۱۳۹۷

برنامه و بودجه

بودجۀ بی‌قانونی

برای شروع گفتگو، خوب است بدانیم در تهیه سند بودجه به عنوان یکی از اسناد منعکس کننده رابطه دولت وملت، به چه میزان به اسناد بالادستی و قوانین موضوع های که به این رابطه می پردازند توجه می شود؟ آیا اصول چنین رابط های در اسناد و سیاست های کلی، به درستی تدوین شده است؟ این رابطه از چه منطقی پیروی می کند؟ توکلی: بنابر فرض، بودجه یک مقطع یک ساله از یک برنامه پنج ساله است. برنامه های دولت باید در لباس ارقام، در بودجه نمایان شود. وقتی دولتی، پنج یا ده درصد از بودجه سالانه خودش را به ... مطالعه بیشتر

خبرنامه شماره ۱ مقابله با فساد و فقر

شفافیت به بیان ساده به منزله‌ی آن است که به گونه‌ای عمل کنیم که دیگران بتوانند به آسانی فعالیت‌ها و اعمالی را که انجام می‌شود، مشاهده کنند. این امر مستلزم گشایش و دسترس‌پذیری، ارتباطات و پاسخگویی است. فرض مفروض شفافیت این است که اعمال یک سازمان چنان موشکافانه و دقیق باشد که در مقابل مداقه و تحقیق عمومی تاب آورده و توجیه‌پذیر باشد. شفافیت رابطه‌ی وثیقی با فساد و ناکارآمدی دارد. به میزانی که شفافیت در یک سیستم کمتر باشد، آن سیستم درگیر فساد و ناکارآمدی بیشتری خواهد بود. شفافیت همچنین با مسئله‌ی مشروعیت یک سیستم ارتباط مستحکمی دارد. هرچه ... مطالعه بیشتر

حساب‌کشی از شرکت‌های چندلایه

شما از نمایندگانی بودید که در بحث تصویب بودجه، بسیار فعال عمل کردید و پیشنهادهای جالبی نیز برای شفافیت بودجه ارائه دادید. دلیل این تلاش ویژه، چه بود؟ با توجه به سؤال شما از پرداختن به نکات مهمی که درباره کلیت بودجه مطرح است، صرف نظر می‌کنم و صرفا در چارچوب سؤالات، بر پیشنهادهای پیگیری‌شده متمرکز می‌شوم. شفافیت در بودجه به دلایل مختلف از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. یکی از این دلایل، آن است که ما در دوره محدودیت شدید منابع و کثرت و تنوع مصارف و احتیاجات قرار داریم؛ این منابع محدود، کفاف هزینه‌های قطعی ضروری و نیازهای جاری ... مطالعه بیشتر
عدم موازنه قدرت

محمدجواد روح : مسئله اصلی در بحث شفافیت عدم موازنه قدرت است

محمدجواد روح سردبیر هفته‌نامه صدا در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: مسئله کلانی که درباره شفافیت و مبارزه با فساد مطرح است عدم موازنه قدرت در نهادهای داخلی قدرت و نیز بین جامعه و حاکمیت است. مثلا پرونده املاک نجومی و بی‌نتیجه ماندن آن نشان می‌دهد که شوک‌های پی‌درپی رسانه‌ها در حوزه مفاسد و عدم‌شفافیت و شکل گرفتن پرونده‌هایی در قوه قضاییه بیشتر از آنکه نتیجه مثبت داشته باشد به قبح‌شکنی مسئله و واکنش معکوس جامعه منجر شده است. سه روند ... مطالعه بیشتر
تبصره های بودجه

احمد توکلی: برخی تبصره های بودجه خلاف روح دموکراسی است

دکتر احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رییس هیئت مدیره موسسه دیدبان شفافیت و عدالت در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: در خصوص تخصیص اعتبار برای حوزه‌های انتخابیه نمایندگان مجلس در بودجه ما در زمان نمایندگی مخالفت‌های بسیار کردیم و با تلاش فراوان توانستیم جلوی تصویب تبصره را بگیریم. این تبصره خلط مسئولیت می‌کند و آغاز یک انحراف بزرگ است و حتی مخالف با اصل ۶۰ قانون اساسی است و ضد دموکراسی محسوب می‌شود. مطالب مرتبط: محمدحسین خانی: لزوم ... مطالعه بیشتر
طراحی سامانه پایش شفافیت بودجه

محمدحسین خانی: لزوم طراحی سامانه پایش شفافیت بودجه

محمدحسین خانی نماینده اندیشکده شفافیت برای ایران در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: نزدیک به صد کشور در جهان تجربه نمایش داده‌های چرخه کامل از شروع کار دولت برای تدوین لایحه بودجه تا هزینه آن در قالب یک تارنمای ساده را دارند که نتایج بسیار خوبی از آن گرفته‌اند. این اتفاق باید در ایران بیفتد و لازمه آن همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در این زمینه است. بعد از این رصد و پایش است که می‌توانیم بگوییم ریشه اشتباه کجاست. مطالب مرتبط: ... مطالعه بیشتر
دولت الکترونیک و شفافیت

مرتضایی: دولت الکترونیک نقش کلیدی در شفاف‌سازی دارد

مرتضایی، نماینده مرکز غیردولتی توسعه فراگیر سلامت اداری و مبارزه با فساد در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: مباحث ساختار داده‌ها، فرایندها، عملکرد، مسئولیت‌ها، شاخص‌ها و پایش از جمله الزامات شفافیت بودجه است که باید در کشور به آن‌ها بپردازیم. از طرف دیگر ساده‌سازی و سواد بودجه‌ای در سطح شهروندان، سازمان‌ها و غیره مهم‌ترین نقش را در بحث شفافیت بودجه دارد. علاوه بر این دولت الکترونیک نیز مسئله‌ای است که باید به آن توجه شود چرا که از ارکان مهم شفافیت ... مطالعه بیشتر
نقشه راه شفاف‌سازی بودجه

میثم پیله‌فروش: بدون نقشه راه، شفاف‌سازی موردی راه به جایی نمی‌برد

میثم پیله‌فروش عضو هیئت مدیره موسسه دیده‌بان شفافیت و عدالت در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: اگر نقشه راه برای شفاف‌سازی بودجه نباشد ممکن است آشفتگی را بیشتر شود و کارآمدی مصوبات به خطر بیفتد. خطوط اصلی این نقشه راه وجود دارد مثلا نشان دادن کسری بودجه غیرنفتی، خیلی از نمایندگان مجلس از وجود کسری بودجه غیرنفتی اطلاع ندارند. یا تغییر قانون انتخابات مجلس به سمت بلندمدت کردن افق تصمیم‌گیری، بودجه یکپارچه و غیره. نقش سازمان‌های غیردولتی در این خصوص ایجاد ... مطالعه بیشتر
کمیسیون ضدفساد

علیرضا دیهیم: استفاده سازمان‌های غیردولتی از تجارب بین‌المللی

علیرضا دیهیم، رییس هیئت مدیره جمعیت مردمی پیشگیری و مقابله با فساد در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: یکی از تعهدات کشور در کمیسیون ضدفساد مربوط به بودجه است. سرفصل‌های تعهدات این کنواسیون در بخش بودجه عبارت از اطلاع‌رسانی تمام سرفصل‌های بودجه‌ای به عموم مردم، اطلاع رسانی شرایط گزیش شرکت‌ها و نهادهای انتخاب شده، پذیرش و بررسی شفاف شکایات در زمینه بودجه، تهیه برنامه ریسک و در نهایت ارزیابی برنامه‌های گذشته است. تاکنون ۸۶ کشور دیدگاه‌های خود را در این زمینه ... مطالعه بیشتر
حاکمیت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مجتبی امیری: جامعه مدنی باید حاکمیت را ملزم به نوعی خانه‌تکانی کند

