حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

محصولات کشاورزی

تعارض منافع؛ مسئله‌ای مغفول در برخی رویه‌های نهادی

  تعارض منافع موقعیت‌های گوناگونی دارد که در اینجا به چندین مورد از آن‌ها در نظام حکمرانی کشور اعم از نظارت بر خود، تعارض درآمد و وظیفه، تعارض وظایف و مقررات‌گذاری برای خود اشاره شده است. موارد مطرح‌شده در زیر که بازگویی روایت کاربران فضای مجازی است نشان می‌دهد که فارغ از نبود قانون مناسب در این حوزه مشکل دیگر آن است که بسیاری از موقعیت‌های تعارض منافع در نزد برخی نهادها اساساً مسئله مهمی محسوب نمی‌شوند که می‌توان آن را بیشتر ناشی از عدم شناخت تعارض منافع دانست. سلامت غذایی زیر تیغ تعارض منافع در هفته‌های اخیر یکی از ... مطالعه بیشتر
هفتاد و هفتمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هفتاد و هفتم

  دریافت نسخه الکترونیکی هفتاد و هفتمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش خبر داد که تعارض منافع در صدور مجوز مدارس غیردولتی حذف می‌شود. احمدحسین فلاحی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: بخشنامه تعارض منافع در دوره گذشته برای معاونان آموزش و پرورش اجرا شد اما باید در تمام سطوح از جمله استان‌ها اجرا شود. علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران از بررسی طرح اصلاح مصوبه مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران در جلسه مورخ ۱۲ دی شورای ... مطالعه بیشتر
آب خوزستان

سهم هرکدام از عوامل بحران آب خوزستان را باید مشخص کرد

  مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به تنظیم مجموعه مصاحبه‌های با متخصصان حوزه آب پرداخته است. محمد حب‌وطن، سرپرست مرکز امور اجتماعی آب و انرژی وزارت نیرو، ناراحتی شهروندان خوزستانی را ناشی از مجموعه‌ای از مسائل می‌داند که تنها بخشی از آن را مشکلات آب تشکیل می‌دهد. ازنظر این کارشناس حوزه مسائل اجتماعی آب، هریک از نهادهای اجرائی دولت باید سهم خود در بحران خوزستان را بپذیرند و در فرایند گفت‌وگوی ملی با جامعه محلی و مدنی به راهکاری برای حل بحران برسند. شما به‌عنوان یکی از مسئولان وزارت نیرو وضعیت آب در استان خوزستان را چگونه توصیف می‌کنید و ... مطالعه بیشتر
رویه‌های مدیریت تعارض منافع

رویه‌های مدیریت تعارض منافع در بستر سیاسی، اجتماعی، اداری کشورها

برای نشان دادن تفاوت موقعیت‌های مورد تأکید تعارض منافع در هر کشور برای مدیریت تعارض منافع می‌توان به موضوع هدیه اشاره کرد. موضوع «هدیه» به عنوان یک موقعیت تعارض منافع در ایران آنچنان مورد توجه نیست، چرا که ساختار حاکم بر ادارات دولتی در ایران تفاوتی میان هدیه و رشوه قائل نیست و هر نوع هدیه‌ای را رشوه در نظر می‌گیرد. این موضوع از فرهنگ عمومی جامعه برمی‌خیزد که کمتر کسی به معنای واقع کلمه به کارکنان نظام اداری «هدیه» می‌دهد، در حالی که در بسیاری از کشورها اعطای هدیه به کارکنان دولت یک هنجار تثبیت‌شده است. نکته مهم برای ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حکمرانی جهانی

