فساد

بازبینی نظام تدبیر اقتصادی

بازبینی نظام تدبیر اقتصادی

نظام تدبیر اقتصادی لازم است بازبینی شود. این پیشنهاد بایزید مردوخی کارشناس اقتصادی برای شرایطی است که بخواهیم از فسادهای پیاپی بوجود آمده فاصله بگیریم. به عقیده او امروز بسیاری از قوانین در کشور اجرا نمی‌شود و یا برخی از قوانین با یکدیگر در تضاد و تناقض است. از دل چنین جریانی، رانت و فساد بیرون می‌آید. یعنی همین قوانین زمینه‌هایی را ایجاد می کند که افراد خود به خود در معرض سوءاستفاده و رانت‌خواری قرار بگیرند. اگرچه برخی از کارشناسان پیشنهاد می کنند که با تدوین قوانین بالادستی جلوی این پدیده را بگیریم اما مردوخی معتقد است که با ... مطالعه بیشتر

لابی‌گران مقابل قانون

قوانین متعدد در زمینه مبارزه با فساد در شقوق مختلف، از این جهت ضعیف عمل کرده که لابی‌گران همچنان مشغول به کار هستند و منافع آنها نخواهد گذاشت قوانین به درستی اجرا شود. بنابراین صرف داشتن یک قانون نمی‌تواند انتظارات را برای مقابله و از بین بردن فساد برآورده کند. امروز با پدیده‌هایی مواجه هستیم که پیش‌تر کمتر به چشم می‌خورد. مانند وزیری که در شرکت‌های خصوصی نیز سمت داشته و منافع خانوادگی خود را نیز دنبال می‌کرد. یا مدیرکلی که مسئول تنظیم بازار است و خودش شرکت واردکننده کالا دارد. خودش بخش‌نامه می‌دهد و خودش از آن بخش‌نامه نفع ... مطالعه بیشتر
اشتغال هم‌زمان در مجلس

حیاط خلوت نمایندگان

اشتغال هم‌زمان به‌عنوان یکی از نمونه‌های بارز تعارض منافع بین مدیران و افراد ذی‌نفوذ دیده می‌شود. حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی در برخی پست‌های دولتی یا شرکت‌های پررونق اقتصادی نیز از این قاعده مستثنا نیست. اما ریشه چنین اتفاقاتی کجاست؟ اخیرا سخن از آن به میان آمده که برخی نمایندگان سابق مجلس، تلاش خود را برای حضور در وزارت نفت افزون کرده‌اند. علی ابراهیمی، نماینده مجلس دهم شورای اسلامی که در دوره حضور خود تحقیق و تفحص از وزارت نفت درباره وجود فساد در صنعت پتروشیمی‌ را دنبال می‌کرد، در گفت‌وگو با «شرق» به ریشه‌های این اتفاق نگاهی می‌اندازد. به ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت صمت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قیمه، ماست، وزارت صمت و تعارض منافع

یک ماه پیش بود. کنگره آمریکا به دولت اجازه داد که با یک بسته ۲۰۰۰ میلیارد دلاری از کسب و کارها در مقابل کرونا حمایت کند. اما با یک شرط. این کسب و کارها نباید به نحوی از انحاء(مالکیت، سهامداری، مدیریتی و …) وابسته به ترامپ، وزیرانش و یا اقوام درجه یک آنها باشند. عجیب است؟ نیست؟ حتی در شرایط اضطراری همچون رکود ناشی از کرونا نیز، نمایندگان کنگره آمریکا حواس شان به تعارض منافع هست. ما چطور؟ حواس مان هست؟در ادامه سلسله مطالبی که به تحلیل واکنش کاربران فضای مجازی در موضوع تعارض منافع می‌پردازد، در یادداشت پیش رو ... مطالعه بیشتر
تلاقی منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

صدور مجوز واردات مدیران برای خودشان

«سال ۱۳۹۷ که با شدیدترین مسائل تحریمی و مشکلات ارزی مواجه بودیم، بیش از ۶۰۰ میلیون دلار به واردات داروهایی اختصاص داده شده که این داروها تولیدکننده داخلی داشتند. کشوری که ارز ندارد و تحریم شده، باید روی دلار به دلار مصارف ارزی‌اش دقت و کنترل داشته باشد. چرا شرکت دارویی که برایش سرمایه‌گذاری شده و خط تولید و پرسنل دارد، یک‌باره تعطیل می‌شود و همین دارو به چندین برابر قیمت وارد می‌شود؟ تنها جواب تلاقی منافع است. در سال ۹۷، ۶۰ درصد ارز کشور به واردات اختصاص یافته اما متأسفانه هیچ اطلاعات شفافی از تخصیص آن نداریم، مگر به‌طور ... مطالعه بیشتر

