شفافیت، مقابله با فساد و فقر

رصد بودجه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تبصره ۱۷ بودجه ۹۹ گامی برای رصدپذیری بودجه

در یک فرآیند صحیح بودجه‌ریزی، سیاست‌گذار نیازها و اولویت‌ها را تعیین می‌کند، سپس بودجه را با توجه به اولویت‌ها به بخش‌ها و اهداف مشخص تخصیص می‌دهد. این فرآیند زمانی به درستی به نتیجه می‌رسد که قادر باشیم از اصابت صحیح بودجه به اهداف تعیین‌شده اطمینان حاصل کنیم. به بیان دیگر، سیاست‌گذار باید بتواند مسیر هزینه‌کرد منابع بودجه را تا آخرین حلقه رصد کند و بر مبنای آن از همسویی مخارج با اهداف ابتدایی اطمینان حاصل کند. در ساختار کنونی بودجه‌ریزی در ایران اما به‌دلایل متعدد نمی‌توان از اصابت منابع به اهداف اصلی اطمینان حاصل کرد. به‌نظر می‌رسد بند ح تبصره ... مطالعه بیشتر
فساد در جنگلداری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فساد در جنگلداری

فساد در جنگلداری سبب تخریب محیط‌زیست و تهدیدی برای جوامع شهری است. قطع غیرقانونی درختان سالیانه در جهان سبب نابودی حدود ۱۰ میلیارد دلار از سرمایه جنگل‌های ملی می‌شود. همچنین زیاده‌روی در برداشت منابع جنگلی، علاوه بر فرسایش و کاهش حاصلخیزی خاک سبب کاهش کیفی و کمی منابع آب نیز می‌شود. از سوی دیگر زمانی قطع کنندگان چوب با مقامات محلی برای دست یافتن به جنگل‌ها همدست می‌شوند، منافع ناعادلانه فعالیت‌های غیرقانونی، گروه‌ها را روبه روی هم قرار می‌دهد. تمایل به سمت قطع درختان، اغلب تغییر درآمد جوانان را به طور برجسته نمایان کرده و قطع مزایای زنان و مردان ... مطالعه بیشتر
آن روی سکه: بریتانیا و فساد در آفریقا

پشتیبانی بریتانیا از مبارزه با فساد آفریقا

در ابتدای کتاب نوشته شده است: این کتاب روایت جدیدی است از بی‌عدالتی و ظلمی که در عصر حاضر بر ملل محروم جهان سایه افکنده و از زبان قانون‌گذاران ساکن در یکی از کشورهای توسعه‌یافته صنعتی حقایق تکان‌دهنده‌ای نظیر پرداخت رشوه کلان، خرید دولتمردان مزدور و نحوه نفوذ در دستگاه‌های حاکمه کشورهای ضعیف اروپایی را به تصویر می‌کشد. اگرچه مقوله فساد به معضلی جهانی تبدیل شده اما تمرکز این کتاب بر تأثیر این پدیده خانمان‌سوز در قاره افریقا حقایق تلخی را برملا می‌سازد. به طوری که در نمایه مربوط به بیست کشور دارای بالاترین مظاهر فساد در سراسر جهان تنها ... مطالعه بیشتر
مدیریت مالی عمومی یا PFM- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اصلاحات مدیریت مالی عمومی: تیرهایی که به هدف نمی‌خورند

تنگنای مالی دولت در سال‌های اخیر ضرورت پرداختن به مفهوم مدیریت مالی عمومی (PFM) را افزایش داده است. علاوه بر این افزایش ظرفیت تکنیکی و شبکه‌ای کشور این امکان را فراهم کرده است که سامانه‌های مختلف طراحی و ارتباط بر خط این سامانه‌ها برقرار شود و به این ترتیب شرایط طراحی نظام مدرن مدیریت مالی عمومی نسبتا مهیا باشد. در حال حاضر به رغم تولید و ثبت انواع مختلفی از اطلاعات در دستگاه‌های مختلف، به دلیل نبود فرآیندها و روندهای مشخص برای تجمیع اطلاعات، تحلیل عملکرد بخش‌های مختلف حکومت، شناسایی مشکلات و اصلاح ناکارآمدی‌ها امکان پذیر نیست. به این ترتیب ... مطالعه بیشتر
پیشگیری از فساد اداری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

