مبارزه با فساد: انفعالی یا فعال
هفته گذشته شاهد محاکمه گروهی از متهمان فساد اداری – مالی بودیم که یکی از آنها نسبت بسیار نزدیکی با یکی از مدیران عالی رتبه نظام طی سالهای پس از انقلاب داشت. نماینده دادستان در این دادگاه به نامهای اشاره کرده که بر اساس آن در سال ۱۳۹۶، وزارت اطلاعات به رئیس جمهوری درباره بدهی شرکت متهم به شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا) هشدار داده بود. نماینده دادستان اعلام کرد این پرونده ۱۳۹۷ با گزارش معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات مفتوح شده است. پیشتر چندین شرکت دارویی نیز از متهم شکایت کرده بودند. متهمان علاوه بر شاکیان خصوصی با اتهاماتی از قبیل نگهداری غیرمجاز دارو، قاچاق و داروهای تاریخ مصرف گذشته نیز مواجهاند. اتهام وارده عبارت است از مشارکت در اختلال عمده در نظام اقتصادی و تحصیل مال نامشروع به میزان هزار و ۸۵۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون و ۳۷۴ هزار ریال. حسابرسیها از شرکت متهم نشان میدهد وی اقدام به خروج نقدینگی از طریق غیر متعارف کرده است. اگرچه میزان اختلاس و سوء استفاده در پرونده مورد اشاره در مقایسه با پروندههای مشابه و گزارشها درباره فساد در ایران چندان قابل توجه نیست اما مختصات و ویژگیهای فساد صورت گرفته، الگوی نسبتاً ثابتی را در اغلب پروندههای فساد نشان میدهد.
با وجود برخی پروندههای تشکیل شده با اتهام فساد در نظام حقوقی و قضایی ایران هنوز شاخصها نشاندهنده تداوم فزاینده فساد میباشد. برای مثال سازمان بین المللی شفافیت طی گزارشی پیرامون وضعیت فساد در بین کشورهای دنیا در سال ۲۰۱۸ نشان میدهد که اوضاع ایران به لحاظ فساد در مقایسه با سال ۲۰۱۷ بدتر شده است و نمره ایران از ۳۰ به ۲۸ تنزل یافته است. به همین خاطر رتبه ایران در بین کشورهای دنیا نیز از ۱۳۰ به ۱۳۸ رسیده است. همچنین طبق این گزارش، ایران در میان ۱۸ کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) نیز جایگاهی بهتر از رده سیزدهم را به دست نیاورده است. به عبارت بهتر میتوان گفت در سال ۲۰۱۸ اقتصاد ایران در بین ۱۸ کشور منطقه منا بعد از کشورهای سوریه، یمن، لیبی و عراق و در کنار لبنان، پنجمین اقتصاد فاسد منطقه منا محسوب میشود. در بین کشورهای منطقه منا، امارات با کسب رتبه ۷۰ توانسته است در رتبه ۲۳ دنیا قرار بگیرد و رتبه اول این منطقه را به خود اختصاص دهد. بعد از امارات، قطر با کسب نمره ۶۲ و رتبه ۳۳ دنیا در جایگاه دوم این منطقه قرار گرفته است.
بر این اساس، یکی از راههای مقابله با فرایند کنونی و کنترل و کاهش فساد تحلیل پروندههای موجود و شناخت مجاری و مسیرهای سوء استفاده از قدرت به سود منافع شخصی و خانوادگی است. شواهد نشان میدهد برخورد قضایی با پروندههای فساد – به ویژه برخورد گزینشی- بدون اقدام برای اصلاحات ساختاری به منظور بستن روزنههای متعدد درون ساختارهای مستقر مستعد فساد، هرگز مانع از تداوم جریان فساد و گسترش آن نمیشود. مبارزه با فساد مثل هر اقدام و مداخله اقتصادی- اجتماعی مستلزم رویکردی علمی و شناخت عمیق پدیده است. برخورد قضایی با فساد رویکردی انفعالی است؛ یعنی پس از وقوع فساد انجام میشود. فساد ساختاری موجود را تنها با برخورد فعال و کور کردن مبادی ساختاری میتوان اصلاح کرد.
