راضیه شیخ رضایی

راضیه شیخ رضایینمایش همه نوشته ها

کارشناس ارشد جامعه شناسی کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

هزینه‌های مالی در نظام انتخاباتی

راهکار نظارت بر هزینه‌های کاندیداهای انتخابات

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با اینکه در مورد نهاد انتخابات سابقه روشن و درخشانی کسب شده اما در مورد کنترل میزان هزینه‌های مالی در نظام انتخاباتی و مخارج تبلیغاتی اقدامی صورت نگرفته است. از طرف دیگر، تفاوت سیستم انتخاباتی جمهوری اسلامی با انتخابات سایر نظام‌های حقوقی در این است که انتخابات کشور ما از حضور احزاب سازمان یافته و برنامه محور محروم بوده و تکیه اصلی انتخابات، بیشتر بر نامزدها است تا احزاب سیاسی و این امر باعث شده موضوع کنترل میزان مخارج تبلیغات انتخاباتی در کشور ما تاکنون مورد اقبال قرار نگیرد. این کتاب که بر اساس ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع بین نهادی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع بین نهادی

در ادبیات رایج از تعارض منافع، موقعیت‌ها و اشکال فرد محور بیشتر مدنظر قرارگرفته است؛ بدین معنی که فرد در موقعیت بین انتخاب منافع شخصی‌اش و منافع عمومی قرار بگیرد. حال اگر در این تعریف ساده به‌جای فرد، نهادها و سازمان‌ها را قرار دهیم که می‌خواهند برای انجام کاری بین منافع سازمانی خود یا منافع عموم مردم تصمیم بگیرند، داستان تعارض منافع بین نهادی بر سر اختراع چرخ معنا پیدا می‌کند. در این وضعیت به‌قدری نهادها و سازمان‌ها به دنبال منافع خودشان هستند که غایت و هدف اصلی کار را فراموش می‌کنند و منافع عمومی برای استفاده و بهره‌ها و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در نظام دارویی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در نظام دارویی

فساد و تعارض منافع در نظام دارویی یکی از مسائل اساسی در ناکارآمدی سیستم‌های بهداشتی و درمانی است زیرا بخشی از هزینه‌های بهداشتی صرف تهیه داروها می‌شود. یافته کلی گزارش «آسیب‌ها و فسادها در نظام دارویی کشور» بیانگر این است که سازمان غذا و دارو درگیر سوداگری تجاری در عرصه واردات و عرضه دارو است و در برابر ایجاد تغییرات اصلاح‌طلبانه به‌شدت مقاومت دارند. این گزارش از توصیف صنعت دارویی آغازشده و پس از بررسی نظری تعارض منافع در حوزه دارو، تلاش شده تا گلوگاه‌های فساد و تعارض منافع حوزه دارو شناسایی و بر اساس آن توصیه‌های سیاستی ارائه شود. ... مطالعه بیشتر
کتاب چشم‌اندازهای نظری فساد- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مطالعه پدیده فساد با رویکردهای مختلف

رسالت اصلی مباحث نظری مورد بحث در کتاب چشم‌اندازهای نظری فساد باز کردن فهم راه‌های متفاوت و دیدگاه‌های نظری است که می‌توان به موضوع فساد ارتباط داد. تمرکز اصلی متن بر راه‌های متفاوتی است که از آن طریق محققان دانشگاهی به موضوع فساد نگاه می‌کنند. چنانکه بخش‌های مختلف کتاب را دانشمندان مختلف علوم اجتماعی و علوم سیاسی نوشته‌اند. پرسش اصلی کتاب حول این سؤال است که چگونه دلایل فساد بررسی شده‌اند. در این کتاب انواع گوناگونی از رشته‌های پژوهشی، با رویکردهای مختلف، موضوع فساد را بررسی می‌کنند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: رویکرد نوع آرمانی وبر، رویکرد کارکردگرایی ساختاری، ... مطالعه بیشتر
شفافیت آراء نمایندگان- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در طرح شفافیت آراء نمایندگان

ضرورت پرداختن به تعارض منافع نمایندگان مجلس بسیار ضروری است زیرا هرچه از عمر مجلس می‌گذرد، هر زمان یک شکل از تعارض منافع نمایندگان خودش را نشان می‌دهد. شایع‌ترین مصداق تعارض منافع بر سر نقش نمایندگی برای حوزه انتخابیه و نمایندگی برای عموم ملت است. مصداق اخیر تعارض منافع نمایندگان مجلس مربوط به تصویب معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی، قضات و کارانه پزشکان بود. بحث اصلی بر سر این بود که بسیاری از نمایندگان مجلس همزمان از این مشاغل منافع مالی و غیرمالی دارند و معافیت مالیات این قشر نسبتاً مرفه جامعه منشائی جز تعارض منافع نمایندگان مجلس ندارد. اما شاید ... مطالعه بیشتر
تبعیض معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی

تبعیض معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی، قضات و کارانه پزشکان

لایه‌های مختلفی از تعارض منافع نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بازه‌های زمانی خودشان را نشان می‌دهند و فضای مجازی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. در هفته‌ای که گذشت عملکرد نمایندگان مجلس بیشترین توجه شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کرد که در ادامه می‌آید. حجم بالایی از محتوای رسانه‌ای این هفته به موضوع تعارض نمایندگان با مجلس با افزایش حقوق اعضای هیئت‌علمی و معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی، قضات و کارانه پزشکان اختصاص داشت. وزیر علوم اخیراً به دنبال افزایش حقوق اعضای هیئت‌علمی بود و این موضوع به مجلس هم رسید تا در بودجه سال آینده، افزایش حقوق آنان اعمال ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در اداره‌های تعاون- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع در اداره‌های تعاون

کارمندان و مدیران هر اداره‌ای در برابر انجام وظایف و خدماتی که به ارباب‌رجوع می‌دهد ممکن است دچار موقعیت‌های تعارض منافع شود، گاهی در این بین تصمیم مناسبی به نفع عموم گرفته می‌شود و گاهی این تصمیم به سمت منافع شخصی و گروهی تمایل می‌یابد. تعارض منافع در اداره‌های تعاون نیز به مانند سایر سازمان‌ها در ایران به صورت بالقوه وجود دارد. با این حال در ایران برخلاف کشورهای توسعه‌یافته هنوز قوانینی برای مدیریت چنین موقعیت‌های در نظر گرفته نشده است. در این مطلب تلاش می‌شود با مثال‌های فرضی، موقعیت‌های بالقوه تعارض منافع تشریح شود. گروهی از مردم تلاش می‌کنند ... مطالعه بیشتر
عزم جدی در مبارزه با تعارض منافع

عزم جدی در مبارزه با تعارض منافع از کجا آغاز می‌شود؟

پرکاربردترین حوزه استفاده از کلیدواژه تعارض منافع در فضای توییتری مربوط به اختلافات سیاسی در سطح بین‌المللی است که کشورها بر اساس منافع ملی خودشان ممکن است با دیگر کشورها دچار تعارض و اختلاف شوند. استفاده از این مفهوم در ادبیات مطالعات روابط بین‌الملل بسیار پرکاربرد و مورد توجه جامعه است. اما جدای از این، کاربران فضای مجازی برداشت‌های متفاوتی از این مفهوم دارند. پرکاربرترین آن‌ها به موضوع اختلاف و سهم‌خواهی بیشتر اشاره دارد که برخی از آن‌ها بیشتر جنبه طنز و دستمایه شوخی است. از میان صدها محتوا در توییتر و حتی در پاسخ‌ها و بحث‌های توییتری، کمتر از ... مطالعه بیشتر
مدیریت تعارض منافع در وزارت نیرو

بیم و امیدهای بخشنامه نحوه مدیریت تعارض منافع در وزارت نیرو

وزارت نیرو به‌واسطه نقش‌های حساسی که بر عهده دارد به‌ویژه نقش ویژه خدمات‌رسانی به مردم و از سوی دیگر بودجه‌های عمرانی کلان، هم پرخرج‌ترین وزارتخانه محسوب می‌شود و هم پردرآمدترین آن‌ها. چنین جایگاهی منجر به این شده است که پیگیری مدیریت تعارض منافع و پیشگیری از فساد در وزارت نیرو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. «رضا اردکانیان»، وزیر نیرو از ابتدای دوره تصدی خود در دولت دوم آقای روحانی دغدغه مبارزه و پیشگیری از فساد را داشت اما این چهار سال بسیار زودتر از به ثمر رساندن دغدغه‌هایش برای او گذشت. درواقع، اردکانیان در ماه‌های آخر وزارتش توانست مجموعه وزارت ... مطالعه بیشتر
مروری بر روش استخوان ماهی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

 از مسئله یابی تا واسازی مسئله در PDIA

در رویکرد انطباق تکرارپذیر مسئله‌محور، فرایند طرح مسئله تا کشف راه حل‌ها مبتنی بر تعامل و بحث‌های گروهی است و در این میان تکنیک‌های «پنج چرا» و «استخوان ماهی» به اعضای گروه کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از دلایل مسائل‌شان برسند و سپس به دنبال راه‌حل و اقدامات عملی باشند. همواره تعیین و تشخیص صورت مسئله مهم است اما بسیاری از اوقات سیاست‌گذاران به‌جای تعیین مسئله، به سراغ ارائه راه‌حل‌های تقلیدی و یا انجام کار طبق روال عادی می‌روند و در نهایت هیچ‌گاه مسئله اصلی خودشان را نمی‌توانند حل کنند. به طورکلی ویژگی‌های یک مسئله آن است که وقتی ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع اشتغال بیرونی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع اشتغال بیرونی در وزارت نیرو

تعارض منافع اشتغال بیرونی ناظر بر موقعیتی است که کارمند دولتی به طور همزمان در جایگاهی دیگر و مرتبط با حوزه شغلی‌اش فعالیت کند. این همزمانی فعالیت‌ها می‌تواند مرتبط با مالکیت یا سهامداری شرکت‌های مربوط در حوزه تخصصی باشد. از سوی دیگر برخی از عناوین شغلی همچون پیمانکاری و مهندسی مشاور نیز می‌تواند به عنوان شغل همزمان برای حقوق‌بگیران دولت، ‌مصداق تعارض منافع باشد. برخی از این مشاغل ممکن است در بین کارمندان، کار غیررسمی محسوب شود. همچنین اگر حقوق‌بگیر دولتی حتی در فعالیت‌های داوطلبانه و بدون دستمزد که نزدیک به حوزه تخصصی‌اش است، عضو باشد و یا دارای مناصب ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع شرکت‌های تعاونی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تعارض منافع بالقوه در شرکت‌های تعاونی کارکنان

می‌دانیم که کنکور یک مسئلهٔ ملی است و متاسفانه جمعیت زیادی از کشور و خانواده‌ها را درگیر خود می‌کند. این پدیده، یک پدیده چندبعدی و پیچیده است؛ یک سوی آن دانش‌آموزان و خانواده‌ها هستند که ذینفعان اصلی در کنکور هستند که فعلاً تا طراحی سازوکاری عادلانه‌تر که تضمین دسترسی اقشار مختلف به بهترین دانشگاه‌های کشور باشد، تنها سازوکار توزیع جمعیت دانش‌آموزی در دانشگاه‌های دولتی است. سوی دیگر آن مدارس دولتی و غیردولتی، آموزشگاه‌های کنکور، مؤسسات تدوین و نشر کتب کمک‌درسی و کنکوری، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و سازمان تابعهٔ آن (سازمان سنجش آموزش کشور) و نیز دانشگاه‌های دولتی ... مطالعه بیشتر
کاربرد تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

خوب و بدِ فراگیر شدن کاربرد تعارض منافع

در هفته آخر مردادماه حدود ۱۵۶ مطلب با کلیدواژه تعارض منافع در رسانه‌های تلگرام، توییتر و اینستاگرام تولید و بازنشر شده است که بیشترین سهم این تعداد مطلب متعلق به توییتر با ۶۵% توجه رسانه‌ای – تلگرام ۲۶% و اینستاگرام ۹%- است. باتوجه به موضوع مرتبط با تعارض منافع، فراوانی موضوعات و اهمیت‌شان، کاربرد تعارض منافع در فضای مجازی ۲۲ تا ۲۹ مرداد در چهار محور بیان شده است:۱- کلیات تعارض منافع، ۲-تعارض منافع نمایندگان مجلس، ۳- تعارض منافع در شهرداری و ۴- موضوعات قابل توجه شامل مسئله نظارت بانکی، شورای عالی کار و شرکت ایران‌خودرو که در ادامه می‌خوانید. ... مطالعه بیشتر
فساد در جنگلداری- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فساد در جنگلداری

فساد در جنگلداری سبب تخریب محیط‌زیست و تهدیدی برای جوامع شهری است. قطع غیرقانونی درختان سالیانه در جهان سبب نابودی حدود ۱۰ میلیارد دلار از سرمایه جنگل‌های ملی می‌شود. همچنین زیاده‌روی در برداشت منابع جنگلی، علاوه بر فرسایش و کاهش حاصلخیزی خاک سبب کاهش کیفی و کمی منابع آب نیز می‌شود. از سوی دیگر زمانی قطع کنندگان چوب با مقامات محلی برای دست یافتن به جنگل‌ها همدست می‌شوند، منافع ناعادلانه فعالیت‌های غیرقانونی، گروه‌ها را روبه روی هم قرار می‌دهد. تمایل به سمت قطع درختان، اغلب تغییر درآمد جوانان را به طور برجسته نمایان کرده و قطع مزایای زنان و مردان ... مطالعه بیشتر

افشای مصادیق تعارض منافع در ایران و کانادا

مزایای شناسایی مصادیق جدید تعارض منافع در ایران می‌تواند بخش‌های مغفولی از آن را برای عموم آشکار کند که پیش از آن صرفا صاحبان منافع در خفا از آن بهره می‌بردند. درنتیجه با آشکارسازی مصادیق تعارض منافع در ایران می‌توان دروازه‌های فساد را بست. کاربران فضای مجازی همچون هفته‌های گذشته با استفاده از مفهوم تعارض منافع تلاش کردند تا موقعیتی را تشریح کنند که منافع دو دسته، گروه و یا انتخاب بین نفع فردی یا جمعی، مانع تصمیمی بی‌طرفانه و عاقلانه‌ای می‌شود. شباهت‌های مفهومی بسیاری بین تعارض منافع (conflict of interest) که به لحاظ علمی ناظر بر موقعیتی است که ... مطالعه بیشتر
ارتباطات پسا شغلی

تعارض منافع درب گردان یا ارتباطات پسا شغلی چیست؟

تعارض منافع درب گردان چیست؟ چرا جابه‌جایی افراد بین بخش خصوصی و عمومی می‌تواند منجر به تعارض منافع شود؟ درب‌های گردان میان نهادهای حاکمیتی و بنگاه‌های خصوصی چه طور می‌تواند به ضرر منافع عمومی باشد؟ چرا امروز در سطح جهان قوانین و مقرراتی را برای کنترل و ایجاد محدودیت در چرخش بین بخش خصوصی و دولتی و یا به عبارتی ارتباطات پسا شغلی، وضع می‌کنند؟ تعارض منافع یا تضاد منافع به موقعیتی اطلاق می‌شود که فرد یا سازمانی درگیر انتخاب بین منافع می‌شود و انتخاب یک منفعت برخلاف منفعت دیگری است. انتخاب منفعت معمولاً بین دو منفعت شخصی و سازمانی ... مطالعه بیشتر
ب‍ررس‍ی‌ وض‍ع‍ی‍ت‌ و ب‍رن‍ام‍ه‌ری‍زی‌ ب‍رای‌ م‍ب‍ارزه ب‍ا ف‍س‍اد اداری در ک‍ره‌ ج‍ن‍وب‍ی‌ و ت‍ان‍زان‍ی‍ا- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجربه مبارزه با فساد در کره جنوبی و تانزانیا

در این کتاب، تصویری از تلاش‌های دو کشور ارائه شده است که هریک به برنامه خاص و مناسب شرایط خود دست یافته است. با ملاحظه این تجربه‌ها، می‌بینیم که برنامه جامع مبارزه با فساد در قالب اصلاح قوانین، ساده سازی مقررات، شفاف سازی سامانه‌های اداری و استخدامی، جریان یافتن ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و نظارت همگانی بر آنها، استفاده از فناوری اطلاعات برای ایجاد جریانات کاری مکانیزه و کاهش تعامل مستقیم و رو در روی خدمت گیرندگان و خدمات دهندگان و آگاه سازی عمومی راجع به فساد و نقش مردم در امر مبارزه با فساد شکل می‌گیرد اما عملیاتی شدن این ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در حوزه ی برق- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ضرورت توجه به تعارض منافع در لایحه «نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق»

در هر نهاد یا سازمانی امکان شکل‌گیری موقعیت‌های تعارض منافع وجود دارد. چنانکه تعریف آن ناظر بر موقعیت دوراهی فرد یا سازمان در مواجهه بین انتخاب منافع خود و منافع عمومی است که می‌تواند وظیفه حرفه‌ای و شغلی را تحت تأثیر قرار دهد. به نظر می‌رسد که تعارض منافع «هیات تنظیم مقررات بازار برق» و یا نهاد جایگزین آن یعنی نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق هم درگیر تعارض منافع باشند. هیات دولت در جلسه روز هیجدهم خردادماه لایحه «تأسیس نهاد مستقل تنظیم‌گر بخش برق» را تصویب کرد. این لایحه با هدف جلوگیری از ایجاد انحصارات طبیعی در بخش برق و ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع بخش انرژی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

کدهای رفتاری برای مدیریت تعارض منافع

امروزه در ادبیات جهانی سازمان‌ها، تعارض منافع به مسئله‌ای مشترک تبدیل شده است و اغلب سازمان‌های بخش عمومی در کشورها راهکارهای مدیریت تعارض منافع را در دستور کار خود قرار داده‌اند. به‌طور اجمالی تعارض منافع ناظر بر موقعیت دوراهی فرد یا سازمان در مواجهه بین انتخاب منافع خودشان و منافع عمومی است که می‌تواند وظیفه حرفه‌ای و شغلی را تحت تأثیر قرار دهد. مدیریت تعارض منافع نیز به منظور مدیریت انتخاب در دو راهی نفع شخصی و نفع عمومی است تا فرد یا سازمان قبل از وقوع هر نوع فساد و ناکارآمدی کنترل شوند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد ... مطالعه بیشتر