الگوهای موفق مبارزه با فساد

این کتاب گزارشی است از جلسات هماهنگی و حضور پنج روزه یک گروه کاری مرکب از نمایندگان سازمان‌های عمده نظارت و بازرسی کشور در یک کارگاه آموزشی با سازمان‌های ضد فساد در هنگ‌کنگ، مالزی و سنگاپور است که در بهمن‌ماه ۱۳۷۸ برگزار شد. این مطالعه در راستای رهنمودهای مقام رهبری مبنی بر توجه هر چه بیشتر به وجدان کاری و انضباط اقتصادی و اجتماعی و تحقق نظرات ریاست‌جمهور در زمینه ترویج فرهنگ شفافیت عملکرد و پاسخگویی سازمان‌های خدماتی تابع دولت و جلب مشارکت عمومی در نظارت بر عملکرد سازمان‌های دولتی به انجام رسیده است. در این سال‌ها شفافیت عملکرد و ... مطالعه بیشتر
ب‍ررس‍ی‌ وض‍ع‍ی‍ت‌ و ب‍رن‍ام‍ه‌ری‍زی‌ ب‍رای‌ م‍ب‍ارزه ب‍ا ف‍س‍اد اداری در ک‍ره‌ ج‍ن‍وب‍ی‌ و ت‍ان‍زان‍ی‍ا- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجربه مبارزه با فساد در کره جنوبی و تانزانیا

در این کتاب، تصویری از تلاش‌های دو کشور ارائه شده است که هریک به برنامه خاص و مناسب شرایط خود دست یافته است. با ملاحظه این تجربه‌ها، می‌بینیم که برنامه جامع مبارزه با فساد در قالب اصلاح قوانین، ساده سازی مقررات، شفاف سازی سامانه‌های اداری و استخدامی، جریان یافتن ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و نظارت همگانی بر آنها، استفاده از فناوری اطلاعات برای ایجاد جریانات کاری مکانیزه و کاهش تعامل مستقیم و رو در روی خدمت گیرندگان و خدمات دهندگان و آگاه سازی عمومی راجع به فساد و نقش مردم در امر مبارزه با فساد شکل می‌گیرد اما عملیاتی شدن این ... مطالعه بیشتر
انضباط مالی و طبقه بندی بودجه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اهمیت اصلاح طبقه‌بندی بودجه جهت تحقق انضباط مالی

قانون بودجه مبتنی بر سیاست‌ها و اهدافی است که در نحوه وصول درآمد و هزینه‌کرد منابع منعکس می‌شود. به این ترتیب رصد و ارزیابی جزئیات اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای تمامی دستگاه‌های دولتی برای اطمینان از دستیابی به اهداف و اجرای صحیح سیاست‌های مذکور ضروری است. «طبقه‌بندی بودجه» بر اساس تعاریف مشخص، دقیق و واحد از انواع هزینه‌ها و درآمد‌ها، در کنار ثبت داده‌ها بر مبنای این تعاریف، نگهداری داده‌ها در فرمتی قابل تحلیل و مشخص و تجمیع پیوسته داده‌ها به سیاست‌گذار این امکان را می‌دهد تا تصویر دقیق‌تری از میزان و ترکیب مخارج و درآمدها و انطباق آن با سیاست‌ها ... مطالعه بیشتر
انضباط مالی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

