آشنایی با نظام سلامت و بهداشت در چین – قسمت دوم: هزینه‌های بهداشت و درمان

سیاستگذاری رفاهی امروزه به بخش جدایی‌ناپذیر تمام دولت‌های مدرن بدل شده است. تنظیم‌گری و ایفای نقش فعال در حوزه بیمه‌های اجتماعی، بازنشستگی و مستمری، حمایت خوراکی، تامین حداقل معیشت، نظام‌های یارانه‌ای، آموزش، بهداشت و سلامت، مسکن و … بخش جدایی‌ناپذیر کارکردهای دولت مدرن قلمداد می‌شود. این سیاست‌ها با قبض و بسط متفاوت و وابسته به گرایش‌های اقتصادی دولت‌ها، بافت اجتماعی و ساخت سیاسی هر کشور اعمال می‌شود. آشنایی با ابعاد مختلف این سیاست‌ها و نمونه‌های عملی سیاستگذاری رفاهی ضرورتی انکارناپذیر برای تدوین سیاست‌های رفاهی در ایران نیز هست. در همین راستا استخراج برخی از نمونه‌های سیاستگذاری موفق در کشورهای مختلف بر اساس سفارش معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دستور کار مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی قرار داشته است. مجموعه کلیپ‌های «مطالعه تطبیقی نظام‌های رفاهی کشورهای جهان» در این راستا طراحی و منتشر می‌شوند.

به‌رغم افزایش سهم هزینه‌های بهداشت و سلامت در  تولید ناخالص داخلی  چین و کاهش هزینه‌های شخصی از  بهداشت و سلامت ، چین نسبت به سایر کشورها سهم کمتری صرف سلامت می کند. در مقایسه با ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۱۷، هزینه کل بهداشت و سلامت چین معادل ۶٫۲ درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش و رقم سرانه آن تقریباً ۵۶۰ دلار است، در حالی‌که این ارقام در امریکا ۱۶٫۲ درصد از GDP و حدود ۹۵۰۰ دلار سرانه است. هزینه سرانه بهداشت و سلامت در چین معادل تنها یک هفدهم تا یک هجدهم این رقم در امریکاست. در سال ۲۰۱۴ میانگین هزینه بهداشت و سلامت جهانی به مثابه بخشی از GDP به رقم ۹٫۹ درصد رسیده بود، در حالی‌که چین حتی اکنون هم [یعنی سال ۲۰۱۹] برای رسیدن به این رقم همچنان راه درازی در پیش دارد. در سال ۲۰۱۸ شاخص کیفیت و دسترسی به خدمات بهداشت و سلامتِ نشریه Lancet چین را در رتبه چهل و هشتم در جهان رده‌بندی کرد که نسبت به سال گذشته‌اش ۱۳ رتبه رشد داشت اما این کشور همچنان باید در این زمینه سخت کار کند.

از یک سو، چین در رتبه چهل و هشتم قرار دارد؛ از سوی دیگر اگر به مجموعه کشورهایی که چین در بین آن‌ها گنجانده شده است نگاهی بیاندازیم،‌ در یک نمودار این کشور از لحاظ سطح هزینه‌های بهداشت و سلامتش بین برترین‌ها قرار دارد. در این مجموعه چین حتی موفق‌ترین کشور بین کشورهای دیگر با بهترین عملکرد است.

به نظر من نظام سلامت و بهداشت چین، با چنین جمعیت بسیار عظیمی که این کشور دارد، همچنان دچار مشکلات بسیاری است که باید حل کند. اکنون استاندارد زندگی مردم رو به رشد است، و مردم خدمات بهداشت و سلامت بسیار باکیفیت‌تری را مطالبه می‌کنند.

فیلمی که بحث‌های داغی را در چین برانگیخت، داستانِ صاحب داروخانه کوچکی را بازگو می‌کند که به قصدِ خریدِ ارزان‌ترِ داروهای انحصاری، تنها به هند سفر می‌کند. او می‌خواهد با این کار به آن دسته از بیمارانِ دچار سرطان خون کمک کند که تمکن مالی لازم برای تأمین هزینه‌های داروهای انحصاری در چین را ندارند.

در چین داروهای خاص برای بیماری‌های وخیم و جدی نسبتاً گران است، که هزینه آن‌ها در نهایت بیمار و خانواده‌اش را دچار فقر می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که نرخ بقای پنج ساله بین بیماران سرطانی در چین حدود ۳۰ درصد است، در حالی‌که در کشورهای پیشرفته در اروپا و امریکا این نرخ بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است. علاوه بر پیشرفت سریع تولید داروهای نوآورانه و تکنولوژی پزشکی پیشرفته در این کشورها، دیگر علتِ کلیدی این تفاوت، میزان دسترسی‌پذیری داروهای سرطان در این کشورهاست. قیمتِ بالای داروهای سرطان مشکلی جدی در چین است که نیازمند راه‌حل‌های اضطراری است.

در چین اصلی‌ترین نهادهای ارائه‌کننده خدمات بهداشت و سلامت بیمارستان‌های عمومی هستند اما بودجه دولتی کمتر از ده درصد از هزینه‌های این بیمارستان‌ها را دربرمی‌گیرد. بنابراین این بیمارستان‌ها بخش اعظم پول خدمات خود را باید از طریق سازوکار بازار به‌دست آورند. از طرف دیگر، هزینه‌های دولت نیز به‌سرعت در حال افزایش‌اند چون ما به پوشش جامع و همگانی خدمات بهداشت و سلامت رسیده‌ایم. به همین دلیل اصلاح خدمات بهداشت و سلامت همچنان باید ادامه پیدا کند. در این مسیر ما تنها قدم نخست را برداشته‌ایم.

چین قدم به قدم باید ادامه دهد تا اصلاح بیمه درمانی خود را قوت بخشد و بتواند بر مسائلی که پیشِ رو دارد غلبه کند. از اول ماه می ۲۰۱۸، چین تعرفه‌های بخش اعظم داروهای وارداتی، به‌ویژه داروهای ضدسرطان را حذف کرد که سبب شد قیمت داروهای ضدسرطان در این کشور تا ۲۰ درصد کاهش پیدا کند. در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۸ هفده داروی ضدسرطانی مکمل دیگر تحت پوشش بیمه درمانی قرار گرفتند. قیمت‌های جدید این داروها به‌طور میانگین بیش از ۵۰ درصد از قیمت قبلی آن‌هاست. و نرخ پرداختی برای اکثر داروهای وارداتی بعد از مذاکرات و چانه‌زنی‌های اخیر پایین‌تر از قیمت‌های بازاری این داروها در کشورها یا مناطق اطراف است. دولت چین قصد دارد خدمات بهداشت و سلامت جامع و مادام‌العمری را برای ۱٫۴ میلیارد نفر جمعیت خود ارائه کند، به طوری‌که همه مردم بتوانند خدمات درمانی برابری دریافت کنند.

مترجم: مرجان نمازی

مطالب مرتبط:

سیاست‌گذاری اقتصادی دولت رفاه برنامه حمایت از خانواده در برزیل (۱) آشنایی با نظام سلامت و بهداشت در چین – قسمت سوم: خدمات درمانی و بیمارستانی آموزش فنی‌وحرفه‌ای یا «وِت» در اروپا با تمرکز بر اتریش کارآموزی در اتریش: سیستم دوگانه فنی و حرفه‌ای آموزش فنی‌وحرفه‌ای یا «وِت» در اروپا با تمرکز بر آلمان