مجتبی امیری، رئیس هسته پژوهشی سلامت اداری و مبارزه با فساد دانشگاه تهران در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: متاسفانه تفکر برنامه‌ای در کشور حاکم نیست یعنی مشخص نمی‌شود چه کاری باید انجام شود و در نهایت چه کاری انجام شد. پس مطالبه برنامه‌ای که باید انجام بشود و مشخص کردن دقیق دریافت کنندگان بودجه و الزامات اجرایی شدن برنامه باید از طرف سازمان‌های مردم‌نهاد پیگیری شود. تبدیل شفافیت به مطالبه‌گری عمومی ضرورت دارد. بر این اساس جامعه مدنی باید حاکمیت را ... مطالعه بیشتر
عدم شفافیت

ماهرالنقش: حل نظامند عدم شفافیت، نیازمند ارتباط بودجه با اهداف کلان نظام است

ماهرالنقش از اعضای موسسه دیده‌بان شفافیت و عدالت در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: باید از نگاه سیستمی به مسئله بودجه استفاده کرد. بودجه باید در ارتباط با چشم‌انداز، سیاست‌های کلی، برنامه‌های پنج‌ساله و غیره باشد. حل نظامند مسئله عدم شفافیت نیازمند ارتباط بودجه با اهداف کلان نظام است. بنابراین در اولین گام چشم‌انداز برنامه‌های کلان باید واقع‌بینانه شود، در گام دوم این چشم‌اندازها باید شاخص‌مدار شود، گام سوم آن است که برنامه‌های پنج‌ساله بر اساس شاخص‌ها و چشم‌انداز تدوین شود. ... مطالعه بیشتر
شفافیت و مبارزه با فساد- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

احمد میدری: ضرورت همکاری مشترک بین فعالین حوزه شفافیت و مبارزه با فساد

احمد میدری معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: هرکدام از سازمان‌های مردم نهاد و فعالین این حوزه در جای خود اقدامات مهم و مثبتی را انجام می‌دهند اما اگر بتوان یک هماهنگی بین این نیروها ایجاد کرد بطور قطع تاثیرگذاری آن بسیار بیشتر خواهد شد. افرادی در رسانه‌ها هستند، در دانشگاه‌ها، در سازمان‌های مردم‌نهاد و در دولت که به دنبال شفافیت و پاسخگویی بیشتر و کاهش فساد درکشور هستند. به نظر من ... مطالعه بیشتر
شفافیت بودجه

محمدهادی سبحانیان: دولت نمی‌داند چقدر حقوق و دستمزد می‌دهد

محمدهادی سبحانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: در بستر موجود ما به دنبال فرایندهای اصلاحی هستیم که از قضا خیلی مطالبه‌گری هم ندارد. مثلا کمتر پیش می‌آید نماینده‌ای به دنبال طرح شفافیتی در بودجه باشد و برای آن امضا جمع کند و به صحن بیاورد. غالب پیشنهادهایی که ما ارئه کردیم و به تصویب رسید بار مالی ندارد، بلکه یک چیزی است که دولت و حکومت باید انجام بدهد، ولی انجام نمی‌دهد و ما آن ... مطالعه بیشتر
فرایند بودجه نویسی

محمود صادقی: فرآیند بودجه نویسی غیرشفاف است

دکتر محمود صادقی، رئیس فراکسیون شفاف‌سازی مجلس، در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: در رابطه با شفافیت بودجه باید اشاره کرد که مهم‌تر از احکام مندرج از بودجه، فرایند بودجه نویسی از تهیه در دولت تا اجرای آن است. این فرایند بسیار مبهم و غیرشفاف است. درحالی که مذاکرات صحن مجلس معمولا درباره بندهای بودجه است، اما اصل بودجه و اعداد و ارقام آن در جداول پیوستی است که مورد غفلت قرار می‌گیرد. در کمیسیون تلفیق نیز تصویب پیشنهادات به صورت ... مطالعه بیشتر
سرمایه‌های کشور

محمدرضا نجفی: سرمایه‌های کشور در اختیار شرکت‌های نظارت‌ناپذیر است

محمدرضا نجفی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: بسیاری از منابع و سرمایه‌های ملی در اختیار شرکت‌هایی است که بطور ماهوی دارایی‌های انها متعلق به مردم و دولت است اما در شرکت‌های دولتی وارد نمی‌شوند. کدام شرکت‌ها؟ شرکت‌های نسل دوم؛ یعنی شرکت هایی که سهام آن‌ها متعلق به شرکت‌های دولتی نیست، یعنی شرکت‌های دولتی رفته‌اند شرکت هایی ایجاد کردند. در یک ساختار چند لایه شرکت‌های مهمی ایجاد شده و بخش مهمی از سرمایه‌های کشور ... مطالعه بیشتر
رصد برخط عملکرد بودجه

بهاره آورین: شفافیت بودجه یعنی رصد برخط عملکرد بودجه

دکتر بهاره آروین، رئیس کمیته شفافیت شورای شهر تهران، در نشست مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه با موضوع «شفافیت بودجه» ـ به میزبانی موسسه دیده بان شفافیت و عدالت ـ (۲۰ اسفند ۱۳۹۷) گفت: مهم‌تر از انتشار بودجه، انتشار عملکرد برخط بودجه است. شفافیت بودجه زمانی تضمین می‌شود که بتوان همیشه آن را مورد رصد قرار داد و این امر محقق نمی‌شود، مگر آنکه عملکرد بودجه به صورت برخط در اختیار سیاست‌گذاران و سازمان‌های غیردولتی قرار گیرد. ردیف‌های بودجه در شهرداری بیش از آنکه شفاف‌کننده باشد، پنهان کننده است، با توجه به اینکه ایجاد و حذف ردیف‌ها بسیار سخت و ... مطالعه بیشتر
شفافیت و جلوگیری از فساد

شفافیت ارزی بدون پاسخ‌گویی

اجرای کامل قانون انتشار و آزادی دسترسی به اطلاعات مصوب ۳۱/۵/۱۳۸۸ که آیین‌نامه اجرائی آن در ۲۱/۸/۱۳۹۳ به تصویب هیئت وزیران رسید، مدتی است در بستر یک سامانه آغاز به کار کرده است. بر اساس این قانون، هر فردی می‌تواند از مؤسسات عمومی و دولتی به صورت برخط و بدون مراجعه حضوری اطلاعات مورد نیاز خود را درخواست و هر فرد ایرانی می‌تواند درخواست خود را در هفت روز هفته و ۲۴ساعته به هر نهاد دولتی و حکومتی ارسال کند و آن نهاد موظف است به صورت برخط اطلاعات را برای متقاضی بفرستد. اجرای این قانون ضامن شفافیت بخش مهمی ... مطالعه بیشتر

گرجستان چگونه با فساد مبارزه کرد؟

مجری برنامه ابتدا از لزوم استفاده از تجارب جهانی در مقابله و مبارزه با فساد گفت و برهمین‌اساس توضیح داد که مرکز بررسی‌های استراتژیک در یک سال گذشته بررسی تجربه دو کشور را در دستور کار قرار داده است: گرجستان و هند در دوره مودی. به‌این‌ترتیب نوبت به کالجی رسید تا به‌عنوان محقق حوزه قفقاز که فرصت یافته بود ‌ از نزدیک نیز این کشور را مورد مطالعه قرار دهد، یافته‌های خود را ارائه دهد. گرجستان در سال‌های اخیر توانسته توجه بسیاری از دانشجویان اقتصاد، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل را به خود جلب کند و آرام‌آرام خود را به‌عنوان ... مطالعه بیشتر

دولت مدرن چیست؟

کریستوفر پیرســون در کتاب دولت مدرن، ۹ ویژگی برای دولت مدرن برمیشمرد. کنترل انحصاری خشونت مفهوم اول، یعنی کنترل انحصاری زور یا کنترل خشونت در دولتهای مدرن، مفهومی اســت که ماکس وبر بر روی آن تاکید زیادی داشته و میگوید در دولت مدرن، تنها دولت است که میتواند اعمال زور کند و قدرت عریان داشــته باشــد. به عنوان مثال، دولت میتواند مجرمین را تعقیب کند، دولت میتواند کسی را مجازات کند، دولت میتواند نظام پلیسی داشته باشد و نظم را برقرار کند. انحصار این کنترل در اختیار دولت است و هیچ نیروی دیگری در جامعه حق ندارد چنین قدرتی داشته ... مطالعه بیشتر