چگونه می‌توان به تعارض منافع در حکمرانی جهانی اندیشید؟

رنه اورنا نویسنده مقاله استادیار و مدیر برنامه حقوق بین‌الملل دانشگاه لس اندلس در کلمبیاست. وی در ابتدای مقاله خود که در کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» آمده است، موضوع مقاله را در چهار تز اصلی خلاصه کرده است: «نخست استدلال خواهم کرد که تعارض منافع در حکمرانی جهانی ماهیتاً با هم‌نام‌های محلی خود تفاوت دارد. دوم این تفاوت به دلیل نقش مهمی است که به‌ویژه تخصص در حکمرانی جهانی ایفا می‌کند. و سوم نقش تخصص در حکمرانی جهانی پارادوکسی را برمی‌انگیزد که می‌توان آن را چنین بیان کرد: تنظیم (و کنترل) قدرت متخصص در حکومت ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارفرمایی

مروری بر تشکل‌های کارفرمایی

واردن (۱۹۹۲: ۵۲۱) می‌گوید «این تشکل‌ها به‌عنوان سازمان‌های رسمی گروه‌های تجاری تعریف می‌شوند که هدف آن‌ها تجمیع، تعریف، نمایندگی و دفاع از منافع تجاری گروه است.» بنابراین طیف گسترده‌ای از تشکل‌های اقتصادی همچون اصناف، اتاق‌ها، کنفدراسیون‌ها، اتحادیه‌ها و مشابه آن را می‌توان به‌عنوان تشکل‌های کارفرمایی معرفی کرد. تشکل‌های کارفرمایی را می‌توان بر اساس مؤلفه‌هایی همچون عضویت فراگیر یا تخصصی، نوع نمایندگی (بازار کار، بازار کالا و یا نمایندگی مختلط)، تعهدات تشکل‌ها (نمایندگی، ارائه خدمات به اعضا و تصدی‌گری خدمات دولتی)، نحوه عضویت (اختیاری یا اجباری) و حاکمیت قانون بر آن (مبتنی بر قوانین عمومی کشور و یا اساس‌نامه اختصاصی) دسته‌بندی ... مطالعه بیشتر
مقررات تعارض منافع

سازوبرگ‌هایی برای مدیریت تعارض منافع

در این یادداشت تلاش می‌شود با بررسی تجارب کشورهای توسعه‌یافته‌ای چون تایلند، هنگ‌کنگ، چین و ایالات‌متحده به ردیابی روندهای مدیریت تعارض منافع پرداخت. در همین راستا نگاهی به زمینه ردیابی روندهای مدیریت تعارض منافع و نیز کمک‌های این سازمان به کارمندان بخش دولتی و خصوصی درزمینه به‌کارگیری مقررات تعارض منافع خواهیم داشت. این یادداشت معرفی فصل سوم کتاب مدیریت تعارض منافع با عنوان «تعریف تعارض منافع، چارچوب‌های کلی، حقوقی، نهادی، الگوهای عمل مناسب در سطح بین‌المللی» است. تعارض منافع: چالش توسعه ابزارهای پیاده‌سازی و اجرای قوانین جانوس برتوک- مدیر عالی بخش نوآوری و راست‌کرداری، از اعضای هیئت‌مدیره حکمرانی عمومی و ... مطالعه بیشتر
مقررات‌گذاری

موقعیت‌های پرتکرار تعارض منافع

تحلیل فضای مجازی در حدود دو سال گذشته نشان می‌دهد که دو موقعیت تعارض درآمد و وظایف و تعارض ناشی از مقررات‌گذاری برای خود بیشترین تکرار را از سوی کاربران داشته‌اند که نمونه آن را می‌توان در اظهارات آن‌ها پیرامون وضعیت وکلا و پزشکان مشاهده کرد. هرچند کاربران لزوماً به این دو موقعیت و تعاریف آن‌ها اشاره نمی‌کنند اما مواردی که مثال می‌زنند، عمدتاً مربوط به این دو نوع است. نمونه‌هایی از تعارض درآمد و وظایف یکی از موقعیت‌های تعارض منافع، تعارض درآمد و وظیفه است که می‌توان آن را چنین تعریف کرد: تعارض درآمد و وظیفه مربوط به موقعیتی ... مطالعه بیشتر
هفتاد و ششمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هفتاد و ششم

