شفافیت و دولت الکترونیک

سامانه‌های شفافیت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی زیر ذره‌بین ارزیابی تشکل‌های مدنی

پارادایم‌های جدید توسعه حضور ذی نفعان در تمام مراحل توسعه را امری اجتناب‌ناپذیر در نظر می‌گیرند. در نظریه‌های جدید، ذی نفعان و شهروندان از سطوح ابتدایی تعیین مسئله تا طراحی سیاست و ارزیابی آن باید حضوری فعال داشته باشند. دلیل توجه به حضور شهروندان به صورت هم‌زمان ناشی از کارآمدی و دموکراسی است. تجربه‌های توسعه‌ای نشان داده است که حکمرانی خوب بدون تعامل با شهروندان معنایی ندارد و موفقیت در پروژه‌های توسعه‌ای نیازمند مشارکت تمام ذی نفعان است. از طرف دیگر، بخش عمده‌ای از تلاش‌ها برای به مشارکت گرفتن ذی نفعان به صورت عمومی و گروه‌های حاشیه‌ای به طور خاص ... مطالعه بیشتر
داده‌های باز- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ارزیابیِ کیفیت پرتال‌های داده باز در سطح ملّی

داده ماده خامی است که از آن می‌توان اطلاعات و دانش به دست آورد، بدون داده نمی‌توانیم اطلاعات بسازیم و بدون اطلاعات دانش جدیدی نیز وجود ندارد. یکی از انواع داده‌ها، داده باز است. داده باز داده‌هایی است که هرکس می‌تواند به آن‌ها دسترسی داشته باشد، از آن‌ها استفاده کرده و آن‌ها را به اشتراک بگذارد. فلسفه ایجاد داده‌های باز مدت‌هاست که تثبیت شده اما اصطلاح “داده­ های باز” اخیراً با ظهور اینترنت و شبکه جهانی وب و بخصوص با ابتکار داده‌های دولتی باز محبوبیت بیشتری یافت. یکی از مهم‌ترین انواع داده‌های باز، داده ­های باز دولتی (OGD[۱]) است که ... مطالعه بیشتر

مارپیچ استعلام کاغذی: بنیاد ملی نخبگان

  تقریبا دو ماه پیش بود که برای استفاده از شرایط بنیاد نخبگان برای خدمت سربازی اقدام کردم. آن موقع نمی دانستم که فرآیندی که به زعم من نهایتا دو تا سه هفته به طول می انجامد، بیش از چهارماه طول خواهد کشید. دو ماه در بنیاد ملی نخبگان ( معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری) و دو ماه در بنیاد نخبگان نیروهای مسلح. آن زمان تصمیم گرفتم تا با ساخت ویدیٔویی از این فرآیند و پرسش از این موضوع اصلی که اساسا الکترونیکی شدن این فرآیند چه کمکی به تسریع آن و کم شدن حضور فیزیکی مراجعان کرده، تلنگری ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در وزارت نیرو

ناکامی تحققِ دولت الکترونیک در وزارت نیرو

وزارت نیرو، یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های دولتی در عرضه‌ی خدمات گوناگون به شهروندان و صاحبان کسب‌وکار می‌باشد که ارتقاء سطح دولت الکترونیک در آن می‌تواند به افزایش رضایت مردمی و ارتقاء مشروعیت دولتی منتج گردد. در مقابل، عدم پیشرفت و توسعه‌ی دولت الکترونیک در آن نیز می‌تواند منجر به تداوم و حتی افزایش فشارهای روانی و اجتماعی در میان مردم شود. در نتیجه، ارتقاء کمی و کیفی دولت الکترونیک در این وزارت‌خانه راهی است برای افزایش کارآمدی دولتی و رضایت شهروندان. مجلس شورای اسلامی، دولت و دیگر دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کشور، از سال‌های گذشته، قدم‌هایی را برای تدوین قوانین ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در وزارت نفت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

وزارت نفت در صف آخر دولت الکترونیک

” از ۲۲ مرداد ماه استفاده از کارت سوخت در جایگاه ها الزامی است” “تعداد مشترکین گاز شهری و روستایی در سال ۱۳۹۷ به ۵/۲۲ میلیون خانوار رسید” جملات بالا را هر کدام از ما بارها در این چند ماهه اخیر از زبان رسانه ها شنیده ایم. حال یک لحظه تصور کنید که به جای ثبت نام اینترنتی کارت سوخت هر مالک مجبور به مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ بود یا هر ماه ۵/۲۲ میلیون قبض توسط شرکت ملی گاز چاپ و در اختیار شرکت پست قرار گیرد. اینها تنها دو مورد از چندین خدماتی است که وزارت نفت و ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

