معرفی مراکز حمایت گری اجتماعی

حمایت گری اجتماعی برای اقشار آسیب پذیر

حمایت گری اجتماعی به مثابه رویکردی برای حمایت از اقشار آسیب پذیر


در طول سالیان گذشته نسل سوم سازمان های غیردولتی به سمت استفاده از ابزارهایی برای تاثیر بر فرایند سیاست گذاری حرکت کرده اند. این نسل از سازمان های غیردولتی به جای تکیه بر تامین خدمات رفاهی یا توسعه محلی به سمت اصلاحات سیاستگذارانه برای تامین منافع گروه های مورد حمایت خود حرکت کرده اند. این یادداشت به بررسی نقش آنها و معرفی برخی از این مراکز در ایران و سایر نقاط می پردازد. یکی از معروف ترین و پرشمارترین سازمان های حمایت گری اجتماعی در کشورهای بیشتر توسعه یافته و کمتر توسعه یافته، مراکز حمایت گری اجتماعی برای اقشار آسیب پذیر همچون معلولان، سالمندان، بیماران خاص و غیره است. اگرچه این نوع سازمان ها اکثرا غیردولتی هستند، اما در برخی از کشورها همچون ایالات متحده قوانین تاسیس آنها از محل بودجه عمومی را تسهیل می کند. این سازمان ها اکثرا در دو سطح فردی و اجتماعی دست به حمایت­ گری می ­زنند.

تاریخ انتشار : ۲۳ شهریور ۹۸

به عبارت ساده­ تر در ادبیات نظری موجود درباره حمایت­ گری به دو سطح فردی (Advocacy) و ساختاری (advocacy systems) برخورد می­ کنیم. سطح ساختاری آن چیزی است که ما آن را «حمایت­ گری اجتماعی» می­‌نامیم. با توجه به اینکه سازمان­ های مورد اشاره در بالا بیشتر با اشخاصی با ناتوانی جسمی بالا مواجه هستند، بخشی از خدمات آنها ناگزیر کمک به آنان است. تهیه ابزارهای لازم برای بهبود زندگی، حمایت حقوقی در برابر مسائل خاص، توانمندسازی آنان برای ادغام در جامعه بخشی از این کمک­های فردی هستند.

اما فارغ از این مباحث که کمک به یک شخص محسوب می‌­شود، رسالت اصلی این سازمان ­ها حمایت از این اقشار آسیب­ پذیر در سطح ساختاری است. برای مثال استفاده از ابزارهای حمایت­ گری اجتماعی برای تدوین قانونی که شهرداری را موظف به تجهیز اتوبوس ­های شهری به بالابر ویلرچر می ­کند، زندگی شهروندان آسیب­ پذیر را به صورت قابل ملاحظه ­ای ارتقا می­ بخشد. این موضوع در تمام سطوح قابل مشاهده است.

اگرچه در فضای عمومی بیش از آنکه تاثیرات ساختاری این سازمان ­ها و نفوذشان بر فرایند سیاست ­گذاری مورد توجه مردم قرار گیرد، کمک ­های فرد به فرد آنها مورد توجه است؛ اما واقعیت نشان دهنده اهمیت اساسی این سطح از اقدامات سازمان­ های حامی اقشار آسیب­ پذیر است.

چارچوب ­بندی دیگر از این موضوع در سطح بندی سازمان ­های غیردولتی خود را نشان می ­دهد. بر اساس نظریات متاخر سازمان ­های غیردولتی سه نسل حمایتی، توسعه­ ای و توسعه سیستم ­های پایدار را شامل می­ شوند. آخرین نسل بیش از آنکه به دنبال ارائه خدمات رفاهی به گروه هدف خود باشد، یا آنان را توانمند کند، تاثیرگذاری بر فرایند سیاست­ گذاری را انتخاب کرده­ اند. به عبارت دیگر حمایت­ گری اجتماعی در سازمان­ های غیردولتی بلندپروازانه ­ترین رسالت و البته موفقیت ­آمیز ترین آن بوده است.