فساد به‌مثابه جرم حکومتی

این کتاب در خصوص جرائم ارتکاب یافته توسط دولت‌ها یا با همکاری دولت‌ها و کارگزاران دولتی است. اغلب جرائم مهم به رفتارهایی اشاره دارد که با هر معیار معقول حقوقی یا اخلاقی جرم به شمار می‌آیند، مانند نسل‌کشی، جرائم جنگی، شکنجه، قتل و فساد. در این کتاب جرم حکومتی را به عنوان انحراف سازمانی حکومت که مستلزم نقض حقوق بشر است، تعریف شده است. این تعریف زمانی مهم است که ما با برخی از رفتارها مواجه می‌شویم که در ظاهر جرم نیستند. سه ویژگی پدیده جرم حکومتی عبارت‌اند از: نخست، سازمان‌هایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، سازمان‌های حکومتی هستند. ... مطالعه بیشتر

 داستان فساد به زبان ساده

هدف نویسندگان از کتاب «فساد آنچه همه باید بدانند»، ارائه درکی از معمای فساد به افراد گرفتار در دام آن و دیگرانی است که احتمالاً از آن می‌ترسند. درک از فساد برای همه ممکن نیست چون ما پرداخت رشوه را می‌بینیم اما وقتی رشوه رواج داشته باشد، این امر منجر به تغییرات زیادی در روش سازمان‌دهی جامعه می‌شود؛ تغییراتی که با وقوعشان به بسیاری از انواع اختلالات سیاسی و اقتصادی که به خیر عمومی آسیب می‌زنند و منجر به فساد بیشتری می‌شوند. در واقع اثرات فساد بدون شک بزرگ‌تر و خیلی بزرگ‌تر از هزینه‌های مستقیم رشوه‌ها و پول‌های اختلاس شده ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع چیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نظام دارو و سلامت زیر ذره‌بین تعارض یا تضاد منافع

شبکه‌های مجازی فضایی را ایجاد می‌کنند که در آن امکان گفتگو، انتقال و تبادل سریع پیام‌های متنی بصورت آنلاین را بین دو نفر یا به صورت گروهی فراهم می‌کند. علاوه بر این، پیام‌رسان‌های اینترنتی طراحی شده‌اند که منحصراً در شبکه جهانی وب ارتباط برقرار کنند. فضاهای مجازی از یک سو محیطی را برای کاربرانشان ایجاد می‌کنند تا به تبادل ایده‌ها، نوشته‌ها و دغدغه‌های خود با دیگران بپردازند و از سوی دیگر این امکان را به سیاستگذار می‌دهند تا با دغدغه‌های مردم جامعه آشناتر شود. از پرکاربردترین این فضاها توییتر و تلگرام است. در متن پیش‌رو قصد داریم تا با کندوکاو ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت بهداشت-مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فرصتی برای مدیریت تعارض منافع در وزارت بهداشت و درمان

۳ام اردیبهشت ماه سال جاری وزیر و برخی از معاونین اسبق وزارت بهداشت در نامه‌ای به سعید نمکی از فساد ساختاری در این وزارتخانه خبر داده و خواهان حل این موضوع شدند. آن‌ها موضوع تعارض منافع (conflict of interests ) را در زمره مهم‌ترین بلاهای آسیب‌رسان در ساختار بهداشت و درمان کشور ذکر کرده؛ که به دلیل ویژگی‌های اختصاصی این حوزه منجر به شکل‌گیری ساختارمند فساد در برخی از اجزاء وزارت بهداشت شده است. در حالت کلی تعارض منافع به شرایطی گفته می‌شود که فرد یا سازمان در دوراهی انتخاب میان منافع شخصی، حزبی، گروهی یا خانوادگی خود از یک ... مطالعه بیشتر
تعرفه‌های درمانی

شفافیت مهمترین راهکار مقابله با تعارض منافع در نظام سلامت

مسئله تعارض منافع و به‌ویژه فعالیت افراد به‌طور هم‌زمان در بخش سیاست‌گذاری‌های عمومی یک حوزه و بخش خصوصی همان حوزه معضلی است که در تمام بخش‌ها و ارگان‌های کشور وجود دارد. اخیرا با نامه‌ای که برخی از استادان، معاونان و وزیر سابق بهداشت به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نوشتند و شائبه‌هایی که درباره رفتار وزارت بهداشت در آزمون یکی از داروهای مؤثر در بیماری کرونا شنیده می‌شود، بحث تعارض منافع در نظام سلامت بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده است. علی جعفریان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت‌وگو با «شرق» چهار عامل را در کنترل تعارض منافع مؤثر می‌خواند ... مطالعه بیشتر
فساد ساختاری در وزارت بهداشت