  دریافت نسخه الکترونیکی هفتاد و ششمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: علی اصغر عنابستانی، رئیس کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس، اظهار داشته که تصویب طرح مدیریت تعارض منافع سخت خواهد بود. کلیات این طرح به سختی در مجلس رای آورد، امیدواریم جزئیات این طرح هم در مجلس با موافقت نمایندگان روبرو شود. رضا مسعودی‌فر، قائم مقام معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، خبر داده که در آخرین جلسه شورای عالی پیشگیری از وقوع جرم کشور که به ریاست قوه قضائیه تشکیل می‌شود راهبرد ... مطالعه بیشتر
وزارت نیرو

مدیریت آب در وزارت نیرو راه‌حل تفکیکی ندارد

در ادامه مجموعه نظام حکمرانی آب در ایران و مصاحبه‌ با متخصصان حوزه آب، احمد آل‌یاسین، رئیس اسبق سازمان آب و برق خوزستان، تبدیل سازمان آب و برق خوزستان از یک سازمان عمران منطقه‌ای به سازمان خدماتی ذیل وزارت نیرو و بی‌توجهی به آمایش سرزمین در ۵۰ سال گذشته را از عوامل اصلی بحران خوزستان می‌داند. از نظر او این عوامل موجب شد مدیریت آب در ۴۰ سال گذشته همگام با تغییرات اقلیمی-جمعیتی متعادل نشود که نتیجه آن بحران کنونی است. آقای مهندس آل‌یاسین شما به‌عنوان رئیس اسبق سازمان آب و برق خوزستان، فرایند توسعه در خوزستان را چگونه ارزیابی ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های حرفه‌ای

چرا مدیریت تعارض منافع نباید به تضادهای اجتماعی منجر شود؟

مناقشه بر سر تعارض منافع تشکل‌های حرفه‌ای طی ماه‌های اخیر مسئله تعارض منافع منجر به فعال شدن چند شکاف خفته در نقطه تلاقی جامعه و حاکمیت شده که عمدتاً رو به‌سوی تشکل‌های حرفه‌ای و صنفی در کشور دارد. ابتدا و از اوایل تابستان بالا گرفتن جدل‌ها حول انتخابات هیئت مدیره نظام‌مهندسی ساختمان در استان‌ها موجب بروز مباحثات گسترده در فضای سیاست‌گذاری شد. مدیران نظام‌مهندسی ساختمان در استان‌ها معتقد بودند ردصلاحیت مهندسان در انتخابات هیئت مدیره استانی با استناد به بخشنامه مدیریت منافع متعارض وزارت راه و شهرسازی، سیاسی‌کاری تحت لوای تعارض منافع است و هدف این اقدامات استفاده از تابلوی ... مطالعه بیشتر
شرایط بحران اقتصادی

بودجه انقباضی و تشدید بحران یا بودجه انبساطی و عبور از بحران؟!

  در مواجهه با بحران‌های اقتصادی، چه آن دسته که از سیاست‌های نادرست و زیان‌بار داخلی نشئت گرفته‌اند و چه آن‌هایی که ریشه در اقتصاد بین‌الملل و روندهای جهانی دارند، دولت‌ها همواره دو الگوی سیاستی را پیشِ روی خود می‌بینند: اولی پیگیری نوعی از سیاست‌های ریاضتی است که بودجه انقباضی و کاهش مخارج و مسئولیت‌های دولت در زمینه حمایت‌های اجتماعی و رفاه عمومی را در پی دارد. و دومی اتخاذ سیاست‌های رفاهی گسترده‌تر است که هدف از آن‌ها حمایت از اقشار فرودست جامعه و گروه‌های آسیب‌پذیر، اشتغال‌زایی و مبارزه با فقر است. این‌که سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کدام‌یک از این دو ... مطالعه بیشتر
قانون تعارض منافع

