امروزه موضوع شفافیت بانک مرکزی تبدیل به یکی از مورد بحثترین موضوعات در زمینه سیاستهای پولی شده است. عموم مردم نیاز دارند که بانکهای مرکزی که روزبهروز مستقلتر از گذشته میشوند، از درجه قابل قبولی از شفافیت برخوردار باشند تا همچنان نهادی قابل اتکا باقی بمانند. همچنین، شاخه رو به رشدی از ادبیات مرتبط، به بررسی تأثیرات اقتصادی این افزایش در شفافیت پرداخته است. البته بحث شفافیت و اندازهگیری آن به لحاظ کیفی بودن متغیر شفافیت، اندکی پیچیدهتر شده است؛ چراکه یافتن سنجههای مناسب برای اندازهگیری آن چندان ساده نیست. اگرچه اقتصاددانانی مانند گراتس و ایجفینگر مطالعات بسیاری در زمینه طراحی و محاسبه شاخصی مناسب برای اندازهگیری درجه شفافیت بانکهای مرکزی انجام دادهاند، اما پیش از هر چیز لازم است شفافیت بانک مرکزی را به شکلی واضح تعریف کنیم.
گراتس و ایجفینگر شفافیت بانک مرکزی را بهعنوان محدودهای تعریف میکنند که در آن بانک مرکزی تمایل به افشای اطلاعات مربوط به فرآیند تدوین سیاستهای پولی دارد. علاوه بر این، طبق تعریف دینسر و یچنگرین، میتوان مقصود از شفافیت بانک مرکزی را اعلام نرخ بهرهی کوتاهمدت و بلندمدت و همچنین اعلام پیشبینی این نهاد از وضعیت اقتصادی آینده تعریف کرد. برای مثال فدرال رزرو، بانکهای مرکزی نیوزلند، نروژ و سوئد سالهاست که پیشبینی خود از نرخ تورم، بیکاری و رشد اقتصادی را اعلام میکنند. اگرچه، امروزه این مسئله تنها محدود به تعداد کمی از کشورها نیست و کشورهای زیادی در راستای افزایش شفافیت بانکهای مرکزی خود گام برمیدارند.
در ادبیات اقتصادی در پیرامون موضوع شفافیت بانک مرکزی، مزایای بسیاری برشمردهاند؛ از جمله این مزایا میتوان به برخی موارد اشاره کرد: ۱) این افزایش شفافیت خود، بخشی از یک تغییر بزرگتر در ساختارِ حکومتهاست. چراکه امروزه در تمام جهان، مردم خواستار شفافیت بیشتر از جانب نهتنها بانکهای مرکزی، که تمام مقامات رسمی کشورها هستند. بنابراین بانکهای مرکزی نیز بنا به درخواست عموم مردم، ناگزیر از افشای بسیاری از اطلاعات بااهمیت در تصمیمگیریهای فعالین اقتصادی هستند. ۲) اگر بانکهای مرکزی تمایل به استقلال بیشتر از دولت داشته باشند، شفافیت بهعنوان یکی از مهمترین عواملی عمل میکند که تحقق هدف استقلال را ممکن میسازد. ۳) شفافیت بانک مرکزی، بازارها را قادر میسازد تا نسبت به تصمیمات این نهاد و همچنین سیاستها، واکنشهای سریعتر و روانتری بروز دهند. ۵) شفافیت بانک مرکزی تعهدات این نهاد را قابل اتکاتر میکند. برای مثال، اگر هدف بانک مرکزی رسیدن به یک نرخ تورم پایین و البته باثباتتر باشد، این هدف در صورتی برای فعالین اقتصادی قابل اتکا و باورپذیر خواهد بود که بانک مرکزی، توضیحات روشنی از جزئیات برنامههای خود در اختیار افراد بگذارد. ۶) این تعهد و شفافیت بهنوبه خود، باعث میشود بانک مرکزی در شرایط خاص (نظیر بحرانهای اقتصادی) با آزادی عمل بیشتری عمل کرده و در صورت لزوم، موقتاً از اهداف بلندمدت خود منحرف شود. از طرف دیگر، این انحراف باعث نگرانی عموم نخواهد بود، چراکه افراد میدانند این انحراف موقتی بوده و مشکلی در راستای پیگیری اهداف بلندمدت بانک ایجاد نخواهد کرد. بنابراین میتوان چنین نتیجه گرفت که شفافیت باعث افزایش انعطافپذیری سیاستها نیز خواهد شد.[۱]
⃰ ⃰ ⃰
در هفتهای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
- روزنامه شرق، سرنخی دیگر از ده کشتیِ گمشدهی نفتی به دست داد. به گزارش شرق، طبق بارنامههایی که در دادگاه زنجانی مطرح شده، ۱۰ کشتی نفت معادل ۲۰ میلیون بشکه نفت از ۱۷ کشتی که در پرونده زنجانی مطرح است، ردوبدل شده، اما با بررسیها مشخص شد که در اسناد جیپی اسهای ماهوارهای، کشتیها به مقصدی که در بارنامه به آن اشاره شده است، نرفتهاند.