آیا ابزارهای لازم برای انضباط مالی در ایران وجود دارد؟

یکی از مهمترین ابزارها برای اعمال انضباط مالی توسط دولت‌ها از نظر سازمان‌های بین‌المللی مانند صندوق ببین‌المللی پول و بانک جهانی حساب واحد خزانه (TSA) است. حساب واحد خزانه یک حساب یا شبکه‌ای از حساب‌های متصل به هم است که تمامی وجوه نقد دستگاه‌های حاکمیتی اعم از بودجه‌ای و فرا بودجه‌ای در این حساب‌ها متمرکز است و هیچ وجه نقدی متعلق به دولت (حاکمیت) خارج از آن نگهداری نمی‌شود. بدین ترتیب یک متولی واحد مسئول مدیریت وجوه نقد دولت خواهد بود و سعی می‌کند با استفاده از این ابزار با کمترین هزینه استقراض بیشترین استفاده از منابع نقد دولت را ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در وزارت نیرو

ناکامی تحققِ دولت الکترونیک در وزارت نیرو

وزارت نیرو، یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های دولتی در عرضه‌ی خدمات گوناگون به شهروندان و صاحبان کسب‌وکار می‌باشد که ارتقاء سطح دولت الکترونیک در آن می‌تواند به افزایش رضایت مردمی و ارتقاء مشروعیت دولتی منتج گردد. در مقابل، عدم پیشرفت و توسعه‌ی دولت الکترونیک در آن نیز می‌تواند منجر به تداوم و حتی افزایش فشارهای روانی و اجتماعی در میان مردم شود. در نتیجه، ارتقاء کمی و کیفی دولت الکترونیک در این وزارت‌خانه راهی است برای افزایش کارآمدی دولتی و رضایت شهروندان. مجلس شورای اسلامی، دولت و دیگر دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کشور، از سال‌های گذشته، قدم‌هایی را برای تدوین قوانین ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در وزارت نفت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

وزارت نفت در صف آخر دولت الکترونیک

” از ۲۲ مرداد ماه استفاده از کارت سوخت در جایگاه ها الزامی است” “تعداد مشترکین گاز شهری و روستایی در سال ۱۳۹۷ به ۵/۲۲ میلیون خانوار رسید” جملات بالا را هر کدام از ما بارها در این چند ماهه اخیر از زبان رسانه ها شنیده ایم. حال یک لحظه تصور کنید که به جای ثبت نام اینترنتی کارت سوخت هر مالک مجبور به مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ بود یا هر ماه ۵/۲۲ میلیون قبض توسط شرکت ملی گاز چاپ و در اختیار شرکت پست قرار گیرد. اینها تنها دو مورد از چندین خدماتی است که وزارت نفت و ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

امنیت غذایی و توسعه پایدار در بستر دولت دیجیتال

تأمین امنیت غذایی بلند مدت یک جامعه، در گرو حفظ منابع پایه، مدیریت بر زمین، آب و خاک ، مدیریت بر تولید و کشت، مدیریت بر منابع و نهاده‌ها و مدیریت بر بازار عرضه و مسائل اقتصادی تولید می‌باشد که انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، دستیابی به این مهم را هموارتر از همیشه کرده است. همچنین، می‌تواند هزینه دستیابی به توسعه پایدار را به طور چشم‌گیری کاهش دهد. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف قرار گرفته و دولت الکترونیک یکی از نمودهای عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصادی است. از ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در آموزش و پرورش

نبض آهسته‌ی دولت الکترونیک در وزارت آموزش و پرورش

بر اساس آنچه که در وب‌سایت ملی خدمات دولت هوشمند آمده است، مجموعاً ۷۳۴ خدمت از خدمات دستگاه‌های اجرایی، به صورت الکترونیکی ارائه می‌شوند. از مجموع این ۷۳۴ خدمت ارائه شده، تنها ۱۶ خدمت از سوی ستاد وزارت آموزش و پرورش و سازمان‌های تابعه به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند؛ که در این میان، ۱۱ خدمت به وزارتخانه و ۵ خدمت به سه سازمان تابعه این وزارتخانه (سازمان نهضت سواد آموزی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و سازمان مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی و خانواده) اختصاص دارد. همچنین، وزارت آموزش و پرورش، در میان ۲۶ دستگاه اجرایی حاضر در این درگاه، ... مطالعه بیشتر
هوشمندسازی مدارس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