در ابتدای راه مدیریت تعارض منافع هستیم

تعارض منافع موضوعی است که در سالیان اخیر به موضوعی ملی و فراگیر در آسیب­شناسی فضای اقتصادی و اداری ایران بدل شده است، به‌طوری‌که هم‌اکنون با سرریز این خواست عمومی به فضای تصمیم‌گیری، نمایندگان مجلس نیز قصد دارند قانونی را در این خصوص به نام مدیریت تعارض منافع به تصویب برسانند. به همت مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه  جهاد دانشگاهی، نشست نقد و بررسی طرح مجلس برای مدیریت تعارض منافع با عنوان« قانون خوب برای مدیریت تعارض منافع» در روز چهارشنبه یکم دی‌ماه برگزار شد. در این جلسه که با حضور باقر انصاری، عضو هیئت‌علمی گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی ... مطالعه بیشتر
کانون‌های اثربخشی

کانون‌های اثربخشی به‌مثابه تمرین آکروبات‌بازی

▪️ نویسنده یادداشت: نسرین قنواتی و میثم ملکشاه اکنون با تکیه بر تجربیات جهانی، بر ما آشکارشده که برنامه‌های توسعه‌محور فراگیر، آرمانی و از بیرون اقتباس‌شده – چه آن‌ها که تحت عنوان بهترین تجربیات جهانی وارد یک کشور می‌شوند و چه آن‌ها که در قالب برنامه سازمان‌های بین‌المللی، توسعه کشورها را وعده می‌دهند- نه‌تنها توسعه‌یافتگی را برای آنان به ارمغان نمی‌آورند بلکه با ایجاد یاس و ناامیدی نسبت برنامه‌های توسعه، راه را بر سایر تلاش‌های اصلاحی بسته و اعتماد و همراهی اجتماعی نسبت به آن‌ها را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. تمرکز نظریه کانون‌های اثربخشی در وهله اول بر همه ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حقوق اداری

تعارض منافع در حقوق اداری

ژان برنارد ابی (Jean-Bernard Auby) استاد دانشگاه و مدیر مرکزی در حوزه حکمرانی و حقوق عمومی در پاریس است که درباره موضوعات قانون و حقوق، قانون بین‌المللی عمومی و … می‌نویسد. او در بخش سوم کتاب «تعارض منافع در حکمرانی جهانی، دولتی و شرکتی» فصل هشتم به موضوع تعارض منافع و حقوق عمومی می‌پردازد. مسائل حقوقی اداری برای حفظ عملکرد دولت امری ضروری است و مفهوم تعارض منافع برای کارآمدی نهادها و عملکرد صادقانه‌تر آن‌ها است. این مقاله به این موضوع می‌پردازد که ابزارهای حقوقی اداری با ابعاد و جنبه‌های تعارض منافع می‌تواند تلفیق شود. نویسنده در این مقاله تلاش ... مطالعه بیشتر
شکست دولت

نتیجه معکوس دموکراسی‌خواهی در قاره آفریقا

دلایل تداوم رکود اقتصادی و فقر در کشورهای آفریقایی چیست؟ چه موانعی در برابر مسیر دولت‌سازی در این کشورها وجود دارد و دلایل شکست دولت‌ها در این قاره چیست؟ رابرت بیتس استاد دانشگاه هاروارد و متخصص اقتصاد سیاسی توسعه است که بیش از چهار دهه است که در مورد ریشه‌های خشونت و شکست دولت در آفریقا پژوهش می‌کند. او در کتاب «آنگاه که همه چیز فروریخت[۱]» پاسخ‌هایی به این پرسش‌ها فراهم می‌کند که در تضاد با برخی از نظریات سنتی همچون نفرین منابع است و می‌تواند درس‌های مهمی برای پژوهشگران و سیاست‌گذاران در دیگر کشورهای درحال‌توسعه داشته باشد. رابرت بیتس ... مطالعه بیشتر
سیاست‌های اجتماعی