نام‌های آشنا در شرکت‌های خلق‌الساعه دارویی

مدتی پیش وزیر و برخی معاونان اسبق وزارت بهداشت درخصوص فساد ساختاری در این وزارتخانه به دکتر نمکی، وزیر بهداشت، نامه نوشتند. آن‌طور که در این نامه اشاره شده؛ قدرت نفوذ افراد از آنجا می‌آید که برخی افراد هم‌زمان با فعالیت در بخش خصوصی، سمت دولتی هم دارند و قادرند در سیاست‌گذاری عمومی برای همان حوزه نقش‌آفرینی کنند. از مهم‌ترین مصادیق آن در وزارت بهداشت، مجوزهایی است که عمدتا در گذشته برای تولید دارو و تجهیزات پزشکی به نام برخی مدیران سابق وزارت بهداشت صادر شده و پروانه تولید به نام خود یا همسر و فرزندان آنان اخذ شده است. ... مطالعه بیشتر
قانون حق‌الکشف محیطبانان

قانون حق‌الکشف محیطبانان ؛ دوراهی درآمد و وظیفه؟

بر اساس قانون صید و شکار حق الکشف ۷۰ درصدی زمانی به محیطبانان تعلق می‌گیرد که شکار و صید انجام گرفته باشد و بحث انتفاع متخلفان در میان باشد این در حالیست که اگر محیطبان، متخلف را در زمان شروع به شکار شناسایی و دستگیر کند حق الکشف به وی تعلق نخواهد گرفت بنابراین در صورتی که محیطبان وظیفه‌اش را که برخورد با شکارغیرمجاز است را انجام دهد، به کاهش درآمدش می‌انجامد. به گزارش ایسنا  مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی براساس ارزیابی و بررسیهای کارشناسی خود اقدام به تهیه گزارشاتی از مصادیق مختلف تعارض منافع در دستگاه‌های اجرایی ... مطالعه بیشتر

فساد سد راه توسعه

همانطور که از عنوان اصلی کتاب مشخص است، این کتاب درباره بازماندگی ایران از توسعه و همچنین ارائه راهکارهایی برای توسعه درون‌زای ایران است، راهکارهایی که با تکیه بر آمار و ارقام در حوزه‌های مختلف ارائه شده است. بخشی از کتاب به تاریخ عملکرد جمهوری اسلامی می‌پردازد، به خصوص از سال ۱۳۶۸ که شعار توسعه و رونق اقتصادی بود. دوره‌ای که ما با پدیده  فساد مالی- اداری مواجه شدیم. به اعتقاد نویسنده اگر فساد مالی – اداری به زعم برخی متفکران معلول توسعه نایافتگی است اما امروزه در خیلی از کشورهای توسعه نایافته و از جمله کشور ما، یکی از ... مطالعه بیشتر

راهنمای عملی و تجربی مبارزه با فساد

گسترش فساد و آثار مخرب این پدیده نه‌تنها بر جوامع، حکومت و دولت‌ها بلکه در سطح بین‌المللی نیز تأثیر دارد. فساد نه‌فقط تصمیم‌گیری‌های اقتصادی را مخدوش می‌کند، بلکه مانع سرمایه‌گذاری و همچنین باعث تضعیف رقابت و در نهایت تنزل رشد اقتصادی می‌شود. ماهیت بسیار وسیع این پدیده و فقدان اجماع درباره تعاریف حقوقی و جرم شناختی، که مبنای تحقیقات بین‌المللی و تطبیقی است، این مشکل را شدیدتر کرده است. این کتاب مجموعه برنامه‌های مبارزه با فساد بر مبنای اقدامات و درس‌هایی است که از همکاری‌های فنی تسهیل شده از سوی برنامه جهانی مبارزه با فساد آموخته شده است. هدف این ... مطالعه بیشتر

ریشه‌کنی فساد در مالزی

این کتاب درباره سابقه اقدامات مبارزه با فساد در مالزی از دوران استعمار تا به حال است. اقداماتی که مالزی را به کشوری الگو برای کشورهای درحال‌توسعه بدل کرده است. این کتاب سه راهبرد و اقدام مالزی را تشریح می‌کند که شامل: یک، تشکیل کمیته نظارت بر سلامت اداری که به منظور یکپارچه‌سازی فعالیت‌ها به این هفت موضوع می‌پردازد: بررسی و اصلاح قوانین و مقررات، بررسی و اصلاح سیستم‌ها و رویه‌های کاری، تعیین ارزش‌های متعالی و اصول رفتاری، تشویق کارکنان، اقدامات تنبیهی و اصلاحی، تعریف نقش مدیران، اجرای کنترل‌های داخلی؛ دومین راهبرد، تبیین مفهوم فساد در قوانین؛ سومین راهبرد، تأسیس ... مطالعه بیشتر

