کارشناس ارشد جامعه شناسی
کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه
این کتاب شامل مطالبی در خصوص انواع داده‌ها، مدل‌ها، ارزشیابی و ارزیابی اثربخشی، رویکردهای اندازه‌گیری و شاخص‌های ترکیبی اندازه‌گیری فساد/ ضد فساد است. تراپنل نویسنده این کتاب با بیان انواع شاخص‌های اندازه‌گیری فساد و سپس ارائه مثال‌های عملی برای سنجش فساد می‌کوشد تا خوانندگان را با این روش‌ها آشنا سازد.
این کتاب راهنمای عمل، مجموعه‌ای از روش‌شناسی‌ها، ابزارها و فعالیت‌هایی را ارائه می‌دهد که به وسیله انجمن ضد فساد در طول سالیان پیش مورد استفاده و تأیید اعتبار قرار گرفته است. اولین نسخه این راهنما در سال ۲۰۰۸ منتشر شد که حاوی نوآوری‌های بسیاری در زمینه رویکردهای سنجش فساد بود.
تأکید بر سنجش عینی و دقیق فساد جای خود را به تأکید بر سنجش پیرامونی فساد برای دستیابی به اطلاعات کافی و مناسب داده است. همچنین، درکی جمعی نسبت به وجود شواهد اندک پیرامون اثر مداخلات ضد فساد در مقایسه با شواهد مورد انتظار وجود داشته است. در حقیقت، سنجش کارآمد اثر مداخلات ضد فساد به معنای الزامات گزارش دهی و معیارهای ارزیابی دقیق همراه با روش‌های کمی، کیفی و ترکیبی است.
این کتاب راهنما در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول درباره داده‌ها، مدل‌ها و اندازه‌گیری فساد/ ضد فساد است که در این فصل به شاخص‌های ترکیبی و داده‌های مرتبط با سیاست، معرفی مدل‌های رایج، نحوه اندازه‌گیری فساد، اندازه‌گیری ضد فساد مثل شفافیت، پاسخگویی و درستکاری پرداخته است.
فصل دوم درباره چرخه کنترل و ارزیابی و اندازه‌گیری است که به پوشش نظریه‌های تغییر، روش‌شناسی و برنامه‌ریزی اندازه‌گیری می‌پردازد، همچنین به نحوه اندازه‌گیری ذی‌نفعان و نظارت و ارزیابی مشارکتی پرداخته شده است و در ادامه این فصل روایی، پایایی، پایداری و محدودیت روش‌های برنامه‌ریزی طرح‌های اندازه‌گیری بررسی شده است.
فصل سوم تحت عنوان «ارزشیابی و ارزیابی اثربخشی» است. این فصل رویکردهای متفاوتی را برای ارزشیابی اثربخشی پروژه‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های فساد و ضد فساد ارائه می‌دهد. در این فصل هم به ارزشیابی تجربی اثر و هم ارزشیابی مبتنی بر تئوری مورد بحث قرار گرفته است. در ادامه به بررسی ادعای مشارکت کمپین‌های جلب حمایت، ترسیم نقشه پیامدها، ردیابی فرایند، دیگر مدل‌های ارزشیابی، کاهش ریسک در بخش‌ها، توانمندسازی و ظرفیت‌سازی، رویکردهای اندازه‌گیری اثربخشی در سطح سازمان یا نهاد، نهادهای ضد فساد، درستکاری نهادی، رویکردهای سنجش اثربخشی در سطح ملی، استراتژی‌های ضد فساد در سطح ملی و ارزیابی‌های درستکاری بخش عمومی توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه پرداخته شده است.
فصل چهارم درباره داده‌های موجود از تجربیات سنجش و ارزیابی فساد است که بر اساس مصاحبه‌های عمیق، نگرانی‌ها و موفقیت‌های طرح‌های اندازه‌گیری را پوشش می‌دهد و صدای متخصصان را به گوش می‌رساند و همچنین چالش‌های توجه به داده‌ها به صورت مستقل را مورد توجه قرار داده است و مدعی است هنوز هم نیاز به داده‌های مقایسه‌ای جهانی وجود دارد. همچنین هشدارهایی برای الگوبرداری و برخورد با مفاهیم و داده‌ها می‌دهد. به طور کلی این فصل دربرگیرنده تجارب متخصصان رشته اندازه‌گیری فساد و ضد فساد و بحث‌هایی پیرامون هدف، زمینه و اعتبار سنجی برنامه‌های اندازه‌گیری است.
فصل پنجم اقدامات مناسب برای پاسخگویی و اهمیت مکمل بودن رویکردها در سنجش فساد را ارائه می‌دهد که شامل استفاده درست از روش‌شناسی، مشارکت ذی‌نفعان و اطلاعاتی برای پاسخگویی است. همچنین چندین مثال از برنامه‌های نوآورانهٔ اندازه‌گیری که برنده جایزه شده‌اند را ارائه می‌دهد. در تمام کتاب به مطالعات موردی کوتاهی اشاره شده است که چالش‌ها و روش‌های مورد بحث در آن تشریح می‌شود.
منبع:
*تراپنل، استفان‌ای (۱۳۹۵) شاخص‌های اندازه‌گیری فساد و ضد فساد، مترجم علی سیف زاده[برای] قوه قضاییه، سازمان بازرسی کل کشور، مرکز مطالعات و پژوهش‌های سلامت اداری و مبارزه با فساد، تهران: نشر علوم اجتماعی.
بدون دیدگاه