«پیکربندی جامعه مدنی» و سیاست‌های اجتماعی-رفاهی

  در قرن بیستم همه کشورها در معرض روند شتابان جهانی‌سازی اقتصادی و مصائب آن از جمله بحران‌های اقتصادی بین‌المللی قرار گرفتند و حاکمان سیاسی آن‌ها، اعم از تمامیت‌خواه یا باورمند به حد قابل قبولی از دموکراسی، سیاست‌های اجتماعی مختلفی را برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی ناشی از این بحران‌ها اتخاذ کردند. برخی‌ها در مسیر بسط و توسعه سیاست‌های اجتماعی و رفاهی قدم برداشتند، در حالی‌که بقیه سیاست‌های انقباض اقتصادی و کاهش شدید هزینه‌های بخش عمومی-رفاهی را به مردم خود تحمیل کردند. آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و تایوان: شباهت‌ها و تفاوت‌ها آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و تایوان از جمله ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع؛ سرطانی خاموش در نظام سیاست‌گذاری

یکی از موقعیت‌های تعارض منافع، موقعیت درب‌های گردان یا ارتباطات پساشغلی است که اشاره به وضعیتی دارد که در آن فرد ممکن است بین بخش دولتی و بخش خصوصی در رفت‌وآمد بوده و در نتیجه وظایف دولتی خود را به‌درستی انجام ندهد. در این حالت ممکن است فرد مذکور به سیاست‌ها به‌گونه‌ای جهت دهد که منافع خود را در بخش خصوصی تأمین کند. چنین وضعیتی را می‌توان در انتصاب معاونت وزارت اقتصاد مشاهده کرد. انتصاب با شائبه تعارض منافع؛ این بار در وزارت اقتصاد در هفته گذشته یکی از مهم‌ترین خبرهایی که در فضای مجازی بازخورد بسیاری پیدا کرد، خبر ... مطالعه بیشتر
هفتاد و پنجمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هفتاد و پنجم

  دریافت نسخه الکترونیکی هفتاد و پنجمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع   گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: ۷ اندیشکده (آیندگان، اقتصاد مقاومتی، سیاستگذاری شریف، سیاستگذاری امیرکبیر، ایتان، محنا، معنا) با ارسال نامه‌ای به روسای قوای سه گانه خواستار مدیریت تعارض منافع در بخش های مختلف برای تحقق پیشرفت در کشور شوند. اولین جلسه اتاق فکر شفافیت و تعارض منافع با حضور معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، رئیس و دبیر اتاق فکر «شفافیت و تعارض منافع» و نماینده وزیرعلوم در امور اتاق‌های فکر و تعدادی از اعضای این اتاق برگزار ... مطالعه بیشتر
بحران آب- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بحران آب و خطر تعمیق فقر در ایران؛ روایتی از خوزستان

اخبار روزهای گذشته ایران با اعتراضات گسترده کشاورزان اصفهانی در بستر خشک زاینده‌رود پیگیری می‌شد؛ این کشاورزان به‌دنبال «حقابه» خود برای احیای کشاورزی‌های ازدست‌رفته سراغ مسئولان رفته‌اند اما از طرف دیگر تخریب چندباره لوله انتقال آب به استان یزد را نیز رقم زده‌اند. مردم استان چهارمحال‌وبختیاری نیز که راه‌حل دولت‌مردان برای حل مسئله کشاورزان اصفهانی را از پیش‌تر خوانده‌اند، در چندین روز پیاپی نسبت‌به انتقال بین‌حوضه‌ای آب از کوهرنگ و بهشت‌آباد به زاینده‌رود هشدار داده و مخالفت خود را اعلام می‌کنند. کمتر از شش‌ماه گذشته و قبل از پایان دولت دوازدهم نیز شاهد اعتراضات گسترده مردم خوزستان نسبت به بحران ... مطالعه بیشتر