مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

حادثۀ ریزش ساختمان متروپل و تعارض منافع سازمانی

در دو هفتۀ اخیر و در پی فاجعه ریزش ساختمان متروپل در آبادان، موضوع تعارض منافع دستگاه‌های مسئول در امر ساخت‌وساز به ویژه شهرداری به مبحث داغی در فضای عمومی بدل شده است. هم تعداد زیادی از نمایندگان مجلس، نمایندگان اصناف و تشکل‌های حرفه‌ای و نمایندگان شوراهای شهر در این زمینه اظهارنظر کرده‌اند و هم در فضای مجازی به ویژه توئیتر، کاربران به طور مکرر بر دخیل بودن تعارض منافع در این حادثه تاکید دارند. عمدۀ اظهارنظرها نیز حول تاکید بر نقش تعارض منافع شهرداری آبادان در این زمینه است؛ موضوعی که به ویژه پس از مصاحبۀ دو هفته پیش ... مطالعه بیشتر

تحول فقر جهانی ۲۰۳۰-۱۹۹۰

فقر جهانی در ۳۰ سال گذشته، به دلیل رشد جبرانی وسیعی که در کشورهای در حال توسعه (به ویژه در آسیا) شاهد آن بوده‌ایم، کاهش چشمگیری داشته است. تا سال ۲۰۱۵ حدود ۷۲۹ میلیون نفر، یعنی ۱۰ درصد از جمعیت جهان، زیر خط فقر (درآمد ۱٫۹۰ دلار در روز) زندگی می‌کردند که این بسیار فراتر از «هدف توسعۀ هزاره» برای به نصف رساندن میزان فقر بود. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳، در دوران اوج کاهش فقر جهانی، ۱۳۰ میلیون نفر از جمعیت فقیر جهان کاهش یافت. این اتفاق موفقیت‌آمیز متاثر از اقدامات چین و هند بود. در دسامبر ۲۰۲۰، چین ... مطالعه بیشتر

پیشبرد مسئله محور امور

یکی از انتقاداتی که در شبکه‌هایی مانند «پیشبرد متفاوت توسعه» و «تفکر و کار سیاسی در امور توسعه‌ای»، به بحث کلان حکمرانی وارد می‌شود، این است که تقریباً تمام کارها پا در هوا پیش می‌روند. فرد ناامیدانه می‌پرسد: «کدام کار را به شکل متفاوتی انجام دهم؟». اکنون برخی از پاسخ‌های واقعاً مفید (از جمله «انطباق تکرار شوندۀ مسئله ‌محور») در حال ارائه هستند، و من تعدادی از آن‌ها را مرور می‌کنم. اولین مورد مقاله‌ای از مت اندروز، لنت پریچت و مایکل وولکاک با عنوان «انجام مسئله محور امور» است. این مقاله، رهیافت PDIA یا «انطباق تکرار شوندۀ مسئله‌محور» را به ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و هفتم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و هفتمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: علی حدادی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس تاکید کرد: دخالت نمایندگان مجلس در انتصاب مدیران اجرایی آسیب‌های فراوانی به‌دنبال دارد که مهمترین آن تعارض منافع است. مجتبی یوسفی، عضو مجمع نمایندگان خوزستان اظهار داشت: حوادثی نظیر حادثه ساختمان متروپل در آبادان نتیجه اتخاذ تصمیمات غلط و همچنین تعارض منافع در اتخاذ تصمیمات است. محمد رئیس زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ضمن رد وجود تعارض منافع در این سازمان گفت: قبل از طرح ... مطالعه بیشتر

ریزش متروپل، بزنگاه تعارض منافع نهادهای عمومی و دولتی

متروپل در کانون توجه توئیتری‌ها در هفتۀ گذشته، بیشترین توئیت‌های کاربران فضای مجازی که به مسئلۀ تعارض منافع پرداخته، حادثۀ ریزش ساختمان متروپل آبادان را در کانون توجه خود قرار داده‌اند. محور واحدی در تمام این توئیت‌ها مشهود است، آن هم در وهلۀ اول، تعارض منافع شهرداری در مشارکت در ساخت این پروزه است که از سوی رئیس کمیسیون عمران مجلس به طور رسمی مورد تصریح قرار گرفت. در همین رابطه یکی از کاربران فضای مجازی چنین توئیت کرد: «تلخ‌ترین خبری که امروز شنیدم این بود که شهرداری آبادان در متروپل شریک بوده است. فلذا تعارض منافع گردنه فساد در ... مطالعه بیشتر