امنیت غذایی و توسعه پایدار در بستر دولت دیجیتال

تأمین امنیت غذایی بلند مدت یک جامعه، در گرو حفظ منابع پایه، مدیریت بر زمین، آب و خاک ، مدیریت بر تولید و کشت، مدیریت بر منابع و نهاده‌ها و مدیریت بر بازار عرضه و مسائل اقتصادی تولید می‌باشد که انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات، دستیابی به این مهم را هموارتر از همیشه کرده است. همچنین، می‌تواند هزینه دستیابی به توسعه پایدار را به طور چشم‌گیری کاهش دهد. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف قرار گرفته و دولت الکترونیک یکی از نمودهای عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصادی است. از ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در آموزش و پرورش

نبض آهسته‌ی دولت الکترونیک در وزارت آموزش و پرورش

بر اساس آنچه که در وب‌سایت ملی خدمات دولت هوشمند آمده است، مجموعاً ۷۳۴ خدمت از خدمات دستگاه‌های اجرایی، به صورت الکترونیکی ارائه می‌شوند. از مجموع این ۷۳۴ خدمت ارائه شده، تنها ۱۶ خدمت از سوی ستاد وزارت آموزش و پرورش و سازمان‌های تابعه به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند؛ که در این میان، ۱۱ خدمت به وزارتخانه و ۵ خدمت به سه سازمان تابعه این وزارتخانه (سازمان نهضت سواد آموزی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و سازمان مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی و خانواده) اختصاص دارد. همچنین، وزارت آموزش و پرورش، در میان ۲۶ دستگاه اجرایی حاضر در این درگاه، ... مطالعه بیشتر
هوشمندسازی مدارس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

از بحران کرونا تا چالش­های دولت الکترونیک در آموزش

 انتشار ویروس کرونا مدارس در سراسر جهان را به تعطیلی کشاند در این راستا سازمان‌های جهانی یونسکو و یونیسف ضمن ابراز نگرانی از تعطیلی مدارس در سراسر دنیا، راهکارهایی از جمله آموزش مجازی از طریق اینترنت، تلویزیون و… را برای دانش آموزان پیشنهاد کرده‌اند. وزارت آموزش و پرورش ایران هم در اولین اقدام تلاش کرد از طریق شبکه آموزش اقدام به تدریس دروس مهم نماید اما به دلیل حجم بالای دروس پس از مدتی وزارتخانه فوق برای پوشش بهتر مطالب درسی اپلیکیشن شاد را معرفی نمود. با وجود تمامی این تلاش‌ها همچنان نقدهای جدی در ارتباط با آموزش مجازی به ... مطالعه بیشتر
مفاصاحساب تامین اجتماعی

مارپیچ استعلام کاغذی: مفاصاحساب تامین اجتماعی

  «مفاصاحساب تامین اجتماعی» عبارتی یادآور دردسرهای فراوان بوروکراسی برای کارفرمایان و کارگران و پژوهشگران و … همه کسانی است که درآمدشان را از اقتصاد رسمی کسب می‌کنند. عدم اتصال الکترونیکی شعب تأمین اجتماعی و کاغذی بودن بخشی از فرآیندها از یک سو و وجود ضرایب پیمان ۴ گانۀ تأمین اجتماعی -که نقش صلاحدید کارشناسان این سازمان را برای هزینه‌ای که مردم باید به این سازمان بپردازند پررنگ می‌کند_ از سوی دیگر، فرآیند گرفتن مفاصاحساب تامین اجتماعی را به یکی از پیچیده‌ترین، زمان‌برترین و آزاردهنده‌ترین فرآیندهای اداری کشور تبدیل کرده است. این برنامه نگاهی دارد به این فرآیند و دردسرهای ... مطالعه بیشتر
داده‌های دولتی باز

داده های دولتی باز و تکوین توسعه پایدار

استفاده از داده‌های دولتی باز در بستر دولت الکترونیک ایجاد می‌شود و نتایجی چون رشد اقتصادی پایدار و کار شایسته، آموزش با کیفیت و پایان دادن به فقر را به همراه دارد و از این‌رو، توسعه‌ای پایدار را به همراه می‌آورد. با گذر زمان، کشورها بیش از پیش بر ضرورت استفاده از این داده‌ها پی برده‌اند. تعداد کشورهایی که از داده‌های دولتی باز استفاده می‌کنند از ۴۶ کشور در سال ۲۰۱۴ به ۱۳۹ کشور در سال ۲۰۱۸ رسیده است. همچنین استفاده از این داده‌ها در بخش آموزش نسبت به سایر حوزه‌ها بیشتر است. مطالب مرتبط: دولت الکترونیک؛ تعامل دیجیتال برای ... مطالعه بیشتر