***
در هفته ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه می کند:
- رئیس مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی گفت: قانون صندوقهای فروشگاهی بهعنوان ابزاری برای ساماندهی وضعیت اخذ مالیات از اصناف، جلوگیری از گرانفروشی متخلفان و ایجاد شفافیت در طول زنجیره تأمین به شمار میرود.
- به گفته عبدالکریم حسینزاده، رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس شورای اسلامی، فراکسیون حقوق شهروندی طرحی پیشنهادی داده که بر اساس آن مسئولیت سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور به وزارت دادگستری سپرده میشود.
- به نقل از روزنامه ایران، سازمان بینالمللی و غیرانتفاعی شفافیت در گزارشی، راهکارهای مقابله با فساد را در سه اصل عنوان کرده است که عبارتاند از: ایجاد مشارکت، پیشرفت قدم به قدم و مبارزه آرام و بدون خشونت.
- مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان هرمزگان با اشاره به راهاندازی سامانه جامع روابط کار، گفت: تمامی امور مربوط به جامعه کارگری و کارفرمایی به صورت کاملاً شفاف و بدون مراجعه حضوری کارگران و کارفرمایان انجام خواهد شد.
- بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده که در تیرماه سال جاری، ایرانیها ۱۰۰هزار میلیارد تومان چک کشیدهاند.
- رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: نام ۱۵ گروه و ۵۰ صنف از مشاغل برای روزنامه رسمی ارسال و اعلام میشود که رسیدگی مالیاتی آنها هم مطابق پزشکان، بررسی خواهد شد.
- نماینده کارگران در شورای عالی کار با اشاره به اینکه کارگران در کارگاههای بدون شناسنامه جزء فراموششدگان هستند، درباره آمار اشتغال کارگران غیررسمی گفت: براساس برآوردها ۵/۳ میلیون کارگر در کارگاههای زیرزمینی فعالیت دارند.
- طبق آمارهای منتشر شده از تارنمای سازمان ثبت احوال کشور در مورد وضعیت سنی زوجها هنگام ازدواج بین سالهای ۸۹ تا ۹۴ ، تعداد یک هزار و ۶۷۹ دختر با سن کمتر از ۱۰ سال به ازدواج رسمی و قانونی دیگران درآمدهاند.
- وزیر آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر همه دانش آموزان از آموزش با کیفیت برخوردار نیستند و معتقدیم فرصتهای آموزشی، عادلانه توزیع نمیشود.
- معاون وزارت آموزشوپرورش با اشاره به اینکه ۶۵۰ میلیارد تومان بابت مطالبات حقالتدریس و ۲۵۰ میلیارد تومان برای حقوق معلمان خرید خدمات بدهکار هستیم، گفت: هنوز برای پرداخت این مطالبات اعتباری تأمین نشده است.
- جدیدترین برآوردهای صورت گرفته توسط یونسکو حاکی از آن است که ۲۵۸ میلیون کودک و نوجوان در سال ۲۰۱۸ میلادی امکان دسترسی به مدرسه را نداشتند.
- مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران از ثبت اطلاعات متکدیان در سامانه جامع آسیبدیدگان اجتماعی در آینده نزدیک خبر داد و گفت: با استقرار و بهکارگیری این سامانه، کل اطلاعات در کشور از متکدیان در سامانه ثبت خواهد شد.
- به گزارش روزنامه مردم سالاری، معاملات مسکن کل کشور در ۲۲ روز شهریورماه با منفی ۶۲ درصد به بیشترین افت خود در شش سال اخیر رسید.
- درحالحاضر در سطح جهانی، بالاترین هزارک جمعیتی ثروتمندان تقریباً مالک ۲۰ درصد کل ثروت جهانی و بالاترین صدک مالک حدود ۵۰ درصد آن است و بالاترین دهک جایی بین ۸۰ و ۹۰ درصد قرار میگیرد.
- معاون کل وزارت بهداشت گفت: ۴۰ درصد تختهای بیمارستانهای خصوصی بهدلیل انحصار در قیمت بالا، خالی است و مردم توان دسترسی به آنها را ندارند.
بخش اول: «شفافیت و مقابله با فساد»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
فروش و تبلیغ دارو در داروخانههای اینترنتی ممنوع است
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه همشهری-۲۱ شهریورماهِ ۱۳۹۸
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو
قانون صندوقهای فروشگاهی باعث شفافسازی اقتصاد میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری ایسنا-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
مرجان فقیهنصیری، رئیس مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
یک طرح تازه قضایی: تلاش برای نظارتپذیری زندانها
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
روزنامه اعتماد-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
عبدالکریم حسینزاده، رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس شورای اسلامی
میزان مالیات بر درآمد اجارهبها ۱۵ تا ۲۵ درصد اعلام شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه اطلاعات-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
نادر جنتی، معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی
در گزارش سازمان بینالمللی شفافیت مطرح شد؛ ابزارهای جهانی مقابله با فساد
دسته بندی: سایر
روزنامه ایران-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
زهرا تدین، مترجم
فراخوان نصب کارتخوان مالیاتی برای ۵۰ صنف از ۲۴ شهریورماه
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری مهر-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
امیدعلی پارسا، رئیس سازمان امور مالیاتی
ایرانیها ۱۰۰ هزار میلیارد تومان چک کشیدند
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
روزنامه اعتماد-۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
سامانه جامع روابط کار برای اولین بار در هرمزگان راهاندازی شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری فارس- ۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
هادی ابراهیمی، مدیرکل تعاون، کار ورفاه اجتماعی هرمزگان
حسابکشی از شرکتهای دولتی قبل از بودجه
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
اقتصادآنلاین-۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه
فصل دوم: سایر اخبار هفته
گام جدید در شفافیت حرفه وکالت
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
خبرگزاری تسنیم-۲۱ شهریورماهِ ۱۳۹۸
سرنوشت طرح شفافیت آراء نمایندگان از زبان سخنگوی مجلس
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
اقتصادآنلاین-۲۱ شهریورماهِ ۱۳۹۸
اسدالله عباسی، سخنگوی هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی
طرح جدید وزارت اقتصاد برای ایجاد «کانال سبز مالیاتی»
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری تسنیم-۲۲ شهریورماهِ ۱۳۹۸
امید پارسا، رئیس سازمان مالیاتی
تمکین تنها ۱۹ درصد از پزشکان به نصب دستگاه کارتخوان
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
عصر ایران-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
هادی خانی، مدیرکل دفتر بازرسی ویژه مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی
شمارش معکوس برای مدیران/ حقوقها را اعلام کنید
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری ایسنا-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
نارضایتی از برخورد پزشکان و پرستاران؛ رتبه دوم شکایات مردمی
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه اعتماد-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
محمدحسین حیدری، مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت.
چرا قانون مبارزه با قاچاق اصلاح نمیشود؟
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری مهر-۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
گزارشی از انتشار آمار فروش تئاترها
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
خبرگزاری ایسنا-۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
ثبت سفارشها از ماه آینده با امضای الکترونیک انجام میگیرد
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت الکترونیک
روزنامه اطلاعات-۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
علی رهبری، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت
اختلاف نجومی قیمت زمین مسکونی
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
روزنامه همشهری- ۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
اعلام لیست اموال رئیس قوهقضائیه
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
روزنامه شرق-۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه
بخش دوم: «مبارزه با فقر، تبعیض و نابرابری»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
۵/۳ میلیون کارگر در کارگاههای زیرزمینی فراموش شدهاند
روزنامه شرق-۲۱ شهریورماهِ ۱۳۹۸
علی خدایی، نماینده کارگران در شورایعالی کار
انتشار آمار ازدواج زودهنگام
خبرگزاری ایرنا-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
وزیر آموزش و پرورش: فرصتهای آموزشی عادلانه توزیع نمیشود
پایگاه اطلاعرسانی دولت-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش
معاون وزارت آموزشوپرورش: ۹۰۰ میلیارد تومان به معلمان بدهکاریم!
روزنامه شرق-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
علی الهیارترکمن، معاون وزارت آموزشوپرورش
اجرای الگوی جدید مشاغل خانگی در ۹ استان
اقتصادآنلاین-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
یونسکو: شمار کودکان محروم از تحصیل در جهان رو به افزایش است
خبرگزاری ایرنا-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
آمار کل متکدیان کشور ثبت میشود
روزنامه شرق-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
فرزانه مروستی، مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران
معاملات مسکن کل کشور به بیشترین افت خود در شش سال اخیر رسید
روزنامه مردمسالاری- ۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
انتظار یکساله ۲/۱ میلیون بیکار برای ورود به بازار کار
روزنامه مردمسالاری-۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
۲۰ درصد ثروت جهان در دست یک هزارم جمعیت
روزنامه شرق-۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
۴۰ درصد تختهای بیمارستانهای «خصوصی» خالی است
روزنامه همشهری-۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت
فصل دوم: سایر اخبار هفته
راهاندازی پویش «هر دفتر یک داستان» در کرج
خبرگزاری مهر-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
نماینده کهگیلویه: درخواست ۹۰ درصد مراجعهکنندگان اشتغال است
خبرگزاری ایرنا-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
عدل هاشمی پور، نماینده مجلس شورای اسلامی
اشتغالزایی از طریق هماهنگی بین عرضه و تقاضای نیروی کار
خبرگزاری ایرنا-۲۳ شهریورماهِ ۱۳۹۸
آمار فقر ناشی از خشکسالی در کشور
اقتصادآنلاین-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی خشکسالی کشور
معاون وزیر راه و شهرسازی: اختصاص ۳۷۰۰۰ میلیارد ریال به ساماندهی بافتهای فرسوده
پایگاه اطلاعرسانی دولت-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
سیدمحمد پژمان، معاون وزیر راه و شهرسازی
کلاسهایی که در کانکس برگزار میشود؛ ۷۰ مدرسه کانکسی درچاراویماق
خبرگزاری مهر-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
آناهیتا رحیمی، خبرنگار
بررسی انتقادیِ نتایجِ طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستائی
خبرگزاری ایلنا-۲۴ شهریورماهِ ۱۳۹۸
کتابهای مازاد خود را برای اهداء به مناطق محروم به کتابخانه ملی بدهید
پایگاه اطلاعرسانی دولت- ۲۵ شهریورماهِ ۱۳۹۸
وزیر کار: اجرای همزمان چندین طرح جهت گشایش اشتغال در سراسر کشور
پایگاه اطلاعرسانی دولت- ۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
سالانه ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر به کودکان تحت پوشش بهزیستی تهران اضافه میشوند
روزنامه مردمسالاری-۲۶ شهریورماهِ ۱۳۹۸
بتول رحیمیخوشبخت، کارشناس دفتر آسیبدیدگان خیابانی سازمان بهزیستی استان تهران.
لباس فرم مدارس؛ نشانه دیگری از تبعیض
خبرگزاری مهر- ۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
مجتبی جهانتیغ، خبرنگار
فقر مالی، علت اصلی ترک تحصیل دانشآموزان ابتدایی در خراسان شمالی
خبرگزاری ایرنا-۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
عصمت بدخشان، معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزشوپرورش خراسان شمالی
فقر شدید فضای آموزشی در برخی مناطق تهران
خبرگزاری ایسنا-۲۷ شهریورماهِ ۱۳۹۸
انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران.
بدون دیدگاه