حوزه‌های پژوهشی

حوزه‌‌های پژوهشی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه:

تعارض منافع؛

شفافیت و مقابله با فساد؛

رفاه و سیاست اجتماعی و

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.

در سایر حوزه‌های پژوهشی نیز این مرکز به فعالیت پرداخته است؛ مانند کارآمدسازی نظام حکمرانی، نظریه و روش PDIA، توانمندسازی نهادهای حرفه‌ای و مدنی، حمایت طلبی و حکمرانی آب در ایران.

حوزه‌های پژوهشی چهارگانه‌ای که مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه به ‌آن‌ها پرداخته است نیز خود شامل موضوعات فرعی می‌شوند:

مبانی نظری توانمندسازی حاکمیت و جامعه شامل خشونت و نظم‌های اجتماعی، مشروطه‌سازی قدرت و دولت ضعیف، دولت قوی می‌شود.

زمینهٔ رفاه و سیاست اجتماعی نیز موضوعاتی را در بر می‌گیرد؛ رفاه اجتماعی، کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی، شفافیت و رفاه اجتماعی و مقابله با فقر و نابرابری.

موضوعات زیرمجموعهٔ تعارض منافع و شفافیت و مقابله با فساد را می‌توانید در سایت مشاهده کنید.

 

بیکاری گسترده

گزارش ۱۶| مشاغل عمومی، آخرین راه نجات از بیکاری گسترده

بیکاری گسترده در جهان دولت‌ها را وادار کرده است که نقش خود را در بازار کار بازتعریف کنند. دولت‌ها عموماً پذیرفته‌اند همان‌طور که در هنگام سقوط نظام مالی باید با مداخلۀ مستقیم، بازارهای مالی و در واقع نظام اقتصادی را نجات دهند، در  شرایط بیکاری گسترده نیز بایستی با اجرای سیاست مشاغل عمومی نقش آخرین کارآفرین نجات‌دهنده (Employer of last Resort ) را به‌عهده گیرند. مشاغل عمومی در واقع یکی از ابزارهای حمایتی دولت‌ها هستند که ضمن کاهش فقر، توان‌مندی اجتماعی و مهارتی فقرا را افزایش می‌دهند. این ابزار هم‌چنین به‌عنوان شیوه‌ای کارآمد برای هدف‌مندی منابع حمایتی دولت‌ها عمل می‌کند؛ ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره بیستم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۲۰ گزیدهٔ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: وزیر نیرو بخشنامه “نحوه مدیریت تعارض منافع” را در ۱۳ بند به معاونان و مشاوران وزیر، مدیران‌کل حوزه ستادی، مدیران عامل شرکت‌های مادر تخصصی و شرکت‌های زیرمجموعه، رؤسای مراکز و مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشی ابلاغ کرد. محمدمهدی زاهدی عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری خبر داده است که در این کمیسیون مقرر شده است اصلاحیه‌ای به قانون مدارس غیردولتی الحاق شود تا اتفاقات مثبتی در حوزه تعارض منافع شاهد باشیم. اخبار مجلس حاکی از آن است ... مطالعه بیشتر
بارگیری شتاب‌زده- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

سفر دوره‌ی آموزشی PDIA: حل معضل بارگیری شتاب‌زده در نهاد‌های عمومی نیجریه

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دوره‌ی آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربه‌ی عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربه‌ی عملی بر اساس رویکرد PDIA نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارد.  ... مطالعه بیشتر
مدیریت تعارض منافع در ایران-مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مدیریت تعارض منافع؛ مقایسه تطبیقی ایران با سایر کشورها

شواهد و تجربیات مختلف حاکی وجود دوراهی‌هایی است که گاه مقامات، مسئولان، کارگزاران و کلیه کارکنان عمومی با آن مواجه می‌شوند، در این موقعیت ممکن است مقام مسئول از موقعیت اداری خود در جهت تأمین منافع شخصی استفاده نماید. این پدیده که در ادبیات سیاسی به آن “تعارض منافع” می‌گویند، پدیده‌ای بسیار محتمل است که باید مورد نظارت و کنترل قرار گیرد. هر چند مکرراً در نوشته‌های مختلف تأکید می‌شود که تعارض منافع لزوماً به فساد منتهی نمی‌شود ولی حتی در این حالت، ممکن است اشخاص ذی‌نفع و افکار عمومی در صحت عملکرد مقام و کارمند مربوط تردید کنند که ... مطالعه بیشتر
بودجه‌بندی در دوره کرونا- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بودجه‌بندی در دورۀ کرونا – اقدامات پولی و چالش‌ها