- صندوق بینالمللی پول از وضعیت فساد مالی در جهان، گزارش تازهای منتشر کرد. بر اساس این گزارش، فساد مالی خسارات شدیدی را در کشورهای مختلف ایجاد کرده و سبب شده درآمد حاصل از پرداخت مالیات به جای آنکه صرف ساخت مدارس، جادهها و بیمارستانها شود، توسط افرادی خاص چپاول گردد.
- محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با انتشار توییتی در صفحه شخصی خود نوشت: لیست بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان مطالبات وصول نشده به دعوا رسیدهی ایجاد شده در دوران پیشینِ شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)، با مشخصات کامل و به تفکیک همه هلدینگها مشخص شده است.
- روزنامه شرق در گزارشی، عملکرد دستگاههای کشور در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را بررسی کرد. مطابق این گزارش، سازمان ملی استاندارد ایران جزو دستگاههایی بوده است که به همه درخواستهای شهروندان پاسخ داده است.
- مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی از دسترسی سازمان مالیاتی به سامانه اطلاعات مسکن خبر داد. به گفتهی فرهادیه و با راهاندازی این سامانه، تمام اطلاعات واحدهای مسکونی، وضعیت اسکان، تعداد خانههای خالی، تعداد خانههای دوم و… مشخص میشود.
- چهارمین گزارش شفافسازی مالی سازمان نقشهبرداری منتشر شد. طبق این گزارش و در مجموع، هزینههای سازمان نقشهبرداری کشور در فروردین ماه سال جاری و اسفند سال گذشته، بیش از ۱۱ میلیارد تومان بوده است.
منبع:
- [۱]. «مقدمه» از آدرس زیر اخذ شده است: : وقاری، زهرا.(۱۳۹۸). شفافیت بانک مرکزی، مزایا و معایب. ویژهنامه «شفافیت؛ حاکمیت پاسخگو، جامعه مطالبهگر». به کوشش «مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه» و «پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی».
