مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

پیامدهای تحریم انتخابات برای احزاب معترض

تحریم انتخابات به‌ویژه بعد از پایان جنگ به این‌سو، به ابزاری رایج برای احزاب مخالف در دموکراسی‌های نوپا تبدیل شده است. در دموکراسی‌های نوین اروپای شرقی، آمریکای لاتین و آفریقا، انتخابات بردوباختی رو به افزایش است، لذا تصمیم به تحریم آن نیز افزایش یافته است. درحالی‌که در سال ۱۹۸۹ فقط چهار درصد انتخابات‌ها در سراسر جهان تحریم شدند، این رقم در سال ۲۰۰۲ به ۱۵ درصد رسید. در سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ به‌طور متوسط هرسال ۱۰ انتخابات تحریم شد. هرچند این رقم از سال ۲۰۰۴ به این‌سو، به دلیل روشن شدن ناکامی چنین تلاش‌هایی کاهش‌یافته، اما تحریم به‌عنوان یکی از ... مطالعه بیشتر

نقش مناظرات ریاست‌جمهوری در ایجاد گفتمان مسئله‌محور

مؤسسۀ امور اقتصادی (IEA): پیش‌زمینه مؤسسه‌ی امور اقتصادی (IEA) اولین اتاق فکر مستقل در زمینه‌ی سیاست‌گذاری عمومی در غنا است. این موسسه در سال ۱۹۸۹، یعنی زمانی که این کشور هنوز تحت حاکمیت نظامی بود و دموکراسی چند حزبی خیال باطلی به نظر می‌آمد، در آکرا، پایتخت غنا تأسیس شد. مأموریت IEA ترویج حکمرانی خوب، دموکراسی و توسعه‌ی اقتصادی پایدار در غنا و آفریقای غربی است. IEA برنامه‌های خود را از طریق دو مرکز به انجام می‌رساند که یکی از آن‌ها مرکز حکمرانی و دیگری مرکز اقتصادی است. مسئولیت هر دوی این مراکز انجام تحقیقات با کیفیت و رایزنی برای ... مطالعه بیشتر

فقر و تعارض منافع در بخش مالی

تأمین مالی مهم‌ترین وظیفه و رسالت بانک‌ها در قبال اقتصاد است و تخصیص بهینه و عادلانه، غایت مطالبه‌ای است که هر اقتصادی از شبکه‌ی بانکی دارد. درصورتی‌که تخصیص بهینه‌ی منابع اعتباری اتفاق نیفتد، ثبات اقتصاد کلان آسیب می‌بیند و اقتصاد می‌تواند دچار رکود یا تورم شود. تورم، پدیده‌ی آشنای ایرانیان در نیم‌قرن اخیر را می‌توان یکی از عوامل مهم مؤثر بر تشدید نابرابری تلقی کرد؛ بنابراین اولین مکانیسم، تأثیرِ بخش مالی بر نابرابری تورمی است که با تخصیص غیر بهینه‌ی پول یا اعتبار توسط نظام بانکی اتفاق می‌افتد، اما گذشته از تورم عوامل دیگری نیز از جمله تعارض منافع در ... مطالعه بیشتر

جامعه‌ی مدنی و دولت

مفهوم جامعه‌ی مدنی، از میانه‌ی دهه‌ی ۱۳۷۰ به‌تناوب در فضای فکری و دانشگاهی ایران مطرح بوده و مباحثات سیاسی زیادی نیز حول آن شکل‌گرفته است. جامعه‌ی مدنی به این مفهوم به‌عنوان یک از ارکان نوسازی و توسعه‌ی سیاسی پنداشته و تقویت و گسترش آن، در نسبت نزدیک با دموکراسی، مدنظر نیروهای سیاسی رفورمیست بوده است. اما این تلقی از جامعه‌ی مدنی در ساخت سیاسی و زمینه‌ی ایرانی سبب شده که جامعه‌ی مدنی اغلب در تقابل با حکومت یا قهر تاریخی نسبت به آن سنجیده شود. نظریه‌های جامعه‌شناسانی نظیر توکویل و دورکیم نیز که جامعه‌ی مدنی را سازوکاری برای حفاظت از ... مطالعه بیشتر