اغلب دولت‌ها در جهان به چالش‌های پاندمی کووید ۱۹ با اقدامات و تدابیر پولی و حمایتی واکنش نشان داده‌اند. به‌غیراز مسائل هماهنگی و اجرا، این تدابیر در نجات زندگی و معاش مردم در کوتاه‌مدت اساسی بوده‌اند. بااین‌حال، چالش‌های بودجه‌بندی همچنان برجا مانده‌اند. دراین یادداشت، به‌طور مختصر مقیاس واکنش‌های پولی، انواع تدابیر پولی و چالش‌های پیش‎روی بودجه‌بندی را مرور می‌کنیم. توزیع دولت‌ها در واکنش به بحران اقتصادی ناشی از دستور خانه‌نشینی (lockdown) کرونا به‌سرعت بسته‌های محرک پولی ارائه کردند. این بسته‌ها به‌لحاظ اندازه و محل اجرا تنوع داشتند. نیوزلند بزرگ‌ترین واکنش پولی را درمیان کشورهای اصلی  داشت که به‌اندازۀ ۱۸٫۵% تولید ... مطالعه بیشتر
سازگاری منافع فردی با منافع جمعی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

انسولین نیست، خروج شستا، اشتغال بازنشستگان ممنوع ؛ تعارض منافع

شاید شما هم از تیتری که برای این متن انتخاب کرده‌ام، خنده تان گرفته باشد. خود نگارنده نیز البته کم نخندیده است. یاد آن صحنه جالب از مرد هزارچهره افتادم که می گفت، “پول آب را می‌دهیم، پول گاز جدا؛ پوتین برای سربازان جدید؛ نان؛ نفت یه پیت، اسلحه به تعداد کافی! …”. خنده داری آن سکانس به خاطر این بود که مهران مدیری داشت چرند می‌گفت. شعری نو؛ سراسر بی معنی. او نمی دانست چه می‌گوید، اما همه برایش کف می‌زدند و گمان می‌کردند لابد، معنای سنگینی پشت این حرف ها نهفته است. آن سکانس یک شوخی تمام عیار ... مطالعه بیشتر
طرح اصلاح بانکی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجربۀ برنامۀ  توانمندسازی حکومت: کاربست PDIA در بخش خصوصی

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دورۀ آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربۀ عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربۀ عملی بر اساس رویکرد PDIA نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارد. ... مطالعه بیشتر

فقدان یکی از فعالان مقابله با فساد و تعارض منافع

روز شنبه ۱۷ آبان ۹۹ خبر درگذشت محمدرضا نجفی، نماینده‌ی سابق مجلس موجب اندوه و تاسف شد. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه این ضایعه را به خانواده و دوستان آن مرحوم و عموم فعالان و دغدغه‌مندان مبارزه با فساد و تعارض منافع تسلیت عرض کرده و علو درجات این جانباز شیمیایی جنگ را از درگاه باریتعالی آرزو می‌کند. مرحوم نجفی از نمایندگان فعال در حوزه‌ی شفافیت و مقابله با فساد در مجلس دهم بود. ایشان طراح تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی بود که در ضمن این طرح، مطالعه‌ی گسترده‌ای در مورد تعارض منافع در صنعت خودروسازی را هدایت کرد ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره نوزدهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۹ گزیدهٔ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: هیأت وزیران با پیشنهاد معاونت امور مجلس رئیس‌جمهور مبنی‌بر سلب یک فوریت از لوایح دو فوریتی «مقابله با فساد و ارتقای سلامت نظام اداری– مالی» و «نحوه مدیریت تعارض منافع در انجام وظایف قانونی و ارایه خدمات عمومی» موافقت کرد. در ماه‌های اخیر علی‌رغم گذشت یک سال از تقدیم لایحه مدیریت تعارض منافع به مجلس و پیگیری‌های مکرر دولتمردان شاهد بی توجهی مجلس به درخواست دولت برای در دستور کار قرار گرفتن لایحه‌ی مذکور بوده‌ایم. بر ... مطالعه بیشتر
راست پوپولیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فروشکستن شناختی شهروندان دموکراتیک در برابر آوای پوپولیسم