کارکردهای شفافیت و الزامات اجرای آن

اهمیت شفافیت و جریان اطلاعات برای عملکرد مطلوب سازمان‌ها، نهادها و بازارها موضوعی است که در مطالعات متعدد در طول چند دهه اخیر مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است. گسترش اطلاعات و وجود شفافیت گذشته از کاهش مسائلی مانند رانت، فساد و مسئله مالک کارگزار، موجب کارایی بیشتر در تخصیص منابع در بازارهای مالی و اقتصادی می‌شود و حتی کارایی بیشتر را در سیاست و مدیریت کشور به همراه دارد. شفافیت در ایجاد اعتماد بین شهروندان و طرف‌های مرتبط با سازمان‌ها و نهادها نقش مهمی ایفا می‌کند که این خود گذشته از کاهش فشار بر نهادها و سازمان‌ها، فضای ... مطالعه بیشتر

فساد به عنوان یک جریان اجتماعی

امروزه توجه به معضل قدیمی فساد، ابعاد و ویژگی‌های مختلفی به خود گرفته است. نخست اینکه فساد سیمای بین‌المللی به خود گرفته، ثانیا وجه اقتصادی فساد است. پیش از این، فساد در حیطه تخصص وکلا و متخصصان حقوق بود، اما امروزه در راس برنامه اقتصاددانان قرار دارد. عنوان کتاب برگرفته از دوره آموزشی کوتاه مدتی است که توسط استادان دانشگاه ملی استرالیا و و کارمندان کمیسیون مستقل ضدفساد نیوساوت‌ولز برنامه‌ریزی و تدریس شده است. مولفین بسیاری در این دوره تدریس داشته‌اند و سیزده فصل کتاب بر مبنای سخنرانی‌ها و کارگاه‌هایی است که آنها در این زمینه ارائه داده‌اند. فصل آغازین ... مطالعه بیشتر

ابتکارات حقوقی علیه فساد

کتاب حاضر تلاش سه تن از اعضای دپارتمان حقوقی بانک جهانی برای فهم بهتر رویکردها، سازوکارها، ابزارها و اساساً چارچوب‌های حقوقی- قضایی مختلفی است که کشورهای دنیا به نسبت وضعیت خود برای مقابله با پدیده شوم فساد مالی اعم از اداری و سیاسی به کار بسته‌اند. این کتاب یکی از مهم‌ترین منابع برای مطالعه تطبیقی جنبه‌های حقوقی عملکرد دولت‌ها و ابتکارات بین‌المللی در زمینه مبارزه با فساد است. مطالعه حاضر با بهره‌گیری از نمونه‌های متعدد از سراسر دنیا، از اروپا تا آفریقا، امریکای شمالی تا آسیا به بررسی جامع جنبه‌های حقوقی خاص عملکرد دولت‌ها و ابتکارات بین‌المللی صورت گرفته برای ... مطالعه بیشتر
ریسک بانک

افزایش ریسک بانکداری به واسطه اشتغال هم‌زمان

اشتغال هم‌زمان یک فرد در بخش دولتی و خصوصی در یک حوزه واحد که مصداقی از تعارض منافع است، به عقیده حجت‌الله صیدی، مدیرعامل بانک صادارت، اگر به فساد منجر نشود، حتما به ناکارآمدی یا اخلال در عملیات منجر می‌شود که خسارت‌بار است. حداقلش این است که ریسک بانک را بالا می‌برد. به طور مثال، اگر در یک بانک سهام عمده دست یک گروه باشد و آن گروه نفوذ قابل ملاحظه در آن بانک داشته باشند، به این معنی که اکثریت هیئت‌مدیره را داشته باشند یا مدیرعامل نماینده آنها تلقی شود، ممکن است تسهیلات بیشتری به آن گروه اختصاص پیدا ... مطالعه بیشتر

چگونه صنعت برق سرمایه‌گریز شد

تعارض منافع از این نظر که رانت و فساد ایجاد می‌کند، یکی از مباحثی است که مورد توجه سیاست‌گذاران و قانون‌نویسان قرار دارد. تعارض منافع در اشکال مختلف بروز می‌کند و یکی از اشکال آن اشتغال نیروهای دولتی در بخش خصوصی است که می‌تواند منجر به بروز فساد شود. به اعتقاد علیرضا اسدی، معاون پژوهشی سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «شرق» از دو وجه تعارض منافع در وزارت نیرو پرده برمی‌دارد که نام آنها را تعارض منافع افقی و عمودی گذاشته است. تعارض منافع افقی در زنجیره تولید و بین شرکت‌های شبه‌دولتی به عنوان پیمانکار با بخش خصوصی تأمین‌کننده ... مطالعه بیشتر