گزارش ۲۰ | اتحادیه اروپا چگونه توانست نرخ بیکاری جوانان را طی هفت سال به شدت کاهش دهد و چرا این نرخ مجدداً در حال افزایش است؟

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به تازگی گزارشی دربارۀ ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی جوانان ۱۵-۲۵ ساله منتشر کرده است که نشان می‌دهد نرخ حداقل ۲۵ درصدی بیکاری جوانان در سال‌های اخیر این مسئله را به یکی از بزرگترین چالش‌های دولت و نگرانی‌های مردم تبدیل کرده است. در راستای مرور تجربیات بین‌المللی، این شماره به ارزیابی تجربه اخیر اتحادیه اروپا در کاهش نرخ بیکاری جوانان می‌پردازد و جزییات و چالش‌های اجرایی این برنامه کلان‌مقیاس را بررسی می‌کند. دولت‌ها بعضاً در راستای حل مشکل بیکاری جوانان، به خصوص در میانۀ بحران و پس از آن‌، به ... مطالعه بیشتر
بازتوزیع منافع جمعی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فاطمه مقدسی: تعارض منافع و اختلال در بازتوزیع منافع جمعی

موقعیت‌های متعدد تعارض منافع در نظام آموزش‌وپرورش یکی از مهم‌ترین تهدیداتی است که سیستم آموزش عمومی کشور را با مسئله مواجه می‌سازد و موجب افت کیفیت آموزش و افزایش نابرابری و فقر آموزشی می شود. پیرو صحبت‌های اخیر وزیر آموزش‌وپرورش پیرامون لزوم مدیریت و بستن گلوگاه‌های تعارض منافع در آموزش‌وپرورش، مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی سعی کرده است با برخی قانون‌گذاران، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه‌ی آموزش عمومی گفتگو کند و راهکارها و اقداماتی را که نهادها و جامعه مدنی جهت تقویت موضع وزیر آموزش‌وپرورش می‌توانند، در پیش گیرند، مورد بحث و بررسی قرار دهد. در این راستا، مصاحبه ... مطالعه بیشتر
گفتگوی اجتماعی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

گفتگوی اجتماعی؛ چیستی، سازوکارها و چالش‌ها

مفهوم گفتگوی اجتماعی اولین بار توسط سازمان بین‌المللی کار و در رابطه با روابط میان کارفرمایان و کارگران در دنیای کار مطرح شد. مراد این سازمان از مطرح کردن چنین بحثی، تأکید بر مشارکت افراد ذی‌نفع در مسائلی است که می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی کاری آن‌ها تأثیر بگذارد. در همین راستا سازمان بین‌المللی کار، توصیه‌نامه‌ها و مقاوله‌نامه‌های متعددی ازجمله دو مقاوله نامه مهم ۹۸ و ۱۵۴ و توصیه‌نامه‌های ۹۴، ۱۲۹ و ۱۳۰ را برای شفافیت این موضوع تدوین کرد. سازمان بین‌المللی کار به‌عنوان مبدع این مفهوم با ارائه تعریفی آن را «انواع مذاکرات، مشورت‌ها و اشتراک‌گذاری اطلاعات ... مطالعه بیشتر
برنامه‌های توسعه- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قشر مغفول در برنامه‌های توسعه

توسعه مفهومی مهم و پردامنه است که به‌ویژه از اواسط قرن بیستم توجه اندیشمندان و متفکران زیادی را به خود جلب کرد. این اهمیت ناشی از تفاوتی بود که بر اثر فرایند مدرن شدن موجب ایجاد تفاوت‌هایی قابل‌توجه در همه ابعاد در میان کشورهای مختلف جهان گردید تا حدی که تمایزات را برجسته نمود و موجب شد اندیشمندان توسعه به دنبال راهکارهایی برای کاهش این تمایزات باشند. نظریات توسعه در بیش از نیم‌قرن اخیر، فرازوفرودها و تحولات بسیاری را از سر گذرانده‌اند. از توجه صرف به توسعه اقتصادی گرفته تا پیگیری ابعاد انسانی‌تر توسعه و ایجاد توسعه پایدار، مفهوم توسعه ... مطالعه بیشتر
سیاست‌های توسعه