فصل اول:اخبار برگزیده هفته
کلید پرونده ۱۰ کشتی گمشده
دسته بندی: شفافیت در حوزه نفت و پتروشیمی
روزنامه شرق-۹ خردادماهِ ۱۳۹۸
گزارش صندوق بینالمللی پول از وضعیت فساد مالی در جهان
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
اقتصادآنلاین-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
وزیر تعاون از مشخص شدن مطالبات ۱۳ هزار میلیاردی شستا و برخورد با بدهکاران خبر داد
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
خبرگزاری ایرنا-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
پاسخگویی صددرصدی سازمان ملی استاندارد ایران به شهروندان
دسته بندی: شفافیت در حوزه اطلاعات و فضای مجازی
پایگاه اطلاعرسانی دولت-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
دسترسی سازمان مالیاتی به سامانه اطلاعات مسکن
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
اقتصادآنلاین-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
عباس فرهادیه، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی
چهارمین گزارش شفافسازی مالی سازمان نقشهبرداری منتشر شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
خبرگزاری ایسنا-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
فصل دوم:سایر اخبار هفته
شفافیت در بورس
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه اعتماد-۹ خردادماهِ ۱۳۹۸
یاسر فلاح، روزنامهنگار
سکون بازار مسکن ادامه دارد/ وضع مالیات باید همراه با شفافیت اطلاعاتی باشد
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
اقتصادآنلاین-۱۰ خردادماهِ ۱۳۹۸
مهدی روانشادنیا، کارشناس بازار مسکن
«امضاهای طلایی دارو» در دست صاحبان قدرت
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
جوانآنلاین(وابسته به روزنامه جوان)-۱۰ خردادماهِ ۱۳۹۸
زهرا چیذری، روزنامهنگار
MDsave استارتاپی به سوی شفافیت
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
خبرگزاری ایرنا-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
سهیلا رجایی، خبرنگار
نظارت بر صداوسیما هیچگاه چارچوب قانونی مشخص نداشته است
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
روزنامه آرمان-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
فاطمه ذوالقدر، نماینده مجلس شورای اسلامی
شفافیت، نظارت و کارآمدی
دسته بندی: شفافیت در حوزه اطلاعات و فضای مجازی
خبرگزاری ایرنا-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
سعید صادقی جقه، عضو هیئتعلمی پژوهشکده مطالعات راهبردی
رسانهها کمک کنند مقابل شانتاژ واردکنندگان دارو بایستیم
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
خبرگزاری ایلنا-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
دسته بندی: شفافیت در حوزه اطلاعات و فضای مجازی
روزنامه شرق-۱۱ خردادماهِ ۱۳۹۸
کامبیز نوروزی، حقوقدان
طرح نسخهنویسی الکترونیکی در خلخال اجرایی شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت الکترونیک
خبرگزاری ایرنا-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
وحید خلیلاللهی، مدیرکل بیمه سلامت استان اردبیل
چرا نمایندگان مجلس زیر بار شفافیت آرا نمیروند؟
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرگزاری ایرنا-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
استعفا برای شفافیت و پایان قدرتطلبی مدیران!
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
تابناک-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
مهرداد تاوتلی، مدیر گروه ایرانگردی و جهانگردی
محتویات دادگاه اجازه انتشار نیافت
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
روزنامه آرمان-۱۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
محمدحسین لطفالهی، روزنامهنگار
- تصویر مطلب، مربوط به آقای سیدمحمدرضا خاتمی است.
چرایی عدم نمایش سفارشهای خرید و فروش در بازار پایه جدید
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری مهر-۱۳ خردادماهِ ۱۳۹۸
امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس
پیشنهاد اصلاح موادی از آییننامه مجلس برای شفافیت آراء نمایندگان
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرگزاری فارس-۱۳ خردادماهِ ۱۳۹۸
به منظور ایجاد شفافیت انجام میشود: رنگآمیزی شرکتهای فرابورس
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه ایران-۱۳ خردادماهِ ۱۳۹۸
سیاوش رضایی، خبرنگار
۲۶ مورد مغایرت اصلی در تفریغ بودجه سال ۹۶ شهرداری تهران
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
خبرگزاری مهر- ۱۳ خردادماهِ ۱۳۹۸
مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران
طرحی برای بهرسمیتشناختن فساد
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
روزنامه شرق-۱۳ خردادماهِ ۱۳۹۸
حسین راغفر، عضو هیئتعلمی دانشگاه الزهرا
شفافیت عامل جلوگیری از فساد است
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرگزاری فارس-۱۴ خردادماهِ ۱۳۹۸
علیرضا سلیمی، نماینده مجلس شورای اسلامی.
سایت ضدعفونی پایانه بندر امام در انحصار عدهای خاص
دسته بندی: سایر
خبرگزاری ایرنا-۱۵ خردادماهِ ۱۳۹۸
بدون دیدگاه