در ادامه به معرفی دو نمونه از مراکزی که خدمات ویژه به معلولان جسمی و کم ­توانان ارائه می­ دهند، پرداخته شده است.

مرکز حمایت­گری اجتماعی برای حقوق و منافع سالمندان

ماموریت این مرکز در فلادلفیا ارتقای بهزیستی، حقوق و استقلال سالمندان از طریق حمایت گری، آموزش و اقدام با رویکرد «مورد به مورد» و ارائه خدمات برای ترویج دسترسی برابر به عدالت و نشان دادن مشکلات و مسائل در هر دو سطح فردی و ساختاری است. این مرکز با توجه به ناتوانی و ضعف سالمندان و درنتیجه ناتوانی آنان در حمایت گری از طرف خودشان از یک سو خدمات مستقیم در سطح فردی و از سوی دیگر خدمات نظام‌­مند از طریق آموزش و ابتکارات در سیاست ­گذاری عمومی ارائه می ­کند.

تاریخچه:

این مرکز در سال ۱۹۷۷ از ائتلاف گروه ­ها و افرادی نظیر انجمن دوستان درباره سالخوردگی، شواری لوتری درباره سالخوردگی و گری پانسرز تاسیس شد. این مرکز درواقع از پروژه­ ای تحت سرپرستی مرکز حقوقی منافع عمومی فلادلفیا شکل گرفت. مرکز حقوقی توسط وزارت بهداشت و خدمات اولیه، اداره سالخوردگان تاسیس شد.

روش­ها:

بخش بزرگی از برنامه حمایت ­طلبی این مرکز از طریق آگاه­ سازی عمومی صورت می­ گیرد، برای این کار از روش­های مختلفی همچون بروشورها، برگزاری همایش، خبرنامه ­های دوره­ای و روابط عمومی استفاده می­‌شود. علاوه بر این حمایت­گری از طریق اعضای مرکز و کمیته ­های آن انجام می‌شود. مسائل توسط کمیته ­ها شناسایی شده و برای حل آنها استراتژی­ هایی بسط داده می ­شود. فرایندهای حمایت­ گری این مرکز در قانون خدمت حمایتی سالمندان در پنسلوانیا تاثیر به سزایی داشت. همچنین حمایت ­گری این موسسه موجب فراهم آوردن لایحه اصلاح قانون سرپرستی شد.

سوابق:

این مرکز از سال ۲۰۱۳ حداقل هشت پروژه حمایت ­گری اجتماعی را اجرا کرده است:

  • ارائه پیشنهاد برای «برنامه نظارت بر مراقبت بلندمدت دولتی» در آگوست ۲۰۱۳
  • مخالفت با طرح فرماندار کاربت درباره طرح توسعه بیمه سلامت و تغییر برنامه جاری بیمه سلامت پنسلوانیا در آوریل ۲۰۱۴
  • اظهار نظر رسمی درباره لایحه پیشنهادی برای تغییر بخش C (مزایای مدیکر اداره شده با برنامه مراقبت) و بخش D (برنامه دارویی تجویز شده در سیستم مدیکر) در مارس ۲۰۱۵
  • نگارش نامه به سناتور تومی و سناتور کیسی درباره قانون دسترسی به مدیکر و نسخه­ نویسی مجدد برنامه بیمه سلامت کودکان در آوریل ۲۰۱۵
  • اظهار نظر بر لایحه روزآمد کردن مقررات پرستاران خانگی در اکتبر ۲۰۱۵
  • اظهار نظر بر لایحه مقررات عدم تبعیض در فعالیت­ ها و برنامه­ های بخش سلامت

مرکز حمایت­گری لویزیانا

این سازمان غیرانتفاعی در سال ۱۹۷۷ و برای حفاظت، توانمندسازی و حمایت ­گری اجتماعی برای حقوق معلولان و سالمندان است. این مرکز به دنبال ادغام گروه هدف خود در جامعه، جلوگیری از آزار، نادیده گرفته شدن و یا استثمار آنان است.