حمایت اجتماعی در خلال بحران‌ها

تا سال ۲۰۳۰، نزدیک نیمی از فقر شدید جهان در کشورهای دچار بی‌ثباتی، درگیری و خشونت متمرکز خواهد شد. در میان ۲۰ کشور فقیرتر در زمینه شاخص سرمایه انسانی (HCI)، ۱۴ کشور تحت تأثیر بی‌ثباتی، درگیری و خشونت قرار دارند و بیش از نیمی از فقیرترین این کشورها، از دسترسی به خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش و همچنین زیرساختهایی مانند انرژی، آب و سیستم فاضلاب محروم هستند. برنامه‌های حمایت اجتماعی اغلب اولین خط دفاعی برای محافظت از نیازمندان و افراد آسیب‌پذیر در وضعیت‌های دچار بی‌ثباتی یا درگیری هستند. این برنامه‌ها (مانند یارانه نقدی و برنامه‌های یارانه در برابر کار)، ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و ششم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و ششمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس گفت: ساختمان متروپل به صورت مشارکتی بین بخش خصوصی و شهرداری آبادان در حال ساخت بوده است و در وهله اول تعارض منافع مشهود است. شهرداری خود در ساخت این پروژه شریک بوده اما از طرف دیگر وظیفه نظارتی را نیز بر عهده داشته است. در دومین روز رویداد خصوصی سازی در اقصاد ایران، کاتارزینا سرزک، استاداقتصاد دانشگاه پوزنون لهستان با تشریح تعارض منافع در شرکت های دولتی، ... مطالعه بیشتر

سازمان‌های خیریه چگونه تعارض منافع را مدیریت کنند؟

حکمرانی نهادهای خیریه و حمایت مردمی، بخش جدایی‌ناپذیری از سیاستگذاری رفاهی کشور است. در این بین توجه به مسائل و چالش‌های درونی که مدیریت آن‌ها می‌تواند موجب بهبود اعتماد عمومی به نهادهای حمایتی و کارآمدسازی این نهادها شود، اهمیت می‌یابد. تعارض منافع یکی از این مسائل است که در روند فعالیت تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی و همچنین افرادی که در بخش‌های دولتی، خصوصی و داوطلبانه فعالیت دارند، ممکن است پدیدار شود. عدم مدیریت تعارض منافع می‌تواند موجب ایجاد اختلال در فعالیت حرفه‌ای و تحقق خیر عمومی شود و در برخی شرایط به فساد و سوءاستفاده‌ی خواسته و ناخواسته منجر ... مطالعه بیشتر

بحران جهانی غذایی جدید در راه است

در عرض چند هفته، تعداد کشورهای محدودکننده صادرات مواد غذایی ۲۵ درصد افزایش یافت و به این ترتیب تعداد کل این کشورها به عدد ۳۵ رسید. تا پایان ماه مارس، ۵۳ اقدام سیاستی جدید در حوزه تجارت مواد غذایی اجرایی شده بودند (براساس آخرین داده‌ها، ۳۱ مورد از این سیاست‌ها صادرات را محدود می‌کردند و ۹ مورد آن‌ها از صادرات گندم جلوگیری می‌کردند). تاریخ نشان می‌دهد که اعمال چنین محدودیت‌هایی به فجیع‌ترین شکلی زیانبار هستند. به‌طور ویژه در یک دهه گذشته، چنین سیاست‌هایی موجب تشدید بحران جهانی غذا و افزایش ۳۰ درصدی قیمت گندم شدند. بحران‌های غذایی برای همگان بد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و پنجم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و پنجمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: مسئله تعارض منافع احتمالی در تامین سموم کشاورزی در کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با حضور رئیس سازمان حفظ نباتات مورد بررسی قرار گرفت. حجت الله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار داشت: سهامداری قطعه‌سازان در خودروسازی تعارض منافع ایجاد می‌کند و این یکی از مشکلات ریشه‌ای صنعت خودرو است. مهرداد بذرپاش، رئیس دیوان محاسبات کشور بر لزوم جدایی دبیرخانه هیأت امنا صندوق توسعه ملی از سازمان برنامه و ... مطالعه بیشتر

اصلاح قیمتی و تعارض منافع

هفتۀ گذشته مهم‌ترین تصمیمی که در حوزۀ حکمرانی فضای کشور را تحت تاثیر قرار داد، اجرای برنامۀ حذف ارز ترجیحی (یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی) و آزادسازی قیمت‌های بخشی از کالاهای اساسی کشور بود که دولت از آن با عنوان «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» یاد می‌کند. این تصمیم تاکنون واکنش‌های زیادی هم در سطح عمومی برانگیخته و هم موجب سوال و مباحثه در محافل نخبگانی شده است. از یک منظر کلان، تعارض منافع مشتمل بر تضاد منافع گروه‌ها و اقشار چندگانه اجتماع است. برای مثال، درگیر شدن پزشکان، سهامداران بیمارستان‌ها و مراکز درمانی خصوصی، شرکت‌های حوزه تجهیزات پزشکی و ... مطالعه بیشتر

مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش: بطئی اما پیوسته

توجه به مسئلۀ تعارض منافع در حوزۀ آموزش و پرورش از سال‌های قبل مطرح بوده است. در دوران وزارت بطحایی اقدامات اولیه‌ای در این راستا صورت گرفت. اما اقدام محوری و پیشگام در این وزارتخانه در خرداد ۱۳۹۹ و با ابلاغ یک بخشنامۀ مختصر اما نسبتاً جامع در تعیین مصادیق در بخش‌های مختلف این وزارتخانه صورت گرفت. بخشنامه‌ای که به سبب فقدان بستر حقوقی مشخص برای مدیریت تعارض منافع در ایران، بر «اجرای قانون منع مداخلۀ کارکنان دولت در معاملات» به عنوان مبنای حقوقی تاکید کرده و در هفته‌های اول نیز با این عنوان معرفی شد. بندهای این بخشنامه به ... مطالعه بیشتر

شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد: ظرفیت‌سازی در جهانی دگرگون‌شونده

هدف تحقیق شبکه‌ها در پانزده‌سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته‌اند، که این رشد شگرف به‌واسطۀ افزایش دسترسی به تکنولوژی، حتی در دورافتاده‌ترین نقاط جهان، تسهیل شده است. این فرض وجود دارد که شبکه‌ها سهم مهمی در قدرت‌بخشی اعضای خود داشته‌اند، بااین‌حال داده‌های کمی برای پشتیبانی از این ادعا وجود دارد. هدف از این مطالعه فراهم‌نمودن اطلاعات، طرح پرسش‌ها و آغاز گفت‌وگویی میان سازمان‌ِ هم‌کاری‌های داوطلبانه و اجتماعِ بانیِ توسعه، دربارۀ شبکه،‌ در بستر توسعه است. احتیاج مبرمی به آگاهی‌یافتن دربارۀ شبکه‌ها، آزمودن فرضیه‌ها و دست‌یابی به فهمی از مشارکت بالقوۀ شبکه‌ها، وجود دارد. باید اصطلاحات خود را تعریف و دیدگاه خود ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و چهارم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و چهارمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: بخشنامه مدیریت تعارض منافع و جلوگیری از تبانی در ارجاع کار به دستگاه‌های اجرایی، مهندسان مشاور، واحدهای خدمات مدیریت طرح و پیمانکاران توسط سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شد. انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری با اشاره به آزاد‌سازی قیمت‌ها توئیت کرد: اگر دولت بخاطر جوسازی‌ها و محاسبه موقعیت آینده خود، یارانه مردم را به جیب خودشان برنگرداند؛ از رویکرد ‎مادرانه‌ای که حیثیت خود را برای حفظ خانواده سپر می‌سازد فاصله گرفته و ... مطالعه بیشتر

مناظره بر سر تعارض منافع در آموزش و پرورش

مجله خبری-تحلیلی رویداد رادیو گفتگو با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی نخستین برنامه از سلسله برنامه‌های تعارض منافع در نظام حکمرانی را اجرا کرد. آموزش و پرورش یکی از فراگیرترین حوزه‌های اجتماعی در زندگی خانواده‌های ایرانی است. بروز تعارض منافع در این حوزه که سبب می‌شود کارکنان و مدیران آموزش و پرورش به جای طراحی برنامه‌ها و قاعده‌گذاری در راستای تامین منافع مردم و خانواده‌ها، به دنبال کسب منفعت شخصی باشند، به طور مستقیم کیفیت آموزش را در جامعه تحت تاثیر قرار می‌دهد. اهم موقعیت‌های بروز تعارض منافع در آموزش و پرورش را می‌توان به این ترتیب ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و سوم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و سومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: این هفته کمیسیون اجتماعی مجلس بررسی شور دوم طرح مدیریت تعارض منافع و لایحه نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارائه خدمات عمومی را در دستور کار خواهد داشت. دفتر مطالعات مدیریت مرکز پژوهش‌های مجلس موضوع نهمین جلسه از سلسله جلسات ارائه خود را «بررسی فرایند قانونگذاری مدیریت تعارض منافع در مجلس» (۲۱ اردیبهشت) قرار داده است. سید حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با اشاره به انتخاب شعار «تعارض منافع، ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نود و دوم

دریافت نسخه الکترونیکی نود و دومین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: آیین انعقاد و مبادله تفاهم نامه همکاری وزارت ِآموزش و پرورش با جهاددانشگاهی (مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش) با حضور یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش و حمیدرضا طیبی رئیس جهاددانشگاهی برگزار شد. یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه کارهای علمی و پژوهشی باید در موضوع مدیریت تعارض منافع صورت گیرد، گفت: وقتی منافذ تعارض منافع بسته شود، حکمرانی شایسته و دولت قوی تشکیل می‌شود. حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی ... مطالعه بیشتر

اعلام وصول لایحه مدیریت تعارض منافع، گامی به پیش

اخیراً اتفاق امیدوارکننده و مثبتی در حوزه قانونگذاری برای مدیریت تعارض منافع رخ داد که درس‌های زیادی برای نظام حکمرانی ایران دارد که اجمالاً می‌توان آن را ارجحیت کارشناسی بر شتابزدگی و سیاست‌زدگی نامید. برای تشریح این اتفاق مثبت ناگزیر از بیان مقدمه‌ای در مورد روند قانونگذاری برای مدیریت تعارض منافع در ایران هستیم. چنانکه می‌دانیم تعارض منافع به عنوان یکی از علل اصلی بروز ناکارآمدی در سیستم اداری و فساد و اتلاف بودجه، از میانۀ دهۀ ۱۳۹۰ مورد توجه طیف وسیعی از سیاستمداران ایران قرار گرفت. از همین زمان کوشش‌هایی برای مطالعات تطبیقی در این زمینه و همچنین ایجاد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نودویکم

دریافت نسخه الکترونیکی نودویکمین خبرنامه مدیریت تعارض منافع گزیدۀ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: ولی اسماعیلی، رییس کمیسیون اجتماعی مجلس در توئیتی نوشت:با توجه به فرمایش رهبر معظم انقلاب درخصوص «مدیریت تعارض منافع» و از طرفی تصویب «قانون مدیریت تعارض منافع» در کمیسیون اجتماعی و صحن علنی، در اولین جلسه کمیسیون با جدیت ماده واحده و تبصره‌های این قانون را پیگیری خواهیم کرد. حجت عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای اخیر طی نامه‌ای به رئیس جمهور با اعتراض به زمزمه‌های افزایش تعرفه‌های تشخیصی و درمانی پیشنهاد کرد که ... مطالعه بیشتر

مدیریت تعارض منافع به عنوان رکن توسعه

تعارض منافع ممکن است در دو سطح فردی و سازمانی رخ دهد. تعارض در سطح فردی ناظر بر موقعیت‌ها و دوراهی‌های انتخاب کارکنان اداری و مدیران سیاسی است. چنانچه منافع شخصی (اعم از مادی یا نمادین) منجر به تحت تأثیر قرار گرفتن ایفای وظیفه حرفه‌ای و تعهد به منافع عمومی شود، با تعارض منافع در سطح فردی مواجه هستیم. انتخاب منفعت شخصی در این موقعیت نمودی از فساد و تخلف اداری است. پیامدهای تعارض منافع فردی در خلق فساد، منجر به تضعیف اعتماد مردم به سلامت دستگاه‌های اداری و کارکنان آن‌ها، بروز تبعیض‌های ناروا و همچنین ایجاد فقر و بی‌عدالتی ... مطالعه بیشتر