فضای مجازی؛ فرصتی برای شفافیتمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۴-۰۶درحالی‌که تعارض منافع موضوعی تخصصی است که پیش از هر گروه دیگری سیاست‌گذاران باید با آن آشنایی داشته و از قرار گرفتن در موقعیت‌های آن خودداری کنند، وقایع موجود نشان می‌دهد که گویا عموم افراد جامعه با آن آشنایی بهتری دارند. هرچند شاید منفعت حاصله برای سیاست‌گذاران ایجاب می‌کند که چشم خود را بر روی چنین موقعیت‌هایی که خود در آن هستند، ببندند اما در برخی موارد هم ناآشنایی با آن سبب شده است که به تعارضات دامن زنند. هرچند برخی افراد نیز به‌جای افزایش دانش خود در این حوزه و اقدامی جدی برای جلوگیری از آن ترجیح می‌دهند که ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع و مداخله قوا در امور یکدیگرمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۳-۲۹نظام حکمرانی ایران به انحا مختلف از وجود تعارض منافع رنج می‌برد که بخش عمده‌ای از آن حالت ساختاری داشته و با جابجایی و تعویض افراد نیز قابل‌حل نیست. یکی از این موارد رابطه بین قوای سه‌گانه کشور است که در برخی موارد سبب می‌شود برخی افراد از یک قوه برای به دست آوردن منفعتی در امورات مربوط به قوه‌ای دیگر دخالت کنند. بارزترین این امر در مورد نمایندگان مجلس صدق می‌کند که به دلایل مختلف فشارهایی را بر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی وارد آورند. هرچند وظیفه نظارت بر اجرای قوانین و پیگیری امور بر عهده نمایندگان مجلس است؛ اما ... مطالعه بیشتر
شمشیر دولبه توجه به تعارض منافعمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۳-۲۲نظام حکمرانی ایران از مسائل و مشکلات مختلفی رنج می‌برد که تعارض منافع یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. جلب‌توجه مردم به این مسئله و مشکلاتی که در پی دارد، می‌تواند کمک کند که بسیاری از موقعیت‌های تعارض‌آمیز که از دید سیاست‌گذاران و همچنین نهادهای ناظر پنهان مانده است، عیان شده و بتوان در راستای رفع آن‌ها کوشید؛ مانند آنچه در حوزه محیط‌زیست مشاهده می‌شود؛ اما از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که تأکید بیش‌ازحد بر تعارض منافع در حوزه‌ای خاص سبب شود که باب هرگونه سخن یا اقدامی با اتهام نفع‌بری بسته شده و نتوان اقدامی درخور کرد. چنانچه این ... مطالعه بیشتر
مردم؛ اولین قربانیان تعارض منافعمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۳-۱۸حادثه متروپل نشان داد که چگونه درگیر شدن سیاست‌گذاران به رقابت‌های سیاسی می‌تواند تبعاتی سهمگین برای مردم داشته باشد. درحالی‌که مدت‌ها بین دولت قبل و مجلس درگیری‌هایی بین لایحه و طرح مدیریت تعارض منافع وجود داشت، برخی نهادها از فرصت نبود قانونی جامع استفاده کرده و اقداماتی را انجام داده‌اند که بیشترین آسیب را برای مردم داشته است. چنانچه امروز خبر می‌رسد فقط در بخش ساختمان‌سازی تعداد زیادی ساختمان ناایمن همچون متروپل وجود دارند که علاوه بر منفعت‌طلبی سازندگان و مالکان آن ناشی از تعارض منافع نهادهای ناظر همچون شهرداری‌ها هستند. همین موضوع را نیز می‌توان در بخش خودروسازی مشاهده ... مطالعه بیشتر
ریزش متروپل، بزنگاه تعارض منافع نهادهای عمومی و دولتیمرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه۱۴۰۱-۰۳-۰۹متروپل در کانون توجه توئیتری‌ها در هفتۀ گذشته، بیشترین توئیت‌های کاربران فضای مجازی که به مسئلۀ تعارض منافع پرداخته، حادثۀ ریزش ساختمان متروپل آبادان را در کانون توجه خود قرار داده‌اند. محور واحدی در تمام این توئیت‌ها مشهود است، آن هم در وهلۀ اول، تعارض منافع شهرداری در مشارکت در ساخت این پروزه است که از سوی رئیس کمیسیون عمران مجلس به طور رسمی مورد تصریح قرار گرفت. در همین رابطه یکی از کاربران فضای مجازی چنین توئیت کرد: «تلخ‌ترین خبری که امروز شنیدم این بود که شهرداری آبادان در متروپل شریک بوده است. فلذا تعارض منافع گردنه فساد در ... مطالعه بیشتر