تاریخچه:

این مرکز به موجب یک قانون فدرال برای ایجاد سیستم های محافظت و حمایت در هر ایالت آمریکا تاسیس شد. ماموریت سیستم­ های حفاظت و حمایت­ گری «پیگیری از طریق ابزارهای قانونی، اداری و دیگر ابزار مناسب برای حصول اطمینان از حقوق افراد با معلولیت شدید در ایالت» است. از سال ۱۹۷۷، دیگر گروه­ های اجتماعی به گروه های تحت حمایت این سازمان اضافه شده اند، افراد دارای معلولیت ­های ذهنی و جسمی و افراد سالخورده از جمله این گروه­ ها هستند.

روش­ها:

این مرکز از طریق نمایندگی حقوقی مستقیم، اطلاعات و ارجاعات، آگاه­ سازی و آموزش و در نهایت حمایت ­گری اجتماعی فعالیت ­های خود را انجام می­ دهند. بنابراین سه رویکرد اصلی وکالت شخص به شخص، حمایت­گری اجتماعی برای تغییر سیستم­ های خدمات­ رسان و ترویج و آموزش از فرایندها  و روش­های اصلی این نهاد است.

حمایت­ گری اجتماعی سازمان ­های غیردولتی در ایران

اگرچه سازمان ­های غیردولتی در ایران تا پختگی کامل راهی پر فراز و نشیب دارند، اما بسیاری از آنها حمایت­ گری اجتماعی را به عنوان ظرفیتی اساسی در تامین منافع اقشار تحت پوشش خود می­ دانند. موسسه غیردولتی گابریک، سازمان غیردولتی دیاران، یکشهر و غیره برخی از سازمان­های غیردولتی ایرانی هستند که بخشی یا حتی کل ظرفیت­ های خود را معطوف به حمایت­ گری اجتماعی کرده ­اند. برخی سازمان ­های غیردولتی دیگر همچون حامی نیز به صورت فعال در این حوزه ورود کرده ­اند.

موسسه غیردولتی گابریک، سازمانی غیر انتفاعی برای اطلاع رسانی و حمایت از بیماران دیابت است. برگزاری دوره های آموزشی، انتشار کتب و جزوات آموزشی، حمایت مالی و غیرمالی از مبتلایان به دیابت و غیره بخشی از ماموریت های این سازمان است. یکی از ماموریت های اصلی این موسسه «حمایت از دیابت» است. بر اساس معرفی گابریک «دفاع از حقوق جامعه دیابتی ایران، یا مدافعه گری برای دیابت، به عنوان یک خط مشی بنیادین از ابتدای سال ۹۷ در دستور کار انجمن دیابت گابریک قرار گرفت. تلاش برای تسهیل شرایط زندگی با دیابت، کاهش هزینه های مدیریت و درمان، رفع تبعیض ها و افزایش آگاهی عمومی پیرامون دیابت، از جمله مسئولیت هایی است که گابریک برای تحقق حداکثری آنها برنامه ریزی و تلاش می کند.»

البته بررسی چارت سازمانی این موسسه نشان می ­دهد، فهم دقیقی درباره این ابزار وجود ندارد. علاوه بر اینکه عنوان سازمانی این دفتر «مشارکت مردمی، خدمات حمایتی و مدافعه گری» است، اعضای این معاونت از سه کارشناس در حوزه مددکاری و کمک ­های مردمی تشکیل شده است.

پروژه در دست اجرای این موسسه بهبود فرایندهای اجرایی بیمه انسولین قلمی است. بر اساس اطلاعات تارنمای موسسه، رویه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تامین انسولین قلمی تغییر کرده و علاوه بر تجویز پزشک، بیماران دیابتی باید توسط کارشناسان وزارتخانه نیز تایید شوند. این تایید به تناسب میزان تجویز و وزن بیماران مربوط می ­شود. بر این اساس پروژه اخیر این موسسه تلاش برای بهبود این رویه است.

لینک کوتاه https://iran-bssc.ir/?p=2624

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *