وضع قوانین تعارض منافع به‌مثابه سیاست سازیمحمد ملکی۱۴۰۰-۱۱-۰۶بارزترین وجه متمایزکننده حکومت دموکراتیک از سایر حکومت‌ها، عبارت است از آنکه در یک حکومت دموکراتیک مقامات دولتی تلاش می‌کنند در راستای منافع عمومی عمل کنند. بنابراین توافق عامی وجود دارد که یکی از بن‌مایه‌های اخلاق سیاسی دموکراتیک، تعهد مقامات عمومی به منافع عمومی است. در تمام کشورها قانون یکی از اسناد موردتوافق بین حاکمیت و مردم است که میزان تعهدات هر دو به ارزش‌ها و هنجارها را معین می‌سازد. بنابراین وضع مقررات، رویه‌ها و قوانینِ تضمین‌کننده پایبندی مقامات دولتی به منافع عمومی، می‌تواند حاکمیت و جامعه را چند قدم به دموکراسی نزدیک کند. در سیاست‌های کلان مانند جنگ و ... مطالعه بیشتر
نتیجه معکوس دموکراسی‌خواهی در قاره آفریقابهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۹-۲۹دلایل تداوم رکود اقتصادی و فقر در کشورهای آفریقایی چیست؟ چه موانعی در برابر مسیر دولت‌سازی در این کشورها وجود دارد و دلایل شکست دولت‌ها در این قاره چیست؟ رابرت بیتس استاد دانشگاه هاروارد و متخصص اقتصاد سیاسی توسعه است که بیش از چهار دهه است که در مورد ریشه‌های خشونت و شکست دولت در آفریقا پژوهش می‌کند. او در کتاب «آنگاه که همه چیز فروریخت[۱]» پاسخ‌هایی به این پرسش‌ها فراهم می‌کند که در تضاد با برخی از نظریات سنتی همچون نفرین منابع است و می‌تواند درس‌های مهمی برای پژوهشگران و سیاست‌گذاران در دیگر کشورهای درحال‌توسعه داشته باشد. رابرت بیتس ... مطالعه بیشتر
گامی فراتر از مدیریت تعارض منافعمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۹-۲۲دغدغه‌های مرتبط با سلامت سیاست‌های دموکراتیک، انگیزه بررسی مسائل مرتبط با تعارض منافع در سیاست را به وجود می‌آورد؛ چراکه تعارض منافع و تخلفات مقامات دولتی کارکرد و مشروعیت نهادهای دولتی را به خطر می‌اندازد. اما مک لئود سعی می‌کند از این فهم از اخلاق سیاسی که صرفاً بر رفتار مقامات دولتی تمرکز می‌کند، فراتر رود و ایده اخلاق سیاسی خود را دقیقاً مبتنی بر آرمان‌ها و ارزشهای دموکراتیک بنا کند. کالین مک لئود دانشیار گروه حقوق و فلسفه دانشگاه ویکتوریا است و تحقیقات وی بر موضوعات نظریه اخلاقی سیاسی و حقوقی معاصر با تمرکز بر عدالت توزیعی و برابری ... مطالعه بیشتر
رفاه و آزادی در گرو طراحی علمی مسیر دموکراتیزاسیونبهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۸-۲۹چرا برخی تلاش‌ها در جهت بسط دموکراسی به موفقیت دست می‌یابند اما عمده این اقدامات بدون دستاورد چندانی شکست می‌خورند؟ کتاب «شوک به سیستم: کودتاها، انتخابات و جنگ در راه دموکراتیزاسیون[۱]» با بهره‌گیری از یکی از عظیم‌ترین آنالیزهای کمی و کیفی در مورد دموکراسی برخی از باورهای عام در این مورد را رد می‌کند و ایده‌های بدیعی را پیش می‌نهد. این کتاب که حاصل پژوهش‌های مایکل میلر استاد علوم سیاسی دانشگاه جورج واشنگتن است، در جولای ۲۰۲۱ توسط انتشارات دانشگاه پرینستون منتشر شده است. میلر در این کتاب ادعا می‌کند که با بررسی ۱۳۹ گذار دموکراتیک از سال ۱۸۰۰تا ۲۰۱۴ ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در ایتالیامحمد ملکی۱۴۰۰-۰۸-۱۸پارلمان ایتالیا