نگاهی بر هوشمند سازی مدارس در ایران؛ چالش ­های پیش­ رو با ذرّه­ بین توسعه

تولدی از یک تحول انقلابی مدت زمان زیادی از استعمال مفاهیمی چون دیجیتالیزه شدن و هوشمند سازی نمی­گذرد. شاید بتوان ردپای به­ کارگیری این مفاهیم را در انقلاب صنعتی چهارم پیگیری نمود. در واقع، انقلاب صنعتی چهارم پدیده ­ای کاملاً نوظهور است که سرآغاز آن به اوایل قرن بیست و یکم باز می ­گردد. این انقلاب، بر پایه ­ی انقلاب دیجیتالی شکل گرفته و تحولی را که در جهان ایجاد نموده است، با عنوان «تحول دیجیتال» می ­شناسند. لذا به نظر می ­رسد، مفهوم هوشمند سازی پس از شکل­ گیری مفهوم تحول دیجیتال، زاده شده باشد. اهمیت و ضرورت تحول ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک در ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دولت الکترونیک؛ تعامل دیجیتال برای شفافیت

با گسترش شبکه‌های اینترنتی، ارائه اطلاعات و خدمات دولت به شهروندان سهل شده است. چنانکه با کاهش هزینه‌ها و تسریع ارائه خدمات، دو فایده دیگر دولت الکترونیک بسیار قابل توجه است: شفافیت هزینه‌ها و مقابله با فساد و کاهش فقر و نابرابری. با وجود این فواید و محاسن تمامی کشورهای جهان به دنبال هرچه بیشتر الکترونیک کردن فعالیت‌های دولتشان هستند. ایران نیز در این راستا قوانین پشتیبانی برای اجرای دولت الکترونیک تصویب کرده است. سازمان اداری، استخدامی کشور و وزارت ارتباطات و فناوری دو نهاد مسئول ارزیابی دولت الکترونیک در ایران هستند.   مطالب مرتبط: مکانیزم‌های تاثیر شفافیت و مقابله ... مطالعه بیشتر

 دوری و نزدیکی، وزارت کشور و دولت الکترونیک

یکی از مهمترین اقدامات دولت در زمینه مبارزه با فساد و شفاف­ سازی در راستای ارائه خدمات به شهروندان، مکلف نمودن سازمانها و ارگانهای دولتی به الکترونیکی کردن خدماتشان است که علیرغم تلاشهای انجام شده در این زمینه، تا رسیدن به جایگاه اصلی فاصله زیادی وجود دارد. مطابق با اظهارات دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات هم اکنون بیش از ۶۴ درصد خدمات دولتی وزارت کشور به صورت کاملا الکترونیک ارائه می شود در حالیکه در مقام عمل چنین چیزی با تردید جدی رو به رو است و راه زیادی تا تکمیل فرایند دولت الکترونیک باقی مانده است. افزایش توان اجرایی ... مطالعه بیشتر

ظرفیت‌­های توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در وزارت‌ تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت‌خانه‌ی تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌های اثرگذار در کشور است که ارتقاء و توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در آن نقش بلامنازعی در افزایش شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگیِ مرتبط خواهد داشت. بنا بر اطلاعات موجود، این وزارت‌خانه، با گردش مالی و بودجه‌ای کلان، یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین وزارت‌خانه‌های ایران است، که هر روزه شهروندان، صاحبان کسب‌وکار و سازمان‌های مختلفی با حوزه‌ی ستادی یا سازمان‌های تابعه‌ی آن، سر و کار پیدا می‌کنند.[۱] از این‌رو، توسعه‌ی «دولت الکترونیک» در این وزارت‌خانه، به‌معنای جلب اعتماد عمومی و تقویت تعامل میان دولت و شهروندان خواهد بود. در این مورد، گفتنی ... مطالعه بیشتر

آیا دولتِ پزشکان الکترونیک است؟

مختصات سلامت الکترونیک موضوع دولت الکترونیک به یکی از مهم­ترین دغدغه ­های حاکمیت و جامعه مدنی در چند سال اخیر تبدیل شده است. این اهمیت از آنجا ناشی می­شود که دولت الکترونیک پاسخ به شمار زیادی از مسائل و مشکلات بروکراتیک ایران است. حل مسئله عدم شفافیت در نظام اداری، کاهش فساد در دستگاه­های کشور، ایجاد وحدت رویه در فرایندهای اداری و جلوگیری از سلیقه ­ای رفتار کردن کارکنان سازمان­ها، کاهش هزینه­ های دولت و مردم، تسریع فرایندهای اداری و مستندسازی تمام اقدامات بدنه اجرایی دولت تنها بخشی از فواید حاکمیت دولت الکترونیک بر نظام اداری کشور است. با توجه ... مطالعه بیشتر

