانی غیر از این را تبلیغ می‌کند، باید در پایدارماندن و شفافیت آن شک کرد. حال با دانستن این موضوع سؤال اصلی این‌گونه باید مطرح شود: چند درصد از کمک‌های نقدی را باید صرف هزینه‌های اداری ... مطالعه بیشتر

پیگیری منافع شخصی با پوشش سیاسی

‌ بودجه شرکت‌ها بحث مهمی است که امسال برای اولین بار مجلس به آن ورود کرده و بندهایی را در قانون بودجه به تصویب رسانده است. اساس شکل‌گیری این مصوبات را توضیح دهید. ارتقای آگاهی عمومی، محدودیت منابع و انتظاراتی را که از بهره‌وری انواع سرمایه‌ در افکار عمومی، فعالان اقتصادی و دست‌اندرکاران اداره کشور پدید آمد، می‌توان از علل اولیه این توجه از جانب مجلس دانست.فساد و ضرورت مقابله با آن و تلازمی که با شفافیت دارد، از جمله عوامل مهم دیگر در این زمینه بوده است. ما در گذشته سرمایه‌های مختلف کشور را هزینه‌ کرده‌ایم و به تناسب ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱۹ مقابله با فساد و فقر : مبارزه با فساد یا مفسدین

مبارزه با فساد یا مفسدین سخنگوی قوه قضائیه در آخرین نشست خبری در دادگستری استان تهران اعلام کرد در روند برخورد با مفاسد اقتصادی تاکنون ۹۷۸ مورد حکم قطعی در مورد پرونده‌های مفاسد صادر شده است. این حکم‌ها در شعب استجازه و سایر شعب رسیدگی‌کننده به پرونده‌های اقتصادی صادر شده است. سخنگوی قوه قضائیه خاطرنشان ساخت: متهمان در ۹ مورد به اعدام، ۴ مورد به حبس ابد، ۷۳۱ مورد به حبس زیر ۱۰ سال و ۴۴ مورد نیز به حبس بین ۲۰ تا۳۰ سال محکوم شده‌اند. ۱۱۶ نفر هم به حکم دادگاه برای همیشه انفصال از خدمت گرفته، ۱۰ مورد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱۸ مقابله با فساد و فقر : زنده باد فساد

زنده باد فساد تجربه برخی کشورهای با فساد بالا در کسب رشد اقتصادیِ قابل توجه موجب شده تا برخی صاحب نظران بر تأثیر مثبت فساد بر رشد و توسعه مهر تأیید زنند. در این موارد فساد بالا از جمله رشوه­دهی، روشی برای دور زدن کنترل‌های نادرست دولتی و موانع بوروکراتیک بوده وعملاً موجب مقررات زدایی غیر رسمی شده و چرخ فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری را سریع‌تر به گردش در آورده است. در این کشورها فساد روشی برای غلبه بر ناکارآمدی قوانین و مقررات محسوب شده که چرخ‌های زنگ زده تولید و تجارت را روغن کاری می­کند. در مقابل این ادعا ... مطالعه بیشتر

هندسه اقتصاد در جبر و احتمال تاریخ و جغرافیا

‌برنامه‌ریزی در ایران، ابتدا دچار یک «تولد پیش‌رس» و در ادامه نیز درگیر «پیری زودرس» بوده است؛ چراکه محیط نهادی لازم برای ظهور برنامه‌ریزی که در دنیای غرب با به‌پروازدرآمدن ققنوس توسعه از خاکستر قرون وسطی، تحولات مرتبط با انقلاب صنعتی و جنگ‌های جهانی و نیز تعیین تکلیف دولت و جامعه غربی با خود و آرمان‌های خویش فراهم شده بود، در ایران فراهم نشد. علاوه بر این درحالی‌که در قرن بیستم نظریه برنامه‌ریزی پس از الاکلنگ‌بازی‌های پرنوسان میان دوگانگی‌هایی مانند تقابل رشته و حرفه، تئوری و عمل، اجماع و کنترل، مشاوره‌ای یا فعال‌بودن، فرایندمحور یا محصول‌مبنا‌بودن، نگرش بخشی یا جامع ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱۷مقابله با فساد و فقر : فساد و رشد اقتصاد

فساد و رشد اقتصاد با وجود آن‌که میزان و سطح فساد در کشورهای فقیر و کمتر توسعه‌یافته بسیار بالاتر و وسیع‌تر از کشورهای توسعه‌یافته است، اما اصولاً فساد منحصر به کشورهای با ویژگی‌های سیاسی، اقتصادی یا جغرافیایی خاصی نیست. آنچه وضعیت کشورها را از لحاظ شاخص‌های فساد متفاوت می‌کند، علاوه بر ابعاد و گستردگیِ ماهیت فساد و علل و عوامل آن است. از همین رو در آثار و عواقب، فسادِ رخ داده در کشورها نیز تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. بااین‌وجود مطالعات صندوق بین‌المللی پول درباره رابطه بین فساد اقتصادی، سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی نشان می‌دهد که سطوح بالاتر فساد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱۶ مقابله با فساد و فقر : خصوصی‌سازی و فساد