چه کسی از چه سیاستی نفع می‌برد؟محمد عادلی۱۴۰۱-۰۳-۰۲یکی از خبرهایی که در هفته گذشته توجهات بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد، طرح رتبه‌بندی مدارس غیردولتی بود که بنا به نظر مخالفان سیاستی در راستای تقویت این‌گونه مدارس و تضعیف مدارس دولتی است. ازاین‌رو کاربران در کنار اشاره به مدرسه‌داری و تعارض منافع سیاست‌گذاران حتی خواستار ممانعت از حضور فرزندان آن‌ها در چنین مدارسی شدند. موافقت مجلس با ماده (۳) طرح دوفوریتی شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاه‌های اجرایی نیز یکی از موارد پرمناقشه بود چراکه بنا به تبصره این ماده بسیاری از نقاط پرریسک تعارض منافع از شمول قانون خارج شده و عملاً بخشی از این ... مطالعه بیشتر
سیاست‌گذاری بدون نظر ذینفعانمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۲-۲۶یکی از فاکتورهای ضروری در سیاست‌گذاری موفق جلب نظر و اعتماد ذینفعان مختلف است که می‌تواند مسیر رسیدن به نتایج مناسب را هموارتر کند. غفلت از این موضوع مشکلی است که در بسیاری از سیاست‌های کشور به چشم می‌خورد به‌طوری‌که در بسیاری از آن‌ها اساساً نظر ذینفعان دخالت داده نمی‌شود. نتیجه این امر نیز آن است که واکنش بسیاری از مردم به چنین سیاست‌هایی منفی و یا حداقل با شک و تردید است و با کوچک‌ترین رخدادی احساس خطر می‌کنند. چنانچه این هفته این مسئله را می‌توان در نگرش مردم به سیاست‌های اصلاح اقتصادی، واکسن و… مشاهده کرد. به همین ... مطالعه بیشتر
قصه ناتمام قانون مدیریت تعارض منافعمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۲-۲۳در تیرماه سال ۱۳۹۹ بود که دولت روحانی لایحه خود برای مدیریت تعارض منافع را برای بار دوم به مجلس ارائه داد. در مقابل مجلس نیز طرحی را مطرح کرد که هرچند نسبت به لایحه دولت کاستی‌های بیشتری داشت اما سرانجام کلیات آن به تصویب رسید. طرحی که تا امروز نیز رسیدگی به آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این کشمکش‌ها که بیشتر نشانگر رقابت‌های سیاسی بود، سبب شده است که تا امروز قانونی جامع برای مدیریت تعارض منافع در کشور وجود نداشته باشد. با این اوصاف برخی کارشناسان به دلیل کاستی‌های طرح مجلس معتقدند که نبود قانونی در ... مطالعه بیشتر
پزشکان همچنان در رأس امورمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۲-۱۲یکی از موقعیت‌های تعارض منافع، موقعیت قاعده‌گذاری برای خود است که در آن یک شخص یا سازمان به تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در حوزه‌ای پردازد که خود از آن منتفع شود. شدیدترین حالت این موقعیت را در ایران شاید بتوان در نظام بهداشت و درمان مشاهده کرد که علاوه بر آنکه در بیشتر اوقات یک پزشک در رأس وزارت بهداشت قرار داشته است، سایر سیاست‌ها نظیر تعیین تعرفه‌های پزشکی، نحوه برگزاری آزمون‌ها و … نیز در اختیار پزشکان قرار گرفته است. حال آنکه در این شرایط نه‌فقط مردم که سایر گروه‌های فعال در این حوزه نظیر پرستاران بارها از آسیب‌های وارده ... مطالعه بیشتر
روش‌های حفظ منافعمحمد ملکی۱۴۰۱-۰۲-۰۵افراد و گروه‌های مختلف به روش‌های متنوعی در پی آن هستند که منافع متعارض خود با منافع عامه را حفظ کنند. در این میان برخی سعی می‌کنند انحصار خود را بر امور حفظ کنند و حتی برخی از نامناسب بودن قوانین به نفع خود استفاده می‌کنند. در مواقعی که امکان به خطر افتادن این منافع به نحوی وجود داشته باشد، این افراد سعی می‌کنند با لابی‌گری با دیگر افراد و نهادها موضوع را حل‌وفصل نمایند. در ادامه به چند نمونه از این موارد که کاربران در فضای مجازی بیشتر به آن‌ها توجه داشته‌اند، اشاره شده است. لابی کردن برای فرار ... مطالعه بیشتر