طراحی سیاست‌های توسعه خوب یک چیز است، و اجرای آن‌ها چیزی دیگر

  چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی سیاست‌های توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. برای موفقیت در سیاست‌های توسعه، ... مطالعه بیشتر
تضمین حداقل درآمد

گزارش ۱۹| «پرداخت همگانی یارانه نقدی» یا «تضمین حداقل درآمد»؟

  به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۳۳٪ مردم کشور زیر خط فقرند؛ این در حالیست که با «تضمین حداقل درآمد» برای امحای کامل فقر تنها به نه هزار میلیارد تومان در ماه نیاز داریم. مقام معظم رهبری، در آذر ماه امسال، در دیدار با رؤسای سه قوه و دیگر اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی، ضمن تأکید بر ضرورت حمایت از اقشار محروم، به رکود تورمی چند سال اخیر اشاره کرده و فرمودند کرونا دشواری‌های جدی معیشتی برای اقشاری ایجاد کرده است که تا پیش از آن نیز به شدت تحت فشار بوده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سخنانشان در راستای فقرزدایی ... مطالعه بیشتر
پاسخگویی - مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اهمیت مشروعیت سیاست‌ها و پاسخگویی درقبال شهروندان

چه بینش‌های عمده‌ای در دهه‌ی گذشته، در زمینه‌ی اقتصاد توسعه حاصل شده‌اند و این بینش‌ها چگونه باید بر عملکرد بانک‌جهانی تأثیر بگذارند؟ یک گزارش تحقیقی جدید، با عنوان «به سوی سیاست‌های موفقیت‌آمیز توسعه: بینش‌های به‌دست آمده از تحقیق در اقتصاد توسعه»، تهیه شده توسط بخش پژوهش بانک جهانی، ۱۳ مورد از مهم‌ترین بینش‌ها در زمینه‌ی اقتصاد توسعه را به دست می‌دهد.  بینش ششم این مقاله در مورد اهمیت پاسخگویی به شهروندان و مشروعیت فرایندهای تصمیم‌گیری سیاسی، در حوزه‌ی تعیین و نحوه‌ی اجرای سیاست‌ها است. تمامی این بینش‌های سیزده‌گانه را می‌توانید در این‌جا ببینید. نتایجِ توسعه محصول سیاست‌ها هستند. بانک‌جهانی، در ... مطالعه بیشتر
سند تحول قضایی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راهبرد مدیریت تعارض منافع در سند تحول قضایی

سند تحول قضایی بر مبنای هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه برگرفته از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام از سوی رئیس قوه قضاییه در دی ماه سال ۱۳۹۹ ابلاغ شد. در این سند ۳۰ راهبرد تحولی اجرای مأموریت‌های قوه قضاییه برشمرده شده است که یکی از این راهبردها مربوط به مدیریت تعارض منافع است. در فرایند نگارش سند تحول قضایی، هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه منبعث از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام، مبنای تدوین سند شد. مأموریت‌های یاد شده بدین شرح است: مأموریت ۱. «رسیدگی به تظلمات، تعدیات، شکایات، حل‌وفصل ... مطالعه بیشتر
دیوانسالاری و سیاست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دیوانسالاری و سیاست

مراد ثقفی در مقاله دیوانسالاری و سیاست معتقد است تلاش‌های ائتلافی در مقولاتی نظیر مبارزه با فساد تاکنون بی‌نتیجه مانده و همین امر سبب شده مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه تلاش خود را بر اصلاح نهادهای اجتماعی متمرکز کند؛ راه‌حلی صرفاً فنی و مهندسی و تهی از سیاست که قرار است تبعات سیاسی داشته باشد.  مطابق روایت ثقفی، راه‌حل‌های این مرکز برای توانمندسازی جامعه، شبکه‌سازی و تعامل با دولت است. این در حالی است که تجربه سازمان‌های مردم‌نهاد نشان می‌دهد، جمع شدن آن‌ها ذیل ساختار شبکه‌ای به ضعف آن‌ها می‌انجامد و تا زمانی که دولت مسئول اعطای مجوز و نظارت ... مطالعه بیشتر
کووید_19

بهره‌بردن از فن‌آوری در هنگامه‌ی همه‌گیری کرونا

هفته‌ی گذشته، دولت‌های فرانسه و آلمان اعلام کردند که کشورهای‌شان وارد مرحله‌ی دیگری از تعطیلی گسترده خواهند شد، چرا که موارد جدید ابتلا به کووید_۱۹، مجدداً با شیب تندی رو به افزایش‌اند. در حالی که اروپا با موج دوم کووید_۱۹ دست به گریبان است، انتظار می‌رود که به زودی سایر حکومت‌ها در سراسر جهان نیز اعلامیه‌های مشابهی را منتشر کنند. اگرچه مدت‌ها بود که متخصصان اپیدمولوژی انتظار موج دوم کووید_۱۹ را داشتند، اما این اعلامیه بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط را غافل‌گیر کرد. وزیر دارایی آلمان، اولاف شولتس، برای کمک به کاهش تأثیر موج دوم ابتلا، در مشاغلی که ... مطالعه بیشتر
وضعیت فقر انرژی

فقر و تعارض منافع در حوزه انرژی

«فقر انرژی» یکی از ابعاد بسیار مهم فقر در جامعه کنونی ما محسوب می‌شود. تعارض منافع و ناهماهنگی‌های بین سازمانی می‌تواند منجر به مشکلاتی در خصوص وضعیت فقر انرژی شود. در اقتصاد، فقر به صورت محرومیت از رفاه تعریف شده است. رفاه بر حسب مطلوبیت مشخص می‌شود و تابع مطلوبیت بر اساس مصرف کالاها و خدمات تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، تابع مطلوبیت، ترجیحات افراد را نسبت به سبدهای مختلف کالاها و خدمات مشخص می‌کند. با توجه به تعریف محرومیت، دو جنبه مطلق و نسبی در شناسایی افراد فقیر مطرح می‌شود و مرزی میان فقرا و سایر افراد جامعه ترسیم ... مطالعه بیشتر
طبقاتی شدن مدارس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

طیبه موسوی: تعارض منافع و طبقاتی شدن مدارس

موقعیت‌های تعارض منافع در دستگاه‌های اجرایی به سبب ایجاد ناکارآمدی و زمینه‌سازی فساد موردتوجه بسیاری از دستگاه‌های دولتی قرارگرفته است. اخیراً وزیر آموزش‌وپرورش بخشنامه مدیریت تعارض منافع در این وزارت را ابلاغ کرده است. ازجمله محورهای موردتاکید در این بخشنامه ممنوعیت تأسیس و اداره مدارس غیردولتی توسط مدیرانی است که در شورای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت مرکزی و نیز شورای نظارت بر مدارس و مراکز غیردولتی استان‌ها، شهرستان‌ها عضویت حقیقی یا حقوقی دارند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در این مصاحبه با طیبه موسوی دبیر و کارشناس آموزش‌وپرورش در مورد بسترهای قانونی تأسیس و اداره مدارس خصوصی و پیامدهای آموزش ... مطالعه بیشتر
کیفیت حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نقش شوراها در بهبود کیفیت حکمرانی

در دهه‌ی گذشته، اقتصاددانانی مانند دارون عجم‌ اوغلو، ابجییت بنرجی، ناتان نون و جیمز رابینسون، به‌صورت تجربی، اهمیت نهادهای «خوب» را در دستیابی به نتایج سیاسی و اقتصادی سودمند تأیید کرده‌اند. اگرچه این امر جهشی بزرگ در زمینه‌ی اقتصاد آکادمیک بوده است، بااین‌حال کاربست آن در سیاست قابل‌بحث است. به‌ویژه ازآنجایی‌که تکنیک‌های تجربی مورداستفاده عموماً مؤلفه‌های تفاوت‌های نهادی‌ای که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت تغییر می‌کنند را حذف می‌کنند (به روهینی پنده و کریستوفر اودری رجوع کنید) یافته‌های مربوطه، در این رابطه که چه انتظاری می‌توان از تلاش‌های حساب‌شده برای ایجاد نهادهای «خوب» داشت، چیز زیادی به‌طور بالقوه نمی‌گویند. تحقیقات تجربی ... مطالعه بیشتر
بدنه آموزش‌وپرورش

کامران رحیمی: مطالبه‌گری بدنه آموزش‌وپرورش، شرط ضروری مدیریت تعارض منافع

مدیریت تعارض منافع در دستگاه‌های دولتی که پیش‌ازاین موردتوجه برخی دستگاه‌های دولتی قرارگرفته بود، با ابلاغ بخشنامه قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی از سوی وزیر آموزش‌وپرورش دوباره موردتوجه کارشناسان و پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. ازآنجاکه ارتباط مستقیم عموم مردم با آموزش‌وپرورش از طریق مدارس است، در وهله نخست اشتغال هم‌زمان مدیران و کارکنان وزارت آموزش‌وپرورش در مدارس غیرانتفاعی و یا مراکز خصوصی کنکور و یا مالکیت این مرکز به ذهن متبادر می‌شود. در این مصاحبه برای روشن‌تر شدن مصادیق تعارض منافع در این وزارت خانه و مدیران و کارمندان مشمول این بخشنامه با کامران رحیمی ... مطالعه بیشتر
تشکل‌زدایی در عصر پهلوی

تشکل‌زدایی در عصر پهلوی

تقویت و نیرومندسازی جامعه‌ی مدنی‌ ترجیع‌بند گفتار بسیاری از مصلحان اجتماعی و سیاسی در دهه‌های گذشته بوده است. مباحث نظری زیادی حول ضرورت جامعه‌ی مدنی تولید و ارائه شده است؛ اما بخشی از این مباحث جنبه‌ی اقتباس از مباحثات نظری کشورهای توسعه‌یافته را داشته و بخشی نیز در مدار کلیات نظری باقی مانده است. برای تکوین جامعه‌ی مدنی نیازمند توجه به ظرفیت‌ها و امکانات موجود در جامعه‌ی ایران هستیم. اصناف و نظام استاد ـ شاگردی پیشینه‌ای دراز در تاریخ ایران داشته است. در دوران جدید نیز بخشی از توفیق مشروطیت به سبب مشارکت همه‌جانبه‌ی اصناف، انجمن‌های محلی ـ اجتماعی و ... مطالعه بیشتر
اصلاح بخش دولتی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

روش‌های بدیل برای مدیریت مالی عمومی و اصلاح بخش دولتی

اصلاح بخش دولتی روندی ثابت برای رفع چالش‌های نوظهور ناشی از افزایش پیچیدگی اقتصادی و گسترش انتظارات شهروندان است. اما دشواری اصلاح سازمان‌های بخش دولتی (ساختارها، سیاست‌ها، فرایندها و سرمشق‌های آن‌ها)، هم در کشورهای فقیر و هم در کشورهای غنی، شهره‌ی خاص و عام است. چالش‌های مهم، عموماً ناشی از بزرگی مقیاس و پیچیدگی وظایف اصلاحی محوله هستند. این امر میزانی از تعهد، هماهنگی و همکاری را می‌طلبد که ممکن است برای افراد درگیر، حتی در مساعدترین شرایط نیز بی‌سابقه باشد. این‌گونه چالش‌ها می‌توانند در کشورهای کم‌درآمد به‌طور ویژه‌ای دشوار باشند. فشارهای متضاد از جانب حوزه‌های داخلی و سازمان‌های بین‌المللی ... مطالعه بیشتر