خصوصی‌سازی و فساد بررسی روند سه دهه پس از پایان جنگ جهانی دوم حاکی از دخالت بالای دولت‌ها در اقتصاد است. در آغاز دهه ۱۹۷۰ معلوم شد که اجرای سیاست‌های پیشین توفیق کمتری را در کشورهای دنیا به همراه داشته و با نزدیک شدن به پایان این دهه، کشورهای غربی با مشکلات اقتصادی عدیده‌ای روبرو شدند که باعث شد با شروع دهه ۱۹۸۰ انتقاداتی به حضور پررنگ دولت‌ها و عملکرد آن‌ها وارد شود. ایده تغییر مالکیت از طریق خصوصی‌سازی با تبلیغات گسترده مبنی بر شکست و عدم کارایی دولت و پررنگ کردن کارایی اقتصاد بازار، سرانجام در پایان دهه ۷۰ ... مطالعه بیشتر

کنشگری در مرز دیوان دولت و ایوان جامعه

جناب دکتر فراستخواه، نشانه‌های آشکار «بلوغ سیاسی» در یک جامعه چیست؟ برای «بلوغ‌ سیاسی» می‌توان ابعاد مختلف در نظر گرفت؛ نخست، سازمان‌یابی مدنی و درون‌زا و پویایی‌های گروهی کف جامعه از سطوح پایین تا میانی جامعه است که طی آن صنف‌ها، حرفه‌ها، نهادهای مدنی و مردم‌نهاد (سمن‌ها) و نهادهای محلی خودگران، سازمان پیدا می‌کنند و ارگانیسم جامعه از حیث شناختی و کنش‌مندی فعال و خلاق توسعه می‌یابد. همان‌طور که وقتی افراد به بلوغ می‌رسند، امیال، قوا، گرایش‌ها و ظرفیت‌های شناختی‌شان به سطحی از بلوغ و سازمان‌یافتگی می‌رسد. دوم، زندگی مسالمت‌آمیز افراد در جامعه است که طی آن امکان گفت‌وگو فراهم ... مطالعه بیشتر

محرمانه‌های ۵ دستگاه اجرائی

فرید موسوی به قانون ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اشاره می‌کند که تأکید دارد اشخاص دارنده اطلاعات اعم از کلیه وزارتخانه‌ها، شرکت‌های دولتی، مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیر‌دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بیمه مرکزی و سایر شرکت‌های بیمه‌ای، بانک مرکزی، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیر‌دولتی که اطلاعات مورد نیاز پایگاه اطلاعات مزبور را در اختیار دارند یا به نحوی موجبات تحصیل درآمد و دارایی برای اشخاص را فراهم می‌آورند، مکلف‌اند اقلام اطلاعاتی مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور را مطابق بسته‌های اطلاعاتی تعریف‌شده از ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱۵ مقابله با فساد و فقر : ادراک فساد و احساس عدالت

ادراک فساد و احساس عدالت برای مقابله با فساد تنها وجود شواهد مبنی بر  فساد درون ساختارها کافی نیست، شناخت اینکه فساد در کدام بخش‌ها شایع‌تر است، یا اینکه فساد در کدام بخش‌ها اثرات مخرب‌تری دارد و نیز اینکه ارزیابی شهروندان از میزان فساد چه میزان است،  اهمیتی دوچندان دارد. شاخص ادراک فساد نشان می‌دهد که شهروندان چه ارزیابی­ای از وضعیت فساد دارند. این ادراک از فساد رابطه بسیار نزدیکی با احساس عدالت دارد. مطالعات فسادسنجی عموماً در پی آن هستند تا تصویری حتی‌الامکان جامع‌تر از فساد ارائه دهند. ادراک فساد عبارت است از تصور افراد جامعه از وضعیت فساد ... مطالعه بیشتر

شفافیت، نقطه کانونی در اصلاح بودجه

آیا ضرورتی برای اصلاح نظام بودجه‌ریزی کشور وجود دارد و اینکه این ضرورت به واسطه تحریم‌ها علیه ایران نمود بیرونی پیدا کرده یا باید از سال‌ها پیش کشور در راستای اصلاح نظام بودجه قدم برمی‌داشت؟ در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که نظام بودجه‌ریزی چند نقش مهم در کشور دارد؛ اول اینکه قانونی برای اداره امور مالی کشور است. دوم، ابزاری برای پاسخگوی سیاستمداران به مردم در قبال مسوولیت‌های‌شان است و سوم‌، نتیجه عملکرد بروکراسی اداری و دولتی کشور است. با توجه به نقش‌های اساسی بودجه‌، اصلاح آن یک ضرورت است که شک و شبهه‌ای برای آن وجود ... مطالعه بیشتر