ابهام در وظایف سیستم‌های نظارتیمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۱-۲۹برای کنترل و جلوگیری از تعارض منافع یکی از اقدامات اصلی نظارت صحیح بر نهادها و افراد است. نهادهای مختلفی نیز در ایران چنین مسئولیت‌هایی را بر عهده دارند اما مسئله اصلی این است که یا برخی موارد تعارض منافع ذیل موارد تحت نظارت این نهادها تعریف نشده و یا نحوه نظارت همچنان ابهام دارد. مورد دانشگاه آزاد اسلامی و نحوه رابطه نظارتی دیوان عدالت اداری با آن نیز جزو همین موارد است که هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که آیا این دانشگاه به‌عنوان سازمان عمومی غیردولتی باید تحت نظارت دیوان باشد و یا به صورتی دیگر این نظارت عملی ... مطالعه بیشتر
نفوذ مافیاها در نظام سیاستگذاریمحمد عادلی۱۴۰۱-۰۱-۲۷یکی از موقعیت‌های تعارض منافع موقعیت اتحاد قاعده گذار و مجری است که طی آن جمع نقش‌های مختلف در یک شخص یا سازمان می‌تواند به سوگیری ناروا در تصمیمات منجر شود. در ادبیات تعارض منافع، اتحاد قاعده گذار و مجری زمانی رخ می‌دهد که افراد برای خود قاعده‌گذاری کنند. چنین موقعیتی می‌تواند سبب شود که افراد یا نهادها سیاست‌هایی را در پیش گیرند که سبب تقویت قدرت انحصاری آن‌ها در حوزه‌ای خاص شود. ازجمله مواردی که در ایران کاربران بیشتر بر آن تأکید می‌کنند، می‌توان به انحصار در حوزه پزشکی و دارو، اتحادیه‌ها و اصناف و… اشاره کرد. معمای واردات ... مطالعه بیشتر
فقدان برنامه‌ای واحد در حوزه تعارض منافعمحمد ملکی۱۴۰۱-۰۱-۰۱عدم نظارت صحیح بر سازوکارهای اداری موضوعی است که همگان بر آسیب‌های آن آگاه هستند؛ اما برخی اوقات سیاست‌هایی که برای نظارت در نظر گرفته می‌شوند، خود می‌تواند نسبت به نبود نظارت بیشتر آسیب‌زا باشند. در این‌گونه موارد وظیفه نظارتی به‌گونه‌ای تعریف می‌شود که نهادی که خود مجری سیاست‌ها است، آن را بر عهده می‌گیرد. این موقعیت که از آن به‌عنوان تعارض منافع نظارت بر خود نام برده می‌شود، در وضعیت دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد وجود داشت که دولت تصمیم به رفع آن گرفته است. جلوگیری از نظارت بر خود در وزارت اقتصاد مطابق قانون برنامه ششم توسعه قرار ... مطالعه بیشتر
پیامدهای پنهان تعارض منافعمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۲۶مصاحبه عباس آخوندی درباره لزوم مدیریت تعارض منافع نیز در بین کانال‌های تلگرامی با رویکردهای سیاسی مختلف با استقبال مواجه شده و توانسته است نظرات طیف‌های سیاسی گوناگون را به خود جلب کند. با نزدیک شدن به انتخابات نیز برخی افراد ثبت‌نام کرده برای کاندید شدن و همچنین کاربران به بحث از تعارض منافع پرداخته و حتی آن را مثبت دانسته‌اند که نشان از ناآشنا بودن آن‌ها با این مفهوم دارد. خودکشی؛ پیامد شوم تعارض منافع در هفته‌ی گذشته خبری در فضای مجازی منتشر شد که به تعداد زیاد خودکشی در میان رزیدنتها و دانشجویان پزشکی ارجاع داشت. این خبر ... مطالعه بیشتر
وضعیت مبهم لایحه تعارض منافعمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۲۰لایحه مدیریت تعارض منافع؛ همچنان در پیچ‌وخم مجلس اواخر سال ۱۳۹۶ پیش‌نویس لایحه مدیریت تعارض منافع توسط معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری برای اظهارنظر کارشناسان در سامانه مربوطه دولت منتشر شد. به موازات اقدام دولت، طرحی با موضوع مشابه توسط نمایندگان مجلس در اسفندماه ۱۳۹۷ اعلام وصول شد. چندی بعد، دولت پس از جمع‌بندی و اعلام نظرات دریافت‌شده در جریان نظرخواهی عمومی، لایحه مدیریت تعارض منافع را در آبان ماه ۱۳۹۸ در هیئت دولت به تصویب رسانده و به مجلس ارسال کرد که این لایحه تا پایان دوره کاری مجلس دهم اعلام وصول نشد و طرح مذکور نیز به تصویب نرسید. پس ... مطالعه بیشتر