از بحران کرونا تا چالش­های دولت الکترونیک در آموزش

 انتشار ویروس کرونا مدارس در سراسر جهان را به تعطیلی کشاند در این راستا سازمان‌های جهانی یونسکو و یونیسف ضمن ابراز نگرانی از تعطیلی مدارس در سراسر دنیا، راهکارهایی از جمله آموزش مجازی از طریق اینترنت، تلویزیون و… را برای دانش آموزان پیشنهاد کرده‌اند. وزارت آموزش و پرورش ایران هم در اولین اقدام تلاش کرد از طریق شبکه آموزش اقدام به تدریس دروس مهم نماید اما به دلیل حجم بالای دروس پس از مدتی وزارتخانه فوق برای پوشش بهتر مطالب درسی اپلیکیشن شاد را معرفی نمود. با وجود تمامی این تلاش‌ها همچنان نقدهای جدی در ارتباط با آموزش مجازی به ... مطالعه بیشتر

فساد به‌مثابه جرم حکومتی

این کتاب در خصوص جرائم ارتکاب یافته توسط دولت‌ها یا با همکاری دولت‌ها و کارگزاران دولتی است. اغلب جرائم مهم به رفتارهایی اشاره دارد که با هر معیار معقول حقوقی یا اخلاقی جرم به شمار می‌آیند، مانند نسل‌کشی، جرائم جنگی، شکنجه، قتل و فساد. در این کتاب جرم حکومتی را به عنوان انحراف سازمانی حکومت که مستلزم نقض حقوق بشر است، تعریف شده است. این تعریف زمانی مهم است که ما با برخی از رفتارها مواجه می‌شویم که در ظاهر جرم نیستند. سه ویژگی پدیده جرم حکومتی عبارت‌اند از: نخست، سازمان‌هایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، سازمان‌های حکومتی هستند. ... مطالعه بیشتر

 داستان فساد به زبان ساده

هدف نویسندگان از کتاب «فساد آنچه همه باید بدانند»، ارائه درکی از معمای فساد به افراد گرفتار در دام آن و دیگرانی است که احتمالاً از آن می‌ترسند. درک از فساد برای همه ممکن نیست چون ما پرداخت رشوه را می‌بینیم اما وقتی رشوه رواج داشته باشد، این امر منجر به تغییرات زیادی در روش سازمان‌دهی جامعه می‌شود؛ تغییراتی که با وقوعشان به بسیاری از انواع اختلالات سیاسی و اقتصادی که به خیر عمومی آسیب می‌زنند و منجر به فساد بیشتری می‌شوند. در واقع اثرات فساد بدون شک بزرگ‌تر و خیلی بزرگ‌تر از هزینه‌های مستقیم رشوه‌ها و پول‌های اختلاس شده ... مطالعه بیشتر

فساد سد راه توسعه

همانطور که از عنوان اصلی کتاب مشخص است، این کتاب درباره بازماندگی ایران از توسعه و همچنین ارائه راهکارهایی برای توسعه درون‌زای ایران است، راهکارهایی که با تکیه بر آمار و ارقام در حوزه‌های مختلف ارائه شده است. بخشی از کتاب به تاریخ عملکرد جمهوری اسلامی می‌پردازد، به خصوص از سال ۱۳۶۸ که شعار توسعه و رونق اقتصادی بود. دوره‌ای که ما با پدیده  فساد مالی- اداری مواجه شدیم. به اعتقاد نویسنده اگر فساد مالی – اداری به زعم برخی متفکران معلول توسعه نایافتگی است اما امروزه در خیلی از کشورهای توسعه نایافته و از جمله کشور ما، یکی از ... مطالعه بیشتر

راهنمای عملی و تجربی مبارزه با فساد

گسترش فساد و آثار مخرب این پدیده نه‌تنها بر جوامع، حکومت و دولت‌ها بلکه در سطح بین‌المللی نیز تأثیر دارد. فساد نه‌فقط تصمیم‌گیری‌های اقتصادی را مخدوش می‌کند، بلکه مانع سرمایه‌گذاری و همچنین باعث تضعیف رقابت و در نهایت تنزل رشد اقتصادی می‌شود. ماهیت بسیار وسیع این پدیده و فقدان اجماع درباره تعاریف حقوقی و جرم شناختی، که مبنای تحقیقات بین‌المللی و تطبیقی است، این مشکل را شدیدتر کرده است. این کتاب مجموعه برنامه‌های مبارزه با فساد بر مبنای اقدامات و درس‌هایی است که از همکاری‌های فنی تسهیل شده از سوی برنامه جهانی مبارزه با فساد آموخته شده است. هدف این ... مطالعه بیشتر

ریشه‌کنی فساد در مالزی

این کتاب درباره سابقه اقدامات مبارزه با فساد در مالزی از دوران استعمار تا به حال است. اقداماتی که مالزی را به کشوری الگو برای کشورهای درحال‌توسعه بدل کرده است. این کتاب سه راهبرد و اقدام مالزی را تشریح می‌کند که شامل: یک، تشکیل کمیته نظارت بر سلامت اداری که به منظور یکپارچه‌سازی فعالیت‌ها به این هفت موضوع می‌پردازد: بررسی و اصلاح قوانین و مقررات، بررسی و اصلاح سیستم‌ها و رویه‌های کاری، تعیین ارزش‌های متعالی و اصول رفتاری، تشویق کارکنان، اقدامات تنبیهی و اصلاحی، تعریف نقش مدیران، اجرای کنترل‌های داخلی؛ دومین راهبرد، تبیین مفهوم فساد در قوانین؛ سومین راهبرد، تأسیس ... مطالعه بیشتر

کارکردهای شفافیت و الزامات اجرای آن

اهمیت شفافیت و جریان اطلاعات برای عملکرد مطلوب سازمان‌ها، نهادها و بازارها موضوعی است که در مطالعات متعدد در طول چند دهه اخیر مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است. گسترش اطلاعات و وجود شفافیت گذشته از کاهش مسائلی مانند رانت، فساد و مسئله مالک کارگزار، موجب کارایی بیشتر در تخصیص منابع در بازارهای مالی و اقتصادی می‌شود و حتی کارایی بیشتر را در سیاست و مدیریت کشور به همراه دارد. شفافیت در ایجاد اعتماد بین شهروندان و طرف‌های مرتبط با سازمان‌ها و نهادها نقش مهمی ایفا می‌کند که این خود گذشته از کاهش فشار بر نهادها و سازمان‌ها، فضای ... مطالعه بیشتر

فساد به عنوان یک جریان اجتماعی

امروزه توجه به معضل قدیمی فساد، ابعاد و ویژگی‌های مختلفی به خود گرفته است. نخست اینکه فساد سیمای بین‌المللی به خود گرفته، ثانیا وجه اقتصادی فساد است. پیش از این، فساد در حیطه تخصص وکلا و متخصصان حقوق بود، اما امروزه در راس برنامه اقتصاددانان قرار دارد. عنوان کتاب برگرفته از دوره آموزشی کوتاه مدتی است که توسط استادان دانشگاه ملی استرالیا و و کارمندان کمیسیون مستقل ضدفساد نیوساوت‌ولز برنامه‌ریزی و تدریس شده است. مولفین بسیاری در این دوره تدریس داشته‌اند و سیزده فصل کتاب بر مبنای سخنرانی‌ها و کارگاه‌هایی است که آنها در این زمینه ارائه داده‌اند. فصل آغازین ... مطالعه بیشتر