در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۴ قانونی با عنوان «هنجارهایی برای حل‌وفصل تعارض منافع» تصویب کرد. بخش دوم این قانون به نوع جدیدی از تعارض منافع می‌پردازد که با به قدرت رسیدن برلوسکونی به‌عنوان یک ابر سرمایه‌دار رسانه‌ای در این کشور شکل‌گرفته است. این تعارض منافع در ایتالیا به رابطه بین سیاست و رسانه‌ها که حساس‌ترین رابطه در دموکراسی‌های معاصر است مرتبط می‌شد. سرجیو فابرینی که استاد علوم سیاسی دانشگاه تورنتو و عضو کمیته راهبری کنسرسیوم تحقیقات سیاسی اروپا است و کتاب‌ها و مقالات بسیاری در حوزه‌های سیاست تطبیقی، سیاست‌های آمریکا و ایتالیا و سیاست عمومی نوشته است، در یکی ... مطالعه بیشتر
تقویت شوراها در جهت جلب مشارکت مستقیم مردمیبهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۸-۱۰ به دلیل بحران نمایندگی و شکست‌های سیاست‌گذاری دولتی، با هدف بالا بردن مشارکت و تسهیل مداخلات مردمی در فرآیندهای سیاست‌گذاری، انواع جدیدی از نوآوری‌های نهادی مورد آزمون قرارگرفته‌اند که صرفاً بر نهادهای سنتی دموکراسی نماینده‌محور مبتنی نیستند و از طریق آرای عمومی مردم در انتخابات یا چانه‌زنی حزبی برای ورود به دالان‌های قدرت محقق نمی‌شوند. این فرم‌های جدید مشارکت سیاسی مردمی به گروه‌هایی صدا می‌بخشند که در انتخابات یا از طریق احزاب نمی‌توانستند مطالبات خود را دنبال کنند. پژوهش‌ها در مورد این نوآوری‌های نهادی جدید بر این سؤالات تمرکز دارند که آیا این نهادها موجب پاسخ‌گوتر شدن حکومت‌ها می‌شوند؟ ... مطالعه بیشتر
دموکراسی در آتن در آینه نظریه داگلاس نورثبهنام ذوقی رودسری۱۴۰۰-۰۷-۱۰ نظریه نورث در مورد توسعه نظریه نورث و همکارانش بر دو ایده اساسی استوار است. اول، تمامی دولت‌ها برای دستیابی به توسعه باید مشکل خشونت را حل کنند ولی انواع مختلف دولت‌ها این کار را به شیوه‌هایی متفاوت انجام می‌دهند. آن‌ها دولت طبیعی را به عنوان دولتی با منابع پراکنده خشونت تبیین می‌کنند. در این دولت منابع متعدد خشونت وجود دارد بنابراین دولت انحصاری بر اعمال خشونت مشروع ندارد. دیدگاه اساسی نورث و همکارانش این است که دولت‌های طبیعی مشکل خشونت را با ساخت رانت حل می‌کنند. این ایده بدین قرار است که دولت شرایطی برقرار می‌سازد تا افراد ... مطالعه بیشتر
نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعهمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۳-۱۰در یک تعریف اجمالی نهادهای صنفی (شغلی یا حرفه‌ای) به‌مثابه یکی از انواع گروهای هم‌سود، عبارت از ساختار سازمان‌یافته‌ای درون یک نظام سیاسی معین است که به‌طور جمعی از نفعی خاص دفاع می‌کند. آن‌ها در پی انباشتن ارزش‌ها و ارجحیت‌های اعضای خود است و با ابزار و بیان آن‌ها از طریق مذاکره مسالمت‌آمیز تا خشونت‌های فیزیکی خیابانی می‌کوشد هم بر افکار عمومی و هم بر خط‌مشی حکومت تأثیر بگذارد. اتحادیه‌های صنفی یکی از اعضای جامعه مدنی هستند، به این اعتبار می‌توان گفت نهادهای میانجی مستقل از دولت و در حدفاصل بین خانواده‌ها و دولت قرار دارند که مستقل از مقامات ... مطالعه بیشتر