غوغای تعارض منافع در نظام سلامت و بهداشتمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۲-۰۵ مانند هفته‌های گذشته کاربران موضوعات مختلفی را مطرح کرده‌اند و بر تعارض منافع در حوزه‌های گوناگون مانند آموزش عمومی، بازار بورس و شوراهای شهر دست گذاشته‌اند؛ اما یکی از مطرح‌ترین حوزه‌ها وضعیت تعارض منافع در نظام بهداشت و سلامت ایران بوده است که کاربران موارد مختلفی را گوشزد کرده‌اند. از صدر تا ذیل نظام سلامت درگیر تعارض منافع: در هفته گذشته یکی از موضوعاتی که به‌وفور موردتوجه و نقد کاربران در فضای مجازی قرار گرفت وزارت بهداشت و سازوکار نظام سلامت در ایران بوده است. با توجه به وضعیت فعلی بهداشت و سلامت در ایران، کاربران فضای مجازی بر نقاط ... مطالعه بیشتر
دانش تخصصی یا پوششی برای نفعبریمحمد ملکی۱۴۰۰-۰۱-۲۲در سال جدید کاربران متعددی درباره دانش تخصصی در بازار بورس و حضور کارشناسان در قالب پوششی برای نفع‌بری خودشان نوشته‌اند، درحالی‌که امسال به‌واسطه جو انتخاباتی، این مفهوم جای خودش را در سیاست نیز بازکرده است. ماهیت سیاسی تعارض منافع در تلگرام در تلگرام و توییتر مطالب متفاوتی پیرامون تضاد یا تعارض منافع از اقبال برخوردار شده‌اند و بیشترین توجهات را به خود جلب کرده‌اند. در تلگرام بیشترین تأکید بر تعارض منافع ماهیتی سیاسی داشته و هر دو گروه اصلاح‌طلب و اصول‌گرا تلاش‌هایی را برای ارائه برنامه‌هایی جهت مقابله با تعارض منافع چه در راستای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ و ... مطالعه بیشتر
پس از یک سال: کاربرانی آگاه‌تر و مطالبه‌گرتر در فضای مجازیسعید هراسانی۱۴۰۰-۰۱-۰۱اواخر فروردین‌ماه ۱۳۹۹ پروژه رصد و تحلیل فضای مجازی درباره موضوع تعارض منافع در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه آغاز شد و هر هفته نگاه و جریان‌های قالب در موضوع تعارض منافع موردبحث و بررسی قرارگرفته است. پس از ۴۵ شماره از تحلیل فضای مجازی که در خبرنامه‌های هفتگی مرکز به‌صورت عمومی در اختیار مخاطبان قرار گرفت، امروز می‌توان چند ادعا را مطرح کرد. اول آنکه به‌طور مشخصی درک و تحلیل کاربران فضای مجازی از چیستی و تعریف تعارض منافع و نحوه مدیریت آن بهبودیافته است. استفاده دقیق از واژه تعارض منافع و متمایز کردن آن از تضاد منفعت دو ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع خوب یا بد؟سعید هراسانی۱۳۹۹-۰۷-۲۸در هفته گذشته مجموعاً ۴۵ محتوا با کلیدواژه‌های «تعارض منافع» و «تضاد منافع» شامل تعارض منافع در رسانه، بورس، نظام سلامت و غیره در سه شبکه تلگرام، اینستاگرام و توییتر منتشر شده است. بیش از ۱۱ هزار نفر این تعداد محتوا را مشاهده کرده‌اند. همچنین ۵۳ درصد این محتوا نیز موضعی منفی به تعارض منافع دارد. بااین‌حال بیش از ۸۰ درصد محتوای تولیدشده با این کلیدواژه‌ها اساساً ارتباطی با مفهوم Conflict of Interest (CoI) نداشته و عموماً تعارضات بین‌المللی مدنظرشان است. همچون روال گذشته در طول هفته گذشته نیز برخی موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در توییتر موردتوجه قرارگرفته است ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع، نام جدید دردسر قدیمیبهنام ذوقی رودسری۱۳۹۹-۰۳-۳۱شاید اصطلاح «تعارض منافع» در وهله اول ناآشنا به نظر برسد و در یک جست‌وجوی اولیه، مطالب زیادی در این مورد به زبان فارسی یافت نشود؛ اما همه ما در برخوردهای هرروزه خود با دستگاه‌های اداری (از بخش آموزش گرفته تا بازارهای سرمایه و بورس) ممکن است مشکلاتی ریشه‌دار را لیست کنیم که نادانسته همه آن‌ها مصادیقی از تعارض منافع خواهند بود. واگذاری پروژه‌های دولتی به شرکت‌های وابسته به مدیران یا اقوام آن‌ها، دریافت هدیه یا پول در قبال ارائه خدمات دولتی و استخدام و انتصاب اقوام در بخش دولتی همه از مصادیق تعارض منافع هستند. شاید در بحث‌های غیرکارشناسی ... مطالعه بیشتر