از دولت سنتی به الکترونیک؛ وزارت اقتصاد در کجای مسیر قرار دارد؟

قوانین و مقررات مربوط به حوزه دولت الکترونیک، وظیفه نظارت بر اجرایی شدن و کنترل پیشرفت فرایند دولت الکترونیک را به عهده سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازمان اداری و استخدامی کشور گذاشته است. بدین منظور، سازمان فاوا[۱] اقدام به تهیه و انتشار گزارشی جهت ارزیابی روند الکترونیکی شدن خدمات به صورت متوالی نمود که پنجمین دوره ارزیابی این گزارش در خردادماه سال ۱۳۹۸ منتشر شد. همچنین، سازمان اداری و استخدامی کشور نیز در سال ۱۳۹۵ گزارشی تحت عنوان «خدمات دستگاه­های اجرایی از منظر دولت الکترونیک» را در اختیار عموم قرار داد. هر دو این گزارش­ها براساس مدل بین­المللی ... مطالعه بیشتر

وزارت ارتباطات؛ مجری جا مانده

دولت الکترونیک فرصتی را در اختیار دولت­ها قرار می­ دهد تا نه ­تنها اطلاعات و خدمات خود را شفاف ­تر سازند بلکه آن­ها را سریعتر، آسانتر و کم هزینه ­تر در اختیار شهروندان قرار دهند. برای تحقق این هدف، پایش مستمر کیفیت وب­گاه­ها و خدمات الکترونیکی دستگاه­های اجرایی در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آن مقرر شده است که تمامی دستگاه های اجرایی تا پایان سال سوم برنامه تمامی خدمات خود را الکترونیکی ارائه دهند. توسعه دولت الکترونیک نیازمند آن است که هر یک از وزراتخانه­ ها و سازمان­های مرتبط با مردم خدمات خود را ... مطالعه بیشتر

بیمه یک طرفه

صدور مفاصا حساب تامین اجتماعی در خصوص طرح های پژوهشی، معظلی است که بسیاری از محققان و پژوهشگران را در چرخه ناتمام بوروکراسی اداری سرگردان کرده، این در حالیست که بسیاری از کشورهای توسعه یافته فرایندهای اداری را از طریق خدمات الکترونیک به حداقل رسانده اند.اگر بخواهیم از سرگردانی مردم در راهروهای ادارات دولتی سخنی به میان بیاوریم، قطعا مثنوی ۱۰۰ دفتری از توضیح و تفسیر آن کم نخواهد بود و به مصداق حکایت معروف «کمتر کسی است که در ایران لیف بوروکراسی اداری را به تن خود ندیده باشد»، محققان و پژوهشگران نیز از این قاعده مستثنی نیستند. از ... مطالعه بیشتر

بلوغ نارس دولت الکترونیک در حوزه­ ی صنعت، معدن و تجارت

دولت الکترونیک (electronic government)، یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که به­ منظور ساختن دولتی کوچکتر، کارآمدتر و سالم­تر پیگیری می­ شود و بر ارائه خدمات و اطلاعات آنلاین تأکید دارد. یکی از اساسی­ ترین اهداف پیاده­ سازی دولت الکترونیک، مرتفع­ سازی معضل نابرابری دسترسی شهروندان به خدمات عمومی است. از اولین اقدامات جدی صورت گرفته در زمینه­ی تحقق دولت الکترونیک در ایران، می­توان به آئین­ نامه اجرایی تحقق دولت الکترونیک مصوب بیست و دوم تیرماه سال ۱۳۸۱ و همچنین، قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یازدهم شهریورماه سال ۱۳۸۳، اشاره نمود. ... مطالعه بیشتر

شفافیت و دولت الکترونیک

نویسندگان: محمدرضا صالحی وثیق، محمدباقر مکرمی پور مقدمه ویژگی منحصر به فرد هزاره سوم میلادی که از آن با عنوان عصر اطلاعات یاد می‌کنند، نوآوری و تغییر است.بسیاری از کشورهای جهان دریافته اند که عصر اطلاعات جولانگاه تاخت و تاز سازمان هایی است که قابلیت های فن آوری اطلاعات را به خدمت خود و اجتماع درآورده و با رویکردی اثر گذار در راستای باز آفرینی و نوسازی، دیوانسالاری و به طورکلی نظام اجتماعی اقدام می‌کند ( زاهدی۱۳۸۴،۲۶). شفافیت از مهم‌ترین و اساسی‌ترین راهکارها جهت مبارزه با فساد سیستماتیک یک حاکمیت و دولت است. عدم شفافیت در طول تاریخ همواره از ... مطالعه بیشتر