برای نیل به توسعه‌یافتگی، نخستین گام، برقراری امنیت در همه‌ی وجوهِ آن استمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۹-۲۲مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی در چارچوب تدوین مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت، با همکاری روزنامه شرق و در ادامه‌ی گفتگوهای پیشین با اساتید و پژوهشگران سیاست و تاریخ و جامعه‌شناسی، این بار به سراغ اقتصاددانان رفته و از نسبت میان توسعه، دموکراسی خواهی و مردم‌سالاری، پرسش‌هایی را طرح کرده است. گفتگوی پیشِ رو، در ادامه‌ی گفتگوهایی است که پیش از این با اساتیدی نظیر دکتر صالحی اصفهانی، دکتر سرزعیم، دکتر ستاری‌فر و دکتر طبیبیان، به انجام رسیده است. توسعه و پیشرفت جوامع نزد عموم پژوهشگران علوم اجتماعی، عمدتا با مردم‌سالاری، پاسخگویی، انتخابات آزاد و حکمرانی خوب گره خورده ... مطالعه بیشتر
بازار سیاست باید خود را اصلاح کندمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۹-۰۸پیشرفت و توسعه نزد عموم اندیشمندان علوم انسانی با مردم‌سالاری، پاسخگویی حکومت، انتخابات آزاد و به طور کلی حکمرانی خوب گره خورده است. بررسی تجارب جهانی نشان می‌دهد بسیاری از کشورها توفیق چندانی در دستیابی به مردم‌سالاری نداشته‌اند. مؤسسات مختلف، دستیابی به شاخص‌های مختلف مردم‌سالاری مانند انتخابات آزاد را مورد سنجش قرار می‌دهند؛ برای مثال، در شاخص مردم‌سالاری نشریه اکونومیست، بیش از ۵۰ درصد از کشورهای مورد بررسی (۶۸ کشور از ۱۲۹ کشور)، امتیازی کمتر از ۵۰ درصد دارند. مباحث بسیار گسترده‌ای به‌ویژه پس از بهار عربی تحت عنوان شکست جنبش‌های مردم‌سالارانه در جریان است. با توجه به سیر مباحث ... مطالعه بیشتر
نئوکورپراتیسم و اصلاح سیاستی در برزیلبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۹-۰۵به قدرت رسیدن حزب کارگر در ژانویه ۲۰۰۳ تنها تغییری در جهت‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی دولت برزیل نبود بلکه شروع تغییراتی در روابط بین جامعه و دولت و بهبود چارچوب نهادی حکمرانی در این کشور بود. تاسیس شورای توسعه اجتماعی و اقتصادی[۱] (CDES) برزیل با هدف بهبود حکمرانی دموکراتیک و توسعه اجتماعی و اقتصادی از طریق مشورت و گفت‌وگو با نقش‌آفرینان جامعه مدنی یکی از اصلاحات دولت کارگر بود. این مقاله با بررسی این نهاد جدید تلاش می‌کند به دو پرسش پاسخ دهد: واکنش نخبگان سیاسی و اقتصادی نسبت به این نهاد چیست؟ مکانیسم‌های مروج گفت‌وگو چرا و تا چه ... مطالعه بیشتر
مردم‌سالاری و توسعه‌ی اقتصادیمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۹-۰۳پیشرفت و توسعه نزد عموم اندیشمندان علوم انسانی با مردم‌سالاری، پاسخگویی حکومت، انتخابات آزاد و به طور کلی حکمرانی خوب گره خورده است. بررسی تجارب جهانی نشان می‌دهد بسیاری از کشورها توفیق چندانی در دستیابی به مردم‌سالاری نداشته‌اند. مؤسسات مختلف، دستیابی به شاخص‌های مختلف مردم‌سالاری مانند انتخابات آزاد را مورد سنجش قرار می‌دهند؛ برای مثال، در شاخص مردم‌سالاری نشریه اکونومیست، بیش از ۵۰ درصد از کشورهای مورد بررسی (۶۸ کشور از ۱۲۹ کشور)، امتیازی کمتر از ۵۰ درصد دارند. مباحث بسیار گسترده‌ای به‌ویژه پس از بهار عربی تحت عنوان شکست جنبش‌های مردم‌سالارانه در جریان است. با توجه به سیر مباحث ... مطالعه بیشتر
دموکراسی حداقلی برای توسعه مفیدتر از دموکراسی حداکثری استمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۳۹۹-۰۸-۲۵پیشرفت و توسعه نزد عموم اندیشمندان علوم انسانی با مردم‌سالاری، پاسخگویی حکومت، انتخابات آزاد و به طور کلی حکمرانی خوب گره خورده است. بررسی تجارب جهانی نشان می‌دهد بسیاری از کشورها توفیق چندانی در دستیابی به مردم‌سالاری نداشته‌اند. مؤسسات مختلف، دستیابی به شاخص‌های مختلف مردم‌سالاری مانند انتخابات آزاد را مورد سنجش قرار می‌دهند؛ برای مثال، در شاخص مردم‌سالاری نشریه اکونومیست، بیش از ۵۰ درصد از کشورهای مورد بررسی (۶۸ کشور از ۱۲۹ کشور)، امتیازی کمتر از ۵۰ درصد دارند. مباحث بسیار گسترده‌ای به‌ویژه پس از بهار عربی تحت عنوان شکست جنبش‌های مردم‌سالارانه در جریان است. با توجه به سیر مباحث ... مطالعه بیشتر
فروشکستن شناختی شهروندان دموکراتیک در برابر آوای پوپولیسمبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۸-۱۷روزنبرگ این مقاله را با توصیف اوج گرفتن دموکراسی در ۶۰ ساله پس از جنگ جهانی دوم و روند زوال دموکراسی و نگرانی‌های مربوط به قدرت گرفتن راست پوپولیست در جهان آغاز می‌کند. ارجاع او در این زمینه به کتاب لویتسکی و زیبلات یعنی «دموکراسی‌ها چگونه می‌میرند[۱]؟، ۲۰۱۸» است. لویتسکی و زیبلات اساتید دانشگاه هاروارد هستند. این دو متخصص برجسته مطالعات دموکراسی در کتاب اخیر خود توضیح می‌دهند که دموکراسی در جهان به آرامی با تضعیف نهادهای مهمی همچون رسانه‌ها و زوال هنجارهای سیاسی ریشه‌دار، در حال نابودی است. روزنبرگ شروع می‌کند به توصیف ویژگی‌های راست پوپولیستی که با زوال ... مطالعه بیشتر
دموکراسی علیه دموکراسیبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۸-۱۴پیش از این، این مشارکت توسط مراجع و رسانه‌های سنتی هدایت می‌شد. ولی امروز مردم اخبار و تحلیل های خود را از فضای مجازی می‌گیرند که در آن انواعی از اخبار جعلی و تئوری توطئه به راحتی منتشر می‌شود و ظرفیت شناختی ذهن بشر قدرت پالایش این حجم از اطلاعات را ندارد، بنابراین به راحتی به پوپولیسم راست‌گرایانه پناه می‌برد. روزنبرگ استاد دانشگاه ایرواین در کالیفرنیا است و حوزه پژوهش او ظرفیت‌های شناختی سیاسی، ایدئولوژی و پرکتیس‌های دموکراتیک آلترناتیو به‌ویژه دموکراسی گفت‌وگویی(Deliberative Democracy) است. پروژه فکری اخیر او معطوف به پوپولیسم دست راستی و زوال دموکراسی در غرب است. نوشته‌های ... مطالعه بیشتر
اصلاح از بالا، چانه‌زنی در بالابهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۶-۰۵با کمی ساده‌سازی می‌توان گفت این چارچوب نظری بیان می‌کند که چرا (و تحت چه شرایطی) قدرت حاکم بر جامعه خود دست به اصلاحاتی می‌زند که در وهله اول باعث افزایش سود نخبگان قدرتمند حاکم بر جامعه می‌شود ولی در طولانی مدت حاکمیت قانون، پاسخگویی حکومت و شایسته‌سالاری را به همراه می‌آورد. درواقع، نظریه نورث و همکارانش به درک رفتار قدرتمندان حاکم بر جامعه کمک می‌کند و طرح جدیدی از توسعه و گذار جوامع به دموکراسی را ترسیم می‌کند که دیدگاه‌های سنتی در این مورد را به چالش می‌کشد. در این چارچوب نظری آلترناتیو، نقش برخی از شکل‌های بسیج اجتماعی ... مطالعه بیشتر
دموکراتیزاسیون در تضاد با توسعهبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۵-۲۶دموکراسی‌های شکننده، حامی‌پروری و فساد مشتاق خان بحث خود را با درگیر شدن با استدلال‌های متفکران نئووبری آغاز می‌کند که ادعا می‌کنند دموکراتیزاسیون می‌تواند روابط حامی‌پروری (نئوپاتریمونیالیسم) و رهبری فردی رایج در کشورهای در حال توسعه که مانع توسعه هستند را تضعیف کند. اما از نگاه خان در واقعیت دلایل ساختاری قدرتمندی وجود دارد که این اتفاق نمی‌افتد. در چارچوب تحلیلی خان، تغییراتی در نظام حامی‌پروری و نوع توزیع رانت در جامعه است که کشور را به سوی شیوه حکمرانی دموکراتیک هدایت می‌کند و نه بالعکس. درواقع، در مشاهده توزیع رانت و روابط حامی‌پروری در کشورهای در حال توسعه و ... مطالعه بیشتر
توانمندسازی متوازن حاکمیت و جامعه: کلید توسعه پایداربهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۲-۲۳میگدال در کتاب «دولت در جامعه» برخی از مشکلات اساسی دولت‌های در حال توسعه را مطرح می‌کند که پیش از این کمتر توجهی را به خود جلب کرده بودند. او. بحث خود را با ظرفیت دولت‌ها برای نفوذ در جامعه برای تنظیم روابط اجتماعی در جهت استخراج منابع و استفاده از این منابع به شیوه‌هایی مشخص شروع می‌کند. او ادامه می‌دهد که تلاش‌های دولت‌ها در جهان در حال توسعه در جهت استفاده از این ظرفیت‌ها، نتایجی متناقض به بار می‌آورند. این تلاش‌ها برخلاف مقاصد رهبران حکومتی، به توسعه اقتصادی و تحول جامعه منتهی نمی‌شوند. درواقع، بنا به تحلیل میگدال، این ... مطالعه بیشتر
دموکراسی و کیفیت دولتبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۱۰-۰۴چرا برخی کشورها توانسته‌اند مدیریت دولتی با کیفیت بالا ایجاد کنند که با کارآمدی نسبی به مردم خدمات ارائه می‌کنند، درحالی‌که کشورهای دیگر گرفتار فساد، ناکارآمدی و بوروکراسی صلب و حجیم هستند؟ چه رابطه‌ای بین کارآمدی دولت و دموکراسی وجود دارد؟ آیا این دو یکدیگر را تقویت می‌کنند یا آیا تنشی بین مدیریت مناسب دولتی و مشارکت سیاسی گسترده وجود دارد؟ اهمیت کیفیت دولت بر نتایج مطلوب در سیاست‌گذاری‌ها را می‌توان در زمینه‌های مختلفی مشاهده کرد. به عنوان مثال در بحران یورو در سال ۲۰۰۹-۲۰۱۰ نظام‌های بانکی کشورهایی همچون یونان و ایتالیا گرفتار سطوح بالایی از بدهی شدند. برخلاف کشورهای ... مطالعه بیشتر
عملکرد دموکراسی‌ها ضعیف شده است، آیا پیش از ترویج دموکراسی باید در اندیشۀ مدرن کردن دولت بود؟بهنام ذوقی رودسری۱۳۹۸-۰۹-۱۹ژورنال آو دموکراسی نخستین شماره‌اش را ۲۵ سال پیش کمی پس از نقطۀ میانی آن‌چه ساموئل هانتینگتون «موج سوم» دموکراسی‌سازی خوانده بود، منتشر کرد؛ یعنی بلافاصله پس از سقوط دیوار برلین و اندکی پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق. گذارها در جنوب اروپا و بیش‌ترِ سرزمین‌های امریکای لاتین تا آن زمان انجام شده بودند، و اروپای شرقی با سرعتی سرگیجه‌آور در حال گریختن از کمونیسم بود، در حالی که گذارهای دموکراتیک در افریقای جنوب صحرا و اتحاد جماهیر شوروی سابق تازه در حال آغاز بود. در کل، دموکراسی در دوره‌ای چهل‌وپنج‌ساله پیشرفت جهانی شگرفی داشت، و این شد که ... مطالعه بیشتر