روزنبرگ این مقاله را با توصیف اوج گرفتن دموکراسی در ۶۰ ساله پس از جنگ جهانی دوم و روند زوال دموکراسی و نگرانی‌های مربوط به قدرت گرفتن راست پوپولیست در جهان آغاز می‌کند. ارجاع او در این زمینه به کتاب لویتسکی و زیبلات یعنی «دموکراسی‌ها چگونه می‌میرند[۱]؟، ۲۰۱۸» است. لویتسکی و زیبلات اساتید دانشگاه هاروارد هستند. این دو متخصص برجسته مطالعات دموکراسی در کتاب اخیر خود توضیح می‌دهند که دموکراسی در جهان به آرامی با تضعیف نهادهای مهمی همچون رسانه‌ها و زوال هنجارهای سیاسی ریشه‌دار، در حال نابودی است. روزنبرگ شروع می‌کند به توصیف ویژگی‌های راست پوپولیستی که با زوال ... مطالعه بیشتر
PDIA تجربه‌ای از نحوه مشارکت- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجربۀ برنامۀ  توانمندسازی حکومت: PDIA تجربه‌ای از نحوه مشارکت

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دورۀ آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربۀ عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربۀ عملی بر اساس رویکرد PDIA نیستند، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارند. ... مطالعه بیشتر
صندوق‌ سرمایه‌گذاری بورس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

 تعارض منافع و فرهنگ قانونگذاری در ایران

به نظر می‌رسد در طول سال‌های طولانی قانونگذاری در کشور توجه اندکی به انسداد موقعیت‌های تعارض منافع در تدوین و تصویب قوانین شده است. به طوری که در برخی قوانین گاه حتی وظایف و تکالیفی برای دستگاه‌های اجرایی تعیین شده است که خود منشاء ایجاد بستر موقعیت‌های تعارض منافع است. از جمله آنها می‌توان به قانون تأسیس مدارس غیرانتفاعی اشاره کرد که برای کارمندان رسمی وزارت آموزش و پرورش در استفاده از برخی امکانات در تأسیس مدارس غیرانتفاعی از جمله دریافت تسهیلات بانکی برای این منظور امتیازاتی قائل است. همچنین در بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های بسیاری اصل عدم امکان تصمیم‌گیری افراد ... مطالعه بیشتر
پوپولیسم- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دموکراسی علیه دموکراسی

پیش از این، این مشارکت توسط مراجع و رسانه‌های سنتی هدایت می‌شد. ولی امروز مردم اخبار و تحلیل های خود را از فضای مجازی می‌گیرند که در آن انواعی از اخبار جعلی و تئوری توطئه به راحتی منتشر می‌شود و ظرفیت شناختی ذهن بشر قدرت پالایش این حجم از اطلاعات را ندارد، بنابراین به راحتی به پوپولیسم راست‌گرایانه پناه می‌برد. روزنبرگ استاد دانشگاه ایرواین در کالیفرنیا است و حوزه پژوهش او ظرفیت‌های شناختی سیاسی، ایدئولوژی و پرکتیس‌های دموکراتیک آلترناتیو به‌ویژه دموکراسی گفت‌وگویی(Deliberative Democracy) است. پروژه فکری اخیر او معطوف به پوپولیسم دست راستی و زوال دموکراسی در غرب است. نوشته‌های ... مطالعه بیشتر
مسئله‌محور- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

رویکرد مسئله‌محور برای حل مسائل توسعه‌ای

در پاسخ به مسائل توسعه می‌توان دو نوع نگاه مسئله‌محور و راه‌حل‌محور را از یکدیگر تمییز داد. این دو رویکرد در جدول به شکل اغراق شده و ساده‌سازی شده توصیف شده‌اند و روشن است که  جزئیات زیاد دیگری وجود دارد. اگرچه ممکن است در نگاه اول نام رویکرد راه‌حل‌محور و  رهبرمحور (SLDC) آشنا به نظر نرسند اما عناصری ضمنی از  این رویکرد به تغییرات را می‌توان در  نظریات سنتی و غالب و در نظریات جدید توسعه مشاهده کرد. روایت SLDC ساده است: یک راه‌حل مشخص که توسط فردی معین و در زمانی خاص اتخاذ می‌شود و سپس از طریق سیستم ... مطالعه بیشتر

خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع – شماره هجدهم

نسخه الکترونیکی خبرنامه هفتگی مدیریت تعارض منافع -۱۸ گزیدهٔ اخبار، تحلیل‌ها و گزارش‌های اصلی هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است: نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: علت عدم اجرای اصلاح ساختار بودجه، این نیست که برنامه‌ای برای آن نداریم و یا خیلی پیچیده است و ما از آن سر در نمی‌آوریم بلکه به خاطر آن است که اجرای اصلاح ساختار بودجه، به تضاد منافع دستگاه‌ها برخورد می‌کند. اعضای کمیسیون حقوقی و پارلمانی اتاق بازرگانی اصفهان در پنجمین جلسه این کمیسیون، به نقد و بررسی لایحه مدیریت تعارض منافع پرداختند. حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس جمهور ... مطالعه بیشتر
موقعیت‌های تعارض منافع نمایندگان مجلس- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

باز هم نمایندگان مجلس، باز هم داستان تعارض منافع

در هفته اول آبان ماه سال جاری ۱۳۸ مطلب در فضای توییتر و تلگرام منتشر شده که به موضوع تعارض منافع پرداخته‌اند. از این میان ۷۲ مطلب یا به عبارت دیگر ۵۲ درصد از مطالب در تلگرام بوده است. در این میان موضوعات مختلفی توجه کاربران را به خود اختصاص داده است. تعارض منافع نمایندگان مجلس و موقعیت اشتغال همزمان در سازمان بورس دو موضوعی است که تقریباً در تحلیل‌های قبلی نیز به آن پرداخته شده بود اما این بار از دید جدیدی به آن‌ها نگاه کرده‌ایم. موضوع دیگری هم بود که توجه کانال‌های خبری را به خود اختصاص داد ... مطالعه بیشتر
مروری بر روش استخوان ماهی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

 از مسئله یابی تا واسازی مسئله در PDIA

در رویکرد انطباق تکرارپذیر مسئله‌محور، فرایند طرح مسئله تا کشف راه حل‌ها مبتنی بر تعامل و بحث‌های گروهی است و در این میان تکنیک‌های «پنج چرا» و «استخوان ماهی» به اعضای گروه کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از دلایل مسائل‌شان برسند و سپس به دنبال راه‌حل و اقدامات عملی باشند. همواره تعیین و تشخیص صورت مسئله مهم است اما بسیاری از اوقات سیاست‌گذاران به‌جای تعیین مسئله، به سراغ ارائه راه‌حل‌های تقلیدی و یا انجام کار طبق روال عادی می‌روند و در نهایت هیچ‌گاه مسئله اصلی خودشان را نمی‌توانند حل کنند. به طورکلی ویژگی‌های یک مسئله آن است که وقتی ... مطالعه بیشتر
لایحه مدیریت تعارض منافع- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

بیم و امیدهای لایحه مدیریت تعارض منافع

در نظام حقوقی ایران بدون اینکه نامی از تعارض منافع برده شود، مضمون آن به طور پراکنده در برخی قوانین و مقررات مورد توجه واقع شده است. به عنوان مثال، در حوزه قضایی زمانی که قوانین آئین دادرسی در ایران تصویب شده است و مقرراتی نیز برای موارد تعارض منافع پیش‌بینی شده است و این رویه کم بیش در مورد مراجع رسیدگی به تخلفات اداری یا انتظامی نیز رعایت شده است. علاوه بر این، قوانین متعدد دیگری از جمله لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری ـ مصوب ۱۳۳۷ـ، ... مطالعه بیشتر
آموزش کودکان کمتر از 6 سال در برزیل- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

تجربه توانمندسازی حکومت: آموزش کودکان  کمتر از ۶ سال در برزیل

این توضیح برگرفته از یادداشت کوتاهی است که دانش‌پذیران دورۀ آموزشی توانمندسازی حکومت با روش PDIA دانشگاه هاروارد از تجربۀ عملی خود در کاربست این روش ارائه کرده‌اند. مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه در راستای معرفی تجارب عملی و نمونه‌های کاربست روش PDIA برای اعمال اصلاح در سیستم اداری و بخش خصوصی کشورهای مختلف نسبت به ترجمه و انتشار یادداشت‌های منتشرشده در وبلاگ توانمندسازی حکومت دانشگاه هاروارد اقدام می‌کند. این یادداشت‌ها گرچه متضمن توضیح کامل یک تجربۀ عملی بر اساس رویکرد PDIA نیست، اما نمونه‌هایی از چالش‌ها و ظرفیت‌های روش PDIA برای مواجهه با مسائل محلی را به نمایش می‌گذارد. ... مطالعه بیشتر

مارپیچ استعلام کاغذی: بنیاد ملی نخبگان

  تقریبا دو ماه پیش بود که برای استفاده از شرایط بنیاد نخبگان برای خدمت سربازی اقدام کردم. آن موقع نمی دانستم که فرآیندی که به زعم من نهایتا دو تا سه هفته به طول می انجامد، بیش از چهارماه طول خواهد کشید. دو ماه در بنیاد ملی نخبگان ( معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری) و دو ماه در بنیاد نخبگان نیروهای مسلح. آن زمان تصمیم گرفتم تا با ساخت ویدیٔویی از این فرآیند و پرسش از این موضوع اصلی که اساسا الکترونیکی شدن این فرآیند چه کمکی به تسریع آن و کم شدن حضور فیزیکی مراجعان کرده، تلنگری ... مطالعه بیشتر